Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XI Ka 401/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Sędzia Mariusz Jaroszyński

Protokolant: Marta Kańska

przy udziale prokuratora Moniki Okońskiej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2021 roku

sprawy D. Z. urodzonego (...) we W., syna I. i M. z domu D.

oskarżonego z art. 157 § 1 k.k. i in.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego we Włodawie z dnia 23 marca 2021 roku sygn. akt II K 641/19

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że za czyn z pkt III na podstawie art. 43a § 2 k.k. orzeka od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 5000 (pięć tysięcy) złotych;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. na poczet orzeczonego łącznego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zalicza oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy również od dnia 24 marca 2021 roku do dnia 6 lipca 2021 roku;

IV. wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

XI Ka 401/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego we Włodawie z dnia 23 marca 2021 roku wydany w sprawie o sygn. akt II K 641/19.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

D. Z.

Niekaralność oskarżonego.

zapytanie o udzielenie informacji z KRK

635

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-

-

-

-

-

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

zapytanie o udzielenie informacji z KRK

Informacja wydana przez punkt informacyjny Krajowego Rejestru Karnego w Lublinie.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-

-

-

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzuty sformułowane przez oskarżyciela publicznego.

☐ zasadne

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

1. Zarzut rażącej niewspółmierności kary.

Nie sposób zgodzić się ze stwierdzeniem apelującego, że wymierzone przez Sąd Rejonowy D. Z. kary – zarówno jednostkowe, jak również łączna - pozbawienia wolności, są rażąco niewspółmierne. Sąd odwoławczy uznał je bowiem za sprawiedliwe.

Sąd meriti wymierzając kary jednostkowe za poszczególne czyny, kierował się okolicznościami wskazanymi przez siebie w pisemnych motywach rozstrzygnięcia przy ocenie winy i społecznej szkodliwości czynów popełnionych przez oskarżonego (k. 603v – 604v). Jako okoliczność łagodzącą potraktował dotychczasową niekaralność D. Z. oraz fakt, że jest on osobą młodocianą w rozumieniu art. 115 § 10 k.k., a zatem miał na uwadze względy wychowawcze, o których mowa w art. 54 § 1 k.k.

Sąd I instancji prawidłowo - zgodnie z art. 85 § 1 k.k. oraz art. 86 § 1 k.k. i słusznie ustalił wysokość kary łącznej, biorąc za jej podstawę kary wymierzone z osobna za poszczególne przestępstwa, od najwyższej z nich do ich sumy.

Kierował się ogólnymi zasadami wymiaru kary (art. 53 k.k.), mając na względzie trzy zasady określania jej wysokości, to jest absorpcji - kara najsurowsza z orzeczonych pochłania pozostałe kary, kumulacji - sumowanie kar orzeczonych za każde przestępstwo i asperacji (zwaną również mieszaną) - częściowe zastosowanie absorpcji i kumulacji, co w praktyce sprowadza się do wymiaru kary pośredniej, pomiędzy tym co wyznaczają te dwie zasady.

Rozstrzygnięcie, która z dających się odczytać z treści art. 86 k.k., powyżej omówionych dyrektyw, powinna stanowić podstawę wymiaru kary w konkretnym przypadku, związane jest z dwoma okolicznościami. Po pierwsze z zagadnieniem wskazań wynikających z dyrektyw prewencyjnych, po drugie zaś ze znaczeniem okoliczności podmiotowych i przedmiotowych, uwzględnianych przy wymiarze kary łącznej, w tym zwłaszcza z charakterem związku zachodzącego pomiędzy pozostającymi w zbiegu przestępstwami.

Sąd meriti prawidłowo zastosował w niniejszym przypadku zasadę asperacji, z uwagi na dużą bliskość czasową wszystkich przypisanych oskarżonemu czynów, a także młody wiek oskarżonego i związane z tym cele wychowawcze, jakie należy w stosunku do niego osiągnąć. Miał przy tym także na względzie wielość dóbr prawnych w jakie swoimi czynami godził D. Z. i dlatego uznał, że celowym jest wymierzenie kary łącznej na poziomie jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności. Z pewnością nie nastąpiło tu zatem naruszenie zasady racjonalności wymiaru kary.

Zastosowana zasada stworzyła podstawę do orzeczenia kary łącznej w granicach adekwatnych z punktu widzenia zasad prewencji ogólnej i szczególnej, przy uwzględnieniu zasad resocjalizacji, jako podstawowego celu wymiaru kary łącznej (art. 85a k.k.).

Sąd I instancji przedstawił okoliczności, które miały wpływ na poczyniony wybór, mając przy tym na względzie wskazania wynikające z dyrektyw prewencyjnych oraz znaczenie okoliczności podmiotowych i przedmiotowych, uwzględnianych przy wymiarze kary łącznej.

