Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1544/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 25 września 2018r. sygn. akt II K 602/17

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

H. S. (1)

Oskarżony figuruje w kartotece karnej Krajowego Rejestru Karnego, jest osobą wielokrotnie karaną za przestępstwa przeciwko mieniu;

Informacja z KRK

1413-1415

2.

Ł. R.

Oskarżony figuruje w kartotece karnej Krajowego Rejestru Karnego, ale w czasie zdarzeń był osobą niekaraną;

Informacja z KRK

1417

3.

H. S. (1)

Oskarżony pracował do lipca 2020r. jako kierowca międzynarodowy, zwolnił się z pracy i wyjechał za granicę w celach zarobkowych jako pracownik budowlany, przesyła pieniądze na utrzymanie rodziny (żony i dwóch dorosłych synów), deklaruje przestrzeganie porządku prawnego, w przeszłości wielokrotnie karany, utrzymywał kontakty z osobami karanymi;

wywiad środowi-skowy

1272-1274

4.

Ł. R.

Oskarżony mieszka i pracuje w W., prowadzi działalność gospodarczą , obciążony zobowiązaniem alimentacyjnym na rzecz 8- letniej córki, ma na utrzymaniu 3- letniego syna z nieformalnego związku, zdrowy, w miejscu zamieszkania opinia pozytywna;

Wywiad środowiskowy

(...)-1330

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

Ł. R.

Ł. R. był tylko pomocnikiem H. S. (1), a jego działanie ograniczało się do wypełnienia poszczególnych zaświadczeń o zatrudnieniu;

W.-nia oskarżone-go złożone na rozprawie odwoław-czej

1424v- (...)

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1 i 2

Informacje z KRK

dokumenty wystawione przez uprawniony podmiot tj. Krajowy Rejestr Karny – Punkt Informacyjny przy Sądzie Okręgowym; informacje są aktualne tj. wystawione w dniu 08.02.2021r.

3 i 4

Wywiady środowiskowe

dokumenty zostały sporządzone w przepisanej prawem formie przez kuratorów do tego uprawnionych, zawierają komplet informacji zebranych przez kuratora i stanowią dowód na okoliczność właściwości i warunków osobistych oskarżonych. Strony nie kwestionowały wartości merytorycznej wywiadu.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Wyjaśnienia oskarżonego Ł. R. złożone na rozprawie odwoławczej;

Depozycje oskarżonego Ł. R. są niewiarygodne, gdyż pozostają w sprzeczności z wyjaśnieniami K. S. (1) oraz zeznaniami świadka M. W., z których wynika, że rola oskarżonego nie ograniczała się do pomocnictwa poprzez wypełnienie zaświadczeń o zatrudnieniu stanowiących podstawę udzielenia pożyczek wskazanych w zarzutach z pkt 36-56. Z zeznań świadka i wyjaśnień współoskarżonej wynika, że oskarżony Ł. R. woził poszczególne osoby do banków, odbierał od nich pieniądze i wypłacał „umówione wynagrodzenie”, a pieniądze uzyskane z wyłudzonych w ten sposób pożyczek były dzielone pomiędzy niego i H. S. (1). Sposób działania wskazuje więc na współsprawstwo.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty w apelacji obrońcy oskarżonego Ł. R.

1.

2.

3.

Obrazę przepisów postępowania karnego mających wpływ na treść wydanego orzeczenia, tj. art. 374 § 1 kpk, art. 6 kpk , art. 7 kpk , art. 366 § 1 kpk, art. 410 kpk polegającą na :

a) nie wyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy, poprzez zaniechanie uznania za obowiązkową obecność na rozprawie oskarżonych H. S. (1), A. K. oraz K. S. (2), którzy w postępowaniu przygotowawczym składali wyjaśnienia, a tym samym uniemożliwienie oskarżonemu Ł. R. zadawania im pytań oraz dokładnego wyjaśnienia jego roli w zarzuconych mu przestępstwach,

b) które to uchybienia procesowe skutkowały błędem w ustaleniach faktycznych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest niezasadny, albowiem z dniem 1 lipca 2015 r., wobec nowej treści art. 374 § 1 k.p.k., obecność oskarżonego na rozprawie głównej przestała być z mocy prawa obowiązkowa, poza wyjątkiem wskazanym w art. 374 § 1a k.p.k., który stanowi, że w sprawach o zbrodnie obecność oskarżonego podczas czynności, o których mowa w art. 385 i art. 386, jest obowiązkowa. Wprawdzie w każdej sprawie przewodniczący lub sąd mogą uznać udział oskarżonego w rozprawie głównej za obowiązkowy (art. 374 § 1 k.p.k.), ale dla przyjęcia obligatoryjnej obecności oskarżonego konieczne jest tu wydanie stosownej decyzji procesowej przez przewodniczącego lub sąd w formie zarządzenia przewodniczącego albo postanowienia sądu, przesądzające o obowiązkowym charakterze udziału oskarżonego w rozprawie głównej. Zobowiązanie oskarżonego do obecności na rozprawie głównej na podstawie decyzji organu procesowego może nastąpić tylko w określonym zakresie, co wymaga wskazania czynności, w których udział oskarżonego jest obowiązkowy. Ponadto, zastosowanie wyjątku od zasady nieobowiązkowego stawiennictwa oskarżonego na rozprawę główną prowadzi do wniosku, że decyzja w tym przedmiocie nie może być dowolna, ale przemawiać za nią powinny szczególne okoliczności konkretnej sprawy (vide postanowienie SN z dnia 9 grudnia 2020r. V KK 469/20).

W ocenie Sądu odwoławczego w niniejszej sprawie sąd zasadnie uznał, iż obecność oskarżonych na rozprawie nie jest obowiązkowa. Zmiana normy z art. 374 k.p.k. urealnia prawo do obrony oraz stanowi rezygnację z nadmiernie paternalistycznego podejścia do oskarżonego. Co do zasady to wyłącznie sam oskarżony decyduje, czy chce wziąć udział w rozprawie osobiście lub za pośrednictwem obrońcy, czy też rezygnuje z tego prawa. W toku postępowania przeprowadzono 15 terminów rozpraw, na których oskarżony H. S. (1) nie stawił się ani razu, pomimo prawidłowego doręczenia zawiadomienia o każdym terminie rozprawy. Podobnie zresztą postąpił oskarżony Ł. R., który stawił się tylko na pierwszej rozprawie w dniu 16.11.2016r. i skorzystał z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień, nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu przestępstw, potwierdził odczytane wyjaśnienia, ale odmówił odpowiedzi na pytania (k.275 tom II). Na kolejnych terminach rozpraw oskarżony Ł. R. nie stawiał się pomimo prawidłowego zawiadomienia o każdym terminie, a zatem argumentacja skarżącego, iż oskarżonemu uniemożliwiono zadawanie pytań pozostałym współoskarżonym jest czysto instrumentalna. Na każdym terminie rozprawy byli obecni obrońcy obu oskarżonych i tylko na jednej rozprawie w dniu 12 kwietnia 2017r. (k.407) Sąd Rejonowy przeprowadził rozprawę pod nieobecność oskarżonego Ł. R. i jego obrońcy, ale na tym terminie przesłuchano świadków S. K., E. D. i I. O., których zeznania w żaden sposób nie obciążają oskarżonego Ł. R., a zatem nie sposób zarzucić, że Sąd Rejonowy naruszył prawo do obrony oskarżonego Ł. R., który podjął decyzję o nieuczestniczeniu w kolejnych rozprawach.

Uznanie przez sąd, że obecność oskarżonego na rozprawie głównej jest obowiązkowa, wymaga wyraźnej, odrębnej decyzji procesowej. Wydanie takiej decyzji powoduje odejście od zasady, że udział oskarżonego w rozprawie głównej jest jego prawem, a nie obowiązkiem (art. 374 § 1 zd. pierwsze k.p.k.). Za tym stwierdzeniem przemawiają względy gwarancyjne co do korzystania przez oskarżonego z prawa do obrony. Trzeba bowiem pamiętać, że uznanie obecności oskarżonego za obowiązkową, w razie jego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na rozprawie głównej, skutkować może wydaniem zarządzenia o jego natychmiastowym zatrzymaniu i doprowadzeniu (art. 382 k.p.k.), a w dalszej kolejności także zastosowaniem tymczasowego aresztowania (art. 258 § 1 pkt 2 in fine k.p.k.).

Wbrew argumentom skarżącego za wydaniem takiej decyzji wobec oskarżonego H. S. (1) nie przemawiały żadne względy, albowiem oskarżony Ł. R. pomimo obecności na pierwszej rozprawie nie sygnalizował Sądowi, że chce zadać oskarżonemu H. S. (1) jakiekolwiek pytania. Skarżący zarzuca, że zaniechanie przez Sąd uznania obecności tego oskarżonego za obowiązkową, pozbawiło Ł. R. możliwości zadania mu pytań oraz wyjaśnienia faktycznej roli w przestępstwie, przy czym obrońca nie kwestionuje, że oskarżony H. S. (1) w toku śledztwa złożył bardzo ograniczone w treści wyjaśnienia, które w ogóle nie dotyczyły współoskarżonego Ł. R.. Nie sposób zdaniem skarżącego przewidzieć czy na rozprawie oskarżony H. S. (1) skorzystałby z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień. Niewątpliwie nie sposób tego ustalić, tym niemniej oskarżony H. S. (1) dobrowolnie zrezygnował z uczestnictwa w rozprawach, a zatem nie chciał w tej sprawie złożyć żadnych wyjaśnień, skoro ani razu się nie stawił pomimo doręczenia wezwania na pierwszą rozprawę za pośrednictwem policji oraz kolejnych zawiadomień za pośrednictwem poczty, gdzie odebrał wezwanie i kolejne zawiadomienia osobiście na rozprawy w dniach: 16.11.2016r.-k.264, 12.04.2017r.-k.370, 04.12.2017r. -k.660, 29.01.2018r. -k.745, 24.05.2018r.-k.836, 10.09.2018r.-k.863, 07.03.2019r. -k.979. Natomiast w toku śledztwa złożył wyjaśnienia, które w żaden sposób nie dotyczyły współoskarżonego Ł. R., a na pierwszej rozprawie w sprawie o sygn. akt V K 383/14, z której została wyłączona niniejsza sprawa, oskarżony H. S. (1) został doprowadzony z zakładu karnego i skorzystał z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień, przyznając się jedynie do popełnienia 4 czynów. Zatem teza obrony, że wyjaśnienia oskarżonego H. S. (1) złożone na rozprawie, w jakikolwiek sposób pozwoliłyby na ustalenie roli oskarżonego Ł. R. jako pomocnika w popełnionych czynach, jest czystą spekulacją.

Podobnie jest jeżeli chodzi o oskarżonego A. K. , który także nie skorzystał z prawa do złożenia wyjaśnień przed Sądem, a wyjaśnienia które złożył w toku śledztwa nie obciążały w żaden sposób oskarżonego Ł. R., który jest jego kuzynem. W toku śledztwa A. K. wyjaśnił, że nic nie wie na temat związkuŁ. R.z wyłudzaniem pożyczek ze (...) czy innych banków (k.2580-2581 akt V K 383/14). Oskarżony A. K. ani razu się nie stawił pomimo doręczenia wezwania i zawiadomień za pośrednictwem policji oraz wielokrotnie za pośrednictwem poczty, gdzie odebrał wezwanie i zawiadomienia osobiście na rozprawy w dniach: 26.09.2016r.(k. 188), 16.11.2016r. (załącznik adresowy), 09.10.2017r. (k.617), 24.05.2018r. (k.841), 10.09.2018r. (k.863v). Na pozostałe terminy rozpraw zawiadomienia kierowane do oskarżonego na aktualny adres wracały dwukrotnie awizowane i nie podjęte w terminie, a sąd w trybie art. 133 § 2 k.p.k. prawidłowo uznał je za doręczone. Brak zatem podstaw do uznania, że nieobecność oskarżonego A. K. na rozprawie uniemożliwiła oskarżonemu Ł. R. dokładne wyjaśnienie jego roli w zarzucanych przestępstwach.

W przypadku oskarżonej K. S. (1), która także ani razu nie stawiła się na rozprawę główną i nie skorzystała z prawa do złożenia wyjaśnień przed Sądem, to jej wyjaśnienia z postępowania przygotowawczego wskazują na współsprawstwo oskarżonego Ł. R. w wyłudzaniu kredytów. Oskarżona w toku śledztwa wyjaśniła, że pożyczka, którą brała w (...) miała być dla Ł., któremu przekazała wszystkie pieniądze. Ł. powiedział, że wszystkie dokumenty zorganizowali razem z H.. Oskarżona rozpoznała na tablicach poglądowych oskarżonych H. S. (1) i Ł. R.. Wyjaśniła, że kwotami z pożyczek dzielili się głównie H. i Ł., tak po połowie, a osoby na które były zaciągane pożyczki dostawały po 1000 zł (k.7551-7556, k. 7601-7603 akt V K 383/14). Oskarżona K. S. (1) ani razu się nie stawiła pomimo doręczenia wezwania na pierwszą rozprawę i zawiadomień na kolejne rozprawy za pośrednictwem poczty, gdzie odebrała wezwania osobiście na rozprawy w dniach: 26.09.2016r.(k.193), 19.01.2017r. (k.326), 30.01.2017r. (k.354), 12.04.2017r. (k.373),19.04.2017r. (k.413),26.04.2017r. (k.436),19.06.2017r. (k.490), 04.12.2017r. (k.661), 29.01.2018r. (k.750), 24.05.2018r. (k.842).

Dowód z wyjaśnień oskarżonej K. S. (1), mający stanowić podstawę przypisania odpowiedzialności karnej Ł. R. powinien zatem zostać przeprowadzony w sposób gwarantujący temu oskarżonemu prawo do obrony, w szczególności zaś poszanowania zasady bezpośredniości. Wskazać jednak należy, że obrońca oskarżonego Ł. R. w toku 15 rozpraw ani razu nie wnioskował o uznanie obecności oskarżonych H. S. (1), A. K. i K. S. (1) za obowiązkową, przymusowe doprowadzenie tych oskarżonych na rozprawę i podjęcie próby ich przesłuchania, pomimo że oskarżona K. S. (1) w toku postępowania przygotowawczego złożyła depozycje obciążające Ł. R..

Skarżący zarzuca, że Sąd uniemożliwił w ten sposób zadanie pytań współoskarżonym przez oskarżonego Ł. R.. Tymczasem oskarżony Ł. R. także nie stawiał się na rozprawy i w nich nie uczestniczył pomimo odbierania zawiadomień o rozprawach w dniach: 26.09.2016r. (k.191), 19.01.2017r., 30.01.2017r.(k.353), 12.04.2017r.(k.372), 19.04.2017r.(k.414), 26.04.2017r. (k.435), 09.10.2017r. (k.618), 10.09.2018r. (k.863v), 07.03.2019r. (k.979). Oskarżony stawił się tylko jeden raz na rozprawie w dniu 16.11.2016r. Nie był zainteresowany uczestnictwem w kolejnych rozprawach i dobrowolnie zrezygnował ze swojego prawa do zadawania pytań współoskarżonym i przesłuchiwanym świadkom.

Wbrew argumentom skarżącego decyzja w zakresie uznania obecności oskarżonego na rozprawie za obowiązkową nie ma charakteru arbitralnego, ale podyktowana musi być potrzebą realizacji celów procesu karnego oraz zagwarantowaniem praw innych stron postępowania. Nie ulega żadnej wątpliwości, że realizacja prawa do obrony wymaga przeprowadzania dowodów oskarżenia bezpośrednio przed sądem. Jeżeli wyjaśnienia jednego ze współoskarżonych stają się podstawą ustaleń faktycznych w zakresie winy innego ze współoskarżonych, to wyjaśnienia takie mają charakter szczególny, nie stanowią bowiem wyłącznie sposobu realizacji prawa do obrony, ale w istocie stają się podstawą formułowania zarzutu i oskarżenia innej osoby o popełnienie przestępstwa. Dowód z wyjaśnień jednego ze współoskarżonych, mający stanowić podstawę przypisania odpowiedzialności karnej innej osobie, musi być przeprowadzony w sposób gwarantujący temu drugiemu współoskarżonemu prawo do obrony, w szczególności zaś z poszanowaniem zasady bezpośredniości. Tym niemniej w przypadku oskarżonej K. S. (1), której wyjaśnienia ze śledztwa stanowią dowód obciążający współoskarżonego Ł. R., to brak przesłanek do uznania, że poprzestanie na ujawnieniu wyjaśnień tej oskarżonej naruszyło prawo do obrony Ł. R. ze względu na przyjętą przez tego oskarżonego taktykę procesową tj. dobrowolną rezygnację z udziału we wszystkich rozprawach za wyjątkiem pierwszej. W dodatku oskarżony Ł. R. i jego obrońca nie złożyli wniosku o doprowadzenie oskarżonej K. S. (1) na rozprawę i nie sygnalizowali, że mają pytania do oskarżonej. Na etapie postępowania przed Sądem Rejonowym nie ujawniła się zatem żadna szczególna okoliczność, która uzasadniłaby wydanie przez sąd decyzji o uznaniu obecności oskarżonej K. S. na rozprawie za obowiązkową.

Natomiast w sytuacji, gdy złożone w postępowaniu przygotowawczym wyjaśnienia pozostałych współoskarżonych tj. H. S. (1) i A. K., nie zawierają pomówienia w stosunku do oskarżonego Ł. R., wynikający z treści art. 374 § 1 zd. 1 k.p.k. brak obowiązku oskarżonego do udziału w rozprawie stanowi przeszkodę do uznania obecności tych oskarżonych za obowiązkową i przeprowadzenia przed sądem dowodu z ich wyjaśnień w sposób bezpośredni.

Z powyższych względów zarzut obrońcy ma charakter instrumentalny i jest niezasadny.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na treść wyroku polegający na niesłusznym uznaniu, iż oskarżony dopuścił się zarzuconych mu czynów.

☐ zasadny

☐ częściowo

zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu, za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ocena materiału dowodowego przez sąd I instancji dokonana została z baczeniem na reguły z art. 4, 5, 7 k.p.k., a więc jest bezstronna i nie narusza zasady granic swobodnej oceny dowodów oraz jest zgodna z prawidłowym rozumowaniem, wskazaniami wiedzy, doświadczenia życiowego, zwłaszcza zaś nie zawiera błędów faktycznych i logicznych. Wbrew zarzutom obrońcy ujawnione dowody w postaci zeznań świadków M. W., A. P., P. D., Ł. U. oraz wyjaśnień oskarżonej K. S. (1) potwierdzają w sposób jednoznaczny, że oskarżony Ł. R. współuczestniczył w przypisanych przestępstwach (z pkt 36-56), a jego rola nie ograniczała się jedynie do pomocnictwa poprzez wypełnienie części z przedłożonej w bankach dokumentacji stanowiącej podstawę udzielenia poszczególnych pożyczek dla Ł. U. (czyn 36), E. N. (czyn 37) , M. G. (czyn 39) , P. D. (czyn 41) , D. M. (czyn 42) , Z. S. (czyn 44), S. B. (czyn 45), J. P. (czyn 46) i K. G. (1) (czyn 56), gdyż oskarżony pełnił rolę nieformalnego pośrednika w oddziale (...) w W. i przyprowadzał klientów razem z H. S. (1).

Wbrew argumentom obrońcy zeznania wskazanych wyżej świadków, wyjaśnienia K. S. (1) oraz opinie biegłych z zakresu badania dokumentów i pisma ręcznego wskazują w sposób jednoznaczny na współudział Ł. R. w popełnieniu przestępstw zarzuconych mu w pkt 36-56. Oskarżony Ł. R. nie tylko wypełnił część zaświadczeń o zatrudnieniu i zarobkach, które służyły do wyłudzania pożyczek z banków, ale także woził poszczególne osoby do banków, odbierał od nich pieniądze i wypłacał „umówione wynagrodzenie”, a pieniądze uzyskane z wyłudzonych kredytów były dzielone pomiędzy niego i H. S. (1). W przestępczy proceder była nawet zaangażowana żona Ł. P. L., która wypisywała niektóre zaświadczenia, co potwierdziły opinie biegłych z zakresu badania dokumentów i pisma ręcznego.

Z zeznań świadka M. W. początkowo doradcy finansowego, a następnie kierownika oddziału (...) w W.- wynika, że H. S. (1) i Ł. R. byli nieformalnymi współpracownikami (...) oddział w W. , pośredniczyli w pozyskiwaniu klientów, chociaż nie mieli formalnie podpisanej umowy o współpracy ze (...). Ich rola miała polegać na nakłanianiu osób, które były zainteresowane uzyskaniem pożyczki czy kredytu, do tego aby starali się o ich uzyskanie właśnie w tym oddziale (...), gdyż kierownik regionalny lub dyrektor regionu naciskali na niego aby każdego dnia był wypłacony kredyt. Od tego był uzależniony przychód oddziału i premia dla pracowników (k.363-367). Jak wynika z zeznań pozostałych wyżej wskazanych osób, oskarżeni wyszukiwali razem z K. S. (1) i A. K. osoby zazwyczaj bezrobotne, uzależnione od alkoholu oraz w trudnej sytuacji materialnej, które za „niewielką opłatą” zgadzały się na zaciągnięcie na swoje nazwisko pożyczki i przekazanie pieniędzy oskarżonym. Przy czym te osoby były zapewniane, że pożyczki będą spłacane przez H. S. (1) i Ł. R.. Faktycznie na początku pierwsze raty były regulowane najczęściej przez H. S. (1), który jak wynika z zeznań świadka A. P., wpłat dokonywał jednocześnie na rzecz zadłużenia kilku klientów. Następnie jednak wszelkie wpłaty na poczet tych pożyczek ustawały.

Sąd Rejonowy zasadnie ustalił, że tylko w zakresie czynów z pkt 57-59 aktu oskarżenia działanie oskarżonego Ł. R. sprowadzało się do udzielenia pomocy wskazanym w tych zarzutach sprawcom wyłudzeń pożyczek poprzez wypełnienie treścią druków zaświadczeń o zatrudnieniu oraz podrobieniu podpisu J. R. na jednym z zaświadczeń (czyn z pkt 57).

Kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku potwierdza, że Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, zaś zgromadzone dowody ocenił zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia okazał się niezasadny.

Rażącą niewspółmierność kary wyrażającą się w wymierzeniu oskarżonemu Ł. R. kary łącznej 4 lat pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 400 stawek po 30 zł każda podczas gdy właściwości i warunki osobiste oskarżonego, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, jak również przyznanie się oskarżonego do popełnienia przestępstwa uzasadniają wymierzenie kary bezwzględnej pozbawienia wolności w o wiele niższym wymiarze.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu, za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do kwestionowania wymiaru kar jednostkowych oraz kary łącznej 4 lat pozbawienia wolności i kary grzywny w wymiarze 400 stawek dziennych po 30 złotych, orzeczonej wobec Ł. R. za przestępstwo przypisane w pkt 6-9 wyroku, która nie jest rażąco niewspółmiernie surowa. Byłaby taka dopiero wówczas gdyby w odczuciu społecznym była karą niesprawiedliwą, a takiej oceny nie sposób wyprowadzić w realiach niniejszej sprawy. W odniesieniu do wszystkich przypisanych czynów nie można zapominać, że przestępstwa te nie miały charakteru incydentalnego zdarzenia, lecz powtarzających się wielokrotnych zachowań na przestrzeni zaledwie kilku miesięcy, które były przemyślane, realizowane z premedytacją i według ustalonego planu. Kara ta uwzględnia zatem znaczny stopień winy i społecznej szkodliwości czynów, który jest znaczny z uwagi na rozmiar wyrządzonej szkody w kwocie 487 200,00 złotych. Wymierzenie tej kary poprzedzone zostało, ze strony Sądu pierwszej instancji, właściwą oceną i uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na jej intensywność. Przekonuje o tym argumentacja przytoczona - na ten temat - w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, którą należało uznać za trafną. Stąd też Sąd Okręgowy w zupełności podziela rozważania Sądu meriti, że kara orzeczona za czyny przypisane w pkt 6-9 wyroku uwzględnia wszystkie dyrektywy wymiaru kary wskazane w art. 53 k.k. Jest więc karą adekwatną i sprawiedliwą, czyli karą, która bilansuje okoliczność łagodzącą taką jak wcześniejsza niekaralność (jedyny wyrok skazujący został wydany po popełnieniu przypisanych czynów) oraz obciążającą, tj. znaczny stopień społecznej szkodliwości czynów. Suma zatem tych wszystkich okoliczności słusznie doprowadziła Sąd Rejonowy do uznania, iż kary jednostkowe wymierzone zaskarżonym wyrokiem oraz kara łączna 4 lat pozbawienia wolności i 400 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 30 zł, jest karą zasłużoną, stanowiącą prawidłową reakcję prawno-karną za popełnione przez niego przestępstwa.

Nie ma racji obrońca podnosząc, że sąd I instancji podczas ustalania wymiaru kary skupił się wyłącznie na okolicznościach przemawiających na niekorzyść oskarżonego, a pominął okoliczności łagodzące takie jak np. dotychczasowa niekaralność oraz sytuację rodzinną oskarżonego, w szczególności posiadanie na utrzymaniu dziecka, którym się opiekuje. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności podniesione przez obrońcę tj. niekaralność oskarżonego oraz jego właściwości i warunki osobiste zostały uwzględnione przy wymiarze kary. Trudno uznać, że posiadanie dziecka na utrzymaniu jest szczególną okolicznością łagodzącą, która powinna wpływać na złagodzenie wymiaru kary pozbawienia wolności w sytuacji gdy sytuacja rodzinna oskarżonego nie zasługuje na szczególne potraktowanie. Wskazać należy, że oskarżony Ł. R. był także tymczasowo aresztowany do sprawy prowadzonej w Sądzie Okręgowym w Warszawie sygn. akt XVIII K 274/20 (k.1232) oraz na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Łódź Śródmieście Sygn. akt IV Kp 316/19 (k.1271). Sposób zachowania oskarżonego po popełnieniu przestępstwa nie wskazuje zatem na pozytywną prognozę kryminologiczną.

Nie ma również racji obrońca, że okolicznością łagodzącą jest przyznanie się do winy, albowiem oskarżony Ł. R. na żadnym etapie postępowania nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów (k.275).

Powyżej wskazane okoliczności nie pozwalają na stwierdzenie, iż właściwości i warunki osobiste oskarżonego Ł. R., jego sposób życia, uzasadniają orzeczenie kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze. Opisany w zarzutach sposób popełnienia przypisanych przestępstw, wskazuje na przyjęty przez oskarżonego sposób zarobkowania i stałe źródło utrzymania w czasie popełniania tych występków. Natomiast jako okoliczność obciążającą Sąd zasadnie potraktował motywację oskarżonego, który kierował się chęcią osiągnięcia łatwego zysku kosztem osób nieporadnych życiowo, często nie rozumiejących jakie będą skutki podpisania umowy pożyczki, której kwota przekracza ich możliwości majątkowe i zarobkowe.

Wbrew argumentom obrońcy sytuacja rodzinna oskarżonego nie ma wpływu na obniżenie stopnia społecznej szkodliwości jego czynów i wymiar kary. Oskarżony w chwili czynu powinien przewidywać, że popełnienie tylu przestępstw może spowodować wymierzenie dotkliwej kary pozbawienia wolności, której odbywanie będzie miało negatywne skutki dla jego rodziny. Są to normalne konsekwencje związane z karą, które oskarżony mógł i powinien przewidywać już w chwili czynów.

Za orzeczeniem kary łagodniejszej nie przemawia duża wartość wyłudzonych pożyczek, które pomimo upływu 11 lat od zdarzenia nadal nie zostały zwrócone. W związku z powyższym bezwzględna kara łączna 4 lat pozbawienia wolności oraz kara grzywny 12 000 zł orzeczone przez Sąd Rejonowy jest w pełni uzasadniona. W ten sposób ukształtowana kara stanowić będzie odpowiednią przestrogę dla oskarżonego, odstraszając go od powrotu na drogę przestępstwa w przyszłości, a jednocześnie będzie karą sprawiedliwą w odczuciu całego społeczeństwa, które potępia tego typu zachowania. Niewątpliwie w przypadku oskarżonego aby kara odniosła swój cel prewencyjny i wychowawczy, musi być dolegliwa.

Wbrew temu co twierdzi obrońca, orzeczona kara uwzględnia dyrektywy wskazane w art. 53 k.k. i Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, aby uznać, że stanowi ona dolegliwość niewspółmierną do popełnionych przez oskarżonego czynów. Dokonując wyboru kary określonego rodzaju sąd musi mieć w polu widzenia kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa, a zatem względy prewencji ogólnej oraz względy wychowawcze jakie kara ma osiągnąć wobec sprawcy.

Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia nie wykazała zatem, aby istniała potrzeba zmiany wyroku w zakresie kary pozbawienia wolności.

Z powyższych względów zarzut jest niezasadny.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Na rozprawie odwoławczej obrońca zmodyfikował wniosek i wnosił o przyjęcie konstrukcji czynu ciągłego pomocnictwa do wyłudzenia pożyczek w zakresie czynów opisanych w pkt 36-56 oraz 58-59, a w konsekwencji w związku z treścią art. 294 kk o uchylenie wyroku w tej części i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu, jako właściwemu rzeczowo. Natomiast w zakresie czynu z pkt 57 wnosił o zmianę wyroku poprzez warunkowe zawieszenie wykonania kary.

Złożył też alternatywny wniosek o złagodzenie kar jednostkowych i kary łącznej pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości, jak również nie zaistniała żadna z przesłanek wymienionych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 kpk oraz art. 440 kpk.

Wniosek o zakwalifikowanie wszystkich przypisanych czynów (z wyjątkiem czynu z pkt 57) jako czynu ciągłego pomocnictwa do wyłudzenia pożyczek, jest niezasadny. Nie spełnia kryteriów czynu ciągłego wypadek, gdy poszczególne zachowania sprawcy nie zostały objęte jednym, z góry powziętym zamiarem, lecz zostały zrealizowane z identycznym zamiarem, takim samym w odniesieniu do każdego z nich, lecz nieistniejącym z góry, a pojawiającym się sukcesywnie przy podejmowaniu każdego kolejnego zachowania (por. M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas, Czyn..., s. 42; wyrok SN z dnia 26 marca 1999 r., IV KKN 28/99). Instytucja czynu ciągłego znajduje zastosowanie jedynie w odniesieniu do tych typów czynu zabronionego, w których znamię czynnościowe ujęte zostało w ten sposób, że jego wypełnienie możliwe jest jednym zachowaniem, nie znajduje natomiast zastosowania do przestępstw popełnianych powtarzającymi się zachowaniami. Wskazać należy, że według relacji osób zaangażowanych w przestępny proceder wynika, że obaj oskarżeni sukcesywnie szukali osób zainteresowanych otrzymaniem wynagrodzenia w zamian za udostępnienie swoich danych osobowych do zaciągnięcia pożyczek w bankach. Natomiast zgromadzone dowody, a nawet wyjaśnienia złożone przez oskarżonego Ł. R. na rozprawie odwoławczej, nie pozwalają na ustalenie jednego zamiaru powziętego w chwili popełnienia pierwszego z czynów składającego się na ciąg przestępstw.

Z góry powzięty zamiar oznacza zamiar, który już w chwili jego powzięcia odnosi się do zindywidualizowanych, przynajmniej w ogólnych zarysach, zachowań oraz obejmuje wszystkie te zachowania, które składają się na czyn ciągły. Nie może wchodzić w grę zamiar ogólny, ani tzw. zamiar odnawialny, taki jak w tej sprawie. Tymczasem Ł. R. nie mógł objąć wszystkich swoich działań jednym z góry powziętym zamiarem, skoro pożyczkobiorcy byli szukani sukcesywnie przez cały okres objęty zarzutem, co potwierdzają wyjaśnienia K. S. (1) i zeznania świadków P. C. i W. K. (1). Działania obu oskarżonych były podejmowane ad hoc w miarę pozyskiwania danych osobowych poszczególnych kredytobiorców.

Wniosek o zakwalifikowanie czynów opisanych w pkt 36-56 jako pomocnictwa do oszustwa kredytowego tj. z art. 18 § 3 kk w zb. z art. 297 § 1 k.k. jest niezasadny, albowiem działanie oskarżonego Ł. R. nie polegało jedynie na ułatwieniu popełnienia czynu poprzez dostarczenie podrobionych zaświadczeń, lecz na współuczestnictwie w organizowaniu procederu wyłudzania pożyczek. Zeznania świadka M. W. – kierownika oddziału (...) w W. potwierdzają, że obaj oskarżeni tj. H. S. (1) i Ł. R. byli nieformalnymi współpracownikami (...) oddział w W., pośredniczyli w pozyskiwaniu klientów zainteresowanych uzyskaniem pożyczek. Świadek A. P., która pracowała w (...) oddział w W. zeznała, że pośrednik o imieniu Ł. często przyjeżdżał razem z H. i towarzyszył klientom przy wypłacie pieniędzy z kasy. Oskarżona K. S. (1) potwierdziła, że oskarżony Ł. R. zawoził ją do banku i odbierał pieniądze od osób, które zaciągały pożyczki. Według niej obaj oskarżeni dzielili się pieniędzmi uzyskanymi w wyniku wyłudzenia w ten sposób pożyczek. Brak zatem podstaw do przyjęcia, że rola oskarżonego Ł. R. ograniczała się jedynie do pomocnictwa w wyłudzaniu pożyczek poprzez dostarczanie podrobionych zaświadczeń o zatrudnieniu poszczególnych osób.

Wniosek o złagodzenie wymiaru kar jednostkowych oraz kary łącznej pozbawienia wolności nie jest zasadny wobec nieuwzględnienia zarzutu rażącej niewspółmierności kary.

Lp.

Zarzut w apelacji obrońcy oskarżonego H. S. (1)

1.

2.

Obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie :

a) art. 4 kpk, art. 7 kpk oraz art. 410 kpk poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego, niezgodnej ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zasadami prawidłowego rozumowania, akcentującej -wbrew zasadzie obiektywizmu-okoliczności niekorzystne dla oskarżonego, przy jednoczesnym pominięciu okoliczności dla niego korzystnych, a to przez:

- przyjęcie, iż wina oskarżonego H. S. (1) co do zarzucanych mu czynów nie budzi wątpliwości, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy w tym wyjaśnienia oskarżonego składane na etapie postępowania przygotowawczego (k.3540) wskazują, iż oskarżony odmówił składania wyjaśnień w pozostałym zakresie ze względu na obawę, iż zarówno on jak i jego rodzina może mieć problemy z powodu ujawnienia wszystkich okoliczności sprawy, oskarżony bał się składać wyjaśnień w sprawie.

- uznanie za w pełni wiarygodne zeznań świadków, którzy w odrębnych postępowaniach zostali skazani za oszustwa związane z wyłudzeniem środków finansowych podczas gdy prezentowane przez nich treści mogły mieć na celu umniejszenie swojej roli w przestępczym procederze i skierowanie całej odpowiedzialności na osobę oskarżonego H. S., tym samym świadkowie ci uzyskali osobiste korzyści w postaci łagodniejszych wyroków;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ocena materiału dowodowego przez sąd I instancji dokonana została z baczeniem na reguły z art. 4, 5, 7 k.p.k., a więc jest bezstronna i nie narusza zasady granic swobodnej oceny dowodów oraz jest zgodna z prawidłowym rozumowaniem, wskazaniami wiedzy, doświadczenia życiowego, zwłaszcza zaś nie zawiera błędów faktycznych i logicznych. Wbrew zarzutom obrońcy ujawnione dowody w postaci wyjaśnień oskarżonego H. S. (1) oraz zeznania świadków M. W., K. G. (2), W. P., S. Ś. (1), M. D., A. P., A. Z., Ł. U., M. B., W. K. (2), G. R., G. L., T. S., M. J.-potwierdzają w sposób jednoznaczny, że oskarżony H. S. (1) współuczestniczył w przestępstwach przypisanych mu w pkt 1-32.

Ponadto oskarżony przyznał się do wystawienia poświadczających nieprawdę zaświadczeń o zarobkach dla P. S. (2), A. O., S. K., W. K. (2), a zatem częściowo przyznał się do popełnienia czynów z pkt 14, 31,33,34, a także przyznał się do czynów z pkt 1A, 2 A, 3A i 6A, co do których śledztwo toczyło się w odrębnym postępowaniu (akt oskarżenia w sprawie V K 726/14). W trakcie ostatnich wyjaśnień jakie złożył w toku śledztwa w sprawie sygn. akt V K 383/14 H. S. (1) stwierdził, że chce skorzystać z prawa do odmowy składania wyjaśnień i odpowiedzi na pytania oraz dodał: „ Nie chcę mieć więcej problemów życiowych, nie mogę składać wyjaśnień ”-k.3539-3540. Ten fragment depozycji nie tłumaczy przyczyn dla których oskarżony nie chciał złożyć wyjaśnień, gdyż nie wiadomo jakie problemy życiowe oskarżony miał na myśli. Nie ma zatem racji skarżący podnosząc, że wyjaśnienia oskarżonego składane na etapie postępowania przygotowawczego wskazują na obawę przed ujawnieniem wszystkich okoliczności tej sprawy. Treść depozycji oskarżonego w konfrontacji z zeznaniami w/w świadków wskazuje na przyjętą taktykę procesową w celu zminimalizowania odpowiedzialności karnej. Oskarżony H. S. (1) nie stawił się na żadnej z rozpraw. Nie był zatem zainteresowany złożeniem wyjaśnień przed Sądem i dobrowolnie zrezygnował ze swojego prawa do uczestnictwa w procesie.

Z relacji świadków M. W., A. P., Z. Z. i S. Ś. (2) wynika, że oskarżony H. S. (1) i Ł. R. byli nieformalnymi współpracownikami (...) Oddział w W. oraz (...) Banku (...) S.A. w W. ul. (...), a ich rola polegała na nakłanianiu osób, które były zainteresowane uzyskaniem pożyczki lub kredytu, do tego aby starali się o ich uzyskanie właśnie w tych bankach. Ponadto z zeznań świadków A. Z., Ł. U., M. B., W. K. (2), G. R., G. L., T. S., M. J. i P. D. wynika, że wspólnie z K. S. (1) i A. K. wyszukiwali osoby zazwyczaj bezrobotne, nadużywające alkoholu, które w zamian za niewielką kwotę pieniędzy zgadzały się na zaciągnięcie pożyczki na własne nazwisko. W tym celu przygotowywano dla nich podrobione zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach, które wypisywali P. L. i Ł. R., a H. S. (1) dostarczał całą dokumentację do (...) w W., Oddziału (...) S.A. oraz (...) Banku S.A. w W.. Pieniądze pochodzące z pożyczek były od razu przekazywane przez osoby, które je zaciągały- H. S. (1) bądź Ł. R., którzy w niewielkim stopniu dzielili się nimi z pozostałymi osobami zaangażowanymi w przestępczy proceder tj. K. S. (1) i A. K.. Zaciągnięte pożyczki nie były w ogóle spłacane lub regulowano kilka pierwszych rat aby opóźnić proces windykacyjny i umożliwić dalsze wyłudzanie kolejnych pożyczek. Przy czym rola oskarżonego była wiodąca i polegała na opracowaniu planu działania i zapewnieniu środków służących do realizacji czynów zabronionych wykonanych przez Z. C., a opisanych w pkt 4A i 5A aktu oskarżenia w sprawie sygn.akt V K 726/14. Argumentacja obrońcy jest zatem chybiona, albowiem oskarżony nie był osobą działającą pod presją innych osób, lecz sam kierował przestępczym procederem w zakresie tych dwóch czynów, a jego rola w popełnieniu pozostałych przestępstw jest kluczowa. To jego wymieniają świadkowie zatrudnieni w (...) S.A. Oddział w W. tj. S. Ś. (1), W. P. i M. B. oraz świadek K. G. (2) i M. W. zatrudnieni w Oddziale (...) w W., jako osobę, która była pośrednikiem i przywoziła wnioski kredytowe, komplet niezbędnych dokumentów oraz przyprowadzała klientów zaciągających zakwestionowane pożyczki.

Nie ma zatem racji skarżący, że oskarżonego H. S. (1) obciążają tylko świadkowie, którzy w odrębnych postępowaniach zostali skazani za oszustwa związane z wyłudzeniem środków finansowych. O ile świadkowie, którzy zaciągnęli pożyczki na swoje nazwisko, mieli interes w pomawianiu H. S. (1), to pozostała grupa świadków zatrudnionych w (...) oraz (...), nie odpowiadała karnie, a zatem nie mieli powodu do umniejszania swojej roli w przestępczym procederze i skierowaniu całej odpowiedzialności na osobę oskarżonego H. S. (1). Przeciwko wskazanym świadkom nie toczyły się postępowania karne i nie zabiegali w ten sposób o łagodniejsze wyroki. Ponadto większość świadków, którzy zaciągnęli pożyczki na swoje nazwisko i złożyli obciążające H. S. (1) zeznania, na etapie postępowania sądowego była już prawomocnie skazana za wyłudzenia pożyczek tj. A. Z.-k.405, W. K. (2)-k.425, T. S. i G. L.-k. 397-400, Ł. U.-k.403-404, G. R.-k.426, a zatem składając swoje depozycje, nie mieli już interesu procesowego w obciążaniu oskarżonego H. S. (1), gdyż nie zyskiwali przez to łagodniejszych wyroków w swoich sprawach, tak jak sugeruje obrońca.

Zarzut naruszenia art. 410 k.p.k. także jest chybiony z uwagi na to, że przepis ten nie mógł być in concreto obrażony przez Sąd Rejonowy. Wyrok Sądu pierwszej instancji zapadł w oparciu o pełnię materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu. Treść zarzutu stawianego przez wnoszącego apelację wskazuje, że podważa on ocenę dowodów dokonaną w sprawie. Tymczasem zarzut naruszenia art. 410 k.p.k. może być zasadny jedynie w przypadku, gdyby sąd opierał się na materiale dowodowym, który nie został ujawniony, bądź orzekał w oparciu o część ujawnionego materiału dowodowego, a taka sytuacja w tej sprawie nie miała miejsca.

Z powyższych względów zarzut wskazany w pkt 1a apelacji obrońcy jest niezasadny.

Obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 167 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk w zw. z art. 374 § 1 kpk poprzez zaniechanie podjęcia wszystkich czynności w sprawie zmierzających do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy tj.

- zaniechaniu uznania za obowiązkową obecność na rozprawie oskarżonego H. S. (1), a tym samym nie przesłuchaniu go przed Sądem w sytuacji gdy jak wynika z protokołu przesłuchania (k.3540) oskarżony odmówił składania wyjaśnień w pozostałym zakresie, gdyż się bał, iż jego rodzina i on sam mogą mieć z tego powodu problemy,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut jest niezasadny, albowiem z dniem 1 lipca 2015 r., wobec nowej treści art. 374 § 1 k.p.k., obecność oskarżonego na rozprawie głównej przestała być z mocy prawa obowiązkowa, poza wyjątkiem wskazanym w art. 374 § 1a k.p.k., który stanowi, że w sprawach o zbrodnie obecność oskarżonego podczas czynności, o których mowa w art. 385 i art. 386, jest obowiązkowa. Wprawdzie w każdej sprawie przewodniczący lub sąd mogą uznać udział oskarżonego w rozprawie głównej za obowiązkowy (art. 374 § 1 k.p.k.), ale dla przyjęcia obligatoryjnej obecności oskarżonego konieczne jest tu wydanie stosownej decyzji procesowej przez przewodniczącego lub sąd w formie zarządzenia przewodniczącego albo postanowienia sądu, przesądzające o obowiązkowym charakterze udziału oskarżonego w rozprawie głównej. Wydanie takiej decyzji powoduje bowiem odejście od zasady, że udział oskarżonego w rozprawie głównej jest jego prawem, a nie obowiązkiem (art. 374 § 1 zd. pierwsze k.p.k.). Zobowiązanie oskarżonego do obecności na rozprawie głównej na podstawie decyzji organu procesowego może nastąpić tylko w określonym zakresie, co wymaga wskazania czynności, w których udział oskarżonego jest obowiązkowy. Ponadto, zastosowanie wyjątku od zasady nieobowiązkowego stawiennictwa oskarżonego na rozprawę główną prowadzi do wniosku, że decyzja w tym przedmiocie nie może być dowolna, ale przemawiać za nią powinny szczególne okoliczności konkretnej sprawy (vide postanowienie SN z dnia 9 grudnia 2020r. V KK 469/20).

W ocenie Sądu odwoławczego w niniejszej sprawie sąd rejonowy zasadnie uznał, iż obecność oskarżonego H. S. (1) na rozprawie nie jest obowiązkowa. Zmiana normy z art. 374 k.p.k. urealnia prawo do obrony oraz stanowi rezygnację z nadmiernie paternalistycznego podejścia do oskarżonego. Co do zasady to wyłącznie sam oskarżony decyduje, czy chce wziąć udział w rozprawie osobiście lub za pośrednictwem obrońcy, czy też rezygnuje z tego prawa.

W toku postępowania sądowego przeprowadzono 15 terminów rozpraw, na których oskarżony H. S. (1) nie stawił się ani razu, pomimo prawidłowego doręczenia zawiadomienia o każdym terminie rozprawy. Na każdym terminie rozprawy był obecny obrońca oskarżonego, a zatem nie sposób zarzucić, że Sąd Rejonowy naruszył prawo do obrony oskarżonego H. S. (1), który podjął decyzję o nieuczestniczeniu w żadnej z rozpraw. Natomiast na pierwszej rozprawie w sprawie o sygn. akt V K 383/14, z której została wyłączona niniejsza sprawa, oskarżony H. S. (1) został doprowadzony z zakładu karnego i skorzystał z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień, przyznając się jedynie do popełnienia 4 czynów.

Uznanie przez sąd, że obecność oskarżonego na rozprawie głównej jest obowiązkowa, wymaga wyraźnej, odrębnej decyzji procesowej. Wydanie takiej decyzji powoduje odejście od zasady, że udział oskarżonego w rozprawie głównej jest jego prawem, a nie obowiązkiem (art. 374 § 1 zd. pierwsze k.p.k.). Za tym stwierdzeniem przemawiają względy gwarancyjne co do korzystania przez oskarżonego z prawa do obrony. Trzeba bowiem pamiętać, że uznanie obecności oskarżonego za obowiązkową, w razie jego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na rozprawie głównej, skutkować może wydaniem zarządzenia o jego natychmiastowym zatrzymaniu i doprowadzeniu (art. 382 k.p.k.), a w dalszej kolejności także zastosowaniem tymczasowego aresztowania (art. 258 § 1 pkt 2 in fine k.p.k.). Wbrew argumentom skarżącego za wydaniem takiej decyzji wobec oskarżonego H. S. (1) nie przemawiały żadne względy, albowiem oskarżony H. S. (1) dobrowolnie zrezygnował z uczestnictwa w rozprawach, a zatem nie chciał w tej sprawie złożyć żadnych wyjaśnień, skoro ani razu się nie stawił pomimo doręczenia wezwania za pośrednictwem policji oraz zawiadomień za pośrednictwem poczty, gdzie odebrał korespondencję osobiście (k. 264,370,660,745,836,863,979).

Wskazać także należy, że obrońca oskarżonego H. S. (1) w toku 15 rozpraw ani razu nie wnioskował o uznanie obecności oskarżonego za obowiązkową, przymusowe doprowadzenie oskarżonego H. S. (1) na rozprawę i podjęcie próby jego przesłuchania.

Wbrew argumentom skarżącego decyzja w zakresie uznania obecności oskarżonego na rozprawie za obowiązkową nie ma charakteru arbitralnego, ale podyktowana musi być potrzebą realizacji celów procesu karnego oraz zagwarantowaniem praw innych stron postępowania. Nie ulega żadnej wątpliwości, że realizacja prawa do obrony wymaga przeprowadzania dowodów oskarżenia bezpośrednio przed sądem. Jeżeli wyjaśnienia jednego ze współoskarżonych stają się podstawą ustaleń faktycznych w zakresie winy innego ze współoskarżonych, to wyjaśnienia takie mają charakter szczególny, nie stanowią bowiem wyłącznie sposobu realizacji prawa do obrony, ale w istocie stają się podstawą formułowania zarzutu i oskarżenia innej osoby o popełnienie przestępstwa. Dowód z wyjaśnień jednego ze współoskarżonych, mający stanowić podstawę przypisania odpowiedzialności karnej innej osobie, musi być przeprowadzony w sposób gwarantujący temu drugiemu współoskarżonemu prawo do obrony, w szczególności zaś z poszanowania zasady bezpośredniości. Natomiast w sytuacji, gdy złożone w postępowaniu przygotowawczym wyjaśnienia jednego ze współoskarżonych nie zawierają pomówienia w stosunku do innego ze współoskarżonych, wynikający z treści art. 374 § 1 zd. 1 k.p.k. brak obowiązku oskarżonego do udziału w rozprawie stanowi przeszkodę do uznania obecności tego oskarżonego za obowiązkową i przeprowadzenia przed sądem dowodu z jego wyjaśnień. W swoich wyjaśnieniach oskarżony H. S. (1) nikogo nie pomawiał i skorzystał z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień. Oskarżony nie wyjaśnił powodów takiej decyzji, która należała przecież wyłącznie do jego uprawnień. Natomiast obawy oskarżonego przed złożeniem wyjaśnień mogły wynikać z różnych przyczyn m.in. z uczestniczenia w grupie przestępczej i lęku przed odwetem ze strony innych osób zaangażowanych w przestępny proceder, co nie zmienia oceny, iż brak w tej sprawie było przesłanek do uznania obecności oskarżonego za obowiązkową. Zarzut obrońcy jest zatem niezasadny.

3.

4.

5.

6.

Obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie

c) art. 424 kpk poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku nie spełniającego wymogów wskazanego przepisu, a tym samym uniemożliwienie oskarżonemu szczegółowe ustalenie, którym dowodom Sąd dał wiarę, którym odmówił wiarygodności jak również co było podstawą podjętej przez Sąd decyzji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zgodnie z przepisem art. 424 § 1 k.p.k. uzasadnienie powinno zawierać zwięzłe wskazanie, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku. Wskazanie w uzasadnieniu dowodów, będących podstawą ustaleń faktycznych przez zbiorcze określenie materiału przyjętego do rekonstrukcji stanu sprawy wypełnia więc wymóg powyższego przepisu.

Sformułowanie, zawarte w art. 424 § 1 k.p.k. nakazuje takie sporządzenie pisemnych motywów wyroku, w którym pomiędzy poszczególnymi ich częściami istnieć będzie ścisły związek logiczny. Determinuje to ocenę uzasadnienia wyroku w jego całokształcie, a zatem nie sposób - weryfikując poprawność motywów - koncentrować się wyłącznie na wskazaniu podstaw kolejnych ustaleń faktycznych, w oderwaniu od rozważań na temat wiarygodności konkretnych dowodów.

Przedmiotem kontroli odwoławczej jest wyrok, a nie samo uzasadnienie, ewentualne nieprawidłowości w jego sporządzeniu nie oznaczają nieprawidłowości wyroku, to materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, stanowiący podstawę dowodową wyroku, powinien decydować o trafności zawartych w nim rozstrzygnięć, a nie sam dokument w postaci uzasadnienia.

W ocenie Sądu Okręgowego po lekturze uzasadnienia stwierdzić należy, że odpowiada ono kryterium zwięzłości określonej w art. 424 § 1 k.p.k., tak co do wskazania, jakie fakty sąd a quo uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, jak i co do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku. Nie jest to bynajmniej uzasadnienie bezrefleksyjne, jak utrzymuje to skarżący, bowiem obejmuje ono w zasadzie wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia kwestie i wyjaśnia powody, dla których takie, a nie inne rozstrzygnięcie zostało wydane. Widoczny jest wysiłek intelektualny, związany z obszernością przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego. Niekwestionowana jest również przejrzystość wyłożenia poszczególnych kwestii, które są czytelne zarówno dla stron, jak i też stanowią dobry punkt odniesienia dla przeprowadzenia prawidłowej kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku. Nie ma zatem racji skarżący, że uzasadnienie wyroku nie spełnia wymogów przepisu z art. 424 kpk, a tym samym wbrew zarzutom umożliwia oskarżonemu szczegółowe ustalenie, którym dowodom Sąd dał wiarę, którym odmówił wiarygodności, jak również co było podstawą podjętej przez sąd decyzji. Zarzut jest więc niezasadny.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mających wpływ na jego treść, a mianowicie : przyjęcie przez Sąd, iż oskarżony dopuścił się wszystkich zarzuconych mu czynów,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ocena materiału dowodowego przez sąd I instancji dokonana została z baczeniem na reguły z art. 4, 5, 7 k.p.k., a więc jest bezstronna i nie narusza zasady granic swobodnej oceny dowodów oraz jest zgodna z prawidłowym rozumowaniem, wskazaniami wiedzy, doświadczenia życiowego, zwłaszcza zaś nie zawiera błędów faktycznych i logicznych. Wbrew zarzutom obrońcy ujawnione dowody w postaci zeznań świadków M. W., K. G. (2), W. P., S. Ś. (1), M. B., G. R., W. K. (2), Ł. U., G. L., T. S., potwierdzają w sposób jednoznaczny, że oskarżony H. S. (1) współuczestniczył w przypisanych przestępstwach ( z pkt 1-32), a jego rola nie ograniczała się jedynie do pomocnictwa poprzez dostarczenie wypełnionych przez siebie i podpisanych zaświadczeń o zatrudnieniu w firmie (...), które zostały przedłożone w bankach i stanowiły podstawę udzielenia poszczególnych pożyczek dla P. S. (2), A. O., G. S. (czyny z pkt 33-35). Oskarżony przyznał się do popełnienia czynów z pkt 1A, 2 A, 3A i 6 A, a zatem do wyłudzenia 4 pożyczek na swoje nazwisko. Natomiast w przypadku przestępstw z pkt 4A i 5 A dowodem jednoznacznie obciążającym oskarżonego są wiarygodne zeznania świadków T. S., Z. C. i M. J..

Kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku potwierdza, że Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, zaś zgromadzone dowody ocenił zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego.

Treść apelacji wskazuje, że błąd w ustaleniach faktycznych stanowi de facto konsekwencję wyżej zarzuconej sądowi obrazy przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k., a ponieważ zarzut ten okazał się niezasadny, to będący jego skutkiem podniesiony zarzut błędu w ustaleniach faktycznych również nie mógł być zasadny. Nie powtarzając wszystkich argumentów sądu meriti (w pełni podzielonych przez sąd drugiej instancji), bowiem nie temu służy uzasadnienie sądu odwoławczego, podkreślić należy, iż w niniejszej sprawie, odnośnie czynów zarzucanych oskarżonemu H. S. (1), zasadniczymi dowodami wskazującymi na jego sprawstwo były uznane za wiarygodne zeznania wskazanych wyżej świadków.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia okazał się niezasadny.

Rażącą niewspółmierność kary wyrażającą się w wymierzeniu oskarżonemu H. S. (1) kary łącznej w wymiarze 6 lat pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 800 stawek po 100 zł każda w sytuacji gdy jak wskazuje oskarżony ma on na utrzymaniu rodzinę a nadto nie posiada tak dużych środków finansowych aby był w stanie uiścić zasądzoną grzywnę;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do kwestionowania wymiaru jednostkowych kar oraz kary łącznej 6 lat pozbawienia wolności i kary grzywny 800 stawek dziennych po 100 zł, orzeczonej wobec H. S. (1) za przypisane przestępstwa, która nie jest rażąco niewspółmiernie surowa. Byłaby taka dopiero wówczas gdyby w odczuciu społecznym była karą niesprawiedliwą, a takiej oceny nie sposób wyprowadzić w realiach niniejszej sprawy. W odniesieniu do przypisanych czynów nie można zapominać, że przestępstwa te nie miały charakteru incydentalnego zdarzenia, lecz wielu powtarzających się na przestrzeni od marca 2009r. do września 2009r., a zatem w ciągu 6 miesięcy zachowań, które były przemyślane, realizowane z premedytacją i według ustalonego planu. Kara ta uwzględnia zatem znaczny stopień winy i społecznej szkodliwości czynów, który jest znaczny z uwagi na rozmiar wyrządzonej szkody stanowiącej łącznie kwotę 978.710,53 zł. Wymierzenie tej kary poprzedzone zostało, ze strony Sądu pierwszej instancji, właściwą oceną i uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na jej intensywność. Przekonuje o tym argumentacja przytoczona - na ten temat - w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, którą należało uznać za trafną. Stąd też Sąd Okręgowy w zupełności podziela rozważania Sądu meriti, że kary jednostkowe orzeczone za poszczególne ciągi przestępstw uwzględniają wszystkie dyrektywy wymiaru kary wskazane w art. 53 k.k. , są zatem karami adekwatnymi i sprawiedliwymi, czyli karami, które bilansują okoliczności obciążające, takie jak wielokrotna karalność (osiem wyroków skazujących) za przestępstwa różnego rodzaju w tym także przeciwko mieniu, znaczny stopień społecznej szkodliwości czynów, przy braku okoliczności łagodzących. Suma zatem tych wszystkich okoliczność, a także bacząc na stopień demoralizacji oskarżonego oraz uprzednią jego karalność słusznie doprowadziła Sąd Rejonowy do uznania, iż kary jednostkowe wymierzone zaskarżonym wyrokiem są karami zasłużonymi, stanowiącą prawidłową reakcję prawno-karną za popełnione przez niego przestępstwa.

Nie ma racji obrońca podnosząc, że sąd I instancji podczas ustalania wymiaru kary skupił się wyłącznie na okolicznościach przemawiających na niekorzyść oskarżonego, a pominął okoliczności łagodzące takie jak np. sytuacja osobista i rodzinna oskarżonego. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności podniesione przez obrońcę, a zatem posiadanie rodziny na utrzymaniu, nie stanowią okoliczności łagodzących. Trudno uznać, że postawa oskarżonego zasługuje na szczególne potraktowanie, skoro oskarżony przyznał się tylko do niewielkiej części popełnionych występków. Wbrew argumentom skarżącego Sąd okręgowy także nie dostrzega żadnych okoliczności łagodzących, które nie zostały przez sąd I instancji uwzględnione. Natomiast w świetle dotychczasowej wielkokrotnej karalności brak jest podstaw do przyjęcia pozytywnej prognozy kryminologicznej. Z wywiadu środowiskowego (k.1272-1274) wynika, że oskarżony do sierpnia 2020r. mieszkał z żoną i dwoma dorosłymi synami w przeciętnych warunkach bytowych. W sierpniu 2020r. wyjechał poza granice Polski w celach zarobkowych, ale żona odmówiła podania gdzie obecnie przebywa oskarżony. Oskarżony ma na utrzymaniu tylko żonę, która jest osobą bezrobotną i ze względu na chorobę kręgosłupa zrezygnowała z pracy. Synowie oskarżonego są dorosłymi mężczyznami, jeden przebywa na leczeniu odwykowym, a drugi pracuje jako magazynier. Oskarżony od marca 2017r. do lipca 2020r. był zatrudniony w firmie transportowej jako kierowca międzynarodowy. Zwolnił się z tej pracy ze względu na „kłopoty prawne ” i wyjechał za granicę ze względu na grożącą mu wieloletnią karę pozbawienia wolności oraz w celach zarobkowych. Pracuje jako pracownik budowlany i przesyła miesięcznie 3000 zł na utrzymanie rodziny. Według opinii kuratora w ostatnich latach oskarżony deklarował przestrzeganie porządku prawnego i prowadził ustabilizowany tryb życia.

Należy wskazać, iż o rażącej niewspółmierności kary można mówić wtedy, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to jednak nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy jest w odczuciu społecznym karą niesprawiedliwą (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 1985 roku, V KRN 178/85, OSNKW 1985/7-8/60). Z sytuacją rażącej niewspółmierności kary mamy do czynienia także wtedy, gdy rozmiar represji w rozpoznawanej sprawie jest w sposób oczywisty nieproporcjonalny w stosunku do dolegliwości wymierzanych podobnym sprawcom w podobnych sprawach. Przy czym nie chodzi o każdą ewentualną różnicę co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSPriP 1995/6/18).

W ocenie Sądu Okręgowego - czego dowodzi lektura zaskarżonego wyroku - wymierzona oskarżonemu H. S. (1) kara łączna 6 lat pozbawienia wolności wymierzona na zasadzie absorpcji oraz kara łączna grzywny 800 stawek dziennych po 100 zł , nie spełnia opisanej wyżej przesłanki wystąpienia owej rażącej niewspółmierności kary. Lektura fragmentu uzasadnienia odnoszącego się do wymiaru kary orzeczonej wobec oskarżonego prowadzi do konstatacji, że Sąd Rejonowy ferując rozstrzygnięcie o karze wymierzonej oskarżonemu kierował się dyrektywami wypływającymi z art. 53 § 1 i 2 kk, miał na uwadze wszystkie okoliczności istotne dla wymiaru kary i nadał im właściwą rangę. Uwzględnił szkodliwość społeczną czynów popełnionych przez oskarżonego wspólnie i w porozumieniu z innymi sprawcami oraz działanie w warunkach 4 ciągów przestępstw oraz w warunkach recydywy. Jednocześnie Sąd Rejonowy nie stracił z pola widzenia uprzedniej wielokrotnej karalności oskarżonego w tym za przestępstwa o znacznej społecznej szkodliwości m.in. za czyny z art. 286 § 1 kk, art. 13 § 1 kk w zw. z art. 282 kk w zb. z art. 189 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk (k.1225-1226).

