Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 223/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSA Katarzyna Capałowska (spr.)

Sędziowie SA Jerzy Leder

SA Anna Kalbarczyk

SA Przemysław Filipkowski

SO (del.) Sławomir Machnio

Protokolant: sekr.sądowy Adriana Hyjek

przy udziale prokuratora Jacka Pergałowskiego

i oskarżyciela posiłkowego P. B. (1)

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2021 r.

sprawy

P. M. syna C. i T.

urodz. (...) w W.

oskarżonego z art. 148 §1 kk w zw. z art. 64 §1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

z dnia 24 marca 2020 r. sygn. akt V K 268/19

1.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

2.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. S. kwotę 720 zł plus VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu udzielonej oskarżycielowi posiłkowemu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 223/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 24 marca 2020 r. o sygn. V K 268/19.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie prowadzono postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie prowadzono postepowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Prokurator w apelacji zawarł następujące zarzuty:

1.  obrazy art. 7 k.p.k. mającą wpływ na treść wyroku poprzez dowolną ocenę wyjaśnień P. M. i uznanie za wiarygodne wyjaśnień oskarżonego w zakresie braku zamiaru bezpośredniego pozbawienia życia P. B. (2) pomimo ustalenia, że do zdarzenia doszło w wyniku sprzeczki, oskarżony nie miał żadnego celu w zabieraniu noża z blatu kuchennego do miejsca, w którym miał rzekomo otwierać butelkę wódki i zadać cios, sprzeczności z zeznaniami K. R. (1) uznanymi za wiarygodne w całości co do miejsca i okoliczności prowadzenia przez oskarżonego rozmowy telefonicznej, treścią zarejestrowanych nagrań rozmów z dyspozytorami numeru alarmowego i stwierdzonej ewolucji wyjaśnień w toku postępowania pozostającej w korelacji ze stopniem zapoznania się przez oskarżonego z materiałem dowodowym oraz podawania przez oskarżonego nieracjonalnych wytłumaczeń co do zmiany ubrania i sposobu wzywania pomocy, sprzątania mieszkania i obecności przedmiotów wartościowych pomimo pozostawania w cugu alkoholowym;

2.  błędu w ustaleniach faktycznych mającego wpływ na treść orzeczenia polegający na uznaniu, że oskarżony działał w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia P. B. (2) pomimo uznania za wiarygodne i stanowiące podstawę ustaleń faktycznych dowodów wskazujących na świadome zadanie przez oskarżonego pokrzywdzonemu ciosu nożem w serce w wyniku sprzeczki oraz wskazujących na prowadzenie przez oskarżonego rozmowy telefonicznej w wejściu do mieszkania, co wykluczało możliwość jednoczesnego udzielania P. B. (2) pomocy zgłaszanej dyspozytorowi, a także pominięcie okoliczności wskazujących na pozorność wzywania pomocy przez oskarżonego i spożywania alkoholu po dokonaniu zarzuconego mu czynu;

3.  błędu w ustaleniach faktycznych mającego wpływ na treść orzeczenia polegający na uznaniu, że dopuszczenie się kolejnego przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, również z użyciem noża, w stanie po spożyciu alkoholu, w okresie próby określonym w związku z warunkowym przedterminowym zwolnieniem z odbycia reszty kary pozbawienia wolności i w warunkach powrotu do przestępstwa, a także zacieranie śladów popełnionego przestępstwa w celu uniknięcia odpowiedzialności nie stanowią okoliczności świadczących o stopniu zdemoralizowania oskarżonego uzasadniającym wymierzenie mu kary dożywotniego pozbawienia wolności oraz uznanie za okoliczności łagodzące stwierdzonego uzależnienia od alkoholu, osobowości dysocjalnej i spożycia nadmiernej ilości alkoholu oraz posiadania dwójki dzieci.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny uznał, że zarzuty przedstawione w apelacji prokuratora nie są zasadne, a argumentację przedstawioną w środku odwoławczym należy uznać za polemiczną.

Ad 1/ Należy mieć na uwadze, że do zdarzenia doszło w mieszkaniu, a uczestnikami zdarzenia były tylko dwie osoby tj. oskarżony i pokrzywdzony P. B. (2), który w wyniku ugodzenia go nożem zmarł. Zatem materiał dowodowy, oprócz dowodów rzeczowych, protokołów oględzin, opinii biegłych, stanowiły wyjaśnienia oskarżonego – w zakresie wydarzeń poprzedzających sprzeczkę oskarżonego i pokrzywdzonego oraz obejmujących sam moment ugodzenia nożem P. B. (2). Wyjaśnienia złożone przez P. M. w toku postępowania karnego ewoluowały w kierunku jak najbardziej korzystnym dla oskarżonego jednak zostały prawidłowo ocenione przez Sąd Okręgowy, z zachowaniem należytej ostrożności oraz logiki. W ocenie Sądu odwoławczego, zebrany materiał dowodowy został przez sąd meriti oceniony w sposób prawidłowo z zachowaniem reguły zapisanej w art. 7 kpk. Skoro prokurator twierdzi, że oskarżony P. M. chciał spowodować śmierć P. B. (2), nie logicznym stałoby się takie zachowanie oskarżonego, którym równocześnie przeczył zamiarowi bezpośredniemu i wywołaniu zamierzonego skutku albowiem: oskarżony poprzestał na jednym ugodzeniu nożem, starał się zawezwać pomoc, zostawił otwarte drzwi do mieszkania po telefonie na numer alarmowy. Zeznania K. R. i zapis rozmowy z numerem alarmowym, a następnie próba zmycia podłogi przez oskarżonego - na które powołuje się prokurator w apelacji miały miejsce już po zdarzeniu, zatem trudno na ich podstawie wyciągać wnioski co do istnienia zamiaru bezpośredniego u oskarżonego, bowiem zachowanie może być interpretowane jako (początkowo) chęć pomocy pokrzywdzonemu, a po jego zgonie - jako chęć oskarżonego umniejszenia własnej odpowiedzialności karnej. Charakteryzowało to także postawę oskarżonego zmieniającego na własną korzyść wyjaśnienia w toku postępowania karnego, celem złagodzenia odpowiedzialności karnej. Wcześniejsza karalność oskarżonego, z uwagi na dynamikę zdarzeń tempore criminis była irrelewantna dla powodu sprzeczki pomiędzy pokrzywdzonym a oskarżonym, i jej przebiegu. Wcześniejsza karalność oskarżonego z art. 159 kk ( na co wskazuje prokurator) równocześnie może być argumentem za tym, iż oskarżony wcale nie działał z zamiarem bezpośrednim, ale w pewien sposób „kalkował” wcześniejsze zachowanie.

Ad.2 i 3/ Powyższe rozważania dotyczące oceny dowodów równocześnie dotyczą niezasadności zarzutów w zakresie błędów w ustaleniach faktycznych zarzuconych orzeczeniu Sądu I instancji. Ocena dowodów została bowiem dokonana w sposób prawidłowy, a wnioski wyciągnięte na ich podstawie stworzyły logiczny ciąg ustaleń faktycznych. W uzupełnieniu powyższych rozważań – i podnoszonej w apelacji argumentacji przez prokuratora ( vide: s. 5 apelacji)- można jedynie dodać, iż krwawy ślad na butelce wódki, nie może być jednoznacznym probierzem, ile alkoholu oskarżony wypił po stwierdzeniu, że pokrzywdzony nie żyje (a ile przed sprzeczką). Sąd I instancji w sposób prawidłowy dostrzegł siłę z jaką ugodzono pokrzywdzonego nożem i kierunek zadanego ciosu w klatkę piersiową ( z góry na dół) oraz wywiódł logiczny wniosek, odmawiając wiary wyjaśnieniom oskarżonego, że pokrzywdzony jakoby „nadział się” na narzędzie kuchenne.

Wreszcie podzielić należy konstatacje Sądu Okręgowego w zakresie okoliczności łagodzących i obciążających oskarżonego przy ustalaniu wymiaru kary orzeczonej wobec oskarżonego. Okoliczności wskazane w apelacji prokuratora Sąd dostrzegł i prawidłowo je rozważył. Kluczowym w sprawie wymiaru kary był ustalony zamiar ewentualny. Przyjęcie działania przez oskarżonego z zamiarem ewentualnym, uczyniło stopień zawinienia nieco niższym ( vide: s.21 uzasadnienia Sadu Okręgowego) – na tej podstawie zdaniem Sądu odwoławczego wymierzona oskarżonemu kara 15 lat pozbawienia wolności jest karą adekwatną, spełniająca wymogi prewencji ogólnej i indywidualnej, a także inne dyrektywy wymiaru kary opisane art. 53 kk.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, że oskarżony P. M. dopuścił

się popełnienia zarzuconego mu czynu w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia P.

B. i wymierzenie mu kary dożywotniego pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ zarzuty wskazane w apelacji okazały się niezasadne – w konsekwencji również nie uwzględniono wniosku zawartego w środku odwoławczym.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 24 marca 2020 r. o sygn. V K 268/19 skazujący oskarżonego P. M..

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Przyczyny utrzymania w mocy wyroku Sądu I instancji są tożsame z argumentacją w wyniku której nie uwzględniono zarzutów przedstawionych w apelacji prokuratora.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2 i 3.

Oskarżony został zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, z uwagi na stan majątkowy, brak dochodów i fakt, że pozostawał w izolacji jako tymczasowo aresztowany a także z uwzględnieniem rozmiaru orzeczonej kary pozbawienia wolności. O kosztach pomocy prawnej świadczonej z urzędu oskarżycielowi posiłkowemu w postępowaniu odwoławczym - Sąd orzekł na podstawie art. 618 §1 kpk przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

7.  PODPIS

Katarzyna Capałowska

Jerzy Leder Anna Kalbarczyk Przemysław Filipkowski Sławomir Machnio

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenie o winie i karze.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana