Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

XII K 140/21

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Lustrowany

Czyn przypisany lustrowanemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

M. R.

M. R. złożył w dniu 27 lutego 2008 r. niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

I.  Wojskowa Akademia (...) (WAT) objęta była ochroną kontrwywiadowczą Wojskowej Służby Wewnętrznej. W związku z tym, że na Wydziale Cybernetyki WAT prowadzone były prace badawcze, a także funkcjonowało tam Centrum (...) z komputerem (...), wydział podlegał szczególnej ochronie.

Ochrona kontrwywiadowcza wiązała się z pozyskiwaniem przez oficerów Wojskowej Służby Wewnętrznej. osobowych źródeł informacji. Do obszaru zainteresowania w/w należeli m.in. podchorążowie WAT.

zeznania S. K. (1)

t. III, k. 437-440, 465-466

II.  W latach 1977 – 1982 M. R. studiował na Wydziale Cybernetyki Wojskowej Akademii (...). Do IV roku studiów pełnił funkcję podchorążego, na V roku otrzymał promocję na stopień podporucznika.

wyjaśnienia M. R.

t. III, k. 421-424, 465

zeznania S. K. (1)

t. III, k. 437-440, 465-466

teczka personalna

t. I, k. 77-98

III.  Z racji posiadania rozległych kontaktów w środowisku słuchaczy WAT, szczególnie na V roku Wydziału Cybernetyki, M. R. został wytypowany przez oficera kontrwywiadu wojskowego por. S. K. (1) na współpracownika Wojskowej Służby Wewnętrznej i w tym celu wezwany na rozmowę.

raport o zezwolenie na pozyskanie współpracownika

t. I, k. 73-78

IV.  Na spotkaniu w dniu 25 listopada 1981 r. M. R. zadeklarował współpracę z organami kontrwywiadu Wojska Polskiego. Lustrowany obrał pseudonim (...) i zobowiązał się do zachowania w tajemnicy faktu współpracy.

Współpraca M. R. nie była wynagradzana.

raport o przebiegu pozyskania

t. I, k. 79

deklaracja

t. I, k. 81

zeznania S. K. (1)

t. III, k. 437-440, 465-466

wyjaśnienia M. R.

t. III, k. 421-424, 465

akta teczki personalnej

t. I, k. 157-281

karta pracownika Zarządu II

t. I, k. 58-61

karta (...)

t. I, k. 64-65

V.  W ramach współpracy M. R. złożył meldunki operacyjne w sprawach dotyczących wyjaśniania materiałów wstępnych kryptonim (...) oraz teczki zagadnieniowej kryptonim (...).

charakterystyka tajnego współpracownika z 12 lipca 1982 r.

t. I, k. 93-94

VI.  W temacie współpracy M. R. nie był wynagradzany.

zeznania S. K. (1)

t. III, k. 437-440, 465-466

arkusz wypłat i świadczeń

t. I, k. 91

VII.  Współpraca M. R. z Wojskową Służbą Wewnętrzną trwała do czasu ukończenia studiów, tj. do dnia 11 lipca 1982 r.

W dniu 18 października 1982 r przekazano teczkę personalną i pracy do dyspozycji Dowódcy Wojsk Obrony Powietrznej Kraju i następnie do Jednostki Wojskowej (...) w C..

postanowienie o przekazaniu teczki personalnej i pracy

t. I, k. 87

zeznania S. K. (1)

t. III, k. 437-440, 465-466

wyjaśnienia M. R.

t. III, k. 421-424, 465

VIII.  Decyzją z dnia 8 sierpnia 1983 r. lustrowany wystąpił z Jednostki Wojskowej 3/50 i skierowany został do dyspozycji Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

W dniu 6 czerwca 1984 r. komisyjnie zniszczona została teczka pracy lustrowanego.

postanowienie o przekazaniu teczki personalnej i pracy

t. I, k. 89

t. I, k. 97

IX.  W dniu 27 lutego 2008 r. M. R. złożył oświadczenie lustracyjne, w którym oświadczył, że w latach 1985 – 1990 pełnił służbę w Zarządzie II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, pomijając fakt współpracy z Wojskową Służbą Wewnętrzną.

oświadczenie lustracyjne

t. I, k. 7-8

X.  Prokurator Oddziałowego Biura Lustracyjnego IPN w W. złożył w dniu 5 lipca 2021 r. wniosek o wszczęcie postępowania lustracyjnego wobec składającego oświadczenie lustracyjne w związku z pełnieniem funkcji publicznej członka służby zagranicznej M. R. w związku z powstaniem wątpliwości co do zgodności oświadczenia lustracyjnego z prawdą.

