Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 marca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VIII Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Marek Lewandowski (spr.)

Sędziowie: Jadwiga Siedlaczek, Marek Paczkowski

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2021 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi S. Ć.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym

bez nieuzasadnionej zwłoki

w sprawie Sądu Rejonowego w Toruniu

sygn. X Nc 3290/18

postanawia: oddalić skargę.

/Sędzia Jadwiga Siedlaczek/ /Sędzia Marek Lewandowski/ /Sędzia Marek Paczkowski/

UZASADNIENIE

W rozpatrywanej sprawie skarżący S. Ć. wniósł o: 1) stwierdzenie, że w postępowaniu klauzulowym w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Toruniu pod sygnaturą X Nc 3290/18 doszło do przewlekłości postępowania, 2) zlecenie Sądowi Rejonowemu w Toruniu niezwłocznego nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu w dniu 29 maja 2018 r., 3) zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego kwoty 20.000 zł oraz 4) zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego zwrotu kosztów niniejszego postępowania według norm przepisanych.

Jak wynika z akt sprawy X Nc 3290/18 prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Toruniu pozew S. Ć. przeciwko K. C. o zapłatę kwoty 325,01 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 sierpnia 2011 r. oraz kosztami sądowymi wpłynął do Sądu 13 kwietnia 2018 r. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności wierzytelność wynikającą z zawartej przez pozwaną za pośrednictwem

serwisu internetowego Kokos.pl umowy pożyczki z dnia 26 lutego 2010 r. Z dołączonej do pozwu umowy przelewu wierzytelności wynika, że powód nabył przedmiotową wierzytelność od A. G. za kwotę 49 zł. Po sprawdzeniu, w bazie (...) danych pozwanej 29 maja 2018 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. 11 czerwca 2018 r. odpis nakazu doręczono powodowi, który pismem z 2 lipca 2018 r. wniósł o sprostowanie treści nakazu, opatrzenie go klauzulą wykonalności oraz doręczenie powodowi tytułu wykonawczego. Wniosek ten został złożony przed uprawomocnieniem przez referendarza sądowego nakazu zapłaty. W związku z treścią pisma powoda postanowieniem z 25 lipca 2018 r. sprostowano nakaz zapłaty, zarządzając doręczenie odpisu postanowienia powodowi i pozwanej z pouczeniem o skardze na czynności referendarza. Zarządzeniem z 20 września 2018 r. referendarz sądowy stwierdził, że nakaz zapłaty uprawomocnił się 20 września 2018 r. Jednocześnie zarządzono zwrócenie części opłaty od pozwu w kwocie 22 zł oraz zszycie akt i odłożenie do archiwum lub przedłożenie wraz z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności. Do chwili wniesienia skargi na przewlekłość postępowania klauzulowego w dniu 9 lutego 2021 r. powód nie wnosił o przyspieszenie rozpoznania jego wniosku o doręczenie jemu tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Niezwłocznie po wniesieniu skargi, tj. już 9 lutego br., zarządzono wydanie wierzycielowi tytułu wykonawczego, tj. odpisu prawomocnego nakazu zapłaty z klauzulą wykonalności. Powód otrzymał tytuł wykonawczy 16 lutego 2021 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Skarga podlega oddaleniu jako bezzasadna.

Na wstępie należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy podziela wyrażony w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, zgodnie z którym w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności dopuszczalne jest wniesienie skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tak m. in. SN w uchwale z dnia 19 grudnia 2019 r., I NSPZP 1/18, Legalis). W polskim porządku prawnym bez zaopatrzenia tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności wierzyciel nie jest uprawniony do wszczęcia egzekucji świadczenia objętego tym tytułem. Jak trafnie przyjmuje się w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka naruszenie prawa strony do niezwłocznego rozpoznania sprawy sądowej może nastąpić już po wydaniu orzeczenia w postępowaniu rozpoznawczym, na etapie szeroko rozumianego postępowania wykonawczego. In casu skargę należało zatem uznać skargę za dopuszczalną, wniesioną przez uprawniony podmiot i dotyczącą postępowania sądowego zaskarżalnego tym środkiem prawnym.

Z art. 1 ust. 3 ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki z dnia 17 czerwca 2004 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 75; dalej: ustawa o skardze) wynika, że przepisy ustawy stosuje się zgodnie ze standardami wynikającymi z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. poz. 284, z późn. zm.; dalej: EKPC). Oznacza to, że interpretacja przepisów ustawy o skardze nie może odbywać się w oderwaniu od ugruntowanego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej: ETPC), którego rolą jest wyznaczanie standardów, o których mowa w art. 1 ust. 3 ustawy. Jak wynika expressis verbis z przepisów EKPC skarga konwencyjna, wniesiona na podstawie art. 34, podlega odrzuceniu, jeśli stanowi nadużycie prawa lub zachodzi znikomy uszczerbek w interesach skarżącego (zob. art. 35 ust. 4 w zw. z ust. 3 lit. a EKPC). Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą ETPC stwierdza nadużycie prawa do skargi w przypadku, gdy sprawa dotyczy drobnej sumy pieniędzy i – ogólnie rzecz biorąc – nie ma związku z obiektywnymi uprawnionymi interesami skarżącego lub interesem poszanowania praw człowieka w ogólności. Trybunał uwzględnia właściwości i warunki osobiste skarżącego, w tym znaczenie, jakie ma dla niego dochodzona suma. Bierze także po uwagę, że kierowanie do niego i sądów krajowych skarg w sprawach błahych i trywialnych w sposób nieuzasadniony zwiększa ich obciążenie, przez co przyczynia się do przewlekłości postępowań w sprawach naprawdę istotnych (zob. decyzja ETPC z 19.01.2010 r., 22051/07, Bock przeciwko Niemcom, LEX nr 560652). W orzecznictwie ETPC wskazuje się także, że przy rozpoznaniu skargi uwzględnić należy również model działalności skarżącej osoby prawnej, polegający na nabywaniu spornych wierzytelności pod warunkiem, że zadłużenie możliwe jest do wyegzekwowania na drodze postępowania cywilnego, co odróżnia tego rodzaju sprawy od spraw, w których zwykły przedsiębiorca poniósł straty wynikające z naruszenia umowy i był zmuszony wystąpić na drogę sądową celem uzyskania zapłaty (zob. wyrok ETPC z 19.01.2010 r., 1783/04, Felix Blau sp. z o.o. przeciwko Polsce, HUDOC, pkt 36). W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że skarżący w ramach prowadzonej działalności gospodarczej skupuje wierzytelności od podmiotów trzecich, ze znacznym dyskontem. Rozpoznawana przez Sąd Rejonowy w Toruniu sprawa X Nc 3290/18 należy do jednej z wielu wniesionych przez powoda spraw, w których wartość przedmiotu sporu jest niewielka. Przedmiotowa sprawa o zapłatę 325,01 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu nie dotyka zatem istotnych interesów powoda, który notabene nabył przedmiotową wierzytelność za jeszcze mniejszą kwotę (zaledwie 49 zł). Ponadto skarżący przez okres ponad 2 lat nie podjął żadnych czynności zmierzających do wyjaśnienia, dlaczego Sąd nie przesłał mu tytułu wykonawczego, choć zwrócił niezwłocznie po sprostowaniu nakazu zapłaty część pobranej od niego opłaty od pozwu. Analiza akt prowadzi do wniosku, że gdyby skarżący znacznie wcześniej „upomniał” się o przesłanie mu tytułu wykonawczego, otrzymałby go niezwłocznie, w ciągu kilku, a najpóźniej kilkunastu dni.

Z tych względów Sąd Okręgowy uznał, że wniesiona przez powoda skarga stanowi nadużycie prawa. Odmiennie jednak, niż w przypadku omówionej już regulacji EKPC, brak jest w takiej sytuacji, zdaniem Sądu rozpoznającego nin. skargę, przesłanek dla uznania, że skarga jest niedopuszczalna i jako taka podlega odrzuceniu. Ustawodawca precyzyjnie bowiem określił krąg podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi (art. 3) oraz przyczyny jej odrzucenia (art. 9). Skoro w niniejszej sprawie skargę wniosła osoba wymieniona w art. 3, to nie ma podstaw do uznania, iż nie jest ona podmiotem uprawnionym do złożenia tego środka prawnego. Zasadnym jest jednak ocena czy wniesienie skargi i zgłoszenie roszczeń finansowych powoda, na gruncie okoliczności niniejszej sprawy, nie stanowi nadużycia prawa, co powinno uzasadniać oddalenie skargi, jako bezzasadnej. Stanowisko takie znajduje oparcie także w orzecznictwie (zob. np. wyrok SA w Katowicach z dnia 4 lipca 2017 r., I ACa 142/17, Lex nr 2343454, w którym przyjęto, że w sprawach wywołanych skargą na przewlekłość postępowania należy badać, czy wniesienie skargi tego rodzaju i zgłoszenie roszczeń finansowych nie stanowi nadużycia prawa w rozumieniu art. 5 k.c.).

Zdaniem Sądu Okręgowego, mając na względzie powołane na wstępie okoliczności sprawy, jak i poczynione rozważania, rozpoznawaną skargę uznać należało – jak już wcześniej wskazano - za nadużycie prawa procesowego i z tego powodu podlegała ona oddaleniu. Przemawia za tym zarówno to, że skarga dotyczyła sprawy, w której dochodzono niewielkiej wartości roszczenia, rodzaj, charakter i rozmiary prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej, jak i bierność powoda, który nie podjął jakichkolwiek działań celem wyjaśnienia wątpliwości związanych z opóźnieniem wydania mu tytułu wykonawczego. Z tych powodów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 12 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy o skardze oraz art. 4 ¹ k.p.c.

/Sędzia Jadwiga Siedlaczek/ /Sędzia Marek Lewandowski/ /Sędzia Marek Paczkowski/