Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XVII AmA 4/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2021 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Jolanta Stasińska

Protokolant: stażysta Magdalena Ratajczyk

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2021 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 19 września 2019 roku, nr (...)

1. zmienia punkt III.2 zaskarżonej decyzji w części, w ten sposób, że: zmienia termin przekazania pisma za pośrednictwem przedstawicieli (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. albo listem poleconym informacji z: „miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji” na: „3 (trzech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji”,

2. uchyla punkt III.3 zaskarżonej decyzji,

3. stwierdza, że zaskarżona decyzja w punkcie III.3 została wydana bez podstawy prawnej,

4. oddala odwołanie w pozostałym zakresie,

5. zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Jolanta Stasińska

Sygn. akt XVII AmA 4/20 (wersja jawna)

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów decyzją z dnia 19 września 2019 roku, numer (...) orzekł:

I. Na podstawie art. 26 ust. 1 w związku z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 369 ze zm.), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznaje za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., polegające na nieobniżaniu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, co jest niezgodne z art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1083 ze zm.) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów – i nakazuje zaniechanie jej stosowania.

II. Na podstawie art. 103 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 369 ze zm.) nadaje się decyzji w zakresie pkt I sentencji rygor natychmiastowej wykonalności.

III. Na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 369 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nakłada na (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. obowiązek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów poprzez:

1) złożenie jednokrotnego oświadczenia o następującej treści:

„W związku z decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaną w dniu 19 września 2019 r. nr (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. informuje, że stosowała praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów polegającą na nieobniżaniu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, co jest niezgodne z art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 993 ze zm.) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów. Decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z dnia 19 września 2019 r. dostępna jest pod adresem(...)

w następujący sposób:

[1] czarną czcionką (kod szesnastkowy RGB #000000) ARIAL na białym tle (kod szesnastkowy RGB #ffffff),

[2] tekst powyższego oświadczenia wyjustowany,

[3] czcionką pogrubioną (bold) fragment: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. informuje, że stosowała praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów polegającą na nieobniżaniu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy”,

[4] w górnej części strony głównej domeny (...) i na każdej innej stronie internetowej przedsiębiorcy zastępującej tę stronę w przyszłości, bez możliwości zamknięcia informacji przez użytkownika; oświadczenie ma być widoczne przez cały czas, gdy użytkownik jest na stronie (oświadczenie nie może przybrać formy np. rotacyjnego banera czy slajdera),

[5] czcionka powinna odpowiadać wielkości czcionki zwyczajowo używanej na ww. stronie internetowej, tekst umieszczony w ramce, o rozmiarze takim, aby była ona w całości wypełniona oświadczeniem, o którym mowa w niniejszym punkcie, z uwzględnieniem marginesu 2,5 cm z każdej strony,

[6] fragment: „Decyzja Prezesa UOKiK nr (...)” będzie stanowić hiperłącze prowadzące do strony internetowej: (...)

2) przekazanie pisma za pośrednictwem przedstawicieli (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. albo listem poleconym w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji – w ramach przysporzenia konsumenckiego – każdemu konsumentowi, który w okresie od 16 maja 2016 r. do dnia uprawomocnienia się decyzji przed terminem (przed zakończeniem umowy) spłacił pożyczkę zawartą z (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W., następującej informacji:

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w związku z wcześniejszą spłatą przez Panią/Pana pożyczki w celu odzyskania nadpłaconej kwoty istnieje możliwość złożenia reklamacji wraz z podaniem numeru rachunku. Reklamację należy przesłać pocztą na adres: (...) uzupełni adres] lub drogą mailową na adres: (...) uzupełni adres mailowy].”;

3) dokonanie zwrotu – w ramach przysporzenia konsumenckiego – części opłaty przygotowawczej, proporcjonalnie do okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy pożyczki w związku z jej wcześniejszą spłatą, konsumentom, którzy w okresie od dnia 16 maja 2016 r. do dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji spłacili pożyczkę w terminie wcześniejszym niż przewidziany w umowie i złożą reklamację, o której mowa w pkt III.2 niniejszej decyzji. Ww. zwrotu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. dokona w terminie 30 (trzydziestu) dni od złożenia reklamacji na numer rachunku bankowego wskazany w reklamacji.

IV. Na podstawie art. 77 ust. 1 w związku z art. 80 i 83 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 369 ze zm.) w związku z art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów obciąża (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kosztami ww. postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 78,70 zł (słownie: siedemdziesiąt osiem złotych i siedemdziesiąt groszy) i zobowiązuje do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 (czternastu) dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył powód: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.. Zaskarżył decyzję w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzucił:

I. naruszenia prawa materialnego, tj.

1. art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 uokik - poprzez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na przyjęciu, że działania Spółki stanowią zakazaną w tym przepisie praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, polegającą na nieuczciwych praktykach rynkowych lub czynach nieuczciwej konkurencji;

2. art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 201 lr. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2019r. poz. 1083 z późn. zm.) - zwanej dalej „ukk” - poprzez błędną jego wykładnię i polegającej na przyjęciu, że nieobniżanie przez Spółkę w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, narusza dyspozycję tego przepisu i w związku z tym stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów;

3. art. 16 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca Dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz. Urz. UE. L Nr 133, str. 66) - poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że dokonana implementacja tego przepisu do art. 49 ust.l ukk jest prawidłowa i zgodna z ratio legis Dyrektywy;

II. naruszenie prawa procesowego, a to:

1. art. 6 oraz 10 § 1 k.p.a. w związku z art. 83 uokik - poprzez naruszenie zasady praworządności i czynnego udziału strony w postępowaniu polegające na wydaniu zaskarżonej decyzji na innej podstawie materialnoprawnej niż wskazana w postanowieniu o wszczęciu postępowania, co skutkowało pozbawieniem Spółki możliwości ustosunkowania się do zarzutu postawionego w zaskarżonej decyzji;

2. art. 107 § 3 k.p.a. w związku z art. 83 uokik - poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu prawnym zaskarżonej decyzji zastosowania art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 uokik jako podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa;

3. art. 103 uokik - poprzez dowolne uznanie, iż zachodzą podstawy do nadania zaskarżonej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności;

4. art. 8 § 1 k.p.a. w związku z art. 83 uokik - poprzez podejmowanie działań, w tym prowadzenie postępowania w sposób podważający zaufanie do władzy publicznej, naruszający zasadę proporcjonalności poprzez zastosowanie w zakresie przysporzenia konsumenckiego w pkt III. 1.[4], pkt III.2. - III.3. sentencji środków nieadekwatnych do charakteru rzekomego naruszenia przez Spółkę zbiorowych interesów konsumentów;

5. art. 12 k.p.a. w związku z art. 83 i 104 uokik - poprzez prowadzenie postępowania w sposób naruszający zasadę szybkości postępowania administracyjnego, skutkujące nieuzasadnioną przewłoką postępowania i niewydaniem zaskarżonej decyzji w rozsądnym terminie

Mając na uwadze powyższe okoliczności, wniósł o:

1. uchylenie bądź zmianę zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania, albo w przypadku uznania, że działania Spółki stanowią zakazaną w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 uokik praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów;

2. uchylenie pkt II sentencji zaskarżonej decyzji w zakresie nadanego zaskarżonej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, lub

3. uchylenie pkt III. 1 [4], pkt III.2. - III.3. sentencji zaskarżonej decyzji w zakresie nałożonych na spółkę obowiązków w ramach przysporzenia konsumenckiego albo

4. zmianę decyzji w zakresie pkt III. 1 .[4], pkt III.2. - III.3. sentencji poprzez nałożenie na Spółkę obowiązków adekwatnych do stopnia naruszenia przepisów.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wniósł o:

1. oddalenie odwołania w całości,

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany potrzymał stanowisko wyrażone w treści zaskarżonej decyzji.