Nadto, należy wskazać skarżącemu, iż z rażącą niewspółmiernością kary, o której pisze, mielibyśmy do czynienia dopiero wówczas, gdyby różnica pomiędzy karą sprawiedliwą, a wymierzoną, była tak znaczna, że wprost „biłaby w oczy”. Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona, jeżeli z punktu widzenia nie tylko sprawcy, czy oskarżyciela, ale i ogółu społeczeństwa, jawi się jako niesprawiedliwa, zbyt drastyczna, przynosząca nadmierną dolegliwość, bądź wręcz przeciwnie zbyt łagodna. Natomiast, jednostkowe kary pozbawienia wolności oraz ta łączna wymierzone przez Sąd Rejonowy, tego warunku z całą pewnością nie spełniają, odpowiadając w pełni zasadom ich kształtowania. Sąd odwoławczy uznał, że orzeczone kary spełnią cele zapobiegawcze i wychowawcze oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Reasumując, stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy wymierzając D. Z. kary, w należytym stopniu uwzględnił wszelkie okoliczności mające wpływ na ich wymiar, mając na uwadze również okoliczności dotyczące osoby skazanego. Zatem zajęte przez sąd I instancji stanowisko, jest racjonalne i zasługuje na aprobatę. Wbrew twierdzeniu apelującego, sąd meriti dostatecznie uwzględnił wysoki stopień społecznej szkodliwości czynów i nadał prawidłowe znaczenie okolicznościom łagodzącym.

2. Zarzut rażącej niewspółmierności środka karnego.

Powyższe rozważania będą miały również zastosowanie do aktualnie omawianego zarzutu, bowiem sąd meriti orzekając w przedmiocie środka karnego kierował się analogicznymi względami jak przy wymiarze kary łącznej. Również w tym przypadku Sąd Rejonowy słusznie określił zarówno jednostkowe, jak też łączny okres obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na cztery lata.

Artykuł 42 § 1a pkt 1 k.k. oraz art. 42 § 2 k.k. nakazuje orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych lub pojazdów określonego rodzaju, między innymi w razie skazania za przestępstwo określone w art. 178b k.k., a także jeżeli sprawca przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, a zatem sąd zrealizował nałożony na niego obowiązek, mając przy tym na uwadze wskazane przez siebie przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości popełnionych przez oskarżonego czynów okoliczności. Kierował się również stopniem zagrożenia dla bezpieczeństwa w ruchu, jakie D. Z. swoimi czynami spowodował oraz znacznym stężeniem alkoholu w jego organizmie. Dlatego też nie orzekł owego zakazu na najniższym możliwym poziomie.

Sąd Rejonowy zastosował odpowiednio przepisy o karze łącznej, orzekając łączny zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na poziomie czterech lat. Nie jest zatem prawdą, jakoby sąd niedostatecznie uwzględnił wysoki stopień społecznej szkodliwości czynów popełnionych przez oskarżonego i aby nadał nadmierne znaczenie okolicznościom łagodzącym.

3. Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego, a to art. 43a § 2 k.k.

Zarzut należało uznać za zasadny, bowiem zgodnie z art. 43a § 2 k.k. w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a § 1 k.k. sąd orzeka świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 k.k. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5 000 złotych. Sąd Rejonowy natomiast pominął ów obligatoryjny obowiązek, o czym nadmienił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazując, iż jego zamiarem było zasądzenie 5 000 złotych (k. 606v).

Sąd Okręgowy dokonał w związku z tym stosownej zmiany, podzielając stanowisko sądu I instancji oraz apelującego oskarżyciela co do wysokości świadczenia.

Wniosek

Wnioski o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez: orzeczenie kar i środków karnych na poziomie:

- za czyn I z aktu oskarżenia – trzech lat pozbawienia wolności,

- za czyn II z aktu oskarżenia - jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności oraz trzech lat zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych,

- za czyn III aktu oskarżenia – jeden rok pozbawienia wolności, pięć lat zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, świadczenia pieniężnego w kwocie 5 000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej,

wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności w wymiarze czterech lat i sześciu miesięcy oraz łącznego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres siedmiu lat.

☐ zasadne

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski – za wyjątkiem tego dotyczącego świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej - nie zasługiwały na uwzględnienie, bowiem zarówno kary, jak też zakazy, orzeczone zostały wobec oskarżonego na odpowiednim sprawiedliwym poziomie.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

-

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

-

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy.

Wyrok Sądu Rejonowego we Włodawie z dnia 23 marca 2021 roku wydany w sprawie o sygn. akt II K 641/19, za wyjątkiem zmiany poczynionej przez Sąd Okręgowy, a dotyczącej orzeczenia od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenia pieniężnego w kwocie 5 000 złotych.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Za wyjątkiem poczynionej i omówionej powyżej zmiany, wyrok sądu I instancji jest prawidłowy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany.

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyroku w ten sposób, że za czyn z pkt III na podstawie art. 43a § 2 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 5 000 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany.

Zgodnie z art. 43a § 2 k.k. w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a § 1 k.k. sąd orzeka świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 k.k. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5 000 złotych. Sąd Rejonowy natomiast pominął ów obligatoryjny obowiązek.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

-

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

-

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

-

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania.

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

-

5.3.1.4.1.

-

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

-

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Na poczet orzeczonego łącznego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zaliczono oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy również od dnia 24 marca 2021 roku do dnia 6 lipca 2021 roku.

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym obciążono Skarb Państwa.

PODPIS

Mariusz Jaroszyński

1.3. Granice zaskarżenia

1.  Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego we Włodawie z dnia 23 marca 2021 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II K 641/19

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana