Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 grudnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2021 r. w Piszu na rozprawie

sprawy z wniosku B. S.

z udziałem K. S., D. S. (1), A. S., J. T. (1), D. S. (2), D. C. (1)

o zasiedzenie

postanawia:

I.  Dokonać podziału zabudowanej działki gruntu stanowiącej nieruchomość wspólną o numerze geodezyjnym (...) o powierzchni 0,1373 ha, położonej przy ul. (...) w D., gmina B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...) na 2 (dwie) działki gruntu:

a)  działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...) o powierzchni 0,0052 ha;

b)  działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...) o powierzchni 0,1321 ha;

zgodnie z projektem podziału nieruchomości uwidocznionym na mapie geodezyjnej sporządzonej przez geodetę uprawnionego D. Ż. (karta 146 akt sprawy), który to projekt stanowi integralną część niniejszego orzeczenia;

II.  Stwierdzić, że B. S. i J. S. nabyli na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej przez zasiedzenie w dniu 05 listopada 1989 roku, zabudowaną działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (...) opisaną w pkt. I ppkt. a) postanowienia, powstałą z podziału działki (...), stanowiącej nieruchomość wspólną zabudowaną budynkiem, położonej w D. na ulicy (...), gmina B., dla której to nieruchomości wspólnej Sąd Rejonowy w Piszu IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...).

III.  Przyznać adwokatowi T. K., tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestniczce postępowania J. T. (1) wynagrodzenie w kwocie 369 zł (trzysta sześćdziesiąt dziewięć złotych), w tym kwotę 69 zł tytułem podatku VAT, które nakazać wypłacić ze środków budżetowych Sądu Rejonowego w Piszu.

IV.  Nakazać zwrócić wnioskodawcy B. S. kwotę 142,38 zł (sto czterdzieści dwa złote 38/100), tytułem części niewykorzystanej zaliczki.

V.  Stwierdzić, że strony ponoszą pozostałe koszty niniejszego postępowania we własnym zakresie.

Sygn. akt I Ns 60/20

UZASADNIENIE

B. S. wniósł o stwierdzenie, że B. i J. małżonkowie S. z działki o nr geod. (...), położonej w D. przy ulicy (...) w gminie B., której współwłaścicielami są J. T. (1) oraz D. i D. małżonkowie S., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), nabyli na prawie ustawowej wspólności majątkowej, przez zasiedzenie, z dniem 5 listopada 1979 roku część o powierzchni 40 m ², zabudowaną budynkiem gospodarczym, oznaczoną kolorem czerwonym na załączonej do wniosku mapie.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca podniósł, że na podstawie umowy sprzedaży zawartej 4 listopada 1959 roku on i jego żona J. S. kupili od T. i B. małżonków T.: dom jednopiętrowy (z zaznaczeniem, że sprzedający będzie użytkował pomieszczenia usytuowane na parterze), budynek piekarni, ½ chlewa, ½ stodoły, ½ szopy i ½ spichlerza za cenę 10 000 zł. Zabudowania powyższe znajdowały się w części na działce gruntu nr (...) i w części na działce nr (...), położonych w D. przy ulicy (...). W późniejszym okresie działka nr (...) uległy podziałom administracyjnym i obecnie są to:

-

działka nr (...), zabudowana budynkiem mieszkalnym, stanowiąca współwłasność J. T. (2) (syna T. i B.), wnioskodawcy i następców prawnych zmarłej J. S.,

-

zabudowana działka nr (...) stanowiąca współwłasność wnioskodawcy i następców prawnych zmarłej J. S.,

-

działka nr (...), zabudowana m.in. budynkiem, w którym wyodrębnione są dwa lokale mieszkalne, stanowiąca według treści księgi wieczystej współwłasność D. i D. małżonków S. oraz C. i J. małżonków T. (przy czym C. T. zmarł, a spadek po nim na podstawie testamentu nabył w całości D. S. (1), sygn. akt I Ns 193/19 SR w Piszu).

Wnioskodawca podniósł, że w dniu 4 listopada 1959 roku on i jego żona objęli w samoistne posiadanie część działki nr (...) (obecnie nr (...)) o powierzchni około 40 m ^{( 2)}, zabudowaną budynkiem gospodarczym, bezpośrednio graniczącą z budynkiem (garażem) posadowionym na działce nr (...). Małżonkowie S. zrezygnowali z korzystania z innych budynków wymienionych w umowie sprzedaży (np. stodoły, chlewa), albowiem nie prowadzili gospodarstwa rolnego ani hodowli zwierząt. Natomiast nieprzerwanie od 4 listopada 1959 roku korzystali z części działki nr (...), tzw. „podwórka” oznaczonego kolorem zielonym na załączonej do wniosku mapie, współposiadając je wraz z innymi osobami, dbając o porządek, kosząc trawę, wycinając zakrzaczenia, równając koleiny, układając kostkę brukową, a także przechodząc i przejeżdżając tym podwórkiem, skąd jest wejście do budynku mieszkalnego i garażu oraz do przedmiotowego budynku gospodarczego.

W tych warunkach, w ocenie wnioskodawcy, małżonkowie S. poczynając od 4 listopada 1959 roku byli samoistnymi posiadaczami w złej wierze przedmiotowej części działki nr (...) zabudowanej budynkiem gospodarczym, w związku z czym nabyli przez zasiedzenie prawo własności tej części z dniem 5 listopada 1979 roku.

Uczestnicy postępowania D. C. (2), A. S. i K. S. przychylili się do wniosku o stwierdzenie zasiedzenia.

Uczestnicy postępowania J. T. (1), D. S. (1) i D. S. (2) wnieśli o oddalenie wniosku w całości.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 10 lutego 2021 roku Sąd ustanowił uczestniczce postępowania J. T. (1) pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata, na którego Okręgowa Rada Adwokacka w B. wyznaczyła adw. T. K., który wniósł o oddalenie wniosku w całości.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 4 listopada 1959 roku w D. pomiędzy T. i B. małżonkami T., a B. i J. małżonkami S. zawarta została w formie pisemnej, bez zachowania formy aktu notarialnego, „dobrowolna umowa kupna sprzedaży” na podstawie której B. i J. małżonkowie S. kupili „dom jednopiętrowy, budynek piekarni, ½ chlewa, ½ stodoły, ½ szopy i ½ spichlerza” za cenę 10 000 zł. W umowie zaznaczono, że sprzedający będą użytkować pomieszczenia mieszkalne usytuowane na parterze domu.

Wskazany w ww. umowie dom jednopiętrowy, budynek po piekarni, piwnica oraz szopa posadowione były na działce gruntu o nr geod. (...), w bezpośrednim sąsiedztwie z chlewem i spichlerzem (pod jednym dachem), które posadowione były na działce gruntu o nr geod. (...). Stodoła, która również posadowiona była na działce nr (...), została rozebrana w latach 70-tych.

Sąd Rejonowy w Piszu postanowieniem z dnia 21 maja 1998 roku wydanym w sprawie I Ns 26/98, stwierdził, że B. i J. małżonkowie S., na prawie wspólności majątkowej małżeńskiej, nabyli przez zasiedzenie w dniu 5 listopada 1979 roku własność zabudowanej działki gruntu o powierzchni 3a, oznaczonej nr geod. (...), przy czym w części na której posadowiony jest budynek mieszkalny nabyli udział 50,43% w pomieszczeniach budynku znajdujących się na piętrze, o powierzchni użytkowej 78,43%, strychu i piwnicy, oraz na współwłasność z B. T. korytarza i klatki schodowej.

Małżonkowie S., ponieważ nie prowadzili gospodarstwa rolnego ani hodowli zwierząt, od początku zrezygnowali z korzystania ze stodoły oraz chlewa i spichlerza, natomiast od dnia 4 listopada 1959 roku objęli w samoistne posiadanie część działki nr (...), o powierzchni 52 m ², zabudowaną pomieszczeniem gospodarczym znajdującym się w budynku chlewa i spichlerza (pod jednym dachem), które to pomieszczenie przylega do szopy posadowionej na działce nr (...) i oddzielone jest trwałą ścianą od pozostałych pomieszczeń znajdujących w budynku chlewa i spichlerza (pod jednym dachem). W późniejszych latach małżonkowie S. w miejsce ww. szopy postawili garaż.