W piśmie z dnia 23 czerwca 2021 roku powód sprecyzował żądanie w zakresie żądania zmiany decyzji w punkcie III.2 i III.3 decyzji w następujący sposób:

1. „Pkt III. (…);

2) jednorazowe przesłanie – ramach przysporzenia konsumenckiego – każdemu konsumentowi, który w okresie od 11 września 2019 roku do uprawomocnienia się decyzji przed terminem (przed zakończeniem umowy) spłacił pożyczkę udzieloną na podstawie umowy zawartej z (...) S.A., za pośrednictwem poczty elektronicznej na najbardziej aktualny adres e-mail będący w dyspozycji Spółki lub poprzez umieszczenie na stronie internetowej spółki (...) w terminie 3 (trzech) miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji informacji o treści odpowiadającej treści oświadczenia określonego w punkcie I.1) sentencji decyzji oraz informacji o treści: „Jednocześnie uprzejmie informuję, że w związku z wcześniejszą spłatą przez Panią/Pana pożyczki w celu odzyskania nadpłaconej kwoty istnieje możliwość złożenia reklamacji wraz z podaniem numeru rachunku. Reklamację należy przesłać pocztą na adres:(...)uzupełni adres] lub drogą mailową na adres: (...) uzupełni adres mailowy].”;

3) dokonanie zwrotu – w ramach przysporzenia konsumenckiego – części opłaty przygotowawczej, proporcjonalnie do okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy pożyczki w związku z jej wcześniejszą spłatą, tym konsumentom, którzy w okresie od dnia 11 września 2019 r. do dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji spłacili pożyczkę w terminie wcześniejszym niż przewidziany w umowie i złożą reklamację, o której mowa w pkt III.2 niniejszej decyzji. Ww. zwrotu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. dokona w terminie 3 miesięcy od złożenia reklamacji na numer rachunku bankowego wskazany w reklamacji.”

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jest spółką prawa handlowego wpisaną do rejestru przedsiębiorców KRS prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy pod numerem: (...). / k.27-28/

Spółka zawiera z konsumentami umowy pożyczki, do których zastosowanie znajdują przepisy ustawy o kredycie konsumenckim. Jedną z opłat, którą konsumenci zobowiązani są ponieść w związku z umową, jest opłata przygotowawcza. Jest to opłata jednorazowa, która „jest rozdzielana proporcjonalnie do liczby rat pożyczki i uiszczana przez Klienta częściowo wraz z każdą ratą w terminach spłaty rat” (rubryka „Opłata przygotowawcza (jednorazowa)” w umowie). Proporcjonalne rozdzielenie opłaty we wskazany sposób wynika także z harmonogramów spłaty, przedstawionych przez Spółkę dla konkretnych umów. /okoliczności bezsporne/

W toku postępowania wyjaśniającego (wszczętego w dniu 1 lutego 2017 roku – k. 3-5 akt adm.) Spółka w piśmie z dnia 13 lutego 2017 r., wskazała, że interpretuje art. 49 ust. 1 ukk w ten sposób, że w przypadku przedterminowej spłaty pożyczki całkowity koszt kredytu nie ulega obniżeniu o kwotę wskazanej opłaty przygotowawczej proporcjonalną do okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. Zdaniem Spółki pomimo, że przepis ten odwołuje się do terminu „całkowity koszt kredytu”, który zdefiniowano w art. 5 pkt 6 ukk, należy uznać, że dotyczy on wyłącznie świadczeń, których wysokość lub powstanie zależy od okresu, na jaki udzielono kredytobiorcy kredytu. W ocenie (...) art. 49 ust. 1 ukk nie obejmuje opłaty przygotowawczej, która stanowi wynagrodzenie kredytodawcy za czynności związane z zawarciem umowy o kredyt konsumencki. Spółka w przypadku konsumenta, który chcąc dokonać przedterminowej spłaty pożyczki odliczył od całkowitego kosztu kredytu koszty opłaty przygotowawczej dotyczące okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, przyjmuje, że doszło do przedterminowej spłaty jedynie części kredytu. Spółka wzywa wówczas do uiszczenia zaległej - zdaniem Spółki - kwoty pożyczki, a w przypadku braku spłaty od kwoty tej naliczane są odsetki za opóźnienie. /k. 7-9 akt adm./

