Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V ACa 652/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Leszek Jantowski (spr.)

Sędziowie: SA Anna Strugała

SA Elżbieta Milewska - Czaja

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2021 r. w Gdańsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Banku (...) S.A. we W. (1)

przeciwko E. M.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 27 sierpnia 2020 r., sygn. akt I C 1297/19

1.prostuje oczywistą omyłkę pisarską w zaskarżonym wyrok w ten sposób, że w każdym miejscu oznaczenie siedziby pozwanego „w W.” zastępuje „we W. (1)”;

2.zmienia zaskarżony wyrok:

a) w punkcie I. (pierwszym) w ten sposób, że oddala powództwo;

b)w punkcie II. (drugim) w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3. zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.050 zł (pięć tysięcy pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Elżbieta Milewska - Czaja Leszek Jantowski Anna Strugała

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 652/20

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. (1) domagał się zasądzenia od pozwanej E. M. kwoty 114 572,21 zł z dalszymi odsetkami naliczonymi od kwoty 104 019,29 zł od dnia 21 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

W uzasadnieniu wskazał, iż powództwo dotyczy umowy pożyczki gotówkowej z dnia 6 października 2016 r. nr (...). Kwota udzielonej pożyczki wynosiła 124 020 zł. Pomimo wezwań i monitów pozwana nie wywiązała się z obowiązku spłaty ww. kwoty, w związku z czym po upływie terminu, do którego zadłużenie winno być uregulowane, całość stała się wymagalna dnia 8 sierpnia 2019 r. Powód wzywał pozwaną do zapłaty należności, jednak bezskutecznie. Na żądanie składa się: należność główna w kwocie 104 019,29 zł oraz odsetki w kwocie 10 552,92 zł.

W dniu 15 listopada 2019 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie I C 1297/19, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwana wywiodła sprzeciw, domagając się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia kosztów procesu na swoją rzecz. W uzasadnieniu podniosła zarzuty:

1)  nieudowodnienia istnienia, wysokości i wymagalności wierzytelności,

2)  nieważność umowy bankowej, z której powód wywodzi swoje roszczenie,

3)  brak wykazania przekazania pozwanej środków pieniężnych z umowy bankowej,

4)  brak wykazania wysokości należności główniej i odsetek naliczonych przez powoda,

5)  posłużenie się przez powoda w umowie pożyczki niedozwolonymi klauzulami umownymi, które są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami, rażąco naruszają interesy pozwanej, a dodatkowo uniemożliwiają prawidłowe wyliczenie wysokości roszczenia,

6)  brak skutecznego wypowiedzenia umowy bankowej, skutkujący brakiem wymagalności roszczenia w całości i w jakiejkolwiek części.

Pozwana zarzuciła, że prowizja oraz opłata ubezpieczeniowa nie zostały nigdy przeniesione na jej własność. W umowie nie znajduje się postanowienie, na podstawie którego można by stwierdzić, że powód przeniósł na pozwaną określoną sumę środków pieniężnych, a jedynie, że rzekomo oddał środki do dyspozycji (na cele wskazane w § 3 ust. 1 umowy).

Zdaniem pozwanej, w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z umową pożyczki, nadto z kopii umowy pożyczki nie wynika, kto miał ją w imieniu powoda zawrzeć, a tym bardziej czy był do tego należycie umocowany. Powód nie przedstawił pełnomocnictwa osoby działającej rzekomo w imieniu powoda. Pozwana podniosła ponadto, że powód nie udowodnił, aby udostępnił jej jakiekolwiek środki pieniężne, ani też w jakiej dacie to nastąpiło, co oznacza nieudowodnienie powództwa co do wysokości. Brak jest również rzetelnego wyliczenia wysokości odsetek i wartości zaległego kapitału. Nie wykazał również przeszkody w pobieraniu środków z rachunku E. M..

Pozwana zakwestionowała również postanowienia dotyczące wysokości prowizji od udzielonej pożyczki w kwocie 5.400 zł, a przede wszystkim składkę ubezpieczeniową w kwocie 28.620 zł. Powód nie dowiódł również, czy i kiedy umowa została rozwiązana i naruszył dyspozycję art. 75 c ust. 1 prawa bankowego. Pozwana zakwestionowała wartość dowodowa przedstawionych wydruków z systemu śledzenia przesyłek.

Wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2020 r. Sad Okręgowy w Gdańsku:

1.zasądził od pozwanej E. M. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 114 572,21 zł (sto czternaście tysięcy pięćset siedemdziesiąt dwa złote dwadzieścia jeden groszy) z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 21 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty od kwoty 104 019,29 zł (sto cztery tysiące dziewiętnaście złotych dwadzieścia dziewięć groszy);

2.zasądził od pozwanej E. M. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 5 748,69 zł (pięć tysięcy siedemset czterdzieści osiem złotych), tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5728 zł tytułem zwrotu opłaty stosunkowej od pozwu.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie następujących ustaleń i rozważań:

E. M. zawarła w dniu 4 grudnia 2009 r. w S., przed notariuszem J. O. umowę majątkową małżeńską – rozdzielność majątkową - z J. M., jej małżonkiem. Pozwana wykonuje zawód aktorki od dnia 3 czerwca 2008 r. w wymiarze 100% etatu. Jej przeciętne wynagrodzenie miesięczne netto wynosi około 3 700 zł.

W dniu 6 października 2016 r. pomiędzy (...) Bankiem (...) S.A. we W. (1)a E. M. zawarta została umowa pożyczki gotówkowej nr (...). Zgodnie z § 1 umowy, kwota udzielonej pożyczki wynosiła 124 020 zł – na okres od dnia 6 października 2016 r. do dnia 1 października 2026 r.

Pożyczkobiorca upoważnił Bank do pobrania z kwoty udzielonej pożyczki prowizji w kwocie 5400 zł (6% kwoty pożyczki pomniejszonej o wysokość prowizji i ochrony ubezpieczeniowej) oraz kosztów ochrony ubezpieczeniowej w kwocie 28 620 zł. W umowie pożyczki przewidziano oprocentowanie nominalne w wysokości 2% w stosunku rocznym i nie mogło ono przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych (maksymalnych) określonych w art. 359 kc (§ 1 ust. 4). Kwota odsetek umownych wynosiła 12 888 zł za cały okres kredytowania.

Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę wynosiła 136 908 zł. Spłata nastąpić miała w 120 miesięcznych ratach w wysokości 1 140,90 zł płatnych do dnia 1 każdego miesiąca, począwszy od dnia 1 listopada 2016 r.

Pozwana zobowiązała się do terminowej spłaty pożyczki wraz z odsetkami w 120 ratach miesięcznych w wysokości 1 149,90 zł płatnych do dnia 1. każdego kolejnego miesiąca począwszy od dnia 1 listopada 2016 r. na rachunek bankowy o określonym numerze (§ 1 ust. 8 i 9).

Za okres opóźnienia w spłacie pożyczki Bank uprawniony był naliczać odsetki od zadłużenia przeterminowanego (odsetki karne) w wysokości zmiennej, wynoszącej na dzień zawarcia umowy 14% i równej dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (§ 1 ust. 15).

Ponadto w przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki bank uprawniony był podejmować czynności mające na celu spłatę zaległych należności, w tym monity telefoniczne lub listowne (10 zł) oraz wizyty windykacyjne (100 zł) (§ 1 ust. 16).

W razie opóźnienia pożyczkobiorcy w zapłacie dwóch pełnych rat, bank miał prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia (§ 1 ust. 17).

Stosownie do § 3 ust. 1 umowy, ww. pożyczka została zaciągnięta w przeważającej części na spłatę czterech zobowiązań pożyczkowych E. M.:

1)  w Banku (...) S.A. w kwocie 852,46 zł (rachunek (...))

2)  w Banku (...) S.A. w kwocie 51 652,09 zł (rachunek (...))

3)  w Banku (...) S.A. w kwocie 6132,79 zł (rachunek (...))

4)  w Banku (...) w kwocie 18 312,57 zł (rachunek (...))

a w pozostałej części (13050,09 zł) miała zostać wpłacona na jej konto osobiste.

W § 3 ust. 26 pożyczkobiorca oświadczył, że został poinformowany przez Bank o:

a)  wszystkich czynnikach, które mają wpływ na podjęcie decyzji dotyczącej zawarcia umowy ubezpieczenia, w tym zapoznał pożyczkobiorcę z warunkami ubezpieczenia;

b)  postanowieniach umownych dotyczących jego praw i obowiązków związanych z udzieleniem ochrony ubezpieczeniowej oraz o obowiązkach Banku i zakładu ubezpieczeń względem pożyczkobiorcy.

Do umowy pożyczki dołączono załącznik nr 1 – Tabelę opłat i prowizji dla czynności związanych z obsługą pożyczek gotówkowych udzielanych przez (...) Bank (...) S.A. Pozwana złożyła ponadto oświadczenie o potwierdzeniu danych z wniosku o pożyczkę nr (...) . Zgodnie z jej treścią, prowizja za udzielenie pożyczki przez Bank mogła zostać ustalona do poziomu 25% udzielonej pożyczki.

Załączniki do umowy pożyczki stanowiły również oświadczenia E. M. – potwierdzenie danych zawartych we wniosku o pożyczkę czy też oświadczenie w zakresie przekazywania przez Bank informacji drogą elektroniczną.

W związku z postanowieniem § 1 ust. 2 pkt b ww. umowy pożyczki, strony zawarły umowę indywidualnego ubezpieczenia pożyczkobiorcy E. M. w dniu 6 października 2016 r. dla: ryzyka śmierci oraz trwałej i całkowitej niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, utraty stałego źródła dochodów, czasowej niezdolności do pracy, czasowego zachorowania (pakiet rozszerzony - § 2 ust. 1 lit. b OWU)). Suma ubezpieczenia dla poszczególnych ryzyk wskazana została w Ogólnych Warunkach Indywidualnego Ubezpieczenia Pożyczkobiorców (...) Banku (...)(OWU).

Zgodnie z § 3 ww. umowy ubezpieczenia, składka ubezpieczeniowa w wysokości wynikającej z OWU – 28 620 zł płatna jest przez ubezpieczającego (pozwaną), która wyraża zgodę i upoważnia ubezpieczyciela, aby jakakolwiek kwota niewykorzystanej składki była przekazana na rachunek umowy pożyczki, chyba że ubezpieczający w odrębnym oświadczeniu woli wskaże inny numer rachunku do zwrotu.

W § 4 umowy zapewniono pozwanej prawo do odstąpienia od niej w terminie 30 dni od daty zawarcia oraz do wypowiedzenia umowy ubezpieczenia w trakcie jej obowiązywania.

W § 5 umowy pozwana oświadczyła, że otrzymała OWU oraz się z nimi zapoznała – w tym, iż znane jej są skutki odstąpienia od umowy ubezpieczenia, wypowiedzenia jej, sposób ustalania świadczeń z umowy ubezpieczenia, wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela.

Ubezpieczający (E. M.) wyznaczył (...) Bank (...) S.A. we W. (1) uposażonym do otrzymania świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu śmierci ubezpieczającego. Nadto pozwana przeniosła na powodowy Bank wszelkie prawa do wszystkich innych świadczeń ubezpieczeniowych wynikających z umowy ubezpieczenia z dnia 6 października 2016 r.

Jako ubezpieczyciela od ryzyka śmierci w ww. umowie wskazano (...), (...), Irlandia, z kolei dla ryzyka trwałej i całkowitej niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, utraty stałego źródła dochodów, czasowej niezdolności do pracy, poważnego zachorowania – (...),(...), Irlandia.

Pozwana własnoręcznie podpisała wniosek o zawarcie ww. Umowy Ubezpieczenia. Dokument ten stanowił jednocześnie potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia.

Pozwana podpisała ponadto oświadczenie o ustanowieniu powodowego Banku uposażonym do świadczeń z ww. Umowy Ubezpieczenia, a także Ogólne Warunki ww. Ubezpieczenia. W ramach OWU w § 2, 3, 4, 8 i 10 wskazane zostały przesłanki wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego, zaś w § 5, 6, 10, i 12 ograniczenia oraz wyłączenia odpowiedzialności Ubezpieczyciela uprawniające do odmowy wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego lub jego obniżenia.

W § 9 ust. 2 OWU wskazano, iż wysokość składki ubezpieczeniowej ustalana jest w oparciu o zintegrowane koszty ryzyk ubezpieczeniowych, długość trwania umowy ubezpieczenia, kwotę kredytu oraz pakiet ubezpieczenia wybrany przez ubezpieczającego oraz okres karencji.

W dniu 4 października 2016 r. pozwana upoważniła powodowy Bank do wystąpienia do (...) S.A. z siedzibą w W. o ujawnienie informacji gospodarczych dotyczących jej zobowiązań jako konsumenta.

Do umowy pożyczki z dnia 6 października 2016 r. zawartej pomiędzy E. M. a (...) S.A. załączona została dokumentacja związana z jej innymi zadłużeniami, w tym oświadczenie o niespłaconych zobowiązaniach kredytowych wraz z deklaracją ich spłaty. Pozwana oświadczyła, że jest zadłużona w bankach wymienionych w ww. umowie pożyczki t.j. (...) oraz (...) S.A. Na dzień 6 października 2016 r. saldo pożyczki pozwanej wynikającej z umowy z dnia 13 lipca 2016 r. zawartej ze (...) w G. wynosiło 18 287,52 zł.

Powodowy Bank rzeczywiście wypłacił w dniu 6 października 2016 r. z rachunku pożyczki E. M.:

- kwoty 14 882,40 zł, 11 448 zł i 2 289,60 zł – łącznie 28 620 zł tytułem składki ubezpieczeniowej

- 5 400 zł tytułem ustalonej w umowie kwoty prowizji.

Ponadto Bank wypłacił z rachunku pożyczki pozwanej nr (...) - na opisane w § 3 ust. 1 rachunki wskazane tam kwoty.

Na wniosek E. M. – oświadczenie z dnia 29 stycznia 2018 r. o rezygnacji z ubezpieczenia stanowiącego zabezpieczenie umowy kredyt gotówkowego wynikającego z umowy nr (...) – Bank wyliczył kwotę składki za niewykorzystany okres ochrony ubezpieczeniowej od dnia 29 stycznia 2018 r. do końca umownego okresu kredytowania na kwotę 24 860,50 zł. Kwota ta została przekazana na wskazany przez E. M. rachunek.

Wobec rezygnacji przez pozwaną z ochrony ubezpieczeniowej, oprocentowanie kredytu wzrosło do 10%. Rata kredytu płatna do dnia 1 lutego 2018 r. pozostała w wysokości 1140,90 zł. Nowa kwota raty pożyczki – płatna od dnia 1 marca 2018 r. wynosiła 1567,78 zł. (...) S.A. przesłał pozwanej zaktualizowany na ww. podstawie harmonogram spłat kredytu.

W piśmie z dnia 13 listopada 2018 r. E. M. zwróciła się do (...) S.A. o zmianę warunków m.in. umowy nr (...) poprzez zwiększenie ilości rat/wydłużenie okresu kredytowania, zawieszenie spłaty pożyczki lub zmniejszenie rat pożyczki. W uzasadnieniu pozwana wskazała, iż opóźnienia w zapłacie rat kredytu wynikały z jej problemów zdrowotnych i zmniejszonej ilości godzin pracy, nadto potrzebuje ona czasu na odzyskanie równowagi i stabilizacji finansowej.

W piśmie z dnia 27 listopada 2018 r. (...) S.A. poinformował pozwaną o negatywnym rozpoznaniu wniosku z dnia 13 listopada 2018 r., gdyż jej zdolność finansowa nie umożliwia zawarcia aneksu do umowy pożyczki na wnioskowanych warunkach.

Na poczet ww. zobowiązania pożyczkowego w trakcie trwania umowy pozwana dokonała łącznie 36 wpłat (część z nich stanowiła uznania automatyczne ze środków zawieszonych). Ostatnia z wpłat miała miejsce w dniu 1 kwietnia 2019 r. – na kwotę 1567,78 zł. Na ten dzień saldo umowy pożyczki z dnia 6 października 2016 r. wyniosło 104 019,29 zł.

W okresie od 17 kwietnia 2018 r. do 15 lipca 2019 r. (...) S.A. dokonał w stosunku do E. M. szeregu działań windykacyjnych – telefonów, monitów i wyjazdów windykacyjnych, w związku z opóźnieniami w realizowaniu jej obowiązków wynikających z łączącej strony umowy.

W piśmie z dnia 24 marca 2019 r. powodowy Bank skierował do pozwanej E. M. przedegzekucyjne wezwanie do uregulowania zaległości z tytułu umowy nr (...) – w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia pisma. Wymagalne należności na dzień 24 marca 2019 r. wynosiły 11 320,89 zł, w tym z zapadłych, niespłaconych rat kapitałowych – 4 989,47 zł. Bank poinformował, że w przypadku, gdy doszło do zmiany sytuacji finansowej lub gospodarczej pozwanej, może ona skierować do Banku w terminie 14 dni roboczych od otrzymania pisma pisemny wniosek o restrukturyzację zadłużenia, która obejmować będzie pozostałą do spłaty kwotę kredytu. W piśmie wskazano, jakie elementy wniosek o restrukturyzację powinien zawierać.

Dalej w ww. piśmie wskazano, że nieuregulowanie należności w terminie zakreślonym oraz niezłożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, jak również dalsze niewywiązywanie się z zawartej umowy, Bank zmuszony będzie dokonać wypowiedzenia umowy kredytowej. Uprzedzono pozwaną, że wraz z wypowiedzeniem umowy kredytowej należność z jej tytułu stanie się w całości wymagalna. W piśmie wskazano adres, pod który należy skierować wniosek o restrukturyzację zadłużenia. Wezwanie zostało również skierowane na pocztę elektroniczną pozwanej.

Przesyłkę zawierającą ww. wezwanie do zapłaty doręczono pozwanej skutecznie w dniu 26 kwietnia 2019 r.

W piśmie z dnia 29 kwietnia 2019 r. powodowy Bank ponownie skierował do pozwanej E. M. przedegzekucyjne wezwanie do uregulowania zaległości z tytułu umowy nr (...) – w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia pisma. Wymagalne należności na dzień 29 kwietnia 2019 r. wynosiły 11 320,89 zł, w tym z tytułu zapadłych, niespłaconych rat kapitałowych – 5 031,05 zł.

Bank poinformował, że w przypadku, gdy doszło do zmiany sytuacji finansowej lub gospodarczej pozwanej, może ona skierować do Banku w terminie 14 dni roboczych od otrzymania pisma pisemny wniosek o restrukturyzację zadłużenia, która obejmować będzie pozostałą do spłaty kwotę kredytu. W piśmie wskazano, jakie elementy wniosek o restrukturyzację powinien zawierać.

Dalej w ww. piśmie wskazano, że nieuregulowanie należności w terminie zakreślonym oraz niezłożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, jak również dalsze niewywiązywanie się z zawartej umowy, Bank zmuszony będzie dokonać wypowiedzenia umowy kredytowej. Uprzedzono pozwaną, że wraz z wypowiedzeniem umowy kredytowej należność z jej tytułu stanie się w całości wymagalna. W piśmie wskazano adres, pod który należy skierować wniosek o restrukturyzację zadłużenia. Wezwanie zostało również skierowano na pocztę elektroniczną pozwanej.

Przesyłkę zawierającą ww. wezwanie do zapłaty doręczono skutecznie w dniu 28 maja 2019 r.

W piśmie z dnia 1 lipca 2019 r. (...) S.A. we W. (1)sformułował wobec E. M. oświadczenie o „wypowiedzeniu umowy kredytu”. Oświadczenie to zostało wysłane pod adres pozwanej wskazany w umowie z dnia 6 października 2016 r.

Powód wskazał, że na podstawie postanowień ww. umowy oraz Ustawy Prawo Bankowe wypowiada umowę w całości, z 30-dniowym okresem wypowiedzenia. Poinformował, że po upływie okresu wypowiedzenia cała należność z tytułu umowy kredytu staje się wymagalna i będą od niego naliczane odsetki karne wg oprocentowania dla należności przeterminowanych, które na dzień 1 lipca 2019 r. wynoszą 14% w stosunku rocznym. Zobowiązano pozwaną do niezwłocznego (nie później niż w terminie 30 dni) zwrotu wykorzystanego kredytu z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu, a nadto zapłaty zaległych opłat i prowizji. Bank poinformował, że w przypadku objęcia umowy ochroną ubezpieczeniową, wygasa ona z upływem okresu wypowiedzenia umowy. Należności Banku na dzień wypowiedzenia umowy wynosiły 113 009,39 zł, w tym z tytułu kapitału – 104 019,29 zł.

Przesyłkę zawierającą wypowiedzenie umowy doręczono skutecznie w dniu 8 lipca 2019 r.

W dniu 20 sierpnia 2019 r. (...)S.A. we W. (1)wystawił Wyciąg z ksiąg banku. W wyciągu tym powód stwierdził, iż na dzień wystawienia wyciągu (20 sierpnia 2019 r.) w księgach banku figuruje wymagalne zadłużenie E. M. z tytułu Umowy: (...) nr (...) z dnia 6 października 2016 r. Na zadłużenie składają się:

1.  należność główna w kwocie 104 019,29 zł;

2.  odsetki naliczone za okres od dnia 6 października 2016 r. do dnia wystawienia wyciągu w kwocie 10 552,92 zł;

3.  dalsze odsetki od dnia następnego po dniu wystawienia wyciągu z ksiąg banku, obliczone od kwoty 104 019,29 zł – w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (14% w stosunku rocznym).

W ww. wyciągu z ksiąg banku zawarte zostało szczegółowe wyliczenie odsetek za okres od dnia 6 października 2016 r. do dnia wystawienia wyciąg z ksiąg banku. Odsetki karne naliczone wynosiły 1 070,41 zł, zaś umowne – 18 598,44 zł – łącznie 19 668,85 zł. Jako że E. M. zapłaciła na rzecz powoda odsetki w kwocie 9 115,93 zł, w wyciągu z ksiąg banku uwzględniono odsetki w łącznej kwocie równej 10 552,92 zł.

Wyciąg z ksiąg banku został podpisany przez prawidłowo umocowaną do tej czynności M. M. – kierownika działu w departamencie (...) (...) S.A.

Należność E. M. wobec powoda z tytułu umowy pożyczki z dnia 6 października 2016 r. wynosi łącznie 114 572,21 zł, w tym: należność główna w kwocie 104 019,29 zł; odsetki naliczone za okres od dnia 6 października 2016 r. do dnia wystawienia wyciągu w kwocie 10 552,92 zł; dalsze odsetki od dnia następnego po dniu wystawienia wyciągu z ksiąg banku, obliczone od kwoty 104 019,29 zł – w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (14% w stosunku rocznym). Pozwana nie uiściła powyższej należności na rzecz Bank w całości ani w części.

Przechodząc do rozważań Sąd Okręgowy wskazał, że przy ustaleniu stanu faktycznego sprawy oparł się na dowodach w postaci dokumentów złożonych oraz załączonych do akt. Dowodom w postaci dokumentów urzędowych Sąd dał wiarę co do tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), zaś dokumentom prywatnym wyłącznie co do tego, że osoba podpisana na dokumencie złożyła oświadczenie zawarte w jego treści (art. 245 k.p.c.).

Sąd miał na uwadze załączone do akt sprawy wyciąg z ksiąg (...) S.A., oryginał umowy pożyczki z dnia 6 października 2016 r. z załącznikami, w tym wnioskiem o objęcie pożyczkobiorcy ubezpieczeniem, OWU dotyczące tego ubezpieczenia, wezwania do zapłaty i wypowiedzenie umowy – z wydrukami śledzenia przesyłek Poczty Polskiej, a także pozostałe zaoferowane dowodu lub środki dowodowe. W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że roszczenie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji odwołał się do treści art. 69 ust. 1 i art. 78 oraz 78a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe w związku z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, w myśl których przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu stosowane są odpowiednio do pożyczki pieniężnej (art. 78 prawa bankowego). Natomiast w świetle ustawy o kredycie konsumenckim za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy o kredycie konsumenckim) - w rozumieniu art. 720 k.c.

Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości, że strony łączyła umowa pożyczki w rozumieniu wskazanych wyżej przepisów, a szczegółowe obowiązki stron zostały ujęte w treści umowy, zgodnie z którą pozwana miała obowiązek regulowania kwot miesięcznych rat według przyjętego sposobu spłaty z jednoczesnym zastrzeżeniem, iż nieuregulowanie zaległości z tytułu dwóch pełnych rat w wyznaczonym terminie spowoduje wypowiedzenie umowy pożyczki.

Wobec zanegowania wysokości dochodzonego roszczenia Sąd pierwszej instancji wskazał, że powód przedstawił wyciąg z ksiąg banku (którego wartość dowodowa jest jak dla dokumentu prywatnego), wykaz wpłat na rachunek zobowiązania E. M., zestawienie transakcji na rachunku nr (...), umowę kredytową, pismo pozwanej z dnia 29 stycznia 2018 r., w którym powołuje się na ww. umowę kredytową wskazując jej numer, a także szereg innych dokumentów wskazujących zarówno wysokość zobowiązania pozwanej, fakt wypłaty na jej rzecz przez (...) S.A. kredytu (częściowo na spłatę innych, zaległych zobowiązań - szczegółowo wskazanych w części faktycznej uzasadnienia). Z przedstawionej przez powoda historii rachunku kredytowego pozwanej szczegółowo wynika, w jakiej dacie dokonała ona ostatniej spłaty, oraz w jaki sposób na rachunku kredytowym rozliczona została kwota z tytułu niewykorzystanej składki ubezpieczenia tego kredytu (w kwocie przekraczającej 24 000 zł).

Nadto treść umowy w zakresie naliczania odsetek - wespół ze wskazanymi wyżej dokumentami - pozwoliła obliczyć wysokość zobowiązania pozwanej. Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że przeanalizował powyższe pod kątem matematycznym, wobec czego nie budziła wątpliwości Sądu wysokość niespłaconego kapitału oraz naliczonych odsetek. W związku z tym w ocenie Sądu Okręgowego nie było podstaw do przyjęcia, że przedstawione przez powoda rozliczenia zadłużenia z tytułu udzielonej pożyczki są nieprawidłowe, wysokość zadłużenia pozwanego nie została udowodniona i aby z tego powodu roszczenie winno ulec oddaleniu.

Przechodząc do zarzutów dotyczących umowy ubezpieczenia, Sąd Okręgowy wskazał, że w § 3 ust. 26 umowy pożyczkobiorca oświadczył, iż został poinformowany przez Bank o:

a)  wszystkich czynnikach, które mają wpływ na podjęcie decyzji dotyczącej zawarcia umowy ubezpieczenia, w tym zapoznał pożyczkobiorcę z warunkami ubezpieczenia;

b)  postanowieniach umownych dotyczących jego praw i obowiązków związanych z udzieleniem ochrony ubezpieczeniowej oraz o obowiązkach Banku i zakładu ubezpieczeń względem pożyczkobiorcy.

Ponadto na wniosek E. M. – oświadczenie z dnia 29 stycznia 2018 r. o rezygnacji z ubezpieczenia stanowiącego zabezpieczenie umowy kredyt gotówkowego wynikającego z umowy nr (...) – Bank wyliczył kwotę składki za niewykorzystany okres ochrony ubezpieczeniowej od dnia 29 stycznia 2018 r. do końca umownego okresu kredytowania na kwotę 24 860,50 zł. Kwota ta została przekazana na wskazany przez E. M. rachunek.

Wobec rezygnacji przez pozwaną z ochrony ubezpieczeniowej, oprocentowanie kredytu wzrosło do 10%. Rata kredytu płatna do dnia 1 lutego 2018 r. pozostała w wysokości 1140,90 zł. Nowa kwota raty pożyczki – płatna od dnia 1 marca 2018 r. wynosiła 1567,78 zł. (...) S.A. przesłał pozwanej zaktualizowany na ww. podstawie harmonogram spłat kredytu.

Przez cały okres obowiązywania umowy kredytowej pozwana miała możliwość zrezygnowania z ubezpieczenia kredytu, a przystąpienie do tego kredytu było dobrowolne. Ponadto Bank przedstawił zarówno szczegółowo opisaną w części faktycznej uzasadnienia umowę ubezpieczenia (potwierdzenie jej zawarcia). Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że coraz częściej zawarcie umowy pożyczki czy kredytu wiąże się z przystąpieniem do umowy ubezpieczenia. Banki traktują bowiem umowę ubezpieczenia jako formę zabezpieczenia spłaty pożyczki/kredytu - w niektórych sytuacjach jest to zabezpieczenie dodatkowe, w innych - jedyne. Klient banku, zamiast wskazywać poręczyciela, czy inną formę zabezpieczenia może posłużyć się umową ubezpieczenia. Klient banku powinien zapoznać się z warunkami ubezpieczenia, które powinny mu zostać doręczone. Najczęściej bank wymaga od klienta przystąpienia do ubezpieczenia grupowego zawartego przez bank na rzecz kredytobiorców. Wskazać jednak trzeba, że ubezpieczenie pożyczki/kredytu jest wymagane przez bank, nie jest to jednak obowiązek nałożony na klienta jakimkolwiek przepisem ustawy. Jeżeli więc klient nie jest przekonany, że ubezpieczenie jest dla niego odpowiednie, może wybrać produkt bankowy bez ubezpieczenia lub skorzystać z oferty innego banku, ewentualnie zawrzeć inną umowę ubezpieczenia. Pozwana jednak stała na odmiennym stanowisku i podkreślała, że postanowienie umowne w tym zakresie na podstawie art. 385 1 § 1 k.c. nie wiążą go jako strony tej umowy.

Sąd Okręgowy odwołał się do art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyrażającego podstawową zasadę ochrony konsumentów, stanowiąc, że władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa.

Przytoczył także treść art. 385 1 § 1 k.c., zgodnie z którym postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). W takiej sytuacji konsument jest związany postanowieniami umowy określającymi główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, pod warunkiem że wspomniane postanowienia zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Za „nieuzgodnione indywidualnie” należy uznać te postanowienia, na treść których konsument nie miał rzeczywistego wpływu, w szczególności postanowienia umowy przejęte ze wzorca. Obowiązuje domniemanie, że postanowienia umowy zawartej z udziałem konsumenta nie zostały uzgodnione indywidualnie. Domniemanie to jest wzruszalne. Oceny zgodności nieuzgodnionych indywidualnie postanowień umownych z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy (art. 385 2 k.c.). Bierze się pod uwagę treść umowy, okoliczności jej zawarcia oraz uwzględnia się umowy pozostające w związku z umową obejmującą kontrolowane postanowienie. Sprzeczne z dobrymi obyczajami zatem np. działania wykorzystujące niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania.

Sąd Okręgowy podkreślił, że pozwana zdecydowała się skorzystać z umowy pożyczki zabezpieczonej umową ubezpieczenia. Pozwana nie miała obowiązku skorzystania z tej oferty i w przypadku uznania, że ubezpieczenie nie jest dla niej odpowiednie, mogła wybrać produkt bankowy bez ubezpieczenia albo skorzystać z oferty innego banku. Pozwana znała wysokość opłaty ubezpieczeniowej (co wynika wprost z przedstawionej przez Bank dokumentacji), pomimo tego zdecydowała się zawrzeć umowę pożyczki. Potwierdziła przed zawarciem umowy, że przystępuje do umowy ubezpieczenia i wyraziła zgodę na objęcie jej ubezpieczeniem, a co więcej że jest świadoma, iż przystąpienie do umowy ubezpieczenia jest dobrowolne oraz że może zrezygnować z ubezpieczenia w każdym czasie na warunkach określonych w umowie ubezpieczenia.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy przyjął, że zapis umowy dotyczący ustanowienia zabezpieczenia w postaci umowy ubezpieczenia był uzgodniony pomiędzy stronami, a zatem nie stanowi niedozwolonego postanowienia umownego, ani też nie jest sprzeczny z dobrymi obyczajami. Pozwana miała bowiem wpływ na ustalenie zabezpieczenia spłaty pożyczki w inny sposób, ale nie wykazała aby proponowała taki inny sposób (np. ustanowienie hipoteki, poręczenie). Tym samym Sąd uznał, że powód wykazał, iż zapis ten nie spełniał przesłanki klauzuli generalnej. Skoro pozwana zaakceptowała zabezpieczenie w postaci przystąpienia do umowy ubezpieczenia, to miała świadomość, iż nie posiada innych możliwości zabezpieczenia spłaty udzielonej pożyczki. Działanie powoda polegające na ustaleniu zabezpieczenia nie może być uznane w okolicznościach tej sprawy za sprzeczne z prawem, dobrymi obyczajami czy rażąco naruszające interesy pozwanego.

Sąd pierwszej instancji podkreślił przy tym, że pozwana posiadała już kilka niebagatelnych zadłużeń kredytowych i znaczna część pożyczki była przeznaczona właśnie na ich spłatę. Okoliczności te potwierdza szereg przedstawionych przez powodowy Bank dokumentów, wykaz wypłat z rachunku kredytowego, jak i dokumenty księgowe dotyczące tychże kredytów/pożyczek. Fakt ten wynika również z treści samej umowy pożyczki, w której wskazano precyzyjnie, na jakie cele jest ona pożytkowana.

Skoro pozwana zaciągnęła pożyczkę oddłużeniową, oznacza to, że nie miała możliwości spłaty innych zobowiązań. Powodowy bank miał więc uzasadnione wątpliwości co do zdolności kredytowej pozwanej, które musiały spowodować ustanowienie zabezpieczenia. Nadto pozwana w chwili zawarcia umowy miała 54 lata, a więc ustanowienie zabezpieczenia w postaci umowy ubezpieczenia obejmującej śmierć i inwalidztwo ubezpieczonego nie było sprzeczne z interesem pozwanego.

Sąd Okręgowy nie podzielił argumentacji, że wysokość sumy ubezpieczenia była rażąco wygórowana. W tym wypadku należało przyznać rację stronie powodowej, że składka 238,5 zł miesięcznie za ubezpieczenie kwoty 90 000 zł, co stanowi 0,21% udzielonej pożyczki, nie naruszała interesu pozwanej.

Niezależnie od powyższego, pozwana odstąpiła od umowy ubezpieczenia, na co powodowy Bank niezwłocznie zareagował - zwracając na wskazany rachunek bankowy kwotę 24 860,50 zł. Jednocześnie, zgodnie z umową stron, oprocentowanie kredytu wzrosło.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że umowa pożyczki w kwestionowanym zakresie zabezpieczenia spłaty jest wiążąca. Sąd nie dopatrzył się naruszenia przez powoda zasad nadużycia swojej pozycji w stosunku z konsumentem. Podobnie Sąd nie miał wątpliwości co do kwestionowanej kwoty prowizji (5 400 zł).

Dopuszczalność stosowania prowizji w umowach kredytowych/pożyczkowych nie budzi zdaniem Sądu Okręgowego wątpliwości. Istotne jest, aby prowizja nie powodowała nadmiernego obciążenia konsumenta, nieznajdującego uzasadnienia w wydatkach poniesionych w związku z przygotowaniem tej umowy i jej realizacji oraz w pokryciu szacowanego nakładu pracy wynikającego z oceny ryzyka niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez kredytobiorcę i konieczności dochodzenia roszczeń na drodze sądowej i egzekucyjnej, które nie mogą być rekompensowane wyłącznie zastrzeżeniem odsetek za opóźnienie. W konsekwencji, Sąd każdorazowo w danym przypadku powinien ustalić, czy prowizja nie została zastrzeżona w nadmiernej wysokości - z jednej strony nieproporcjonalnie do rozmiaru korzyści, jakie uzyskuje konsument z tytułu zawarcia umowy, a z drugiej, powodując niczym nieuzasadnione przysporzenie po stronie instytucji kredytowej.

Sąd Okręgowy podkreślił, że oceny tej nie można dokonywać w oderwaniu od przepisów obowiązującej od dnia 11 marca 2016 r. zmiany w ustawie o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2018 r. poz. 993 t.j., w dalszej części uzasadnienia u.k.k). Ustawa w brzmieniu od wyżej wymienionej daty obowiązywała w dacie zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki i postanowienia umowy należało odnieść do tej regulacji. Art. 36a wprowadził limit wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu. Maksymalna wysokość wspomnianych kosztów jest ustalana, stosownie do art. 36a ust. 1 cyt. Ustawy. Pobrana przez powoda prowizja stanowiła zaledwie 6% kwoty kredytu pozostawionej do dyspozycji pozwanej (90 000 zł) i nie stanowiła nadmiernego obciążenia dla pożyczkobiorcy.

Warunki zaproponowane w treści umowy kredytowej nie powodowały również zaprzeczenia skutku prawnego z treści art. 359 k.c. (obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych). Sąd odwołał się do przepisów regulujących umowę pożyczki, zgodnie z którymi przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 § 1 k.p.c.). Strony mogą się umówić o odpłatny charakter pożyczki w ramach swobody umów (art. 353 1 k.c.), co zresztą w warunkach gospodarki rynkowej należy uznać za normę. Strony mogą umówić się o wysokość odsetek za opóźnienie (art. 481 § 2 k.c.), przy czym maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie – art. 481 § 2 1 k.c.).

W rezultacie Sąd pierwszej instancji nie znalazł podstaw do podważenia kwestionowanych kosztów pozaodsetkowych.

Sąd nie miał również wątpliwości do spełnienia przez stronę powodową warunków z art. 75 c prawa bankowego. Strona powodowa przedłożyła dwa wezwania do zapłaty oraz oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytowej - kierowane do pozwanej - które, jak wynika z wydruków śledzenia przesyłek poczty polskiej, zostały skutecznie doręczone E. M..

Sąd Okręgowy podkreślił, że ww. wydruki internetowe należycie uprawdopodobniają doręczenie pozwanej dokumentów i zbieżne są z oświadczeniami Banku zarówno pod kątem dat, jak i pod kątem numerów przesyłek.

Sąd pierwszej instancji odwołał się do art. 75c ust. 1-6 ustawy prawo Bankowe, zgodnie z którym jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych. Przepis powyższy został wprowadzony ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy- Prawo bankowe oraz niektórych ustaw (Dz. U. z dnia 12 listopada 2015 r., poz. 1854), zaś z art. 12 tej ustawy wynika, że banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, dostosują swoją działalność do wymagań określonych w art. 75c ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Tym samym na Banku bezsprzecznie ciążył obowiązek zastosowania procedur wynikających z art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.

W przedmiotowej sprawie przyczyną wypowiedzenia umowy kredytu było powstałe zadłużenie pozwanej, która zaprzestała dokonywania spłat z tytułu swojego zobowiązania. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało doręczone w dniu 8 lipca 2019 r., a z przedstawionych przez Bank dokumentów w sposób szczegółowy opisanych w części faktycznej uzasadnienia wynika, że poprawnie wdrożył on procedurę przewidzianą w art. 75c Prawa bankowego. Słusznie w pierwszej kolejności doręczył pozwanej poprzedzające wypowiedzenie wezwanie do zapłaty określone w art. 75c ust. 1-2 ww. ustawy, po czym odczekał do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Wprost z pisma z dnia 29 kwietnia 2019 r. wynika, że pozwanej przedstawiono możliwość restrukturyzacji zadłużenia. Dopiero po upływie terminu 14 dni złożono kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej.

W samym wypowiedzeniu Bank podkreślił, że umowę wypowiada - wynika to już z nagłówka wysłanego pozwanej oświadczenia, jak i kolejnych zdań tego pisma. Pozostawiona pozwanej możliwość uniknięcia skutków wypowiedzenia (poprzez spłatę powstałego zadłużenia) - w tymże konkretnym przypadku, w świetle sposobu konstrukcji ww. oświadczenia i prawidłowo przeprowadzonej procedury z art. 75 c Ustawy Prawo bankowe, nie może być traktowana jako niedopuszczalne wypowiedzenie warunkowe.

Dalej Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że nie ulega wątpliwości, iż przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg banku ma charakter dokumentu prywatnego. Zgodnie bowiem art. 95 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe, księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych (ust. 1). Moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym (ust. 1a). Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 roku, w sprawie P 7/09 (OTK-A 2011/2/12), przepis art. 95 ust. 1 został uznany za niekonstytucyjny w zakresie, w jakim nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, co znalazło następnie wyraz w nowelizacji tego przepisu poprzez dodanie do art. 95 ust. 1a ustawą z dnia 19 kwietnia 2013 roku o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 777), która weszła w życie w dniu 20 lipca 2013 roku.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji niewątpliwie przedłożony przez powoda wyciąg został podpisany przez osobę upoważnioną do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzony pieczęcią banku. Abstrahując od oceny możliwości potraktowania tego dokumentu jako urzędowego, nie może być kwestionowanym, że spełnia on wymogi co najmniej dokumentu prywatnego. Wyciąg zawiera pieczęć banku i treść określonego oświadczenia wiedzy, wynikającej z ksiąg bankowych, podpisaną przez wyraźnie określoną osobę fizyczną, to jest pracownika powodowego banku.

Powód przedłożył także umowę kredytową opatrzoną własnoręcznym podpisem pozwanej, z której wynikają szczegóły węzła prawnego łączącego strony, a przede wszystkim ich prawa i obowiązki. Powód dla wykazania istniejącego zadłużenia i jego wysokości przedstawił również tabelaryczne zestawienie - historię rachunku dla konta, a także wydruki czy też kserokopie historii wpłat i harmonogram spłat. Powyższe, pomimo swojej formy, w zestawieniu z wyciągiem z ksiąg banku oraz treścią umowy, uprawdopodobniają zgłoszone roszczenie co do zasady jak i wysokości. Moc dowodowa dokumentu prywatnego podlega ocenie przez sąd zgodnie z regułami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c., tak jak każdego innego dowodu. Wydruki i kserokopie ukazują jakie jest saldo zadłużenia, a harmonogram spłat pozwala stwierdzić, w jaki sposób i na jakiej podstawie bank obliczył należność, a ponadto, że została ona pozwanej wypłacona.

Strona pozwana natomiast nie zaprzeczyła okolicznościom zawarcia przedmiotowej umowy kredytu, czy też treści wynikających z zaoferowanych przez powoda dowodów. Nie zostało ponadto wykazane, aby E. M. spłaciła swoje zobowiązanie w całości lub w części.

W tych okolicznościach, mając na uwadze treść powołanego wyciągu z ksiąg bankowych, jak również złożoną do akt sprawy umowę kredytu oraz wezwania do zapłaty, jak i inne dokumenty, nie wystąpiły przesłanki do zanegowania zasadności powództwa. Tym samym, zdaniem Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił na pozytywne zweryfikowanie okoliczności podnoszonych w pozwie. Powód wykazał źródło zobowiązania pozwanej, jego istnienie oraz wysokość.

Niezależnie od powyższego, strona pozwana podważała ważność zawartej umowy kwestionując upoważnienie osób zawierających ową umowę do reprezentowania powodowego Banku w zakresie tej czynności prawnej. Jednakże w braku umocowania osoby, która podpisywała umowę pożyczki z pozwaną, zgodnie z art. 103 § 1 i 3 k.c. skutkiem nie musi być nieważność czynności prawnej. Strona pozwana nie wyznaczyła stronie powodowej terminu do potwierdzenia zawartej umowy pożyczki, zaś powodowy Bank swoim zachowaniem w sposób niebudzący wątpliwości potwierdził zawartą w jego imieniu umowę pożyczki - najpierw realizując wypłatę pożyczki, następnie przyjmując spłaty jej rat, potem dokonując jej wypowiedzenia, a ostatecznie występując z powództwem o zapłatę należności z niej wynikającej.

Bank, zgodnie z umową, z kwoty pożyczki częściowo wypłacił jej kwoty wynikające z innych umów - w dniu 6 października 2016 r. - 18 312,57 zł, 852,46 zł, 51 562,09 zł oraz 6 132,79 zł, w pozostałej mierze pokrywając koszty okołoodsetkowe i wypłacając kwotę 12 050,09 zł. Umowa ta była przez pewien okres czasu wykonywana przez pozwaną, co świadczy o tym, że na tamtym etapie nie kwestionowała ważności umowy. W ocenie Sądu pierwszej instancji zarzut, że decyzja o pozostawieniu do dyspozycji pożyczkobiorcy wynikającej z umowy sumy pieniężnej podjęta została przez pracowników, zatrudnionych w innej komórce organizacyjnej banku, niż pracownicy, którzy uczestniczyli w zawieraniu umowy, mający uzasadnić tezę, iż realizacja umowy nie stanowi jej potwierdzenia, nie może się ostać. Każdy bank jest złożoną strukturą organizacyjną, w ramach której poszczególne zadania realizowane są przez wyodrębnione zespoły pracowników i rozumując tym tokiem w istocie nie można byłoby rozważać zastosowania art. 103 § 1 k.c. w odniesieniu do żadnej osoby prawnej. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że przedmiotowa umowa została potwierdzona przez powodowy bank.

Niezależnie od tego, w sprawie niniejszej znajduje zastosowanie norma art. 97 k.c. Zgodnie z treścią powyższego przepisu osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Odwołując się do poglądów judykatury Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że art 97 k.c. może mieć zastosowanie do osób podpisujących w imieniu banku umowę kredytową. W odniesieniu do banków - pojęcia lokalu przedsiębiorstwa nie należy ograniczać do tzw. sali operacyjnej, lecz obejmować nim należy także inne pomieszczenia, w których obsługiwani są klienci. Ponieważ udzielanie kredytów jest typową czynnością banku, zazwyczaj dokonywaną w siedzibie jego jednostek organizacyjnych, wyłączenie domniemania, o którym mowa, musiałoby opierać się na wskazaniu konkretnych okoliczności, których brak w uzasadnieniu, poprzestającym na ogólnym odwołaniu się do trybu jej zawarcia.

Reasumując, Sąd Okręgowy nie podzielił zasadności zarzutów zawartych w sprzeciwie.

Mając na uwadze powyższe, w punkcie I wyroku Sąd pierwszej instancji zasądził od pozwanej na rzecz powoda (...) S.A. w W. kwotę 114 572,21 zł z odsetkami umownymi w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie od kwoty 104 019,29 zł od dnia 21 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach orzekł Sąd zgodnie z żądaniem pozwu, mając na uwadze, że roszczenie stało się wymagalne z dniem 8 sierpnia 2019 r. Powód domagał się naliczania odsetek od daty późniejszej, tj. od dnia 21 sierpnia 2019 r. Bank był uprawniony do naliczania odsetek w wysokości wskazanej w umowie. Zgodnie z art. 359 § 2(2) k.c. powodowi należne są odsetki maksymalne za opóźnienie, zgodnie z jego żądaniem, od całości kwoty kapitału.

W punkcie II wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 98 § 2 kpc, art. 108 § 1 kpc mając na uwadze wynik procesu. Tym samym zasądzono od pozwanej E. M. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 5 748,69 zł, w tym kwotę 5728 zł tytułem zwrotu opłaty stosunkowej od pozwu, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwotę 3,69 zł tytułem uwierzytelnienia notarialnego.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1.naruszenie prawa materialnego postaci art.120 k.c. w zw. z art.75 ust.1 ustawy Prawo Bankowe ( dalej jako Pr. Bank.) w zw. z art. 78 Pr. Bank. poprzez ich niezastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, że roszczenie powoda objęte żądaniem pozwu było wymagalne na dzień wniesienia pozwu, w rzeczywistości natomiast powód nie wypowiedział skutecznie umowy i nie zastosował procedury wynikającej z art. 75 c Pr. Bank. w związku z powyższym roszczenie nie było na dzień wniesienia pozwu wymagalne, a powództwo należało uznać za przedwczesne a roszczenie niewykazane co do wysokości,

2. naruszenie prawa procesowego w postaci art.233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego przyjętego za podstawę wyrokowania, który miał wpływ na treść wyroku poprzez uznanie przez Sąd I instancji, że dokumenty złożone do akt sprawy przez powoda, w tym w szczególności wyciąg z ksiąg bankowych i niepodpisane wydruki z dokumentów elektronicznych, na które powoływał się powód dowodzą istnienia i wysokości roszczenia objętego żądaniem pozwu, w sytuacji, kiedy roszczenie niej jest wymagalne,

3.naruszenie prawa procesowego w postaci art.233 §1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego przyjętego za podstawę wyrokowania, który miał wpływ na treść wyroku poprzez uznanie przez Sąd I instancji, że powód udowodnił doręczenie pozwanej pisma z informacją o możliwości restrukturyzacji zadłużenia przed wypowiedzeniem umowy, natomiast w aktach sprawy nie ma żadnego dowodu doręczenia pisma pozwanej;

4.naruszenie prawa materialnego w postaci art.7 ust.1 Pr. Bank. oraz procesowego w postaci art.6 k.c. i art.227 k.p.c. w zw. z art.232 k.p.c. poprzez ich błędne zastosowanie co miało wpływ na błąd w ustaleniach faktycznych Sądu I instancji, który niewłaściwie uznał, że dokumenty przedłożone do akt sprawy przez powoda, w tym wyciąg z ksiąg bankowych oraz niepodpisane wydruki z dokumentów elektronicznych stanowią dowód na potwierdzenie wysokości i zasadności roszczenia objętego pozwem, jak również, że powód dowiódł swojego roszczenia co do wysokości.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje:

Apelacja była uzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela częściowo ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy, a mianowicie co do faktu zawarcia umowy pożyczki pomiędzy stronami oraz jej warunków, postawienia pozwanej kwoty pożyczki do dyspozycji, oraz podjętej przez powoda procedury zmierzającej do wypowiedzenia umowy. Z tych prawidłowych ustaleń Sąd Okręgowy wysnuł jednak wadliwe wnioski co do tego, że powodowy Bank prawidłowo i skutecznie dokonał wypowiedzenia umowy pożyczki. Sąd Apelacyjny nie podzielił bowiem ustaleń co do tego, że „przesyłkę zawierającą wypowiedzenie umowy doręczono skutecznie w dniu 8 lipca 2019 r.” a wcześniejsze przesyłki zawierające wezwania do zapłaty doręczono skutecznie pozwanej w dniach, odpowiednio 26 kwietnia 2019 r. i 28 maja 2019 r. (strona 7 uzasadnienia, k.156).

Przechodząc do poszczególnych zarzutów apelacji w pierwszej kolejności należało odnieść się do najdalej idących zarzutów, zarówno prawa procesowego, jak i prawa materialnego koncentrujących się na wykazaniu, że Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, iż powód udowodnił wymagalność swojego roszczenia, podczas gdy w rzeczywistości powód nie wypowiedział skutecznie umowy i nie zastosował procedury wynikającej z art. 75 c Pr. Bank. w związku z powyższym roszczenie było przedwczesne (punkt 1 i punkt 3 zarzutów apelacji, częściowo punkt 4).

Po pierwsze, Sąd Apelacyjny częściowo podzielił argumentację pozwanej, że wygenerowany przez powoda dokument w formie papierowej, a mianowicie dokument datowany 01.07.2019 r. zawierający wypowiedzenie umowy kredytu (k. 40, k.116) nie może być zakwalifikowany jako dokument w formie elektronicznej w rozumieniu art. 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U.2020.1896 t.j.), a tym samym - jako niepodpisany - nie mógł wywrzeć skutków prawnych.

Przepis ten rzeczywiście stanowi, że „oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych mogą być składane w postaci elektronicznej” (ust. l), przy czym jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, uznaje się, że czynność dokonana w formie, o której mowa w ust. 1, spełnia wymagania formy pisemnej także wtedy, gdy forma została zastrzeżona pod rygorem nieważności”.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko wyrażone w piśmiennictwie, że wykładnia funkcjonalna i systemowa art. 7 ust. l Prawa bankowego prowadzi do wniosku, iż także wygenerowany w postaci elektronicznej przez bank dokument zawierający oświadczenie woli powinien być opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub innym podpisem elektronicznym, ustalonym przez strony umownie. Trafnie w literaturze wskazuje się, że wprawdzie wykładnia językowa art. 7 ust. l, który stanowi jedynie o „postaci elektronicznej” dokumentu, to jednak przy jego wykładni nie sposób pominąć art.78 1 k.c., który wprowadza wymóg opatrzenia oświadczenia woli kwalifikowanym podpisem elektronicznym dla zachowania elektronicznej formy czynności prawnej (zob. B. Bajor [w:] L. Kociucki, J. M. Kondek, K. Królikowska, B. Bajor, Prawo bankowe. Komentarz do przepisów cywilnoprawnych, Warszawa 2020, art. 7).

Zgodnie zaś z art. 3 pkt.12 Rozporządzenia Parlamentu Eurpoejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE (Dz.U.UE.L.2014.257.73), kwalifikowany podpis elektroniczny oznacza zaawansowany podpis elektroniczny, który jest składany za pomocą kwalifikowanego urządzenia do składania podpisu elektronicznego i który opiera się na kwalifikowanym certyfikacie podpisu elektronicznego.

Normę zawartą w art. 7 ust. 1 Prawa bankowego należy także wykładać przez pryzmat normy z art. 7 ust. 2 Prawa bankowego, zgodnie z którym oświadczenia woli związane z czynnościami bankowymi mogą być utrwalane i przechowywane w postaci elektronicznej, o ile dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone. Warunki tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania i zabezpieczania, w tym przy zastosowaniu podpisu elektronicznego, dokumentów, o których mowa w ust. 2 określiło na podstawie delegacji ustawowej (art. 7 ust.4 Prawa bankowego) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 marca 2020 r. w sprawie dokumentów związanych z czynnościami bankowymi, sporządzanych na informatycznych nośnikach danych (Dz.U. z 2020 poz. 476), gdzie w § 3 przesądzono, że utworzenie i utrwalenie dokumentu następuje przez zapisanie w dokumencie elektronicznym danych związanych z jedną lub wieloma czynnościami bankowymi oraz jego opatrzenie podpisem elektronicznym lub pieczęcią elektroniczną. Analogiczne rozwiązania zawarte były w poprzednio obowiązującym Rozporządzeniu rady Ministrów z dnia 26 października 2004 r. w sprawie sposobu tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania i zabezpieczania dokumentów związanych z czynnościami bankowymi, sporządzanych na elektronicznych nośnikach informacji (Dz.U. z 2004 nr 236 poz.2364), gdzie także w § 4 zastrzeżono, że utworzenie dokumentu polega na zapisaniu sekwencji danych, związanych z jedną lub wieloma czynnościami bankowymi, na elektronicznym nośniku informacji i podpisaniu tych danych.

Reasumując, jeżeli bank sporządził dokument zawierający oświadczenie woli wygenerowany elektronicznie (w postaci elektronicznej w rozumieniu art. 7 ust .l Prawa bankowego), to dla swej skuteczności winien być on opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Oczywiście, czym innym jest dokument w postaci elektronicznej a czym innym wydruk tego dokumentu, którym powód posługiwał się w niniejszej sprawie (k.40, k.116). Wydruk takiego dokumentu rzeczywiście nie musi być opatrzony podpisem, aby mógł być uznany za środek dowodowy w rozumieniu art. 309 k.p.c. Jedyną okolicznością, jaka z tego druku wynika jednak to fakt, iż dokument w postaci elektronicznej o takiej treści powstał w systemie banku - nie wynika jednak z niego, czy ten dokument został podpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym i przez kogo, a w szczególności, czy była to osoba uprawniona do reprezentacji powodowego banku i czy takie oświadczenie w postaci elektronicznej dotarło skutecznie do pozwanego. Susznie bowiem zwróciła uwagę strona pozwana, że znajdująca się na tym dokumencie parafa pełnomocnika reprezentującego powodowy Bank w niniejszym postępowaniu nie może być uznana za podpis pod dokumentem wypowiedzenia, zresztą strona powodowa nawet tak nie twierdziła.

Powyższe uwagi odnoszą się także do datowanych odpowiednio 24 marca 2019 r. oraz 29 marca 2014 r. „przedegzekucyjnych wezwań do uregulowania zaległości” (k.38-39, k.114) zawierających pouczenie o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację; jedynie z dokumentu datowanego 29 kwietnia 2019 r. (k.39, k.114) wynika, że wygenerowany został przez E. B. – Dyrektora Biura (...)

Niezależnie od tego podzielić należało zarzuty skarżącej odnoszące się do prawidłowości oraz skuteczności doręczenia jej zarówno dokumentów datowanych odpowiednio 24 marca 2019 r. oraz 29 marca 2014 r. w postaci „przedegzekucyjnych wezwań do uregulowania zaległości” (k.38-39, k.114) zawierających pouczenie o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację oraz wypowiedzenia umowy z 1 lipca 2019 r (k.40, k.116).

Wprawdzie w ocenie Sądu Apelacyjnego za pomocą dokumentu prywatnego w postaci wydruku śledzenia przesyłek pocztowych można in casu na ogólnych zasadach, w drodze domniemań faktycznych (art.231 k.p.c.) wykazać nie tylko nadanie przesyłki ale także jej odebranie przez adresata (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 12 marca 2020 r. I ACa 729/19, LEX nr 3030043), ale zdaniem Sądu Apelacyjnego niezbędne jest wykazanie korelacji czasowej dokumentu i daty nadania oraz zbieżności numerów przesyłek. O ile w niniejszej sprawie rzeczywiście istnieje korelacja czasowa pomiędzy datami dokumentów : 24 marca 2019 r., 29 kwietnia 2019 r, i 1 lipca 2019 r. a datami nadania widniejącymi na wydrukach śledzenia przesyłek, odpowiednio 27 marca 2019 r., 6 maja 2019 r., 4 lipca 2019 r. (k.41-43) lub dowodzie nadania (k.115), to jednak słusznie zarzuciła pozwana w uzasadnieniu apelacji, że brak jest zbieżności pomiędzy numerami przesyłek widniejącymi na wydrukach śledzenia przesyłek a numerami widniejącymi w górnym lewym rogu każdego z wyżej wskazanych dokumentów (k.38-40, k.114, k.116). Jeżeli natomiast numery widniejące w górnym lewym rogu przedmiotowych dokumentów nie odnoszą się do numeru przesyłek, to powód nie przedstawił dowodów, z których wynikałoby, jakie rzeczywiście numery nosiły przesyłki zawierające dokumenty w postaci „przedegzekucyjnych wezwań do uregulowania zaległości” (k.38-39, k.114) oraz wypowiedzenia umowy (k.40, k.116).

W tym zakresie Sąd Apelacyjny podzielił zarzut naruszenia art.233 §1 k.p.c.. albowiem ustalenie, że powyższe przesyłki zostały skutecznie doręczone pozwanej było dowolne w sytuacji, gdy strona pozwana wyraźnie temu zaprzeczyła. To na powodzie spoczywał zatem ciężar dowodu (art. 6 k.c.) wykazania, że zarówno wezwania do zapłaty – wraz z pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację – oraz wypowiedzenie umowy, zostały skutecznie doręczone, w taki sposób, że strona pozwana mogła się z nimi zapoznać (art.61 k.c.). Sąd pierwszej instancji nie wykazał przy tym, na czym opierał swój wniosek, że „wydruki internetowe należycie uprawdopodobniają doręczenie pozwanej dokumentów i zbieżne są z oświadczeniami Banku zarówno pod kątem dat, jak i pod kątem numerów przesyłek” (strona 14 uzasadnienia, k.159v).

Podkreślenia także wymaga, że z uwagi na doniosłość dla bytu prawnego umowy kredytu (pożyczki) zachowania procedur związanych z jej wypowiedzeniem a dotyczących uprzedniego wezwania do zapłaty w trybie art. 75 c prawa bankowego, zawierającego w szczególności pouczenie o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację - i dopiero następczego wypowiedzenia umowy po upływie wyznaczonego terminu, nie krótszego niż 14 dni - szczególnie restryktywnie należy odnosić się do prawidłowego doręczenia tych dokumentów.

Podkreślenia bowiem wymaga, że zgodnie z art. 75 c Prawa bankowego „jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych.

2.  W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

2.  Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.

3.  Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę.

4.  Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

5.  Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych.

Przepis art. 75c Prawa bankowego został wprowadzony do obrotu prawnego z dniem 27 listopada 2015 r. na podstawie ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy- Prawo bankowe oraz niektórych ustaw (Dz. U. z dnia 12 listopada 2015 r., poz. 1854). Z art. 12 tej ustawy wynika, że banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy winny dostosować swoją działalność do wymagań określonych w art. 75 c ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Sąd Apelacyjny podziela przy tym pogląd wyrażony w judykaturze, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. Najpierw kredytodawca powinien doręczyć kredytobiorcy wezwanie określone wart. 75c ust. 1-2 Prawa bankowego - zawierające w szczególności informację o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia - oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej. W przypadku gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu lub pożyczki, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu (podobnie Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyrokach z dnia 21 marca 2019 r., V ACa 609/18, LEX nr 2695542, z dnia 14 stycznia 2019 r., V ACa 93/18, LEXnr 2668705).

Skoro zatem powód nie wykazał, aby zarówno pisma datowane 24 marca 2019 r. (k.38) i 29 kwietnia 2019 r. (k.39) - zawierające pouczenie, o którym mowa w art.75 c Prawa bankowego oraz wypowiedzenie umowy datowane 1 lipca 2019 r. (k. 40, k.116) zostały prawidłowo doręczone pozwanej, zgodzić należało się z zarzutami skarżącej, że roszczenie objęte żądaniem pozwu nie jest jeszcze wymagalne a tym samym jest przedwczesne. Uwzględnienie powyższych zarzutów skutkowało koniecznością zmiany merytorycznej zaskarżonego wyroku.

Na marginesie zatem należało tylko odnieść się do zarzutów skarżącej dotyczących tego, że dokumenty złożone do akt sprawy przez powoda, w tym w szczególności wyciąg z ksiąg bankowych i niepodpisane wydruki z dokumentów elektronicznych dowodzą istnienia i wysokości roszczenia.

Rzeczywiście, wyciąg z ksiąg bankowych nie ma mocy prawnej dokumentu urzędowego w postępowaniu cywilnym (art. 95 ust. 1a ustawy z 1997 r. Prawo bankowe t. jedn. Dz.U. z 2020 poz. 1896), jednak jako dokument prywatny (art. 245 k.p.c.) może stanowić podstawę ustaleń w sprawie, jeżeli koresponduje z innymi dowodami świadczącymi o zawarciu umowy kredytu, postawieniu środków z kredytu do dyspozycji kredytobiorcy, czy dokumentami potwierdzającymi wysokość wpłat na poczet rat kredytu. Sąd Apelacyjny podziela wyrażone w judykaturze stanowisko, że zaprzeczenie prawdziwości dokumentu prywatnego w postaci sporządzonego prawidłowo i zgodnie z kompetencją ustawową wyciągu z ksiąg rachunkowych nie może polegać na samym zanegowaniu istnienia lub wysokości długu, jeśli z pozostałych dowodów przedłożonych przed Bank wynika fakt zawarcia umowy kredytu, jej wysokość, ustalone przez strony warunki spłaty, (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 7 lutego 2018 r., I ACa 278/17, LEX nr 2493663). Oczywiście jednak w sytuacji, gdy roszczenie powoda nie stało się wymagalne i jest przedwczesne, trafnie skarżąca zarzuciła, iż zarówno wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, jak i pozostałe przedłożone przez powoda dokumenty nie mogły stanowić wystarczającej podstawy do uwzględnienia powództwa.

Z tych też względów Sąd Apelacyjny na podstawie wyżej cytowanych przepisów oraz art.385 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I. (pierwszym) w ten sposób, że oddalił powództwo, czego konsekwencja byłą także zmiana rozstrzygnięcia o kosztach procesu za pierwsza instancję. Orzeczono o nich zgodnie z wyrażona w art.98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, uznając, iż powód uległ co do całości swojego żądania. Wysokość zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego ustalono na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U z 2018 r. poz. 265).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono także zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Skoro apelacja została w całości uwzględniona, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów obejmujących opłatę sądową 1.000 zł oraz koszty zastępstwa procesowego 4.050 zł, obliczone na podstawie § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. l pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSA Elżbieta Milewska – Czaja SSA Leszek Jantowski SSA Anna Strugała

Na oryginale właściwe podpisy.