wniosek

t. III, k. 456-460

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Lustrowany

Czyn przypisany lustrowanemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

M. R.

M. R. złożył w dniu 27 lutego 2008 r. niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

Współpraca lustrowanego z Wojskową Służbą Wewnętrzną realizowana była w okresie od dnia 25 listopada 1981 r. do dnia 6 czerwca 1984 r.

zeznania S. K. (1)

t. III, k. 437-440, 465-466

postanowienia o przekazaniu teczki personalnej i pracy

t. I, k. 87,89

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

wyjaśnienia M. R.

(t. III, k. 421-424, 465)

⚫

w latach 1985 – 1990 był oficerem Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego,

⚫

w złożonym w 2008 r. oświadczeniu lustracyjnym nie ujawnił współpracy z Wojskową Służbą Wewnętrzną prowadzonej podczas studiów w Wojskowej Akademii (...), ponieważ ten fakt po pierwsze umknął jego pamięci, a po drugie jako oficer miał obowiązek współpracować z każdą służbą wojskową. Kontaktów z Wojskową Służbą Wewnętrzną nie traktował zatem jako współpracy, a jako obowiązek oficera,

⚫

pracował pod obranym przez siebie pseudonimem (...),

⚫

współpraca z Wojskową Służbą Wewnętrzną stanowiła krótki epizod,

⚫

nigdy nie był wynagradzany przez Wojskową Służbą Wewnętrzną.

Sąd uznał wyjaśnienia lustrowanego za wiarygodne, albowiem korespondują zarówno z materiałem zebranym w aktach IPN, jak i zeznaniami świadka S. K. (1).

zeznania S. K. (1)

(t. III, k. 437-440, 465-466)

⚫

pełnił służbę wojskową w organach kontrwywiadu wojskowego, jego obowiązkiem była obrona Wydziału Cybernetyki Wojskowej Akademii (...), w którym M. R. był podchorążym,

⚫

w związku z tym, że każdy kandydat na żołnierza zawodowego miał obowiązek współpracy z organami kontrwywiadu wojskowego w zakresie ochrony ojczyzny i bezpieczeństwa państwa, jednym z jego obowiązków było typowanie kandydatów do służby w organach kontrwywiadu. Spośród podchorążych z Wydziału Cybernetyki typował osoby o najlepszych predyspozycjach do takiej pracy. Typowanie było wieloetapowe, najniższym etapem było pozyskanie, najwyższym przejście tajnego współpracownika do kontrwywiadu lub innych służb wojskowych. Współpraca nie była obowiązkowa, ale nie zdarzyło się aby jakikolwiek wytypowany kandydat odmówił współpracy, ponieważ każdy poczytywał to za swój obowiązek i wyróżnienie,

⚫

M. R. zadeklarował współpracę z Wojskową Służbą Wewnętrzną; obrał pseudonim (...). Współpraca nie była wynagradzana,

⚫

współpraca z lustrowanym zakończyła się w momencie ukończenia studiów i przekazania dokumentów do jednostki, do której został przydzielony,

⚫

następnie M. R. trafił do pracy w Zarządzie II Wywiadu Wojskowego.

Zeznania świadka są jasne, logiczne i znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, tj. w aktach IPN oraz wyjaśnieniach M. R..

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-

-

-

3.  PODSTAWA PRAWNA ORZECZENIA

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Lustrowany

☐

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

-

-

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

-

☐

1.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

-

-

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

-

☐

3.2.  Warunkowe umorzenie postępowania

-

-

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

-

☒

3.3.  Umorzenie postępowania

1.

M. R.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

Na podstawie analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci wyjaśnień lustrowanego, zeznań S. K. (1) oraz dokumentów z akt IPN, Sąd uznał, że podjęta od 25 listopada 1981 r. do 11 lipca 1982 r. współpraca M. R. z Wojskową Służbą Wewnętrzną była współpracą w rozumieniu art. 3a ust 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

Współpraca jaką podjął się lustrowany z Wojskową Służbą Wewnętrzną była dobrowolna, świadoma, tajna i aktywnie prowadzona. Z ujawnionych dokumentów w postaci charakterystyki tajnego współpracownika sporządzonej przez S. K. (1) jak i jego zeznań wynika, że M. R. składał mu jako oficerowi służącemu w organach kontrwywiadu wojskowego meldunki operacyjne, których treść nie była publicznie dostępna. Działalność M. R. prowadzona była także w sposób świadomy, o czym świadczy treść podpisanej deklaracji, która wprost wskazywała w jakim celu i z kim lustrowany podjął współpracę. W deklaracji widniała także wzmianka zobowiązująca do zachowania współpracy w ścisłej tajemnicy.