W dniu 24 kwietnia 2017 r. Prezes Urzędu postanowieniem wszczął postępowanie w sprawie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, polegającej na nieobniżaniu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, co może być uznane za niezgodne z art. 49 ust. 1 ukk oraz godzić jednocześnie w zbiorowe interesy konsumentów. /k. 110-114 akt adm./

W piśmie z dnia 17 maja 2017 r. spółka wskazała, że interpretacja art. 49 ust. 1 ukk stosowana przez Spółkę oparta była na uwagach przedstawionych w komentarzu „Ustawa o kredycie konsumenckim. Rekomendacje interpretacyjne podstawowych regulacji. Komentarz” oraz „Rekomendacji Komitetu ds. Kredytu Konsumenckiego i Rady Prawa Bankowego dotyczącej wybranych problemów interpretacyjnych w nowej ustawie o kredycie konsumenckim (cz. II)” . Spółka wskazała również, że jej polityka działania oparta jest na: (tajemnica przedsiębiorstwa). Spółka wskazała, że ten sposób działania generuje wysokie koszty związane głównie z: (tajemnica przedsiębiorstwa). Koszty te – wraz z: (tajemnica przedsiębiorstwa) – są niezależne od okresu spłaty kredytu i są ponoszone przez Spółkę przed zawarciem umowy. (...) wskazała, że stanowią one największą część opłaty przygotowawczej, która według oceny Prezesa Urzędu również powinna podlegać proporcjonalnemu zwrotowi. Jako rzeczywiste koszty poniesione przez Spółkę związane z zawarciem umowy, Spółka wskazała zwłaszcza: (tajemnica przedsiębiorstwa). Również z informacji zamieszczonych w umowie wynika, że „opłata przygotowawcza obejmuje poniesione przez Pożyczkodawcę koszty czynności związanych z przygotowaniem umowy pożyczki, na które składają się m.in.: ( tajemnica przedsiębiorstwa) (rubryka „Opłata przygotowawcza” umowy). /k. 115-117 akt adm./

W piśmie z dnia 17 lipca 2017 r. spółka wskazała, że (tajemnica przedsiębiorstwa). Łączny koszt związany z występowaniem do poszczególnych baz danych wynosi aktualnie: (tajemnica przedsiębiorstwa), natomiast w latach 2013-2015 oscylował w granicach: (tajemnica przedsiębiorstwa). (...) wskazała również, że opłata przygotowawcza obejmuje w: ( tajemnica przedsiębiorstwa) % rzeczywiste koszty ponoszone przez Spółkę związane z przygotowaniem i zawarciem umowy, natomiast planowana marża stanowi: ( tajemnica przedsiębiorstwa) % opłaty. Łączna suma opłat przygotowawczych zatrzymanych w tym okresie wynosiła: ( tajemnica przedsiębiorstwa) z czego jako rzeczywiste koszty ponoszone przez (...) wskazano: (tajemnica przedsiębiorstwa), natomiast jako marżę: ( tajemnica przedsiębiorstwa). Spółka wskazała, że zgodnie z dotychczas przyjmowaną przez nią wykładnią przepisów uznawała, że opłata przygotowawcza jest zdarzeniem jednorazowym, przypadającym na moment udzielenia kredytu, a jej wysokość nie jest zależna od okresu, na jaki udzielono pożyczkobiorcy pożyczki . /k. 219-225 akt adm./

W piśmie z dnia 17 lipca 2017 r. Spółka wskazała ponadto, że najczęściej udzielaną pożyczką przez Spółkę jest: (tajemnica przedsiębiorstwa). Opłata przygotowawcza wynosi dla tego produktu: (tajemnica przedsiębiorstwa). Spółka przedstawiła spis kosztów składających się na tę opłatę, które przypadają na jednostkową pożyczkę. Ze wskazanego spisu wynika następująca wysokość kosztów: ( tajemnica przedsiębiorstwa). /k. 219-225 akt adm./

