Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu 22 stycznia 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. w W.

przeciwko M. M.

o zapłatę 359.199,98 złotych

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda (...) Bank S.A. w W. na rzecz pozwanej M. M. kwotę 10.800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Agnieszka du Château

Sygn. akt XX GC 755/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 lutego 2020 r. powód (...) Bank spółka akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. M. w postępowaniu upominawczym kwoty 359.199,98 zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że na podstawie zawartej przez strony umowy udzielono pozwanej kredytu w wysokości 500.000,00 zł. W związku z niewywiązywaniem się przez pozwaną z zawartej umowy powód dokonał jej wypowiedzenia oraz wezwał pozwaną do spłaty zadłużenia, na które składała się wartość kapitału, skapitalizowanych odsetek umownych za okres od 21 czerwca 2019 r. do dnia 23 października 2019 r. oraz skapitalizowane odsetki od zobowiązania przeterminowanego za okres od 22 listopada 2018 r. do dnia 25 lutego 2020 r. wyliczone w oparciu o treść umowy oraz jej załączników w postaci regulaminu oraz tabeli opłat i prowizji.

Dnia 23 marca 2020 r. Referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zasądzając od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę (nakaz – k.51).

Pozwana w dniu 26 czerwca 2020 r. złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania (sprzeciw – k.66).

Strona pozwana zakwestionowała roszczenie powoda w całości co do zasady, jak i co do wysokości. W sprzeciwie zarzucono między innymi: brak wykazania przekazania przez powoda środków pieniężnych pozwanej, brak wykazania wysokości należności głównej i odsetek naliczonych przez powoda w oparciu o złożone wraz z pozwem dowody z dokumentów, brak legitymacji biernej po stronie pozwanej w związku z istniejącym zabezpieczeniem spłaty kredytu w Banku Gospodarstwa Krajowego, z którego powód nie skorzystał, brak skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu z uwagi to, że czynność ta została dokonana przez osoby nie mające co do tego stosownego umocowania, niedoręczenie pozwanej pisma stanowiącego wypowiedzenie oraz nie zamieszczenia pouczenia w piśmie stanowiącym wypowiedzenie co do możliwości restrukturyzacji zadłużenia. Dodatkowo pozwana zakwestionowała roszczenie wskazując, że umowa stanowiąca źródło żądania zawiera niedozwolone klauzule umowne będące sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interes pozwanej.

W dalszym toku postępowania stanowisko stron nie uległo zmianie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Pozwana M. M. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności gospodarczej od 02 kwietnia 2012 r., dla której adres do korespondencji mieści się przy ulicy (...), (...)-(...) B. (CEDIG – k.49).

W dniu 27 czerwca 2017 r. powód (...) Bank spółka akcyjna w W. podpisał z pozwaną M. M. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą „(...)” umowę kredytu (...) o nr (...)”. Umowa została podpisana przez pracowników Banku w osobach M. K. pełniącego funkcję Starszego Doradcy ds. Klienta Biznesowego oraz T. L. (1) pełniącego funkcję Starszego Doradcy ds. Klienta Biznesowego zatrudnionych w (...) Bank S.A. Oddział w S. (umowa – k.20).

W ramach podpisanej umowy ustalono, że powód zobowiązany będzie udzielić pozwanej kredytu w wysokości 500.000,00 zł, w celu bieżącego finansowania działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów z tytułu należnej Bankowi prowizji przygotowawczej, i pokrycie kosztów z tytułu należnej (...) prowizji za udzielenie Gwarancji (...). Kwota kredytu miała zostać uruchomiona w ten sposób, że 87.500,00 zł zostanie przeznaczone na pokrycie należnej Bankowi prowizji przygotowawczej, 408.500,00 zł zostanie przelane w formie przelewu na rachunek pozwanej prowadzony pod numerem: (...), a 4.000,00 zł zostanie przeznaczone na pokrycie należnej (...) prowizji za udzielenie Gwarancji (...) (§3 ust 1 pkt 1 - 4 umowy).

Termin spłaty kredytu ustalono na 20 maja 2022 r. przy okresie kredytowania wynoszącym 59 miesięcy, w trakcie którego pozwana zobowiązana była do terminowej spłaty rat kredytu wraz z odsetkami umownymi od daty udostępnienia środków, których wysokość określał aktualny harmonogram spłat (§3 ust 1 pkt 5 - 6 umowy).

Zgodnie z podpisaną umową kwota udzielonego kredytu podlegała oprocentowaniu w stosunku rocznym, które to stanowiło w okresie kredytowania sumę stawki referencyjnej i marży Banku (§3 ust 1 pkt 12 umowy). Bank zobowiązany był do każdorazowego informowania pozwanej o zmianie stawki referencyjnej w terminie 14 dni kalendarzowych przesyłając jej nowy harmonogram spłat na ostatni podany adres korespondencyjny (§3 ust 1 pkt 12 umowy). Kwota udzielonego kredytu podlegała także w określonych sytuacjach oprocentowaniu zadłużenia przeterminowanego, które miały być obliczane każdorazowo według stopy dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych (§3 ust 1 pkt 13 umowy). Zabezpieczeniem spłaty kredytu była udzielona przez (...) gwarancja (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej z regwarancją udzieloną przez (...) w ramach programu (...) (§3 ust 1 pkt 15 umowy).

Strona pozwana zobowiązana była do utrzymywania w całym okresie kredytowania wpływów na rachunku prowadzonym w (...) Bank S.A. w kwocie średniomiesięcznej nie mniejszej niż 33.332,00 zł (§3 ust 1 pkt 16 umowy). Warunkiem uruchomienia kredytu było przedstawienie przez pozwaną gwarancji bankowej wystawionej przez (...) w ramach programu (...), a także weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową na rzecz (...) (§3 ust 2 umowy). Podpisana przez strony umowa w §4 regulowała kwestię zmiany i rozwiązania umowy kredytu. W przypadku jakichkolwiek zmian treści umowy, dla ich skuteczności wymagano zachowanie formy pisemnej pod rygorem nieważności (§4 ust 1 umowy). Powód uprawniony był do wypowiedzenia umowy kredytu z podaniem przyczyn, w trybie i na warunkach wskazanych w części VII uprawnienia Banku ust. 1 pkt 6 Regulaminu (§4 ust 5 umowy).

W §5 umowy kredytu pozwana oświadczyła, że w związku z zaciągnięciem kredytu została poinformowana przez Bank o ryzyku związanym z zmianą stopy procentowej i jest świadoma ponoszenia tego ryzyka, przed zawarciem umowy otrzymała wzór umowy, regulamin i wyciąg z tabeli opłat i prowizji, a także potwierdziła zapoznanie się i akceptację treść umowy, regulaminu oraz tabeli opłat i prowizji stanowiących załączniki do umowy (§5 ust 1 umowy).

Strony ustaliły, że wszelkie niewymienione w umowie opłaty i prowizje miały być pobierane w wysokości określonej w tabeli opłat i prowizji (§6 ust 1 umowy). W przypadku zmiany stawek określonych w tabeli opłat i prowizji powód zobowiązany był do poinformowania pozwanej listem poleconym (§6 ust 5 umowy). Dodatkowo ustalono, że wszelka korespondencja z Banku będzie kierowana na ostatni podany przez pozwaną adres do korespondencji (§8 ust 1 umowy). Do umowy załączono: Regulamin świadczenia usług kredytowych klientów biznesowych w (...) Bank S.A., wyciąg z tabeli opłat i prowizji, warunki uzyskania gwarancji bankowej w (...), i wniosek o udzielenie przez (...) gwarancji bankowej w ramach programu (...).

W trakcie trwania umowy w dniu 31 lipca 2019 r. powód sporządził wezwanie do zapłaty zadłużenia w kwocie 21.571,33 zł w terminie do 14 dni roboczych od dnia doręczenia wezwania. Do wezwania załączono pouczenie o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania zgodnie z art. 75c ust 2 ustawy prawo bankowe. Wezwanie do zapłaty zostało nadane i zaadresowane na dane: „(...), w S. M. M. na adres ul. (...), (...)-(...) S.”, jednakże nie zostało odebrane osobiście przez pozwaną, jej pracownika, ani także osobę będącą domownikiem pozwanej. Odbiór korespondencji zawierającej wezwanie podpisała P. Z. w dniu 05 sierpnia 2019 r. Na dokumencie potwierdzenia odbioru obok podpisu osoby odbierającej korespondencje skierowaną do pozwanej widnieje pieczęć „(...) D. P. Kancelaria (...) w S.” (wezwanie – k.33-34v).