Dokonując ustaleń w zakresie okresu współpracy M. R. z Wojskową Służbą Wewnętrzną, Sąd stanął także na stanowisku, że współpraca ta zakończyła się wraz z datą ukończenia studiów przez lustrowanego, tj. z dniem 11 lipca 1982 r. Zważyć należy, że co prawda teczka pracy M. R. przechowywana była do 1984 r., jednakże w aktach sprawy nie ma żadnych materiałów świadczących o kontynuacji współpracy po zakończeniu studiów, z akt nie wynika, by lustrowany w dalszym ciągu składał meldunki bądź spotykał się z oficerami organów kontrwywiadu wojskowego.

Współpraca studentów podchorążych Wojskowej Akademii (...) z Wojskową Służbą Wewnętrzną stanowiła zazwyczaj początkowy etap działalności operacyjnej, zaś jej głównym celem i kierunkiem było wytypowanie osób o najlepszych predyspozycjach do służby w organach kontrwywiadu. Początkowy etap stanowiło pozyskanie tajnego współpracownika z kręgu studentów podchorążych, a końcowym było przejście najlepszych z nich do pracy w kontrwywiadzie lub innych służbach wojskowych. Potwierdzeniem tych ustaleń stanowił fakt, że nie była ona wynagradzana. Co więcej, jak wynika zarówno z wyjaśnień M. R. jak i zeznań S. K. (2), wszyscy podchorążowie traktowali współpracę z kontrwywiadem jako zaszczyt i obowiązek wynikający z pełnienia służby wojskowej oraz wstęp do dalszej kariery zawodowej.

Pozytywna ocena współpracy doprowadziła finalnie do przyjęcia M. R. do służby w Zarządzie II Sztabu Generalnego.

Podkreślić także należy, że współpraca lustrowanego z Wojskową Służbą Wewnętrzną była współpracą krótkotrwałą, trwającą zaledwie osiem miesięcy.

W ocenie Sądu wyjaśnienia lustrowanego, dotyczące przyczyn, dla których nie wskazał w oświadczeniu lustracyjnym faktu w współpracy z Wojskową Służbą Wewnętrzną zasługują na wiarę. W świetle zeznań świadka S. K. (2) logicznym i wiarygodnym jest twierdzenie lustrowanego, że podejmując współpracę uważał, że jedynie realizuje obowiązek wynikający ze służby wojskowej, a współpraca była wstępem do jego dalszej kariery zawodowej żołnierza.

Fakt, że współpraca trwała zaledwie parę miesięcy również przemawia za przyjęciem za prawdziwe twierdzenia lustrowanego, że wypełniając oświadczenie lustracyjne pominął ten fakt i był wewnętrznie przekonany o prawidłowości oświadczenia.

Powyższe okoliczności przemawiają za uznaniem, że lustrowany pomijając okres współpracy ze służbami i zamieszczając w oświadczeniu jedynie fakt służby w Zarządzie II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w okresie 1985-1990, pozostawał w usprawiedliwionym błędzie co do bezprawności swego działania.

Konsekwencją ustalenia, że w wyniku błędu lustrowany złożył subiektywnie prawdziwe ale obiektywnie nieprawdziwe oświadczenie lustracyjne, skutkowało umorzeniem postepowania na mocy art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 19 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

☐

3.4.  Uniewinnienie

-

-

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

-

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Lustrowany

Punkt rozstrzygnięcia
z orzeczenia

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

-

-

-

-

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w ORZECZENIU

Lustrowany

Punkt rozstrzygnięcia
z orzeczenia

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

-

-

-

-

1.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

-

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z orzeczenia

Przytoczyć okoliczności

2.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów, do osoby poddanej postępowaniu lustracyjnemu, zwanej dalej „osobą lustrowaną”, mają zastosowanie przepisy dotyczące oskarżonego w postępowaniu karnym. W związku z powyższym, Sąd na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami procesu obciążył Skarb Państwa.

6.  1Podpis

Agnieszka Domańska Beata Najjar Katarzyna Stasiów