Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 grudnia 2019 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że R. M. nienależnie pobrał jednorazowe odszkodowanie w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 8 maja 2015 r. w kwocie 4.045 zł i zobowiązał go do jego zwrotu. Decyzja nie zawierała uzasadnienia.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. M., domagając się zmiany decyzji w ten sposób, że nie jest zobowiązany do zwrotu świadczenia. W uzasadnieniu wskazał, iż w dniu 8 maja 2015 r. uległ wypadkowi przy pracy, co zostało potwierdzone w protokole powypadkowym.

W odpowiedzi na odwołanie organ wniósł o jego oddalenie, wskazując, że podstawą wydania decyzji ZUS jest przepis art. 138 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z dnia 17 grudnia 1998 r., zgodnie z którym osoba, która nienależnie pobrała świadczenia jest obowiązana do ich zwrotu. W niniejszej sprawie organ na podstawie protokołu powypadkowego przyznał i wypłacił R. M. jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy w dniu 8 maja 2015 r. w wysokości odpowiadającej 5 % uszczerbku na zdrowiu. W dniu 15 stycznia 2019 r. do organu wpłynęło jednak pismo pracodawcy odwołującego, w którym wskazano, że w ogóle nie miał on wypadku przy pracy i swoim oświadczeniem wprowadził w błąd współpracowników, inspektora BHP oraz samego właściciela firmy. Pracodawca stwierdził, że R. M. w tym dniu nie przebywał na zwolnieniu lekarskim, a jego dolegliwości są związane ze zdarzeniem na boisku lekarskim w kwietniu 2014 r. Dodatkowo pracodawca dostarczył oświadczenie rzekomego świadka zdarzenia – P. S., który pierwotnie w grudniu 2017 r. potwierdził, że był świadkiem wypadku w dniu 8 maja 2015 r., a w dniu 23 lutego 2019 r. oświadczył, że takiego zdarzenia nie pamięta. Pracodawca dołączył tachograf na okoliczność, że w dniu 8 maja 2015 r. odwołujący nie był w pracy a samochód miał przestój.

W piśmie z dnia 9 maja 2020 r. R. M. podniósł, że działanie jego byłego pracodawcy jest wynikiem konfliktu pomiędzy nimi. Wskazał też, że pracodawca dokonał sfałszowania jego dokumentacji pracowniczej, o czym odwołujący zawiadomił Prokuraturę, która stwierdziła, że dokonano fałszerstwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. M. od 2011 r. grudnia 2017 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w J. (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w O. jako kierowca w transporcie ryb. W trasy wyjeżdżał z P., gdzie znajdował się Zakład hodowli ryb, prowadzony przez ww. spółkę. Na terenie tego zakładu zaparkowany był samochód ciężarowy. Wyjazdy w trasy następowały według potrzeb pracodawcy bez ustalonego stałego sytemu pracy. W dni, w które R. M. nie wyjeżdżał w trasy, wykonywał on inne czynności na terenie zakładu w P., związane z pojazdem. R. M. nie miał sztywnych godzin pracy.

Dowód: przesłuchanie odwołującego R. M. – k. 38-40, zeznania świadka A. S. – k. 92-93, zeznania świadka P. S. – k.93-94

W dniu 8 maja 2015 r. (piątek) R. M. nie wyjeżdżał w trasę, w związku czym dzień ten nie został uwzględniony w tachografie cyfrowym, a następnie w ewidencji czasu pracy sporządzonej na podstawie odczytu z karty kierowcy R. M.. W tym dniu udał się on do P. żeby dokonać przeglądu naczepy po powrocie z trasy w dniu 7 maja 2015 r. Z miejsca zamieszkania w K. do P. udał się prywatnym samochodem. Droga zajęła mu około 35 minut. W P. był o godz. 8.00. Przez pierwszą godzinę dokonywał przeglądu po odbytej trasie. Wymienił żarówki w naczepie i posprzątał kabinę pojazdu. Około 9.00 usłyszał, że jedna z butli znajdujących się na naczepie syczy. Wówczas wszedł na naczepę w celu dokręcenia zaworu, a następnie z niej zeskoczył. Tuż po skoku poczuł silny ból w prawym kolanie.

Dowód: protokół powypadkowy wraz z załącznikami – k. 3-8 akt organu, ewidencja czasu pracy za maj 2015 r. – k. 16-17 akt organu, przesłuchanie odwołującego R. M. – k. 38-40, częściowo zeznania świadka A. S. – k. 92-93, zeznania świadka P. S. – k.93-94, częściowo zeznania świadka T. W. – k. 94-95

Bezpośrednim świadkiem tego zdarzenia był inny pracownik J. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w O. - P. S.. Bezpośrednio po zdarzeniu na miejsce zdarzenia został zawołany także przedstawiciel pracodawcy – J. M. (1). Wspólnie postanowiono, aby nie wzywać pogotowia i aby R. M. udał się do lekarza specjalisty.

Dowód: protokół powypadkowy wraz z załącznikami – k. 3-8 akt organu, zeznania świadka P. S. – k.93-94

R. M. jeszcze tego samego dnia umówił się na wizytę prywatną do chirurga ortopedy w Centrum Medycznym (...) w G. na najbliższy termin, który przypadał w dniu 11 czerwca 2015 r. Na wizycie tej lekarz stwierdził uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej MM kolana prawego typu „rączka od wiadra” zwichnięta z blokiem wyprostowanym stawu kolanowego w przebiegu przewlekłej niestabilności przednio przyśrodkowej. Po tej wizycie R. M. zgodnie z zaleceniami umówił się na leczenie operacyjne.

Operacja została zaplanowana na 5 czerwca 2017 r. W Szpitalu (...) w S. dokonano artroskopowego przeszczepu MM i stabilizacji rogów MM. W dniu 22 czerwca 2017 r. oraz 1 września 2017 r. R. M. odbył wizyty kontrolne u lekarza chirurga ortopedy w Centrum Medycznym (...).

Dowód: protokół powypadkowy wraz z załącznikami – k. 3-8 akt organu, częściowo przesłuchanie odwołującego R. M. – k. 38-40, częściowo zeznania świadka T. W. – k. 94-95

Po zdarzeniu w dniu 8 maja 2015 r. R. M. miał spuchniętą nogę. Nie korzystał jednak ze zwolnienia lekarskiego. Po weekendzie, w dniu 11 maja 2015 r. (poniedziałek) R. M. wyjechał w kolejną trasę i przebywał w niej do 19 maja 2015 r. Opuchlizna w tym czasie zmniejszyła się i mógł już obciążać nogę.

Dowód: przesłuchanie odwołującego R. M. – k. 38-40, zeznania świadka A. S. – k. 92-93

Po operacji J. M. (1) zdecydował o konieczności przeprowadzenia postępowania powypadkowego w związku ze zdarzeniem z dnia 8 maja 2015 r.

Dowód: protokół powypadkowy wraz z załącznikami – k. 3-8 akt organu, przesłuchanie odwołującego R. M. – k. 38-40

Po przeprowadzeniu postępowania powypadkowego przez powołany przez pracodawcę zespół, sporządzono w dniu 12 września 2017 r. protokół powypadkowy nr (...), w którym stwierdzono, że R. M. w dniu 8 maja 2015 r. uległ wypadkowi przy pracy. Protokół ten w dniu 18 września 2017 r. zatwierdził pracodawca.

Dowód: protokół powypadkowy wraz z załącznikami – k. 3-8 akt organu, przesłuchanie odwołującego R. M. – k. 38-40, zeznania świadka T. W. – k. 94-95

W opinii lekarza orzecznika ZUS z dnia 1 lutego 2018 r. R. M. na skutek wypadku przy pracy w dniu 8 maja 2015 r. doznał 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (poz. 156 tabeli). W związku z powyższym na mocy decyzji (...) Oddziału w S. z dnia 19 lutego 2018 r. R. M. przyznano jednorazowe odszkodowanie w wysokości odpowiadającej temu uszczerbkowi w kwocie 4.045 zł.

Dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. 8, decyzja ZUS – k. 14 akt organu

W dniu 21 stycznia 2019 r. wpłynęło do (...) Oddziału w S. pismo z dnia 15 stycznia 2019 r. J. (...) spółki z o.o. w O., w którym reprezentujący ją J. M. (1) wyraził zdziwienie co do faktu, iż R. M. wypłacono odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w dniu 8 maja 2015 r. Wskazał, iż podpisując dokumenty w 2017 r. dał wiarę pracownikowi R. M., który poinformował go później, że odrzucono jego wniosek o odszkodowanie, bo wypadek miał miejsce w kwietniu 2014 r. podczas gry w piłkę nożną. Analizując dokumenty J. M. (1) stwierdził, że w dniu 8 maja 2015 r. R. M. nie było w pracy i załączył wydruk tachografu samochodu, którym on jeździł za maj 2015 r.

W piśmie z dnia 23 lutego 2019 r. J. M. (1) wskazał uzupełniająco, że w dniu 11 maja 2015 r. R. M. wyjechał w trasę i pracował przez cały tydzień, w związku czym ciężko przyjąć, iż doznał urazu w dniu 8 maja 2015 r. Protokół powypadkowy podpisał, gdyż dał wiarę stwierdzeniom pracownika i nie sprawdzał wcześniej ewidencji czasu pracy R. M. za ten dzień, bo nie było takiej potrzeby. Do pisma załączono oświadczenie z dnia 23 lutego 2019 r. P. S., w którym wskazał on, że nie pamięta „tego zdarzenia”.

Dowód: pisma byłego pracodawcy – k. 15, k. 20 – akt organu, oświadczenie P. S. z dnia 23.02.2019 r. – k. 21 akt organu

R. M. i jego były pracodawca J. (...) spółka z o.o. w O. pozostają w sporze sądowym. R. M. wytoczył powództwo przeciwko tej spółce o zapłatę należności pracowniczych. W 2019 r. toczyło się także postępowanie karne pod sygn. PR 1 Ds. (...).2018 na skutek zawiadomienia R. M., dotyczące podrobienia jego podpisu na dokumentach typu dowód wypłaty i wiosek urlopowy.

W 2019 r. podczas rozmowy telefonicznej R. M. z P. S., P. S. powiedział mu, że J. M. (1) poinformował go, że ma być przesłuchany w ZUS i żeby napisał pismo, że to było dawno i że już nic nie pamięta.

Dowód: przesłuchanie odwołującego R. M. – k. 38-40, postanowienie Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 14.11.2019 r. - k. 22-24

W przeszłości, w kwietniu 2014 r. R. M. doznał urazu kolana prawego podczas gry w piłkę nożną. Korzystał wówczas ze zwolnienia lekarskiego, ale nie przechodził żadnego zabiegu operacyjnego.

Dowód: przesłuchanie odwołującego R. M. – k. 38-40, zeznania świadka A. S. – k. 92-93

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U.z 2002r., Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.), ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą, tj. 1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, 2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, 3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy (art. 3 ust. 1 ustawy).

Dla oceny, czy dane zdarzenie można uznać za wypadek przy pracy należy odnieść się do przepisu art. 6 powołanej ustawy, który formułuje jego definicję. Zgodnie z nią wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło: bądź w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, bądź podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności w interesie zakładu pracy, nawet bez polecenia, bądź wreszcie w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy w drodze między siedzibą zakładu pracy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Z kolei, aby zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy musi spełniać następujące warunki: mieć charakter nagły, być wywołane przyczyną zewnętrzną, powodować uraz lub śmierć, pozostawać w związku z pracą.

W niniejszej sprawie organ początkowo nie miał żadnych wątpliwości odnośnie tego, że R. M. w dniu 8 maja 2015 r. uległ wypadkowi przy pracy i przyznał mu decyzją z dnia 19 lutego 2018 r. jednorazowe odszkodowanie z tytułu tego wypadku w wysokości odpowiadającej 5% długotrwałemu uszczerbkowi na zdrowiu.

Następnie organ, na skutek „donosu” byłego pracodawcy odwołującego – J. (...) spółki z o.o. w O., reprezentowanego przez J. M. (1), bez przeprowadzenia szczegółowego postępowania wyjaśniającego (jak choćby przez dokonanie przesłuchania odwołującego i świadka P. S.) i poprzestając na treści pisma pracodawcy i pisemnego oświadczenia P. S., że nie pamięta już „tego zdarzenia” (bez podania o jakie zdarzenie chodzi), stwierdził, że wypłacone odwołującemu jednorazowe odszkodowanie nie należy się mu i powinien je zwrócić. Jednocześnie organ w niniejszym postępowaniu nie naprowadził żadnych dowodów, potwierdzających fakt zarzucanej nienależności odwołującemu się owego świadczenia. Przywołał jedynie przepis art. 138 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z dnia 17 grudnia 1998 r., zgodnie z którym osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Przepis ten dotyczy jednakże nienależnie pobranych świadczeń emerytalnych czy rentowych, zaś do zwrotu nienależnie pobranego jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy organ mógł zobowiązać odwołującego na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998r.

W myśl tego przepisu - osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11. Odsetki, z zastrzeżeniem ust. 1a, są naliczane od dnia następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty. Zgodnie zaś z art. 84 ust. 2 pkt 1 i 2 w. ustawy (według stanu prawnego na dzień wydania decyzji) - za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się: 1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania; 2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Podstawą do żądania zwrotu nienależnego świadczenia, mając na uwadze okoliczności faktyczne przywołane przez organ (dopiero w odpowiedzi na odwołanie), jest zatem art. 84 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy.

Analiza materiału dowodowego zebranego w aktach sprawy prowadzi do wniosku, że w dniu 8 maja 2015 r. R. M. faktycznie uległ wypadkowi podczas wykonywania pracy w J. M. spółce o.o. w O., w związku z którym doznał urazu, za który organ przyznał mu prawo do jednorazowego odszkodowania w wysokości odpowiadającej 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Świadczą o tym nie tylko uznane za wiarygodne zeznania odwołującego R. M., ale i świadka P. S., na którego pisemnym oświadczeniu z dnia 23 lutego 2019 r. (k. 21 akt organu) oparł się organ wydając zaskarżoną decyzję. Świadek P. S., podczas przesłuchania przed Sądem, „przypomniał sobie” ponownie przebieg zdarzenia w dniu 8 maja 2015 r., zbieżny z jego wyjaśnieniami udzielonymi w dniu 2 grudnia 2017 r. w toku postępowania powypadkowego (k. 8 akt organu) i z treścią wyjaśnień i zeznań R. M.. Świadek nie potrafił wyjaśnić swojej czasowej niepamięci, jednakże fakt, iż nadal pozostaje on w stosunku pracy z J. (...) spółką z o.o. w O. oraz fakt, że odwołujący i przedstawiciel tej spółki - (...) pozostają w konflikcie, który przeniósł się na grunt postępowania przed sądem pracy w sprawie o niewypłacone odwołującemu należności pracownicze i postępowania karnego dotyczącego sfałszowania jego podpisów na dokumentach pracowniczych, pozwala na uznanie za wiarygodne wersji podawanej przez R. M.. Mianowicie twierdził on w toku procesu, że „donos” w ZUS był formą odwetu byłego pracodawcy na odwołującym w zamian za wszczęcie przez niego ww. postępowań. Zresztą, jak zeznał R. M., podczas rozmowy w 2019 r. z P. S. przyznał mu on, że J. M. (1) skłonił go do napisania oświadczenia i zeznania przed ZUS, że nie pamięta zdarzenia. (...) J. M. (1) jest niewiarygodny z racji już samej jego treści i użytych w nim argumentów. Wątpliwości budzi kwestionowanie przez wyżej wymienionego zatwierdzonego przez siebie protokołu powypadkowego i wskazanie, iż opierał się tylko na twierdzeniach odwołującego, któremu dał wiarę, a dokumenty w postaci ewidencji czasu pracy odwołującego pracodawca sprawdził dopiero w 2019 r. Pisząc ten „donos” pracodawca nie wziął jednak pod uwagę, że ustalenia zespołu powypadkowego zostały dokonane nie tylko na podstawie wyjaśnień odwołującego, ale i wyjaśnień bezpośredniego świadka zdarzenia P. S., który składając te wyjaśnienia – doskonale pamiętał przebieg zdarzenia (podobnie jak podczas składania zeznań przed sądem). Fakt, iż na przedstawionej przez pracodawcę wraz z „donosem” ewidencji pracy za maj 2015 r. nie odnotowano, że R. M. wykonywał pracę w dniu wypadku (8 maja 2015 r.) nie oznacza, że w istocie tak nie było. Jak wynika bowiem z zeznań odwołującego i świadka P. S. - w dni, w które R. M. nie wyjeżdżał w trasy, wykonywał inne czynności na terenie zakładu w P., związane z pojazdem. Dni, w które nie wyjeżdżał w trasy z oczywistych względów nie były uwzględnione w tachografie cyfrowym a następnie prowadzonym na ich podstawie ewidencji czasu pracy. Podobnie, w dniu 8 maja 2015 r. udał się do miejsca pracy w P. żeby dokonać przeglądu naczepy po powrocie z trasy w dniu 7 maja 2015 r.

Fakt, iż odwołujący nie korzystał po wypadku ze zwolnienia lekarskiego nie oznacza, że do tego wypadku nie doszło. Po dniu wypadku (piątek) przypadał weekend, podczas którego kontakt z odwołującym miał świadek A. S., który potwierdził w zeznaniach przed sądem, że widział opuchliznę na jego nodze. Od poniedziałku 11 maja 2015 r. odwołujący wyruszył ponownie w trasę, ale jak zeznał opuchlizna wtedy zmniejszyła się i mógł on już obciążać nogę. Należy zauważyć, że uraz doznany przez niego, niewątpliwie powodujący dyskomfort nie musiał skutkować zwolnieniem lekarskim. Decyzja o korzystaniu ze zwolnienia w dużej mierze zależna jest od osoby uprawnionej a skutki urazu miały charakter długofalowy i nie wymagał on natychmiastowej interwencji chirurgicznej skoro zabieg operacyjny miał miejsce dopiero po upływie dwóch lat - w czerwcu 2017 r.

Odwołujący nie ukrywał także, również wobec pracodawcy, że w kwietniu 2014 r. podczas gry w piłkę nożną doznał kontuzji kolana prawego, jednakże po krótkiej rekonwalescencji wrócił do pracy w J. (...) spółki z o.o. w O. i ją wykonywał. Nie ulega wątpliwości, w związku z wynikiem postępowania dowodowego w niniejszej sprawie, że urazu kolana doznał także w dniu 8 maja 2015 r. i to po tym zdarzeniu, a nie po wcześniejszym został zakwalifikowany przez lecz ego go chirurga ortopedę do zabiegu operacyjnego. Dowody przeciwne nie zostały przedstawione w sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że R. M. nie pobrał nienależnie świadczenia z tytułu jednorazowego odszkodowania w związku z wypadkiem przy pracy w dniu 8 maja 2015 r. i nie ma obowiązku jego zwrotu.

Z:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)