Następnie w dniu 18 września 2019 r. powód wypowiedział umowę kredytu pozwanej jednocześnie pod warunkiem zawieszającym wzywając pozwaną do zapłaty zadłużenia w kwocie 32.672,26 zł, i możliwości rozważenia wycofania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Wypowiedzenie zostało nadane i zaadresowane na dane: „(...), w S. M. M. na adres ul. (...), (...)-(...) S.”, jednakże nie zostało odebrane osobiście przez pozwaną, jej pracownika, ani także osobę będącą domownikiem pozwanej. Odbiór korespondencji zawierającej wezwanie podpisała asesor komorniczy A. K. w dniu 23 września 2019 r. Na dokumencie potwierdzenia odbioru obok podpisu osoby odbierającej korespondencje skierowaną do pozwanej widnieje pieczęć „(...) w S.” (wezwanie – k.35-36v).

W dniu 06 listopada 2019 r. powód wystosował do pozwanej przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 346.595,66 zł w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania zostało nadane i zaadresowane na dane: „(...) na adres ul. (...), (...)-(...) S.”, jednakże nie zostało odebrane osobiście przez pozwaną, jej pracownika, ani także osobę będącą domownikiem pozwanej. Odbiór korespondencji zawierającej wezwanie podpisała P. Z. w dniu 12 listopada 2019 r. Na dokumencie potwierdzenia odbioru obok podpisu osoby odbierającej korespondencje skierowaną do pozwanej widnieje pieczęć „(...)w S.” (wezwanie – k.37-38v).

Pomimo braku doręczenia pozwanej wezwania do zapłaty z dnia 31 lipca 2019 r., wypowiedzenia umowy z dnia 18 września 2019 r. oraz przedsądowego wezwania do zapłaty z dnia 06 listopada 2019 r. Bank w oparciu o wydruk komputerowy harmonogramu spłaty pożyczki oraz historii rachunku bankowego dla innego numeru rachunku, aniżeli rachunek wskazany w umowie kredytowej z dnia 27 czerwca 2017 r. podpisanej przez strony, tj. danych dla rachunku (...) uznał, że po stronie pozwanej istnieje zadłużenie które jest wymagalne na kwotę 359.199,98 zł, na które składa się wartość kapitału w kwocie 331.050,85 zł, odsetki umowne w kwocie 10.656,12 zł oraz odsetki od zobowiązania przeterminowanego w kwocie 17.493,01 zł (wyciąg – k.48, wydruk – k.39-47, harmonogram spłat – k.29-32).

Pomimo pisemnych wezwań do zapłaty zadłużenia oraz przedsądowego wezwania do zapłaty pozwana nie zapłaciła żądanej przez powoda kwoty w wyznaczonym terminie (okoliczność bezsporna).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do pozwu, pisma stanowiącego sprzeciw, a także oświadczeń stron o faktach zawartych w pozwie i sprzeciwie od nakazu zapłaty co do których strona przeciwna się nie wypowiedziała (art. 229, 230 k.p.c.). Sąd uznał fakty wynikające z umowy kredytu, pisemnego wezwania do zapłaty, wypowiedzenia umowy oraz przedsądowego wezwania do zapłaty oraz wydruku z rachunku wraz z wyciągiem z ksiąg bankowych na podstawie art. 230 k.p.c., i uwzględnił je ustalając niniejszy stan faktyczny sprawy.

Jednocześnie Sąd przy ustalaniu stanu faktycznego ocenił jako bezprzedmiotowy dowód z dokumentu w postaci regulaminu do umowy kredytu z k.22-28. Z treści tego dokumentu wynika, że dotyczy on świadczenia usług kredytowych przez powoda klientom biznesowym w okresie od 01.10.2019 dla umów zawieranych od 01.10.2019, tymczasem umowa kredytu stanowiąca źródło roszczenia zawarta została dnia 27 czerwca 2017 r., co dowód ten czyni bezprzedmiotowym, gdyż jego treść szczegółowo regulująca warunki udzielania kredytu klientom biznesowym nie dotyczy umowy podpisanej przez pozwaną.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Powództwo należało oddalić w całości.

Mając na uwadze reguły postępowania dowodowego wskazać należy, że obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Powód swoje roszczenie oparł na treści art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe (dalej: pr. bank.), który zawiera definicję umowy kredytu oraz wymienia essentialia negotii tejże umowy. Zgodnie z tym unormowaniem, bank (powód) zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca (pozwana) zobowiązuje się do korzystania z tej kwoty na warunkach określonych w umowie, i zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Zgodnie z art. 7 pr. bank., oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych, mogą być składane w postaci elektronicznej. Taką samą postać mogą też mieć dokumenty, związane z czynnościami bankowymi, które można umieszczać na informatycznych nośnikach danych, o ile dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do najdalej idącego zarzutu podniesionego przez pozwaną, tj. braku legitymacji procesowej biernej – a to wobec możliwości skorzystania przez powoda z jednej z form udzielonego zabezpieczenia spłaty kredytu, Sąd zaprezentowanego w sprzeciwie stanowiska nie podziela. Pojęcie legitymacji procesowej oznacza materialne uprawnienie do występowania w konkretnym procesie cywilnym w charakterze strony procesowej (powodowej lub pozwanej). Innymi słowy powód musi być uprawniony do występowania z określonym roszczeniem (legitymacja procesowa czynna), a pozwany zobowiązany do jego zaspokojenia (legitymacja procesowa bierna). Legitymacja procesowa zaliczana jest do merytorycznych przesłanek postępowania cywilnego. Brak legitymacji procesowej po którejkolwiek ze stron procesu powoduje oddalenie powództwa. W świetle treści podpisanej przez strony umowy kredytu (a pozwana nie kwestionuje, że dokument ten podpisała) brak jest jakiejkolwiek wzmianki co do tego, że udzielona przez pozwaną forma zabezpieczenia w postaci uzyskania gwarancji bankowej w ramach programu (...), czy też wystawienie weksla in blanco, nie stanowi wyłączenia jej odpowiedzialności za zobowiązanie wynikające z podpisanej umowy kredytu. Co do samej możliwości skorzystania przez Bank z zabezpieczenia, to od jego decyzji zależy czy w ramach przysługującego uprawnienia skorzysta z określonego zabezpieczenia spełnienia świadczenia, czy też zdecyduje się na bezpośrednie dochodzenie spełnienia świadczenia od strony zobowiązanej.

Z akt niniejszej sprawy nie wynika, aby strona powodowa podjęła próbę uzyskania w ramach gwarancji bankowej wystawionej przez (...) świadczenia pieniężnego dochodzonego niniejszym pozwem. A nawet gdyby w rzeczywistości sytuacja taka miała miejsce, to pozwana nadal posiadałaby legitymację bierną procesową, z tym wyjątkiem iż ocena materialnoprawna dochodzone pozwem roszczenia skutkowałaby koniecznością oddalenia w odpowiedniej części przedmiotowego powództwa. Nie ma zatem obiektywnych przeszkód ku temu, aby pozwana M. M. była stroną niniejszego postępowania, bez względu czy powód skorzystał, czy też nie skorzystał z przysługującego jemu zabezpieczenia. Brak skorzystania z zabezpieczenia nie ma bowiem żadnego wpływu, ani na ewentualną wymagalność roszczenia, ani także na powstanie odpowiedzialności pozwanej wynikającą z obowiązku spłaty kredytu w ustalonej wysokości i czasie.

