Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2021 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi – X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo J. D. skierowane przeciwko Poczcie Polskiej Spółce Akcyjnej z (...) w W. o zasądzenie odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę oraz zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 360 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W dniu 18 maja 2021 roku powódka wniosła apelację od powyższego rozstrzygnięcia, zaskarżając je w całości. Skarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że powódka nie poniosła już wcześniej konsekwencji za popełnione zaniedbania, gdyż – wbrew ustaleniu Sądu I instancji – fakt nieprzyznania jej premii nie wynikał z niewypracowania zysku przez przedsiębiorstwo Poczta Polska S.A., lecz z ukarania powódki odebraniem należnej jej premii w ramach kary, czego dowodem jest decyzja pracodawcy z dnia 27 kwietnia 2018 r. o nieprzyznaniu wysokości premii zadaniowej (powódka otrzymywała premię na podstawie Regulaminu Premiowania (...) Poczty Polskiej S.A. i premia ta nie była uzależniona od wypracowania zysku, który to warunek dotyczył jedynie kadry zarządzającej (...) S.A., jak np. świadka K. J.);

2.  naruszenie prawa procesowego, a mianowicieart.233§ 1 k.p.c. poprzez dowolne uznanie, iż zmniejszenie niemal o 50% obsady kadrowej zespołu kierowanego przez powódkę nie wpłynęło na możliwość i jakość wykonywanych przez nią obowiązków pracowniczych, podczas gdy faktem notoryjnym jest, iż w takich przypadkach z reguły dochodzi okresowo albo do co najmniej częściowego zawieszenia wykonywania niektórych obowiązków, albo też pracodawca musi się liczyć z opóźnieniami, bądź błędami popełnianymi przez pracowników przy ich wykonywaniu;

3.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art.45§1 k.p. w zw. z art.8 k.p. poprzez przyjęcie, (nawet przy stanie faktycznym ustalonym – wadliwie – przez Sąd I instancji), iż dokonane przez pozwanego pracodawcę wypowiedzenie powódce umowy o pracę było uzasadnione i zgodne z prawem, podczas gdy okoliczności sprawy przemawiają za uznaniem, iż stosowne przesłanki – wskazane w treści wręczonego powódce wypowiedzenia – nie zostały spełnione (co częściowo już podkreślił sąd I instancji), a w pozostałym zakresie opisane zdarzenia powinny być ocenione w kontekście całości okoliczności sprawy oraz treści art.8 k.p.

Formułując zarzuty apelacyjne skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na jej rzecz odszkodowania za nieuzasadnione i naruszające przepisy prawa oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego według norm przypisanych.

Pozwana Poczta Polska S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa.

Sąd drugiej instancji w pełni aprobuje i przyjmuje ustalenia faktyczne i ocenę dowodów dokonanych przez Sąd Rejonowy, jako własne, jednocześnie stwierdzając, że nie zachodzi potrzeba ich powielania w tym miejscu. Przyjął także jako własną ocenę prawną Sądu pierwszej instancji.

W związku z powyższym wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku drugoinstancyjnego w sprawie niniejszej obejmie tylko ocenę poszczególnych zarzutów apelacyjnych (art. 387 § 21 k.p.c.).

Zarzuty te okazały się chybione.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do sformułowanego w apelacji twierdzenia dotyczącego błędu w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd meriti poprzez przyjęcie, że powódka nie poniosła już wcześniej konsekwencji za popełnione zaniedbania.

Zarzut ten w świetle ugruntowanego już orzecznictwa sądowego nie ma żadnego znaczenia dla rozpoznawanej sprawy, gdyż – wbrew twierdzeniu apelującej - przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę może być wcześniejsze nałożenie na pracownika kary porządkowej. Zwolniony nie może skutecznie kwestionować takiego wypowiedzenia, jeśli od kary nie odwołał się do sądu pracy. (por. wyrok SN z 3.10.2008 r., II PK 62/08, L.)

Pracodawca nie jest ograniczony w możliwości powołania się na okoliczności uzasadniające wypowiedzenie umowy o pracę, wynikające z oceny zachowania pracownika, nawet jeżeli wcześniej te same przyczyny stały się powodem ukarania pracownika karą porządkową. Zatarciu ulega bowiem kara porządkowa, a nie fakty, które leżały u podstaw jej zastosowania. Tylko karę uważa się za niebyłą a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika po roku jego nienagannej pracy. Samo zdarzenie, które było podstawą zastosowania kary porządkowej, nie ulega jednak zatarciu i nadal ma znacznie, jeżeli nie jest obojętne dla zastosowania innych norm (przepisów) prawa. Zdarzenie to nie uchyla się więc spod oceny i może być przyjęte przez pracodawcę jako podstawa wypowiedzenia umowy o pracę. Niewłaściwe wykonywanie przez pracownika obowiązków pracowniczych może podlegać odpowiedzialności porządkowej (art. 108-113 k.p.) oraz jednocześnie uzasadniać wypowiedzenie mu umowy o pracę z tych samych przyczyn. (por. wyrok SN z dnia 12 października 2017 r., I PK 300/16, L.)