Prezes Urzędu pismem z dnia 25 marca 2019 r. zawiadomił Spółkę o zakończeniu zbierania materiału dowodowego w niniejszym postępowaniu oraz o możliwości zapoznania się z materiałem zgromadzonym w aktach sprawy. Spółka została także poinformowana o możliwości wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji co do zebranych dowodów i materiałów. Pełnomocnik strony w dniu 12 kwietnia 2019 r. skorzystał z przysługującego jej uprawnienia i zapoznał się z aktami sprawy. Spółka nie skorzystała z możliwości wyrażenia ostatecznego stanowiska w sprawie. /k. 293 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Z uwagi na charakter niniejszego postępowania, zainicjowanego na skutek odwołania, od decyzji, podnoszone przez powoda zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania należało uznać za całkowicie bezzasadne. Jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, gdyby nawet doszło do naruszenia przepisów procedury, to nie mają one wpływu na rozstrzygnięcie wydane przez Sąd. Jak wskazał SN w wyroku z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt III SZP 2/05 „Jurysdykcyjna funkcja Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może sprowadzać się tylko do oceny legalności decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Sąd ten powinien dążyć do ustalenia okoliczności faktycznych sprawy, a następnie dokonać ich prawnej oceny w zakresie zasadności odwołania.”

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2019 r., poz. 369 ze zm., dalej: „uokik”), zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Zgodnie z treścią art. 24 ust. 2 pkt uokik, przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy godzące w zbiorowe interesy konsumentów.

Nie ulega wątpliwości, że powodowi przysługuje status przedsiębiorcy, jako osobie prawnej, wpisanej do Krajowego rejestru Sądowego, jak również, że podejmował działania w obrocie z konsumentami.

Praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumenta może być zachowanie bezprawne. Przez pojęcie "bezprawność" należy rozumieć sprzeczność zachowania przedsiębiorcy z prawem lub – inaczej – naruszenie prawa. Bezprawność ma charakter obiektywny. Kwalifikacja zachowania jako praktyki naruszająca zbiorowe interesy konsumentów oderwana jest od winy, a nawet jego świadomości. W prawie cywilnym przyjmuje się, że zachowanie jest bezprawne nie tylko wtedy gdy jest sprzeczne z przepisami prawa ale też z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. (D. Miąsik, komentarz do art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, red. T. Skoczny, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2009, str. 952, 956).

W odniesieniu do przesłanki ingerencji zachowania przedsiębiorcy w "zbiorowe interesy konsumentów", wskazuje się w doktrynie, że o istnieniu zbiorowych interesów konsumentów, nie świadczy suma interesów jednostkowych, zakaz z art. 24 obejmuje takie zachowania przedsiębiorcy, które można określić przymiotnikiem "generalny" – zasadniczo dotyczą każdego konsumenta w znajdującego się w określonej sytuacji. Chodzi o to, że przedsiębiorca przyjął określony sposób działania w odniesieniu do konsumentów. Praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jest takie zachowanie przedsiębiorcy, które podejmowane jest w warunkach wskazujących na powtarzalność zachowania w stosunku do indywidualnych konsumentów wchodzących w skład grupy (zob. D. Miąsik, komentarz do art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, wyd. 2, red. T. Skoczny, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2014). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 kwietnia 2008 roku, sygn. akt III SK 27/07, wskazał, że nie można przy rekonstruowaniu pojęcia „zbiorowego interesu konsumentów” opierać się tylko i wyłącznie na tym, czy oceniana praktyka przedsiębiorcy skierowana była do „nieoznaczonego z góry kręgu podmiotów”. Wystarczające powinno być ustalenie, że zachowanie przedsiębiorcy nie jest podejmowane w stosunku do zindywidualizowanych konsumentów, lecz względem członków danej grupy konsumentów za pomocą wspólnego dla nich kryterium (np. nabywcy określonego towaru w określonym przedziale czasowym).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uzasadnione jest przyjęcie, że praktyka powoda wskazana w punkcie I zaskarżonej decyzji dotyczy nieograniczonej liczby konsumentów, którzy zawarli z powodem umowę o kredyt konsumencki oraz skorzystała z uprawnienia o którym mowa w art. 48 ustawy o kredycie konsumenckim, tj. ze spłaty kredytu przed terminem. na skorzystanie z uprawnienia do przedterminowej spłaty kredytu. Zasadnie przyjął pozwany, że interes konsumentów, który mógł zostać naruszony w wyniku działań podejmowanych przez spółkę nie stanowi sumy indywidualnych interesów poszczególnych klientów, lecz ma charakter zbiorowy, co przesądza o możliwości uznania, iż działania te godzą w zbiorowy interes konsumentów. W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości Sądu, że powód narusza majątkowy interes konsumentów poprzez niezwracanie im w przypadku spłaty kredytów przed terminem określonym w umowach, części opłat przygotowawczych, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umów. Istotnie, w toku postępowania powodowa spółka nie wykazała, aby zaprzestała nieobniżania w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy.