Oceniając stopień społecznej szkodliwości 4 ciągów aż 41 przestępstw popełnionych przez oskarżonego Sąd Rejonowy słusznie uwzględnił zamiar, motywy, którymi kierował się sprawca, rodzaj zaatakowanego dobra, sposób jego działania. Nie sposób nie zauważyć również, iż H. S. (1) jest sprawcą zdemoralizowanym, który pomimo prawomocnego skazania na karę aż 3 lat pozbawienia wolności wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 06.12.2007r. sygn. akt II K 476/07, powrócił na drogę przestępstwa. Stopień winy oskarżonego potęguje także fakt, iż przestępnych zachowań dopuścił się w warunkach recydywy, a z popełniania przestępstw uczynił sobie stałe źródło dochodu. Wreszcie zwrócić trzeba uwagę na jeszcze jedną kwestię, która miała znaczny wpływ na orzeczoną wobec oskarżonego karę. Wśród okoliczności wpływających na wymiar kary należało uwzględnić także negatywną prognozę kryminologiczną, co już samo w sobie nakazywało wymierzyć H. S. (1) karę znacznie powyższej dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Zdaniem Sądu Okręgowego takie okoliczności jak wysoki stopień społecznej szkodliwości czynów popełnionych przez oskarżonego oraz znaczny stopień winy sprawiają, że oskarżony nie mógł zostać potraktowany łagodnie poprzez wymierzenie kary w łagodniejszym wymiarze. Brak jest także podstaw do przyjęcia pozytywnej prognozy kryminologicznej i wymierzenie łagodniejszej kary, gdyż nie jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Okoliczności na jakie powołuje się obrońca, a zatem prowadzenie ustabilizowanego życia rodzinnego oraz zawodowego czy problemy finansowe, w żaden sposób nie niwelują wcześniejszej przestępczej działalności, ani nie stanowią przeciwwagi dla ciężaru popełnionego ciągu przestępstw. W ocenie Sądu Odwoławczego kara 6 lat pozbawienia wolności oraz grzywna 800 stawek dziennych po 100 zł jest współmierna tak do stopnia jego zawinienia, jak i okoliczności sprawy.

Odnosząc się do pkt 25 wyroku tj. orzeczenia w przedmiocie zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej oskarżonemu H. S. (1) z urzędu, orzeczeniu temu obrońca zarzuca naruszenie art. 29 ust 1 ustawy prawo o adwokaturze w zw. z § 2 ust 3 w zw. z § 14 ust 2 pkt 3 w zw. z § 16 i z § 19 pkt 1) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu poprzez błędne orzeczenie w zakresie wysokości kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rację ma obrońca, że Sąd Rejonowy wydając rozstrzygnięcie w zakresie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu H. S. (1) przez obrońcę wyznaczonego z urzędu, błędnie określił wysokość stawki należnej obrońcy za obronę przed Sądem I instancji. Obrońca oskarżonego reprezentował oskarżonego na terminie rozprawy w dniu 19 sierpnia 2015r. w sprawie o sygn. akt V K 383/14 z której wyłączono do odrębnego rozpoznania niniejszą sprawę, która toczyła się pod nową sygn. akt V K 697/15, ale tego jednego terminu Sąd Rejonowy nie uwzględnił. W toku niniejszego postępowania odbyło się 15 terminów rozpraw, ale należy doliczyć jeszcze jeden termin, który odbył się w sprawie V K 383/14, a zatem minimalna kwota wynagrodzenia za obronę z urzędu wynosi 2 479,68 zł łącznie ze stawką 0,23 % VAT. Tymczasem Sąd Rejonowy zasądził na rzecz adw. R. K. kwotę 1859,76 zł, co wynika z nieuwzględnienia pełnej liczby 16 terminów rozpraw w tej sprawie.

Rację ma również obrońca, że Sąd Rejonowy nie uwzględnił nakładu pracy adwokata, w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie do prowadzenia sprawy, która jest bardzo obszerna (łącznie liczy 67 tomów), a także stopnia zawiłości sprawy. W ocenie Sądu Okręgowego powyższe okoliczności przemawiają za ustaleniem opłaty w wysokości maksymalnej tj. nieprzekraczającej 150 % opłaty określonej w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2019r. poz.18).

Wniosek

-O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania;

- w zakresie wysokości kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu H. S. (1) z urzędu wnoszę o zasądzenie na rzecz adw. R. K. kwoty 3024 zł + 23 % VAT jako 150 % stawki minimalnej (stawka minimalna obliczona zgodnie z treścią rozporządzenia wynosi 2016zł + 23% VAT, w tym 1 rozprawa z udziałem obrońcy w sprawie V K 383/14 – 420 zł + 23 % VAT , 15 rozpraw z udziałem obrońcy w sprawie V K 697/15 – tj. 420 zł + 23% VAT i 14 razy 20 % z 420 zł + 23 % VAT tj. 420 zł + 23% VAT do czego należy dodać 1176 zł + 23% VAT) z uwagi na obszerność akt sprawy , konieczność zapoznania się z ich treścią i spotkania obrońcy z oskarżonym w zakładzie karnym, w którym oskarżony odbywał karę pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości, jak również nie zaistniała żadna z przesłanek wymienionych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 kpk oraz art. 440 kpk.

Wniosek o podwyższenie wynagrodzenia obrońcy z urzędu oskarżonego H. K. do kwoty wynagrodzenia w wysokości 150 % stawki minimalnej jest zdaniem Sądu Okręgowego zasadny. Wskazać należy, że obrońca uczestniczył w 16 terminach rozprawy głównej, a zatem wynagrodzenie w stawce minimalnej wynosi 420 zł za pierwszy termin rozprawy w sprawie sygn. akt V K 383/14 , pierwszy termin rozprawy w sprawie sygn. akt V K 697/15 oraz 14 terminów x 20% kwoty 420 zł tj. 84 zł, a zatem suma to 2016 zł + 23 % VAT = 2479,68 złotych. Wynagrodzenie przyznane przez Sąd Rejonowy jest zatem zaniżone, skoro nie odpowiada wysokości stawki minimalnej. Na uwzględnienie zasługuje wniosek o podwyższenie opłaty do 150 % stawki minimalnej. Wskazać należy, że powszechny w orzecznictwie jest pogląd, że jeżeli nakład pracy obrońcy jest zdecydowanie ponadprzeciętny, to wynagrodzenie powinno odpowiadać wysokości wyższej niż stawka minimalna (por. postanowienie SN z dnia 28 lipca 2016 r., IV KZ 37/16, LEX nr 2076411; wyrok SA w Krakowie z dnia 31 stycznia 2013 r., II AKa 252/12, LEX nr 1286550; postanowienie NSA z dnia 17 października 2012 r., II FZ 878/12, LEX nr 1244413).

W ocenie Sądu Okręgowego skala aktywności obrońcy i nakład pracy w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy liczącej łącznie 67 tomów akt oraz liczba stawiennictw w sądzie (16 terminów), jest na ponadprzeciętnym poziomie, a zatem istnieją przesłanki do zasądzenia w sprawie wynagrodzenia wyższego od stawek minimalnych.

Określając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego z urzędu, sąd wziął pod uwagę niezbędny nakład pracy, a także stan sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Określając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego z urzędu, sąd okręgowy wziął pod uwagę niezbędny nakład pracy, obszerność materiału dowodowego i stopień zawiłości, a także wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Wszystkie wymienione kryteria mają charakter ocenny, a ustalenie wysokości wynagrodzenia za prowadzenie sprawy z urzędu następuje w drodze swobodnej decyzji organu procesowego.

W ocenie Sądu Okręgowego niniejsza sprawa jest obszerna i skomplikowana merytorycznie, a nadkład pracy obrońcy jest ponadprzeciętny, dlatego wynagrodzenie powinno odpowiadać wysokości stawki podwyższonej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1wyrok utrzymany w mocy w zakresie winy i kar orzeczonych wobec obu oskarżonych;

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec niezasadności zarzutów podniesionych w obu apelacjach, za wyjątkiem zarzutu dotyczącego wysokości wynagrodzenia obrońcy z urzędu, wnioski odwoławcze o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania okazały się niezasadne. Jednocześnie nie stwierdzono okoliczności, które Sąd Okręgowy miałby obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu. Wyrok w zakresie winy i kar wymierzonych obu oskarżonym należało zatem utrzymać w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1zmiana dotyczy tylko pkt 25 wyroku w zakresie wysokości wynagrodzenia dla adw. R. K. za udzielenie pomocy prawnej z urzędu oskarżonemu H. S. (1) w postępowaniu przed Sądem I instancji;

Zwięźle o powodach zmiany

Podwyższenie wysokości wynagrodzenia należnego obrońcy z urzędu oskarżonego H. S. (1) w postępowaniu przed Sądem Rejonowym wynika z błędnego obliczenia ilości terminów rozpraw w których uczestniczył obrońca z urzędu, a co za tym idzie zaniżenia wysokości należnego wynagrodzenia oraz nieuwzględnienia w należytym stopniu nakładu pracy obrońcy.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3 i 4

o wynagrodzeniu obrońcy z urzędu za udzielenie pomocy prawnej oskarżonym z urzędu w drugiej instancji orzeczono na podstawie § 17 ust. 4 w zw. z § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Sąd Okręgowy przyznał obrońcy wynagrodzenie za dwa terminy rozprawy odwoławczej.

Wobec braku danych o aktualnych źródłach dochodu obu oskarżonych oraz posiadaniu rodziny na utrzymaniu Sąd na podstawie art. 624 § 1 kpk, zwolnił oskarżonych od kosztów sądowych w sprawie uznając, że ich uiszczenie przekracza możliwości majątkowe oskarżonych.

7.  PODPIS

SSO Anna Zawadka SSO Jacek Matusik SSO Remigiusz Pawłowski