Sąd jako nieuzasadnione ocenił także twierdzenia pozwanej dotyczące tego, że umowa kredytu w swej treści zawiera postanowienia, które mogą być uznane za nieważne. Pomimo powołania się na nieważność w związku z sprzecznością z dobrymi obyczajami, naruszeniem równowagi kontraktowej stron oraz wyzysku (art. 58 § 2 k.c.), strona pozwana poza tymi ogólnymi twierdzeniami nie przedstawiła żadnego dowodu pozwalającego ustalić, że zaistniały okoliczności o którym mowa w art. 58 § 2 k.c. Stanowisku temu sprzeciwia się także treść umowy kredytu podpisanego (a więc jednocześnie zaakceptowanego przez pozwaną) gdzie w zakresie jej zdaniem bezskutecznych postanowień określających zmiany oprocentowania kredytu z powodu zwiększenia stopy oprocentowania, zmiany wysokości prowizji, w §5 ust 2 umowy kredytu znajduje się oświadczenie pozwanej, iż otrzymała informację od powoda o ryzyku związanym ze zmianą stopy procentowej i jest świadoma ponoszenia tego ryzyka (pkt 3) jak też, że zapoznała się i akceptuje postanowienia zawarte w umowie, regulaminie oraz wyciągu z tabeli opłat i prowizji (pkt 5). Pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów co do tego, że akceptacja tych postanowień, odbyła się w warunkach do których zastosowanie mógłby mieć art. 58 § 2 k.c.

Niezależnie od powyższych twierdzeń pozwana podnosiła również brak umocowania osób, które w imieniu Banku podpisywały umowę kredytu. W ocenie Sądu zarzut ten nie mógł być skuteczny. Wprawdzie skutkiem braku takiego umocowania dla pracowników powoda jako Banku, tj. dla T. L. (2) i M. K. dokonujących czynności prawnej (a taką jest zawarcie umowy kredytu) jest bezwzględna nieważność tej czynności prawnej (por. art. 104 k.c.), jednakże umocowanie to można wywodzić z art. 97 k.c., jako że zawieranie umów kredytu jest czynnością prawną zazwyczaj dokonywaną z publicznością odwiedzającą lokal przedsiębiorstwa (Bank). Niewykazanie przez powoda umocowania dla osób podpisujących umowę kredytu z pozwaną nie oznacza, że na podstawie reguł rozkładu dowodu (art. 6 k.c.) Sąd powinien przyjąć okoliczność przeciwną, tj. że osoby te nie były uprawnione. Na przeszkodzie takiemu ustaleniu stoją zasady logiki i doświadczenia życiowego, które w związku z dyspozycją art. 231 k.p.c. nakazują ustalenie, że osoby te miały umocowanie. Zgodnie z powołanym przepisem sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Ustalonym faktem jest, że osoby te były pracownikami Banku i pełniły funkcję Starszego Doradcy ds. Klienta Biznesowego, zaś sama umowa została opatrzona również pieczęcią oddziału Banku mieszczącego się w S.. Osoby te posługiwały się papierem firmowym i pieczęcią banku, a nadto swoimi pieczęciami imiennymi, co więcej - na papierze firmowym banku dotyczącym umowy kredytu zawarto pod miejscem na podpis oświadczenia adnotację "w imieniu Banku" , a pod nią dwa pola na pieczęć, podpis i datę poprzedzone słowami „Pracownik Banku” (k. 21). Nadto w miejscu przeznaczonym na podpis i pieczęć Banku znajduje się również podpis pozwanej. Nie dającym się pogodzić z zasadami doświadczenia życiowego byłby zatem wniosek, że pozwana złożyła swój podpis w obecności osób, które nie były pracownikami powoda (Banku) lub też nie posiadały stosownego umocowania, i robiły to samowolnie. Należy bowiem podkreślić, że pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie (art. 60 § 1 k.c.), a jedynie w sytuacji, gdy do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie (art. 99 § 1 k.c.). Skoro zatem brak jest podstaw, aby z powodu nieprzedłożenia przez powoda pełnomocnictw dla ww. osób, które podpisały umowę kredytu wywodzić, że osoby te nie były umocowane, uznać nalało, iż przeciwnie - ich umocowanie (choćby udzielone w formie dorozumianej przez powierzenie obowiązków w komórce Banku zajmującej się udzielaniem kredytów) wynika z domniemania faktycznego.

Nie mniej jednak powództwo w niniejszej sprawie jako nieudowodnione co do zasady oraz co do wysokości należało w całości oddalić.

Jak już wskazano powyżej powód dochodzi zapłaty z umowy kredytu, zgodnie z którą do obowiązków Banku należało (przy spełnieniu określonych warunków) udzielenie pozwanej kredytu w określonej kwocie, a do obowiązków pozwanej należała spłata tego kredytu w określonych ratach zgodnie z zaakceptowanym harmonogramem. Jak słusznie wskazano w sprzeciwie od nakazu zapłaty zaoferowane przez powoda dowody z dokumentów nie wskazują, że doszło do udzielenia pozwanej kredytu zgodnie z zawartą umową. Strona powodowa na tą okoliczność przedstawia jedynie dokumentację w postaci Harmonogramu spłaty pożyczki (k.29-32), jednak dokumenty te dotyczą numeru rachunku kredytowego (...), podczas gdy zgodnie z §3 ust 1 pkt 7 i 8 umowy kredytu, obsługa kredytu odbywać się miała na rachunku nr (...). Strona powodowa reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika rozbieżności tej w toku postępowania nie wyjaśniła. Nie jest zatem udowodnione, że do uruchomienia środków kredytu doszło, a przynajmniej brak jest na to jednoznacznego dowodu. Oceniając także dokumenty w postaci harmonogramu płatności zwrócić też należy uwagę na to, że w istocie stanowią one wydruk komputerowy bez jakiejkolwiek informacji kto je sporządził. Kolejną wątpliwością uniemożliwiającą na podstawie tego dowodu ustalenie, że doszło do przekazania pozwanej kwoty kredytu jest to, że poza zbieżnością imienia i nazwiska inna jest nazwa oraz adres prowadzonej działalności gospodarczej, aniżeli nazwa i adres działalności gospodarczej wynikającej z przedstawionego przez powoda wydruku z rejestru CEDiG na k.49 oraz dokumentu prywatnego w postaci wyciągu z ksiąg (...) Bank S.A. na k.48.

Okoliczności przyznania kwoty kredytu nie potwierdzają także dowody z postaci historii rachunku bankowego będącego również wydrukiem komputerowym oraz dowodu z wyciągu z ksiąg bankowych. Co do waloru dowodowego historii z rachunku na k.39-47, to walor dowodowy w zbiegu z pozostałymi dowodami należy ocenić jako zerowy. Poza rozbieżnością dotyczącą numeru rachunku bankowego (w umowie kredytu jest zupełnie inny) to brak jest nawet wzmianki co do tego kto jest posiadaczem tego rachunku. Jakiejkolwiek wartości dowodowej dla wydruku z k.39-47 nie można przypisać także w kontekście dowodu z dokumentu prywatnego w postaci wyciągu z ksiąg banku. Jest to jedynie dokument prywatny stwierdzający to, co wynika z ksiąg rachunkowych Banku. Z dowodu tego nie można wysnuć ani prawidłowości dokonanego wyliczenia zadłużenia, ani też wniosku że jest ono wymagalne, ani też wreszcie tego że uruchomiony został kredyt pozwanej. Brak jest także dowodu na podstawie którego Sąd mógłby ustalić, czy składające się na wysokość zadłużenia należność główna oraz odsetki są zasadne. Sama treść umowy kwestii tej szczegółowo nie rozstrzyga, a powód nie przedłożył kluczowych dla tej oceny pozostałych załączników do umowy w postaci Regulaminu (aktualnego dla tej konkretnej umowy, a nie dla umów zawieranych po 01.10.2019) jak również tabeli wysokości opłat i prowizji. Brak inicjatywy dowodowej w tym zakresie nie pozwala na ustalenie przez Sąd, że dochodzona pozwem kwota i składające się na nią należność główna oraz odsetki rzeczywiście się powodowi należą.

Niezależnie od powyższego powództwo podlega oddaleniu również w związku z tym, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na stwierdzenie, że doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy przez Bank.

Należy wskazać, że zarówno samo wezwanie do zapłaty, jak i późniejsze wypowiedzenie umowy oraz przedsądowe wezwanie do zapłaty nie zostały doręczone pozwanej. Z dokumentu potwierdzenia odbioru nie wynika nawet, aby ich odebranie nastąpiła w ramach prowadzonej przez pozwaną działalności gospodarczej, zarówno tej wskazanej w umowie kredytu, jak i tej wynikającej z przedstawionego przez powoda wydruku CEDiG. Na potwierdzeniu odbioru widnieje pieczęć (...) (...)w S.. Oznacza to, że nie jest możliwe w jakimkolwiek zakresie stwierdzenie, że Bank w sposób skuteczny wezwał pozwaną do zapłaty zadłużenia, czy też dokonał wypowiedzenia umowy kredytu. Oświadczenia te z całą pewnością nie mogły dojść do adresata, a więc do pozwanej. Brak ten rzutuje na ocenę wymagalności dochodzonego pozwem roszczenia, bowiem brak skuteczności wypowiedzenia uniemożliwia dochodzenie przez Bank całości istniejącego zadłużenia.

Brak skuteczności dokonanego wypowiedzenia wynika także jeszcze z jednej okoliczności. Zgodnie z art. 75c ust. 1-6 tej ustawy, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych.

Przepis ten został wprowadzony ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy- Prawo bankowe oraz niektórych ustaw (Dz. U. z dnia 12 listopada 2015 r., poz. 1854), zaś z art. 12 tej ustawy wynika, że banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, dostosują swoją działalność do wymagań określonych w art. 75c ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Zatem w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu w niniejszej sprawie (18 września 2019 r.) bank był już zobowiązany do wdrożenia procedury wynikającej z przepisu art. 75c Prawa bankowego przed wypowiedzeniem kredytu.

Z powyższego należy wywieść wniosek, że powód jako Bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie z jego spłatą. Zgodnie z wdrożoną ww. ustawą procedurą w pierwszej kolejności Bank miał obowiązek doręczyć pozwanej wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2 (ustawy z 1997 r. - Prawo bankowe) oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu powód mógł złożyć wobec pozwanej jako kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej.

W przypadku gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna Banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu. Biorąc pod uwagę cel art. 75c pr.bank. uznać go należy za przepis semidyspozytywny. Może zostać zmieniony w umowie kredytu albo osobnym porozumieniu jedynie na korzyść kredytobiorcy (np. przez wydłużenie terminu na złożenie wniosku w sprawie restrukturyzacji kredytu). (por. T. Czech w publikacji: Obowiązki banku w razie opóźnienia kredytobiorcy ze spłatą kredytu, opublikowano: M.Pr.Bank. 2016/12/66- 78).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, analiza zaoferowanego przez powoda materiału dowodowego – pomijając już sam fakt braku wykazania, że w ogóle doszło do uruchomienia kredytu, czy też braku wykazania powstania zadłużenia w kwocie określonej w wezwaniu do zapłaty – nie pozwala na stwierdzenie, że pozwana została pouczona o możliwości restrukturyzacji zadłużenia w trybie art. 75c pr. bank. Pismo zawierające przedmiotowe pouczenie w wezwaniu do zapłaty z dnia 31 lipca 2019 r. nie zostało pozwanej doręczone, a jego odbiór dokonała zupełnie inna osoba. Brak doręczenia pozwanej stosownego pouczenia, wyklucza możliwość wypowiedzenia umowy kredytowej przez powoda, a to z kolei pociąga za sobą brak wymagalności dochodzonego pozwem roszczenia stanowiącego całość zadłużenia z tytułu kredytu.

Poza tym, że brak skuteczności wypowiedzenia umowy kredytu wynika z naruszenia przez powoda art. 75c ust 1 pr. bank., to czynność tą mając na względzie, że zawiera ona zastrzeżenie warunku należy ocenić dodatkowo jako niedopuszczalną. Zgodnie z treścią pisma stanowiącego wypowiedzenie powód wskazuje, że w przypadku uiszczenia przez pozwaną całości zadłużenia przeterminowanego na określony rachunek rozważy możliwość cofnięcia niniejszego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Tego typu konstrukcja zawierająca warunek w dodatku dotyczący zdarzenia przyszłego i niepewnego zdaniem tut. Sądu jest niedopuszczalna. Zgodnie z ugruntowanym w tej materii orzecznictwem, z tak sformułowanego oświadczenia nie można wnioskować kiedy nastąpią skutki takiego oświadczenia woli, czyli kiedy dojdzie do ukształtowania prawa na nowo. W ustalonym w niniejszej sprawie stanie faktycznym, takie wypowiedzenie umowy jako czynność jednostronna kształtująca prawo, nie może być złożona z zastrzeżeniem warunku w rozumieniu art. 89 k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 marca 2014 r., sygn. akt I ACa 812/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 maja 2015 r. sygn. akt I ACa 16/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 sierpnia 2019 r. sygn. akt I ACa 466/18, nie publ.).

