Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Aka 249/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2021 roku

Sąd Apelacyjny w Lublinie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia S.A. Jacek Michalski (sprawozdawca)

Sędziowie: S.A. Wojciech Zaręba

S.A. Grażyna Jakubowska

Protokolant – st.sekr.sąd. Agnieszka Jarzębkowska

przy udziale prokuratora Michała Blajerskiego

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2021 roku

s p r a w y K. S.

z domu J.córki J. i J. zd. G. urodzonej (...) w D.

oskarżonej z art.13§1 k.k. w zw. z art. 148§1 k.k. i innych

z powodu apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońców oskarżonej

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 26 kwietnia 2021 roku, sygn. IV K 269/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 93e pkt. 2 i 5 k.k. w związku z art. 93a§1 pkt. 3 k.k. orzeka wobec K. S. środek zabezpieczający w postaci terapii uzależnień;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zalicza na poczet orzeczonej wobec K. S. kary pozbawienia wolności okres jej tymczasowego aresztowania również od dnia 26 kwietnia 2021 roku do dnia 9 listopada 2021 roku;

IV.  zwalnia oskarżoną K. S. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i ustala, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 249/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie sygn. akt IV K 269/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonej K. S.. W sprawie apelację złożył również prokurator, jednak z uwagi na to , że nie złożył wniosku o sporządzenie i doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Lublinie- na mocy art.457§2 k.p.k. – odstąpił od sporządzenia pisemnych motywów w odniesieniu do zarzutów zawartych w jego apelacji

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

W tym miejscu , przed rozpoczęciem rozważań dotyczących meritum sprawy, stwierdzić należy , iż wobec zupełności, szczegółowości a nawet drobiazgowości uzasadnienia Sądu I instancji za zbędne należy uznać dokładne powtarzanie zawartych w nim wywodów w uzasadnieniu Sądu Apelacyjnego w Lublinie a wystarczające wydaje się być li tylko wskazywanie tych jego fragmentów , w których zawarte są te wywody i ewentualne ich ocenienie.

Zarzuty:

Apelacja adw. P. M.

- rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonej kary poprzedzone naruszeniem prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na orzeczenie, a to :

a/ naruszenie art. 7 k.p.k. w zw. z 4 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegające na niewzięciu pod uwagę przy wymiarze kary okoliczności korzystnych dla oskarżonej ujawnionych w toku przewodu sądowego, a to posiadania przez oskarżoną dobrej opinii w miejscu pracy i zamieszkania, stabilnej sytuacji życiowej, wyrażonej przez oskarżoną skruchy co skutkowało wymierzeniem oskarżonej kary w wymiarze 3 lat pozbawienia wolności,

b/ naruszenie art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. przez błędne uznanie , że oskarżona bezpośrednio po podjętym inkryminowanym zachowaniu przystąpiła do zacierania śladów ( które miałyby polegać na zmywaniu podłogi, włożeniu bluzki do pralki), w sytuacji gdy biegli wskazali, że oskarżona w chwili czynu miała w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia swoich czynów i pokierowania własnym postępowaniem, zaś z uznanych za wiarygodne zeznań T. S. wynika, że oskarżona „była w innym świecie” co skutkowało uznaniem zachowania oskarżonej za okoliczność zaostrzającą odpowiedzialność karną i odstąpieniem od skorzystania z nadzwyczajnego złagodzenia kary , co skutkowało wymierzeniem oskarżonej kary 3 lat pozbawienia wolności,

c/ odstąpienie od zastosowania dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary w sytuacji, gdy oskarżona działała w warunkach określonych w art. 31§2 k.k., a nadto doszło do skutecznego pojednania się z pokrzywdzonym , co skutkowało niesłusznym wymierzeniem oskarżonej kary 3 lat pozbawienia wolności.

A.. Ł. L.

Rażąca ( niewspółmierność ) surowość orzeczonej kary wyrażająca się w niezastosowaniu dobrodziejstwa nadzwyczajnego jej złagodzenia i obciążenie oskarżonej bardzo wysokimi kasztami procesu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji obydwu obrońców oskarżonej K. S. wskazywały jako podstawę rażącą niewspółmierność kary – art. 438 pkt. 4 k.p.k.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że z rażącą niewspółmiernością kary za określone przestępstwo mamy do czynienia wówczas, gdy na podstawie wszystkich okoliczności mających wpływ na jej wymiar można ustalić, że zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzona przez Sąd I instancji a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej przy prawidłowym zastosowaniu dyrektyw wymiaru kary zawartych w art. 53 k.k. i dalszych ( wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 1973 roku w sprawie III KR 254/73 - OSNPG 3-4/1974 poz. 51, wyrok Sądu Najwyższego z 2 lutego 1995 roku w sprawie II KRN 198/94 - OSN Prok. i Pr. 6/1995 poz. 18). Nie chodzi w tej sytuacji o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę zasadniczą, która powodowałaby , iż karę wymierzoną dotychczas należałoby traktować jako rażąco niewspółmierną, z uwagi na jej surowość lub łagodność. Z taką sytuacją w sprawie niniejszej nie mamy do czynienia. Sąd I instancji wymierzył bowiem oskarżonej za czyn zakwalifikowany z art. 156§1 pkt. 2 k.k. karę 3 lat pozbawienia wolności a więc karę w wysokości minimum zagrożenia ustawowego. Nie sposób więc uznać ją za rażąco niewspółmiernie surową.

Zauważyć w tym miejscu należy , iż obydwaj skarżący wskazując na powyższą podstawę odwoławczą jednocześnie wskazywali, że rażąca niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonej wynika z niezastosowania przez Sąd I instancji przy wymiarze kary instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary pomimo, iż zdaniem skarżących istniały ku temu podstawy.

Stwierdzić należy , iż skarżący winni mieć na uwadze , iż , nadzwyczajne złagodzenie kary jest czymś wyjątkowym, a to przesądza, że sprawca musi wykazać się wyjątkowymi okolicznościami, by mógł z dobrodziejstwa tego skorzystać (por. wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2006 roku, WA 14/06, LEX nr 294283). Szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu art. 60 § 2 k.k. to stan, w którym szczególne nagromadzenie okoliczności łagodzących i wybitnie dodatnia sylwetka przestępcy w zestawieniu z okolicznościami obciążającymi prowadzi do wniosku o potrzebie wymierzenia kary poniżej minimum ustawowego zagrożenia, gdyż nawet owo minimum kary byłoby niewspółmiernie surowe, a osiągnięcie celów kary będzie możliwe przy wymierzeniu kary poniżej minimum ustawowego zagrożenia za przypisane przestępstwo (wyrok SN z dnia 12 maja 1978 roku, V KR 72/78, LEX nr 17077). W sprawie niniejszej z taką sytuacją nie mamy do czynienia.

Sąd Okręgowy w Lublinie w szczegółowych a nawet drobiazgowych pisemnych motywach zapadłego orzeczenia uzasadnił z jakich powodów nie skorzystał z tej instytucji. Wskazał na średni stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonej a także na średni stopień jej winy – uzasadniając to ostatnie postawą pokrzywdzonego, który wybaczył oskarżonej jej zachowanie. Wskazał okoliczności obciążające jak działanie oskarżonej w zamiarze bezpośrednim i pod wpływem alkoholu. Sąd I instancji miał także na uwadze okoliczności łagodzące takie, jak dotychczasową niekaralność oskarżonej, jej przyznanie się do choroby alkoholowej i wyrażoną chęć podjęcia leczenia.

W drobiazgowy sposób Sąd Okręgowy w Lublinie dokonał oceny opinii biegłych lekarzy psychiatrów i biegłego psychologa i uzasadnił dlaczego pomimo stwierdzenia u oskarżonej znacznego ograniczenia rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania postępowaniem w rozumieniu art. 31§2 k.k. stan ten nie uzasadniał zastosowania wobec niej instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary odwołując się w tej materii do przesłanek zawartych w art. 53 k.k. ( pisemne motywy zaskarżonego wyroku k – 701v-702v). Wskazywał w szczególności na względy prewencji ogólnej i szczególnej oraz rozważał wychowawczy cel kary a także jej zadania w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Sąd Apelacyjny w Lublinie w pełni podziela rozumowanie sądu I instancji i wnioski w zakresie niezastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec K. S.. Przypomnieć należy , iż uzasadniony wypadek w rozumieniu art. 60§2 k.k. zachodzi wtedy, gdy istnieją liczne okoliczności łagodzące w samym czynie, właściwości zaś i warunki osobiste sprawcy, jego sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie po jego popełnieniu zasługują na szczególnie pozytywną ocenę. Przy ocenie czy zachodzi „ szczególnie uzasadniony wypadek „ należy brać zatem pod uwagę dyrektywy wymiaru kary określone w przepisie art. 53 k.k. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 kwietnia 2021 roku w sprawie II AKa 174/20 – LEX nr 3207310). I taką właśnie analizę Sąd Okręgowy w Lublinie przeprowadził. Okoliczności podnoszone przez skarżących , tj. okazanie skruchy, pogodzenie się z pokrzywdzonym , działanie w warunkach ar. 31§2 k.k., motyw działania oskarżonej – Sąd I instancji miał na uwadze a że wyciągnął z nich takie a nie inne wnioski – niezgodne z życzeniem autorów apelacji – wcale rozumowania Sądu nie dyskredytują. Fakt zacierania śladów krwi przez oskarżoną jest bezsporny – wnioski skarżącego co do tego faktu, m.in. iż „oskarżona była w innym świecie” i odnoszenie się do opinii biegłych psychiatrów i biegłego psychologa są polemiką z ocenę tych dowodów dokonaną przez Sąd.

Na koniec zauważyć należy, iż wobec fakultatywnego charakteru instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary orzekanej na podstawie art. 60§2 k.k. jej niezastosowanie przez Sąd nie może być utożsamiane z rażącym naruszeniem prawa ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2020 roku w sprawie II KK 256/20).

Reasumując : Sąd Apelacyjny w Lublinie w pełni podzielił decyzję i jej motywy Sądu I instancji odnośnie wymiaru kary orzeczonej wobec oskarżonej K. S..

Brak jest także podstaw do korekty wyroku w zakresie kosztów postępowania – skarżący kwestionując obciążenie nimi oskarżonej K. S. zdaje się nie dostrzegać , iż Sąd Okręgowy w Lublinie obciążył ją jedynie częścią wydatków zwalniając z obowiązku uiszczenia reszty wydatków i w całości opłaty. W tej sytuacji – biorąc pod uwagę sytuację majątkową i rodzinną oskarżonej – nie sposób uznać , iż uiszczenie ich byłoby dla niej zbyt uciążliwe bądź by przemawiały za tym zasady słuszności.

Wniosek

Wnioski obydwu apelacji - o zmianę zaskarżonego wyroku przez :

- wymierzenie oskarżonej kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności ( apelacja obrońcy adw. P. M.),

- zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary i wymierzenie jej w dolnej granicy ustawowego zagrożenia , zmniejszenie obciążenia kosztami postępowania ( apelacja obrońcy adw. Ł. L.).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski niezasadne w świetle argumentacji przedstawionej przy omawianiu zarzutów obydwu apelacji ( wcześniejsza część uzasadnienia).

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Apelacyjny w Lublinie w części zmienił a w części utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W związku z nieuwzględnieniem apelacji obrońców oskarżonej K. S. w jakimkolwiek zakresie Sąd Apelacyjny w Lublinie orzekł jak wyżej.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Apelacyjny w Lublinie zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 93e pkt. 2 i 5 k.k. w związku z art. 93a §1 pkt. 3 k.k. orzekł wobec K. S. środek zabezpieczający w postaci terapii uzależnień.

Zwięźle o powodach zmiany

Dokonana zmiana jest spowodowana stwierdzonym uchybieniem w postaci błędu w ustaleniach faktycznych na który wskazał prokurator w punkcie II swojej apelacji.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Sąd Apelacyjny w Lublinie na podstawie art. 63§1 k.k. zaliczył na poczet orzeczonej wobec K. S. kary pozbawienia wolności okres jej tymczasowego aresztowania również od dnia 26 kwietnia 2021 roku do dnia 9 listopada 2021 roku.

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt III

Sąd zwolnił oskarżoną K. S. od zapłaty kosztów sądowych za
postępowanie odwoławcze i ustalił, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi
Skarb Państwa w oparciu o przepis art. 624§1 k.p.k. uznając , iż jej sytuacja
materialna nie pozwala na uiszczenie tych należności;

PODPIS

Grażyna Jakubowska Jacek Michalski Wojciech Zaręba

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej K. S. adw. P. M.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wymierzenie oskarżonej kary bez zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej K. S. adw. Ł. L.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wymierzenie oskarżonej kary bez zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana