Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2020 roku w sprawie z powództwa R. G. przeciwko (...) (...) (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Skierniewicach w punkcie 1. oddalił powództwo; w punkcie 2. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(wyrok k. 145, uzasadnienie k. 156-159.)

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód R. G., zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił:

⚫

sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego mającą istotne znaczenie na rozstrzygnięcie sporu stron poprzez:

1.  przyjęcie, że pozwany przedstawił poszkodowanemu ofertę wynajmu pojazdu zastępczego w sytuacji, gdy pozwany żadnej propozycji poszkodowanemu nie złożył,

2.  błędne przyjęcie, że pozwany wykazał możliwość wynajmu pojazdu za wskazaną kwotę o podanych przez siebie firmach, w sytuacji gdy w oparciu o ustalenia zawarte w treści opinii biegłego wynikało, że za najem pojazdów podobnej klasy, firmy wskazane przez pozwanego stosują stawki zdecydowanie wyższe, niż podawał to pozwany,

⚫

naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest:

1.  art. 363 § 1 k.c. poprzez uznanie, iż w sytuacji, wyboru przez poszkodowanego sposobu naprawienia szkody (skorzystania z usługi konkretnej firmy zajmującej się wypożyczaniem pojazdów) to jego roszczenie ogranicza się wyłącznie do prawa refundacji tej usługi według stawek rynkowych określonych przez stronę pozwaną, a nie ma on prawa domagać się zwrotu kosztów faktycznie poniesionych,

2.  art. 415 w zw. z art. 822 k.c. poprzez uznanie, że pozwany ubezpieczyciel nie jest obowiązany do pokrycia szkody poniesionej przez stronę powodową w pełnej jej wysokości,

3.  art. 66 § 1 k.c. poprzez uznanie, że była ofertą krótka informacja przekazana przez pozwanego o możliwości organizacji najmu pojazdu za pośrednictwem pozwanego,

4.  art. 537 i 538 k.c. poprzez uznanie, że sam fakt złożenia propozycji najmu pojazdu skutkuje tym, że pozwany w żadnym wypadku nie jest obowiązany do zapłaty stawki wyższej niż określona przez niego,

5.  art. 6 k.c. poprzez błędne uznanie, że strona pozwana udowodniła zasadność rozliczenia usługi wypożyczenia pojazdu za wskazaną przez siebie cenę oraz poprzez uznanie, że to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia, że przedstawione przez niego faktury zawierają ceny, które pozwany zaakceptuje, a których wysokość będzie odpowiadała tak zwanym „średnim cenom rynkowym”, których wysokość nie jest nigdzie określona, a nawet sposób ich ustalenia nie jest w żaden sposób sformalizowany,

6.  art. 6 kc - poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i pominięcie faktu, że powód wykazał, że firmy wskazane przez pozwanego za wynajęcie pojazdu podobnej klasy stosowała ceny inne od tych, które wskazywał pozwany.

W konkluzji do tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 3.380 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 8 lutego 2018 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania zgodnie z przepisami, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do Sądu I instancji celem jej ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu dotychczasowych kosztów postępowania.

(apelacja k. 162-164)

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na apelację k. 177-179)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Chybiony okazał się zarzut sprzeczności ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Ocena dowodów dokonana została przez Sąd Rejonowy w sposób wszechstronny, zgodnie z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego i mogła być podstawą wiążących ustaleń co do tego, że poszkodowany otrzymał od pozwanego klarowną propozycję zorganizowania wynajmu pojazdu zastępczego oraz informację, że w przypadku zorganizowania wynajmu we własnym zakresie przez poszkodowanego górną granicę odpowiedzialności pozwanego będą wyznaczały stawki czynszu najmu, jakie pozwany pokrywa w firmach, które współpracują z nim przy wynajmie pojazdów zastępczych.

Okoliczność, że w opinii biegłego sądowego wskazane są inne stawki najmu pojazdów zastępczych (wyższe niż kwota 120,00 zł brutto wskazana przez ubezpieczyciela jako kwota graniczna) nie oznacza, że propozycja pomocy w zorganizowaniu najmu pojazdu zastępczego za kwotę wskazaną przez ubezpieczyciela nie była realna. Nie oznacza tego również okoliczność, że stawka zaproponowana przez pozwanego za dobę najmu jest inna, niż stosowana przez wypożyczalnie współpracujące, bowiem wypożyczalnia może stosować w obrocie konsumenckim zupełnie inne stawki niż te, które obowiązują ją w ramach umowy o współpracę z towarzystwem ubezpieczeń.

Strona powodowa nie zdołała zakwestionować ani kryteriów oceny dowodów określonych w art. 233 § 1 k.p.c., ani poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych co do przedstawienia poszkodowanemu przez pozwanego propozycji zorganizowania najmu pojazdu zastępczego najszybciej jak było to możliwe, czyli najpierw podczas telefonicznego zgłaszania szkody, a następnie w piśmie z dnia 28 grudnia 2017 r. (k. 33). W piśmie tym pozwany jeszcze raz wskazał na możliwość pomocy poszkodowanemu w organizacji najmu pojazdu zastępczego, podał dane umożliwiające kontakt do wypożyczalni współpracujących i poinformował o weryfikacji kosztów najmu w przypadku wyboru innego podmiotu oferującego najem pojazdów zastępczych. Oczywistą przy tym jest okoliczność, że pozwany informując o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego taką możliwość nie tylko faktycznie przewiduje, ale jest
w stanie ją zrealizować. Mimo powyższego, poszkodowany zdecydował się na najem pojazdu zastępczego od innego podmiotu, który oferował najem tego samego rodzaju, ale za droższą stawkę. Poszkodowany nie zainteresował się propozycją pozwanego, chociaż był do tego zobowiązany w ramach współdziałania z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania. Poszkodowany, odpowiadając na propozycję pozwanego, winien skontaktować się z nim i dowiedzieć się, w jakim terminie możliwy jest najem za wskazaną cenę i na jakich warunkach. Dopiero w przypadku niezaakceptowania przez poszkodowanego warunków najmu zaproponowanych przez ubezpieczyciela (opartych na obiektywnych przyczynach), mógł być on uprawniony do poszukania innej, droższej oferty. Jednakże poszkodowany nie skontaktował się z ubezpieczycielem i nie podjął nawet w minimalnym zakresie czynności zmierzających do przeanalizowania propozycji najmu pojazdu przedstawioną przez pozwanego, czym naruszył obowiązek współdziałania z ubezpieczycielem w procesie likwidacji szkody.

W prawidłowo ustalonym stanie faktycznym niezasadne są zarzuty naruszenia prawa materialnego, to jest art. 363 § 1 k.c., art. 415 w związku z art. 822 k.c., art. 66 § 1 k.c., art. 6 k.c. i zarzut wskazany w pkt 4).

Skarżący formułując powyższe zarzuty usiłuje w istocie podważyć wnioski Sądu I instancji wywiedzione z nieskorzystania przez poszkodowanego z propozycji ubezpieczyciela o możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego.

Sąd Okręgowy podziela prezentowane w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym, w sytuacji kiedy zakład ubezpieczeń oferuje poszkodowanemu możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego za określoną stawkę, zaś poszkodowany wynajmuje pojazd zastępczy za stawkę wyższą zwiększając rozmiar szkody, nie może domagać się od zakładu ubezpieczeń zrekompensowania tej szkody.

W uchwale z dnia 24 sierpnia 2017r. III CZP 20/17 Sąd Najwyższy uznał, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały zwrotowi tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”.

Odrzucenie propozycji ubezpieczyciela powinno być oparte o obiektywne i racjonalne kryteria, a istotne z punktu widzenia poszkodowanego. Tymczasem poszkodowany w ogóle nie przeanalizował informacji od ubezpieczyciela o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego. Odrzucenie propozycji zakładu ubezpieczeń powoduje, że to poszkodowany w sporze z ubezpieczycielem jest zobowiązany do udowodnienia okoliczności usprawiedliwiających swoje zachowanie. To on powinien więc wystąpić z inicjatywą dowodową celem wyjaśnienia, że propozycja zakładu ubezpieczeń była niedogodna ze względu na np.: ukryte koszty, czas oczekiwania na podstawienie samochodu, czas trwania najmu, dostępność pojazdów danej klasy itp.

Tymczasem powód nie sprostał spoczywającemu na nim ciężarowi dowodu wynikającemu z art. 6 k.c. W aktach sprawy brak jest dowodu wskazującego na przyczyny, dla których poszkodowany nie skorzystał z propozycji ubezpieczyciela. W istocie nie wiadomo, jakimi względami kierował się poszkodowany przy wyborze powoda jako podmiotu oferującego wynajem pojazdów zastępczych, gdyż świadek wprost zeznał, że nie analizował w ogóle kosztów najmu. Powód nie wykazał (co w tych okolicznościach nie było możliwe), aby istniały uzasadnione przyczyny, dla których poszkodowany zrezygnował z najmu pojazdu zastępczego w firmie współpracującej z pozwanym.

Za chybione uznać również należy zarzuty podniesione przez skarżącego na gruncie przepisów dotyczących oferty. Wskazać należy, że przedstawiona wyżej uchwała dotyczy propozycji zorganizowania wynajmu pojazdu zastępczego przez zakład ubezpieczeń, nie zaś oferty. Z oczywistych względów pozwany, zajmujący się działalnością ubezpieczeniową i reasekuracyjną, a nie wynajmem aut, nie mógł złożyć poszkodowanemu żadnej oferty w zakresie wynajmu. Mógł jednak złożyć propozycję, że najem samochodu zastępczego zostanie zorganizowany, przez którąś z wypożyczalni, które z nim współpracują i jak się okazało w toku postępowania dowodowego, propozycja taka została skutecznie złożona. Jej zignorowanie przez poszkodowanego musiało być potraktowane jako naruszenie obowiązku współpracy wierzyciela z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania.

W ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana.

Przepis art. 354 § 2 k.c. nakłada na wierzyciela obowiązek współdziałania przy wykonywaniu zobowiązania w sposób zgodny z jego treścią, zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczymi celami. Wierzyciel nie powinien podejmować czynności skutkujących zwiększeniem rozmiarów powstałej szkody. Naruszenie tej zasady (zasady lojalności wierzyciela względem dłużnika) skutkuje uznaniem, że wierzyciel przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody, a w konsekwencji - zmniejszeniem obowiązku jej naprawienia (art. 362 k.c.).

Uwzględniając powyższe rozważania, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, nie naruszając przepisów art. 361 § 1 k.c. i art. 363 § 1 k.c., że koszty najmu w wysokości przekraczającej kwotę wypłaconą przez pozwanego nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z kolizją i nie mieszczą się w ramach odpowiedzialności pozwanej jako ubezpieczyciela sprawcy szkody.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda na postawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Zasądzoną kwotę stanowi wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego - adwokata, które zostało określone zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) w jego obecnym brzmieniu.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego przez PI.

15.12.2021r.