Wskazane powyżej okoliczności dotyczące braku udowodnienia uruchomienia środków kredytu i przekazania ich pozwanej, a także brak dowodów potwierdzających powstanie po stronie pozwanej zadłużenia oraz brak skutecznego wezwania do zapłaty z pouczeniem w trybie art. 75c ust 1 pr. bank. oraz brak podstaw do dokonania wypowiedzenia umowy kredytu oraz niedopuszczalność wypowiedzenia na skutek zastrzeżenia warunku, czynią przedmiotowe powództwo nieudowodnionym co do zasady.

W ocenie Sądu powód nie udowodnił także, że dochodzone pozwem roszczenie jest usprawiedliwione co do wysokości. Jak wskazano powyższej brak jest w tym zakresie dokumentacji dotyczącej pozwanej. Przedstawione przez powoda harmonogram spłat pożyczki, czy też wydruki z historii rachunku bankowego nie dotyczą rachunku prowadzonego w ramach udzielonego kredytu, tylko innego numeru rachunku bankowego. Nadto w przypadku wydruku historii rachunku bankowego brak jest w ogóle informacji czy dane te dotyczą pozwanej. Strona powodowa mając możliwość zajęcia stanowiska w odpowiedzi na zarzuty podniesione w sprzeciwie od nakazu zapłaty z możliwości takiej nie skorzystała zarówno na etapie poprzedzającym termin rozprawy, jak i na samej rozprawie gdzie strona powodowa w ogóle nie wzięła udziału. Powód nie wyjaśnił w jaki sposób wyliczył wysokość należności głównej, i na jakiej podstawie i w jaki sposób wyliczył wysokość skapitalizowanych odsetek umownych oraz od zobowiązania przeterminowanego.

Wysokości roszczenia nie potwierdza też sporządzony na potrzeby niniejszego postępowania wyciąg z ksiąg banku, gdyż stanowi on jedynie dokument prywatny, i nie jest możliwe na jego podstawie ustalenie przez Sąd czy kwota należności głównej oraz dochodzonych jednocześnie skapitalizowanych odsetek jest ustalona przez powoda prawidłowo. Wyciąg z ksiąg bankowych stanowi dowód sporządzenia dokumentu tej treści przez osoby pod nim podpisane, zgodnie z art. 245 k.p.c., potwierdza też pośrednio zawarcie umowy pomiędzy stronami, skoro umowa kredytu została wciągnięta do ksiąg banku, dokument ten nie stanowił jednak dowodu na wysokość zadłużenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 lutego 2019 r. sygn. akt I AGa 274/18).

Brak jest także aktualnego regulaminu do umowy kredytu, oraz w ogóle strona powodowa nie przedstawiła Tabeli opłat i prowizji, tak aby dokonane przez powoda wyliczenia Sąd mógł w jakimkolwiek stopniu skontrolować. Pomimo tego, że pozwana kwestionowała prawidłowość dokonanych w tym zakresie wyliczeń, to ciężar dowodowy wykazania istnienia dochodzonego pozwem roszczenia co do zasady, jak i co do wysokości od początku obciążą stronę powodową. Już z samej treści pozwu oraz przedstawionych na jego poparcie dowodów powinno wynikać, że żądanie jest usprawiedliwione co do zasady, i co do wysokości. W przypadku zaś podważenia przez stronę pozwaną zasadności dochodzonego roszczenia, powód winien uzupełnić swoje twierdzenia i dowody w sposób niepozostawiający wątpliwości. Pomimo to strona powodowa będąca reprezentowana w niniejszym postępowaniu przez profesjonalnego pełnomocnika nie sprostała obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c.

Z opisanych wyżej względów na podstawie art. 6 k.c. w zw. z art. 75 ust 1 w zw. z art. 75c ust 1 i 2 pr. bank., Sąd oddalił w całości powództwo, o czym orzeczono jak w pkt 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji orzeczono o kosztach stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu zawartą w art. 98 k.p.c. Na zasądzone od powoda na rzecz pozwanego koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w osobie radcy prawnego wg stawki minimalnej – 10.800,00 zł.

SSO Agnieszka du Château