Wejście do budynku mieszkalnego posadowionego na działce nr (...), wjazd do garażu i wejście do przylegającego do tego garażu pomieszczenia gospodarczego znajdującego się w budynku chlewa i spichlerza (pod jednym dachem) znajduje się, nieprzerwanie od 4 listopada 1959 roku, od strony działki nr (...), z której małżonkowie S. korzystali i po dziś dzień korzysta B. S. po śmierci żony, w ten sposób, iż przechodzi i przejeżdża przez ww. działkę i bramę wjazdową do drogi publicznej, albowiem jest to jedyna możliwość wejścia lub wyjścia z budynków stanowiących jego współwłasność.

Samoistne posiadanie przez B. i J. małżonków S. ww. części działki nr (...) o powierzchni 52 m ² zabudowanej pomieszczeniem gospodarczym, nie zostało zakłócone od 4 listopada 1959 roku.

J. S. zmarła 24 marca 2014 roku, a spadek po niej na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 25 września 2018 roku, wydanego w sprawie I Ns 210/18, nabyli na podstawie ustawy: mąż B. S., córka D. C. (1), syn K. S. i syn A. S., w udziale po ¼ części każdy z nich.

W późniejszym okresie działki nr (...) uległy podziałom administracyjnym i obecnie są to:

-

działka nr (...), zabudowana budynkiem mieszkalnym, stanowiąca współwłasność J. T. (2) (syna T. i B.), B. S. i następców prawnych zmarłej J. S.,

-

zabudowana działka nr (...) stanowiąca współwłasność B. S. i następców prawnych zmarłej J. S.,

-

działki nr (...) stanowiące własność Województwa (...) - Zarządu Dróg Wojewódzkich w O.,

-

działka nr (...), zabudowana budynkami, w tym budynkiem mieszkalnym i budynkiem chlewa i spichlerza (pod jednym dachem), stanowiąca współwłasność D. i D. małżonków S. oraz J. T. (1).

(dowód: dobrowolna umowa kupna-sprzedaży k. 5-6; wyrok Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 30.05.2005r. w sprawie I C 39/05; odpisy z ksiąg wieczystych k. 9, 10, 125-125v, 124-124v, 129-129v; zeznania świadków: K. K. k. 88v i B. M. k. 88v-99; zeznania uczestników postępowania: D. C. (1) k. 106v-107, A. S. k. 106v, K. S. k. 106v, D. S. (1) k. 107, D. S. (2) k. 107, J. T. (1) k. 107; postanowienie z dnia 21.05.1998r. k. 50-50v akt sprawy I Ns 26/98 Sądu Rejonowego w Piszu; postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po J. S. znajdujące się w aktach sprawy I Ns 210/18 Sądu Rejonowego w Piszu; postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po C. T. znajdujące się w aktach sprawy I Ns 193/19 Sądu Rejonowego w Piszu; opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji k. 142-146)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. W przypadku wejścia w posiadanie nieruchomości w złej wierze nabycie nieruchomości następuje po upływie lat trzydziestu (art. 172 § 2 k.c.).

Ze sformułowania ww. przepisu wynika, iż podstawową przesłanką zasiedzenia jest samoistne posiadanie nieruchomości. Zgodnie z art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto postępuje z rzeczą (włada nią) jak właściciel, o czym świadczą okoliczności dostrzegalne dla innych osób, wyrażając tym samym wolę wykonywania względem niej prawa własności (vide wyrok Sądu Najwyższego z 19.12.2000r. w sprawie V CKN 164/00; postanowienie Sądu Najwyższego z 28.02.2002r. w sprawie III CKN 891/00).

Dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo. W złej wierze jest z kolei ten, kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo własności przysługuje nie jemu, lecz innej osobie (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13.08.2008r. w sprawie I CSK 33/08).

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wykazał jednoznacznie, że wnioskodawca i jego żona byli samoistnymi posiadaczami przedmiotowej części działki nr (...), zabudowanej pomieszczeniem gospodarczym znajdującym się w budynku chlewa i spichlerza (pod jednym dachem), począwszy od 4 listopada 1959 roku. Powyższe Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków K. K. i B. M., a także i przede wszystkim w oparciu o zeznania przesłuchanych w charakterze strony uczestników postępowania, którzy zgodnie podali, że z przedmiotowe pomieszczenie posiadali tylko i wyłącznie wnioskodawca i jego nieżyjąca już żona oraz, że posiadanie te nigdy nie zostało zakłócone. Małżonkowie S. władali przedmiotową częścią działki (...) jak właściciele, z myślą o własnych potrzebach dbali na własny koszt o wygląd i stan techniczny pomieszczenia i było to dostrzegalne dla innych osób.

Sąd nie miał wątpliwości aby zeznania wymienionych wyżej świadków i uczestników postępowania uznać za wiarygodne. Są to osoby bardzo dobrze zorientowane w sprawie. Zeznania te są obiektywne i nawzajem się uzupełniają.

Sąd uznał, że B. i J. małżonkowie S. byli samoistnymi posiadaczami części działki gruntu o nr geod. (...) i posadowionego na niej pomieszczenia gospodarczego - w złej wierze. Mieli bowiem świadomość, że przedmiotowe pomieszczenie nie było objęte „dobrowolną umową kupna sprzedaży” z dnia 4 listopada 1959 roku.

Okres nieprzerwanego posiadania warunkujący zasiedzenie wynosi zatem trzydzieści lat i w niniejszej sprawie upłynął w dniu 5 listopada 1989 roku.

Wobec powyższego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji, D. Ż., celem sporządzenia projektu zasiedzenia przedmiotowej części działki gruntu (...), zgodnie z zasadami obowiązującymi przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych.

Sporządzony przez biegłego projekt (k. 144-146) zakłada podział działki o nr (...) na dwie działki gruntu:

1.  działkę nr (...) o powierzchni 52 m ², będącą przedmiotem zasiedzenia,

2.  działkę nr (...) o powierzchni 1321 m ², pozostającą współwłasnością uczestników postępowania D. i D. małżonków S. oraz J. T. (1).

Biegły wskazał, iż powyższy projekt podziału odzwierciedla aktualny stan samoistnego posiadania.

Sąd w pełni podzielił opinię sporządzoną na potrzeby niniejszej sprawy przez biegłego geodetę. Opinia ta jest jasna i pełna, wyjaśnia wszystkie istotne okoliczności, a równocześnie jest poparta wiedzą i doświadczeniem zawodowym biegłego. Nadto nie była ona kwestionowana przez zainteresowanych.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów Sąd dokonał podziału zabudowanej działki gruntu nr (...) zgodnie z projektem podziału sporządzonym przez biegłego D. Ż. i stwierdził, że B. S. i J. S. nabyli na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej przez zasiedzenie z dniem 5 listopada 1989 roku zabudowaną działkę gruntu oznaczoną nr geod. (...) o powierzchni 52 m ², położoną w D. na ulicy (...), gmina B., powstałą z podziału działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...).

Na podstawie § 11 pkt 1 w zw. z § 8 pkt 3 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (j.t. Dz.U. z 2019r., poz. 18), Sąd przyznał adwokatowi D. C. (3) kwotę 369 złotych, w tym kwotę 69 złotych tytułem podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestniczce postępowania J. T. (1), którą nakazał wypłacić ze środków budżetowych Sądu Rejonowego w Piszu.

Na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2020r., poz. 755), Sąd zwrócił wnioskodawcy kwotę 142,38 złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki na koszty doręczenia korespondencji uczestnikom za pośrednictwem komornika sądowego.

O pozostałych kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.