Zatem nawet gdyby przyjąć, że decyzja pracodawcy z dnia 27 kwietnia 2018 r. o nieprzyznaniu skarżącej premii nie była spowodowana tylko brakiem wypracowania zysku, a wynikała z potrzeby „ukarania jej” za niewłaściwe rozliczenie podróży służbowych, to i tak nie ma żadnej przeszkody do rozwiązania z nią umowy o pracę za wypowiedzeniem na podstawie tego samego zdarzenia. Waga tego przewinienia jest na tyle znacząca, że okoliczności i konsekwencje (nawet ewentualne) jego popełnienia uzasadniają przekonanie pracodawcy o niemożności dalszego zatrudniania pracownika. Rozwiązanie stosunku pracy nie stanowi bowiem sankcji porządkowej w rozumieniu art. 108 k.p." (por. wyrok SN z 18.2.2015 r., I PK 171/14, L.; wyrok SN z 16.5.2014 r., II PK 18/14, L., , postanowienie SN z dnia 25 kwietnia 2019 r., I PK 125/18, L.).

Waga zaniedbań powódki – jak słusznie wskazał to Sąd meriti – jest na tyle znacząca, że uzasadnia całkowicie prawo pracodawcy do zakończenia stosunku pracy w „normalnym” trybie – z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Działania apelującej uznać bowiem należy – za Sądem Rejonowym - za umyślne i podjęte bezpośrednio na szkodę pracodawcy.

Pobrania nienależnych kwot z tytułu zwrotu kosztów nieodbytych podróży służbowych nie można także w żaden sposób usprawiedliwić niewystarczającą obsadą kadrową zespołu kierowanego przez powódkę. Działania powódki nie usprawiedliwiałoby nawet (czego powódka jednak nie dowiodła) zaniechanie zmian organizacji pracy przez pracodawcę, nieweryfikowanie na bieżąco poleceń wyjazdów służbowych wszystkich pracowników. W szczególności fakty te nie uzasadniają działania na szkodę pracodawcy – kilkukrotnego rozliczenia nieodbytych podróży służbowych.

Dlatego też zarzut dowolnego uznania przez Sąd Rejonowy (nie mający jednak nic wspólnego z oceną dowodów, a zatem niemieszczący się w dyspozycji powoływanego w apelacji przepisu art.233 § 1 k.p.c.), dotyczący wpływu na możliwość i jakość wykonywanych przez powódkę obowiązków pracowniczych, uznać należy za całkowicie bezzasadny.

Także podnoszona przez powódkę chęć wyjaśnienia przełożonemu nieprawidłowości w rozliczeniu nie zmienia faktu potwierdzenia nieprawdy w dokumentach dotyczących rozliczenia delegacji służbowych.

W świetle powyższych uwag wskazać wreszcie należy, że zaskarżony wyrok wydany został prawidłowo, bez naruszenie prawa materialnego - art.45§1 k.p., ponieważ dokonane przez pozwanego pracodawcę wypowiedzenie umowy o pracę łączącej go z powódką było uzasadnione i zgodne z prawem. Przyczyna wskazana w treści wręczonego powódce wypowiedzenia jest prawdziwa i uzasadnia ze wszech miar oświadczenie pracodawcy zmierzające do zakończenia stosunku pracy.

Działania powódki wskazane jako przyczyna wypowiedzenia, których ostatecznie apelująca nie kwestionuje w złożonym środku odwoławczym, nie mogą być w żadnym razie ocenione na jej korzyść w świetle zasad współżycia społecznego (art.8 k.p). Na zasady te może się bowiem powołać jedynie strona, która sama tych zasad przestrzega, co w przedmiotowym stanie faktycznym nie ma miejsca.

Norma art. 8 k.p. oznacza pozbawienie danego podmiotu możliwości korzystania z prawa, które mu przysługuje w świetle przepisów prawa przedmiotowego. Generalnie obowiązuje domniemanie korzystania przez osobę uprawnioną z przysługującego jej prawa w sposób legalny. Zastosowanie instytucji nadużycia prawa prowadzi zatem do osłabienia zasady pewności prawa i przełamuje domniemanie korzystania z prawa w sposób zgodny z jego społeczno - gospodarczym przeznaczeniem i zasadami współżycia społecznego. Toteż posłużenie się konstrukcją nadużycia prawa jest z założenia dopuszczalne tylko wyjątkowo i musi mieć szczególne, wyraźne uzasadnienie merytoryczne i formalne, a zwłaszcza usprawiedliwienie we w miarę skonkretyzowanych regułach, głównie o konotacji etycznej, moralnej i obyczajowej. Stawiając tezę o nadużyciu przez stronę prawa w rozumieniu art. 8 k.p. należy przy tym wyjaśniać, jakie konkretnie prawo podmiotowe, które w ocenie sądu zostało naruszone, wchodzi w rachubę, czy czynienie użytku z tego prawa polega na jego sprzeczności z zasadami współżycia społecznego czy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (bądź i z zasadami współżycia społecznego i ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) oraz jakie zasady współżycia społecznego (społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa) zostały pogwałcone. (por. postanowienie SN z dnia 5 sierpnia 2020 r., II PK 53/19, L.)

Podnoszony w apelacji brak poniesienia na skutek działania powódki przez pracodawcę szkody (ponieważ wrzuty kontrolne zostały wykonane), nie wpływa na ocenę zasadności wypowiedzenia, bowiem powódka rozliczała podróże, których nie odbyła w datach przez nią wskazanych, a wynikających z poleceń wyjazdów służbowych. Wprowadziła zatem pracodawcę w błąd w zakresie faktu ich odbycia, w wyniku czego dokonano rozliczenia tych podróży. Działanie to ocenić należy jako wysoce naganne, uzasadniające utratę zaufania do powódki jako pracownika, a zatem uzasadniające dokonane wobec niej wypowidzenie umowy o pracę.

Ponieważ żaden z zarzutów wskazanych w rozpoznawanym środku odwoławczym nie jest zasadny, Sąd Okręgowy na podstawie art.385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2015 r., poz. 1804).