Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 294/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.1.Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 24 stycznia 2020 roku w sprawie II K 155/17

0.1.Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.1.Granice zaskarżenia

0.0.1.Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.0.1.Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.1.Ustalenie faktów

0.0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.1.Ocena dowodów

0.0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca oskarżonej B. G. wyrokowi zarzuciła:

I.  co do czynu pierwszego:

a)  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 KPK, art. 410 KPK oraz art. 424 § 1 pkt 1 KPK, poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, wobec zaniechania dokonania wnikliwej oceny całości zebranego w sprawie materiału dowodowego, opinii biegłego K. pominięcia przez Sąd dowodów z dokumentacji księgowej związanej z funkcjonowaniem spółki (...) SA. nadto wobec braku wyjaśnienia, na jakiej podstawie Sąd przyjął dzień objęcia przez oskarżoną funkcji członka zarządu za termin, w którym oskarżona miała obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości spółki (...) S.A., pomimo że zdaniem Sądu przesłanki wystąpiły już w 2009 roku;

b)  obrazę art. 9 KPK, art. 193 KPK i art. 201 KPK, poprzez ich niezastosowanie i oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z kolejnej opinii biegłego z zakresu rachunkowości, na okoliczność oceny sytuacji majątkowej spółki (...) S.A. w związku z istotnymi rozbieżnościami w opiniach biegłych K. i z Biura Ekspertyz Sądowych;

c)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, poprzez przyjęcie, że oskarżona nie złożyła w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, że chwilą popełnienia przestępstwa będzie pierwszy dzień po upływie dwóch tygodni od daty, w której powstał stan niewypłacalności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty niezasadne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzuty obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść rozstrzygnięcia oraz zarzuty błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę wyroku nie są zasadne.

Sąd Apelacyjny dostrzega, że obrońca oskarżonej B. G. z jednej strony sformułowała zarzuty naruszenia art. 7 k.p.k. poprzez wadliwą ocenę szeregu dowodów osobowych oraz zarzuty naruszenia innych przepisów procesowych dotyczących budowania podstawy dowodowej wyroku, z drugiej zaś sformułowała zarzut - wynikający z wadliwej oceny materiału dowodowego i wyprowadzenia z niego wadliwych wniosków - skutkujących nieprawidłowymi ustaleniami faktycznymi.

Zaakcentowania wymaga to, że u podstaw prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy leży właściwe czyli zgodne z przepisami kodeksu postępowania karnego, przeprowadzenie postępowania dowodowego. Ma to na celu ujawnienie wszelkich istotnych dla sprawy okoliczności, zarówno tych przemawiających na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonej. W gestii sądu meriti leży następnie dokonanie prawidłowej oceny tych ujawnionych w toku rozprawy głównej okoliczności. Organ rozstrzygający winien wziąć pod rozwagę wszelkie ujawnione okoliczności, a zatem nie może pominąć żadnej z nich, czy też ukształtować swego przekonania na podstawie jedynie części przeprowadzonych dowodów. Dokonując oceny dowodów sąd winien oprzeć się przede wszystkim na zasadach prawidłowego rozumowania, wskazaniach wiedzy oraz doświadczenia życiowego.

Odnosząc się do zarzutu obrazy przepisów postępowania w postaci art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., to odwołując się do utrwalonego orzecznictwa, należy przyjąć, iż wyrażony w przepisie art. 410 k.p.k. nakaz uwzględnienia wszystkich ujawnionych okoliczności nie może być utożsamiany z koniecznością oparcia ustaleń faktycznych na wszystkich ujawnionych dowodach, w tym także na tych, które zostały ocenione przez organ procesowy krytycznie. Sąd meriti ma jedynie obowiązek objąć zakresem swych rozważań całokształt ujawnionych okoliczności, a następnie jest jego prawem poczynić ustalenia faktyczne już jedynie w oparciu o te z nich, które wynikają z dowodów ocenionych jako wiarygodne, nie zaś z całego, często przecież wzajemnie sprzecznego, materiału dowodowego ( vide -postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 stycznia 2019 roku w sprawie III KK 215/18, LEX nr 2602107).

Wskazać trzeba także, że dla skuteczności sformułowanego przez obrońcę oskarżonej zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, niezbędnym jest przedstawienie nie samej tylko polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu orzeczenia, ale wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego, jakich dopuścił się tenże sąd w świetle zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego, bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7 k.p.k.), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych ( podobnie: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1975 roku, II KR 335/74, OSNPG 1975/9/84, wyrok SN z dnia 22.01.1975r, I KR 19/74, OSNKW 1975/5/58).

Tymczasem apelacja obrońcy B. G. została skonstruowana wokół przedstawienia wyłącznie własnej oceny dowodów, w oderwaniu od pozostałych, a przeprowadzonych w toku procesu, przy jednoczesnym lansowaniu tezy, że oskarżona w dacie gdy obejmowała funkcję w zarządzie (...) S.A. i w czasie jej sprawowania, nie miała obowiązku wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Przedstawienie Sądowi Apelacyjnemu jedynie własnej oceny zdarzeń jest niewystarczające, zaś zarzuty odwoławcze skonstruowane w ten sposób nie mogły zostać uwzględnione przez Sąd odwoławczy.

Sąd Apelacyjny nie podziela tego zapatrywania skarżącego, które odnosi się do pominięcia przez Sąd a quo istotnych zagadnień w części motywacyjnej wyroku (zarzuty naruszenia art. 424 § 1 pkt. 1 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k.). Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Okręgowy zgodna jest z regułami zawartymi w art. 7 k.p.k.. Wbrew wywodom apelacji, Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił zebrane dowody i dokonał trafnych ustaleń faktycznych. W ramach swobodnej oceny dowodów Sąd Okręgowy był uprawniony do przyznania waloru wiarygodności określonym dowodom, przy jednoczesnym odmówieniu tego przymiotu pozostałym. Stanowisko swoje i ocenę w sposób logiczny i przekonujący uzasadnił. Nie wykazuje ono błędów w logicznym rozumowaniu, ani nie jest sprzeczne z życiowym doświadczeniem. Sąd meriti, czyniąc ustalenia faktyczne wskazał, na jakich w tej mierze oparł się dowodach oraz dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych.

Skarżący nie wykazał, aby Sąd Okręgowy wyrokując pominął jakikolwiek dowód, a naruszenia art. 410 k.p.k. wydaje się upatrywać w tym, że Sąd Okręgowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyprowadził wnioski odmienne od tych, których oczekiwałby obrońca. Oczywistym jest, zdaniem Sądu Apelacyjnego, że w takim przypadku nie może być mowy o obrazie art. 410 k.p.k..

Podnoszone przez apelującego okoliczności, zwłaszcza eksponowanie pominięcia wniosków opinii biegłego R. K. oraz - na tej kanwie - zarzucenie Sądowi a quo bezpodstawnego zaniechania uzyskania kolejnej opinii z zakresu rachunkowości, jedynie pozornie wskazują na wadliwość wniosków, które z nich wyprowadził Sąd Okręgowy. Skarżący nie przedstawił tego rodzaju argumentacji, która pozwalała by uznać ocenę przeprowadzoną przez Sąd meriti za dowolną, niewłaściwą.

Dla porządku oraz jasności wywodu, Sąd Apelacyjny wskazuje, iż przestępstwo określone w art. 586 Kodeksu spółek handlowych (dalej KSH) jest przestępstwem trwałym. Czas popełnienia przestępstwa z art. 586 KSH rozpoczyna się pierwszego dnia po upływie wskazanego w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe terminu od powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki ( 14 dni - stan prawny do 31 grudnia 2015 roku, 30 dni - stan prawny od 1 stycznia 2016 roku), a kończy z chwilą złożenia przez zobowiązanego wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, ustania warunków uzasadniających upadłość spółki, bądź utraty przez sprawcę statusu osoby zobowiązanej do zgłoszenia takiego wniosku ( vide- podobnie zachowujący aktualność pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w orzeczeniu z dnia 25 marca 2010 r. IV KK 315/09 ).

Dalej - przestępstwo z art. 586 KSH jest przestępstwem indywidualnym określonym bezpośrednio przez znamię podmiotu (członek zarządu lub likwidator), a jego znamiona strony przedmiotowej określa niezłożeniu wniosku o upadłość w terminie (w tym określony w art. 21 ust. 1 cyt. ustawy).

Zatem sprawcą występku z art. 586 KSH może być wyłącznie członek zarządu (względnie likwidator) pełniący swoją funkcję w dniu, w którym upłynął termin na złożenie wniosku, i tylko zaniechanie tej konkretnej osoby (zarówno pełne - przy braku złożenia wniosku w ogóle lub czasowe - złożenie wniosku w terminie późniejszym) może stanowić przedmiot karnoprawnej kwalifikacji w świetle znamion typu z art. 586 KSH. Zważywszy na to, że omawiane przestępstwo jest przestępstwem z zaniechania, czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca zaniechał działania, do którego był obowiązany (podstawa art. 6 § 1 k.k.).

W związku z tym kluczowe dla oceny sprawstwa oskarżonej B. G. w czynie zarzucanym jej w punkcie I było ustalenie:



czy wystąpiły warunki określone w ustawie Prawo upadłościowe do wystąpienia z wnioskiem do sądu o ogłoszenie upadłości,



czy upłynął wskazany w ustawie okres,



czy oskarżona była podmiotem zobowiązanym do wystąpienia z takim wnioskiem.

Sąd Apelacyjny nie podziela argumentów skarżącego co do tego, że utrzymują się w sprawie wątpliwości co do przyjęcia warunków do ogłoszenia upadłości (...) S.A. oraz okresu, w którym konieczne było złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

W pierwszym rzędzie stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy był w pełni uprawniony do przyjęcia za wiarygodny dowód z opinii Biura Ekspertyz Sądowych w L., wskazując jednocześnie, że jego wnioski współgrają z zeznaniami świadków. W oparciu o tę opinię Sąd a quo był w pełni uprawniony do przyjęcia, że na koniec roku 2010 roku (na dzień 31 grudnia 2010 roku) spółka (...) S.A. była niewypłacalna, gdyż jej zadłużenie przekraczało wartość jej aktywów (opinia k. 2629 - 2831, k. 7178v - 7181). To ustalenie w pełni koresponduje z wnioskami opinii R. K. (opinia k. 1904).

Argumentacja skarżącego zakładająca potrzebę pozyskania kolejnej opinii nie jest przekonująca. Obrońca oskarżonej - oprócz wyrażenia takiego postulatu w zarzucie apelacji (zarzut Ib) i nie uzasadniając go w żadnym aspekcie - nie dostrzega tego, że biegli dokonali analizy całości dostępnej im dokumentacji źródłowej, zaś wydana przez biegłych opinia jest pełna, jasna i w sposób przekonujący uargumentowana (opinia k. 2629 - 2831, k. 7178v - 7181).

Także, nawet przy przyjęciu, że powyższego ustalenia należało by dokonywać w oparciu o opinię biegłego R. K. (której to opinii Sąd a quo nie uwzględnił w części przez siebie wskazanej), to okres w którym oskarżona B. G. była członkiem zarządu (...) S.A., a następnie prezesem zarządu, był tym okresem, w którym wniosek o ogłoszenie upadłości winien został złożony. Biegły R. K. wskazał, że od 15 lipca 2011roku tak obowiązek się utrzymywał, co wyprowadził z zestawienia następujących okoliczności:



spółka miała 3 miesiące na sporządzenie sprawozdania finansowego od dnia bilansowego (w przypadku (...) SA to jest 31 grudnia 2010),



następnie zachodziła konieczność przedstawienia sprawozdania do zatwierdzenia (tu konieczność zatwierdzenia nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego tj. do 30 czerwca 2011 r.),



po zatwierdzeniu sprawozdania w ciągu 15 dni koniczne było złożenie go wraz z uchwałą o zatwierdzeniu do właściwego rejestru sądowego (KRS). ( czyli do 15 lipca 2011 roku) (opinia k. 7233 - 7235).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, oskarżona B. G., która w okresie od 27 lipca 2011 roku do 30 czerwca 2012 roku (jako członek zarządu, a od 5 października 2011 roku jako Prezes Zarządu (...) S.A.) w sytuacji wystąpienia albo utrzymywania się warunków uzasadniających według przepisów prawa upadłość spółki, nie wystąpiła z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, dopuściła się występku z art. 586 KSH. Celnie dostrzegł Sąd Okręgowy, że złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie jest uzależnione od uzyskania przez osobę reprezentującą spółkę ani zgody akcjonariuszy, ani też organu nadzoru. Nie ma przy tym racji skarżący argumentując, że - jak należy wnosić - z uwagi na to, iż oskarżona pełniła funkcję w (...) SA już w czasie utraty płynności przez tenże podmiot (przesłanki wystąpiły w roku 2009 - cyt. za skarżącym), to tym samym nie można jej przypisać sprawstwa w tym czynie. Rzecz bowiem w tym, że realizacja występku następuje w całym okresie - od upływu terminu do złożenia wniosku o upadłość spółki aż do czasu jego złożenia.

O tym, że B. G. miała świadomość utrzymujących się warunków do ogłoszenia upadłości świadczą jej wyjaśnienia, w których wskazywała, że podejmowała rozmowy na ten temat z prezesem zarządu (...) S.A. Z. G. oraz że zabiegała o to, by jeden z wierzycieli taki wniosek złożył.

Wniosek

Obrońca oskarżonej B. G. wniosła:

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od przypisanych jej przestępstwa, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutów wnioski zostały uznane także za niezasadne.

3.2.

Obrońca oskarżonej B. G. wyrokowi zarzuciła:

II.  co do czynu drugiego:

obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 KPK, art. 410 KPK oraz art. 424 § 1 pkt 1 KPK, poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, wobec zaniechania dokonania wnikliwej oceny całości zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że oskarżona dopuściła się zarzucanego czynu pomimo braku określenia i stypizowania zachowań i dat ich wystąpienia, które zdaniem Sądu stanowiły znamiona zarzucanego czynu, nadto przyjęcie, iż oskarżona dopuściła się zarzucanego czynu pomimo, że księgowość była prowadzona przez podmiot zewnętrzny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut niezasadny.

Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska skarżącego co do tego, że Sąd a quo dokonał wadliwej oceny dowodów oraz, że nie wskazano, w jakim czasie miała się ona dopuścić wadliwego prowadzenia ksiąg rachunkowych i na czym miały polegać owe wadliwości, a przez to bezpodstawnie przyjął, iż to oskarżona dopuściła się występku z art. 77 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

Poza sporem winno pozostawać to, że zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości, to kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za prawidłowe wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości - z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury - zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. W przypadku gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu (art. 4 ust. 5 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości - stan prawny na czas czynu). Jednocześnie kierownikiem jednostki jest członek zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy - to członkowie tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę (art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości). Zatem to na oskarżonej B. G. ciążył prawny obowiązek zapewnienia prawidłowego czyli zgodnego z zasadami wynikającymi z ustawy o rachunkowości, prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Nie podzielając wątpliwości skarżącego co do czasu spoczywania na oskarżonej obowiązku z ww. zakresie, Sąd Apelacyjny stwierdza, że obowiązek ten - co należy jasno zaakcentować - spoczywał na oskarżonej B. G. od początku podjęcia się funkcji członka zarządu (...) S.A., aż do momentu odwołania z funkcji prezesa tego zarządu.

W świetle ustaleń, przyjętych w szczególności na podstawie opinii biegłych z Biura Ekspertyz Sądowych księgi rachunkowe (...) SA były prowadzone nierzetelnie, bowiem dopuszczono do braku ciągłości bilansowej pomiędzy rokiem 2011 a rokiem 2012, w sposób nieprawidłowy otwarto księgi rachunkowe na dzień 1 stycznia 2012 r., błędnie księgowano rezerwy na koszty, błędnie księgowano faktury VAT, nierzetelnie prowadzono rozliczenia dotyczące udzielonych pożyczek, nierzetelnie prowadzono rozliczenia (opinia k. 2629 - 2831, k. 7180 - 7181).

Wskazać przy tym należy, że i oskarżona B. G. sama wyjaśniła, że miała świadomość nieprawidłowości i luk w informacjach przetwarzanych w księgowości.

W związku z tym Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że oskarżona dopuściła się występku z art. 77 pkt 1 ustawy o rachunkowości w okresie od dnia 27 lipca 2011 roku do dnia 30 czerwca 2012 roku.

Wniosek

Obrońca oskarżonej B. G. wniosła:

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od przypisanych jej przestępstwa, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutu wnioski zostały uznane także za niezasadne.

3.3.

Obrońca oskarżonej B. G. wyrokowi zarzuciła:

III.  co do czynu trzeciego:

obrazę przepisów materialnych tj. art. 296 ust. 1 i 3 kk, poprzez przyjęcie, iż oskarżona działała na szkodę spółki (...) S.A. pomimo, iż w dacie zarzucanych czynów spółka (...) była większościowym udziałowcem spółki (...) S.A. i posiadała względem niej wymaganą wierzytelność w postaci żądania zwrotu pożyczki w kwocie 6.115.420,73 zł.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut niezasadny.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy nie dopuścił się obrazy przepisów prawa materialnego - art. 296 § 1 i 3 k.k..

Wskazania wymaga to, że obraza prawa materialnego może polegać na błędnej wykładni zastosowanego przepisu, zastosowaniu przepisu niewłaściwego, czy też na niezastosowaniu odpowiedniego przepisu w sytuacji, gdy jego zastosowanie jest obligatoryjne.

Dla porządku stwierdzić należy, że skarżący zarzucanej obrazy przepisów art. 296 k.k. upatruje w tym ustaleniu, że skoro (...) S.A. miała wyższą wierzytelność niż wartość rozporządzenia oraz że była większościowym udziałowcem (a ściślej - biorąc pod uwagę formę (...) SA - akcjonariuszem) to rozporządzenie (...) SA na rzecz tegoż udziałowca (akcjonariusza) nie może być ocenione jako wyrządzające szkodę (...) S.A..

Wyrażone stanowisko skarżącego jest błędne. Przepis art. 296 k.k. chroni interesy majątkowe podmiotu, który powierzył zajmowanie się nimi innej osobie, a także pewien standard należytej staranności w prowadzeniu cudzych interesów majątkowych. To jednak nie oznacza, że majątek spółki jest majątkiem udziałowców/akcjonariuszy. Istota funkcjonowania spółki kapitałowej (także spółki akcyjnej) wyraża się właśnie w tym, że majątek wspólników spółki jest majątkiem odrębnym od majątku spółki, zaś uszczuplenie majątku spółki nie przekłada się wyłącznie na uszczuplenie majątku wspólników ( podobnie - wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 8 maja 2019 roku w sprawie II AKa 220/18).

Przyjmując sprawstwo oskarżonej B. G. celnie dostrzegł Sąd Okręgowy to, że ustanowienie hipoteki nastąpiło już po wypłacie pożyczki. Co prowadzić winno do uznania, że (...) S.A. z tego rodzaju zabezpieczenia nie odnosił żadnej bezpośredniej korzyści, a prowadziło jedynie do zabezpieczenia interesów wierzyciela kosztem dłużnika. Prawidłowo także Sąd a quo wskazał, że działanie oskarżonej polegające na tym, że w dniu 3 lutego 2012 roku przeniosła na rzecz (...) S.A. własność nieruchomości przy ul. (...) w T. o wartości 3.498.000,00 złotych w zamian za zwolnienie z obowiązku zapłaty pierwszej raty pożyczki w wysokości 3.500.000,00 złotych udzielonej dla (...) S.A. w T. na podstawie umów z dnia 16 kwietnia 2010 roku i 18 listopada 2010 roku, było działaniem na szkodę tejże spółki. Oskarżona pozbawiła pokrzywdzoną spółkę własności nieruchomości, stanowiącej główny, kluczowy składnik jej majątku, w zamian za zwolnienie z długu, który nie był w tej wysokości wymagalny w dacie podpisywania umowy. Kwota pożyczki wymagalna w dniu przeniesienia własności nieruchomości wynosiła 2.115.420,73 zł. B. G. podejmując się tego rozporządzenia nie posiadała wymaganej zgody Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy na przeniesienie własności nieruchomości. Jednocześnie nie zmienia tejże oceny i to ustalenie, że następczo zgodę taką Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy wyraziło.

Zdaniem Sądu ad quem oskarżona miała świadomość, że czynności te są dla spółki niekorzystne. Zresztą z jej wyjaśnień wynika, że opierała się przed ich dokonaniem, jednak uległa presji przedstawicieli większościowego akcjonariusza.

W związku z tym uprawnione jest stwierdzenie, że oskarżona swoimi umyślnymi działaniami wyrządziła spółce (...) S.A. szkodę majątkową.

Wniosek

Obrońca oskarżonej B. G. wniosła:

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od przypisanych jej przestępstwa, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutu wnioski zostały uznane także za niezasadne.

3.4.

Obrońca oskarżonej B. G. wyrokowi zarzuciła:

IV.  co do czynu czwartego:

art. 410 KPK oraz art. 424 § 1 pkt 1 KPK, poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, wobec zaniechania dokonania wnikliwej oceny całości zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że oskarżona dopuściła się zarzucanego czynu pomimo braku określenia dat wymagalności roszczeń wierzycieli wskazanych w pkt. 1-88 zarzutu IV, pomimo tego, że warunkiem sine qua non odpowiedzialności z art. 302 § 1 KK pozostaje faworyzowanie podmiotu posiadającego status wierzyciela, któremu przysługuje rzeczywiste roszczenie - spłata lub zabezpieczenie wybranego wierzyciela musi wynikać z realnie istniejącego zobowiązania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut częściowo zasadny.

Rozpoznanie apelacji skutkowało tym, że Sąd Apelacyjny dokonał korekty opisu przypisanego czynu poprzez wyeliminowanie działania na szkodę (...) S.A. z siedzibą w S. (w opisie błędnie określono firmę (...) S.A. - zarzut IV aktu oskarżenia poz. 60 i czyn przypisany w punkcie IV wyroku), gdyż podmiot ten był tym, na rzecz którego dokonano przysporzenia.

Odnosząc się do zarzutu apelacji, w pierwszym rzędzie należy stwierdzić, iż pominięcie w pisemnym uzasadnieniu wyroku rozważań faktycznych lub prawnych oznacza jedynie to, że Sąd a quo nie przedstawił ich w tej formie. Z takiego zaniechania nie można logicznie wywodzić, iż rozważań tych w ogóle nie dokonano, że nie były objęte procesem myślowym poprzedzającym wydanie wyroku. Oczywiście, brak rozważań niejako osłabia argumentację przemawiającą za trafnością rozstrzygnięcia, a przez to daje możliwość podważenia jego zasadności stronie niezadowolonej, jednak nie uniemożliwia dokonania kontroli odwoławczej. Kontrola dokonywana przez Sąd ad quem nie polega wyłącznie na analizie uzasadnienia wyroku, ale na analizie czynności procesowych dokonywanych przez sąd i treści przeprowadzonych dowodów w kontekście stawianych orzeczeniu zarzutów.

Sąd Apelacyjny uznał zarzut obrazy prawa procesowego poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów poprzez zaniechanie dokonania oceny całościowej materiału dowodowego i nie wskazanie dat wymagalności roszczeń wierzycieli za niesłuszny. W ustosunkowaniu się do tego zarzutu stwierdzić ponownie należy, że zgromadzony materiał dowodowy Sąd Okręgowy poddał analizie, która mimo odmiennego przekonania skarżącej, uwzględnia wszystkie kwestie istotne dla rozstrzygnięcia i bez wątpienia nie nosi cech dowolności w rozumieniu art. 7 k.p.k.. W pisemnym uzasadnieniu wyroku, Sąd I instancji przedstawił na jakich przesłankach faktycznych i prawnych uznał winę oskarżonej B. G. w czynie z art. 302 § 1 k.k. w zw. z art. .308 k.k. w zw. z art. 12 k.k..

Wnioski Sądu orzekającego wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego (art. 410 k.p.k.), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), i bezstronności (art. 4 k.p.k.), a tym samym nie wykraczają one poza granice ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 k.p.k..

Odnosząc się do tego zarzutu nie można nie dostrzegać całokształtu okoliczności dotyczących zarówno sytuacji (...) S.A., wystąpienie i utrzymywanie w toku całego okresu działalności oskarżonej w tym podmiocie warunków do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Nie można abstrahować także i od tego, że w sytuacji niewypłacalności spółki (...) S.A. podmiot ten w dalszym ciągu zaciągał zobowiązania, a realizował rozporządzenia wyłącznie na rzecz (...) S.A. oraz (...) sp. z o.o..

Oskarżona B. G. w okresie od objęcia funkcji członka zarządu, a następnie funkcji prezesa zarządu (...) S.A. z/s w T. i zajmując się sprawami finansowymi tej spółki, przy utrzymującej się niewypłacalności (...) S.A. w T. i grożącej mu upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli spółki dokonała w okresie od 1 stycznia 2012 roku do 28 czerwca 2012 roku wpłat na rzecz (...) sp. z o.o. z/s w T. należności w kwocie co najmniej 134.167,12 złotych oraz przeniosła w dniu 3 lutego 2012 roku na rzecz (...) S.A. w S. własność nieruchomości przy ul. (...) w T. o wartości 3.498.000,00 złotych w zamian za zwolnienie z obowiązku zapłaty pierwszej raty pożyczki, a przeniesienie własności nieruchomości w okresie.

Takie postąpienie - w sytuacji gdy spółka była niewypłacalna - musiało zostać ocenione jako faworyzowanie dwóch wierzycieli, czym działała na szkodę pozostałych wierzycieli (...) S.A. z/s w T., którzy zgłosili wierzytelność.

Sąd Apelacyjny dostrzega, że odpowiedzialności z art. 302 § 1 k.k. (art. 308 k.k.) podlega ten, kto w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, czym działa na szkodę pozostałych. Rację przyznać należy skarżącej gdy wskazuje na to, że warunkiem karalności na podstawie art. 300 § 2 k.k. jest istnienie roszczenia wierzyciela. Rzecz w tym, że oskarżona B. G. miała świadomość istnienia wierzytelności (wielości wierzytelności) oraz miała świadomość tego, że wierzyciele przystąpili bądź mają poważny zamiar, w ten czy inny sposób ujawniony, przystąpić do egzekucji roszczenia. Skoro dokonano rozporządzenia na rzecz (...) S.A. oraz na rzecz (...) sp. z o.o., to zarazem działano na szkodę pozostałych wierzycieli, którzy nie otrzymali zaspokojenia w żadnej części. Oskarżona miała pełną świadomość istnienia szeregu zobowiązań, które nie były realizowane. Więcej - mimo tego, że spółka (...) S.A. znajdowała się sytuacji niewypłacalności w dalszym ciągu były zaciągane zobowiązania, o których w dacie ich powstania wiadome było, że nie zostaną uregulowane.

Takim zachowaniem oskarżona wyczerpała znamiona przestępstwa z art. 302 § 1 k.k. w zw. z art. 308 k.k. w zw. z art. 12 k.k..

Zważywszy, że (...) S.A. była beneficjentem przestępstwa z art. 302 § 1 k.k., to nie mogła być zarazem pokrzywdzonym tym przestępstwem. Stąd wyeliminowano go z grona pokrzywdzonych analizowanym czynem.

Wniosek

Obrońca oskarżonej B. G. wniosła:

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od przypisanych jej przestępstwa, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Apelacyjny dokonał zmiany wyroku poprzez wyeliminowanie działania na szkodę (...) S.A., zaś z pozostałym zakresie - z uwagi na niezasadność zarzutu - brak było podstaw do uwzględnienia wniosków.

1.OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.1.Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość wyroku - poza korektą opisu czynu przypisanego w punkcie IV

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec bezzasadności zarzutów podniesionych przez obrońcę - za wyjątkiem

konieczności wyeliminowania z opisu czynu działania na szkodę (...) S.A. (w treści IV zarzutu aktu oskarżenia błędnie określono nazwę tego przedsiębiorstwa) oraz przy braku przesłanek z art. 440 k.p.k., Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu pierwszej instancji w pozostałej części.

Sąd Apelacyjny uznał, że orzeczona kara - kary jednostkowe pozbawienia wolności, kara grzywny oraz łączna kara pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono wraz z orzeczonym środkiem karnym - jest karą sprawiedliwą, nie razi nadmierną surowością.

0.1.Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że z opisu czynu przypisanego w punkcie IV wyeliminował ustalenie, że oskarżona działała na szkodę (...) S.A. z/s w S. (opis nazwy przyjęty w zarzucie).

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu wynikała z przedstawionego stanowiska Sądu Apelacyjnego, a wyrażonego w części 4.4. niniejszego dokumentu sprawozdawczego.

0.1.Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.1.Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.0.1.Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.1.Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt III i IV

Sąd Apelacyjny zasądził od oskarżonej B. G. na rzecz Przedsiębiorstwa Usługowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w L. kwotę 1.200 zł ( słownie: jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem wydatku związanego z udziałem pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego w postępowaniu odwoławczym - podstawa art. 634 k.p.k., art. 627 k.p.k..

O zwolnieniu oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity Dz.U.1983.49.223) uznając, że ich poniesienie przez nią byłoby zbyt uciążliwe.

1.PODPIS

0.1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 24 stycznia 2020 roku w sprawie II K 155/17

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

Uchylenie

☒

Zmiana