W treści punktu I zaskarżonej decyzji Prezes UOKiK wskazał, że na podstawie art. 26 ust. 1 w związku z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 369 ze zm.), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie powoda polegające na nieobniżaniu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, co jest niezgodne z art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1083 ze zm., dalej: „ukk”) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów – i nakazał zaniechania jej stosowania.

Powód zarzucił, że powołana w pkt I sentencji decyzji podstawa prawna została niewłaściwie zastosowana, albowiem postępowanie w przedmiotowej sprawie zostało wszczęte pod zarzutem stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów pod zarzutem stosowania zakazanej w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 uokik, polegającej na naruszenie art. 49 ust. 1 ukk. Istotnie, jak wynika z treści postanowienia z dnia 24 kwietnia 2017 roku (k. 110-111 akt adm.), pozwany wszczął postępowanie na podstawie art. 49 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik. Jak przyznał pozwany w odpowiedzi na odwołanie, w sentencji decyzji omyłkowo wskazano pkt 3 przywołując art. 24 ust. 1 i 2 uokik, zaznaczając, że nie są to okoliczności, które powodują nieważność decyzji. Rację ma pozwany, że ustawodawca w art. 24 ust. 2 uokik nie wskazuje konkretnie, jakiego rodzaju sprzeczność z prawem zachowania przedsiębiorcy stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, a zatem dla stwierdzenia naruszenia przez przedsiębiorcę zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, o którym mowa w art. 24 ust. 1 uokik, wystarczy stwierdzenie sprzeczności zachowania przedsiębiorcy z prawem lub dobrymi obyczajami. Pozwany wskazał, że z tego względu, przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia Prezesa Urzędu jest wykazanie, że w ustalonym stanie faktycznym Spółka dopuściła się naruszenia art. 49 ust. 1 ukk, poprzez nieobniżanie w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy”.

Brak jest również podstaw, aby kwestionować zasadność zastosowania w punkcie II zaskarżonej decyzji przez Prezesa UOKiK art. 103 uokik, zgodnie z którym, Prezes Urzędu może nadać decyzji w całości lub w części rygor natychmiastowej wykonalności, jeśli wymaga tego ważny interes konsumentów. Zważywszy na okoliczności niniejszej sprawie, zasadnie przyjął pozwany, że okolicznością warunkującą zastosowanie rygoru natychmiastowej wykonalności jest ważny interes konsumentów.

W dalszej części odwołania, powód nie zgodził się z zarzutem naruszenia art. 49 ust. 1 ukk poprzez nieobniżanie w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, skutkujący uznaniem tego zachowania za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Powód uznał, że zarzut ten oparty jest na błędnej wykładni tego przepisu. Powód wskazał, że ustawodawca polski poprzez użycie sformułowania „ całkowity koszt kredytu" oraz „ koszty (...) konsument poniósł je przed tą spłatą” nakłada de facto na kredytodawcę obowiązek zwrotu nie tylko odsetek i kosztów przypadających na pozostały okres obowiązywania umowy, ale także kosztów kredytu, które zostały poniesione przed wcześniejszą spłatą kredytu, w szczególności kosztów poniesionych przez kredytobiorcę w związku z udzieleniem kredytu konsumenckiego. Zdaniem powoda, taka wykładnia art. 49 ust. 1 ukk prowadzi zatem w konsekwencji do sytuacji, w której na skutek wcześniejszej spłaty kredytu przez konsumenta kredytodawca jest zobowiązany do zwrócenia mu części naliczonych całkowitych kosztów kredytu, nawet jeżeli rzeczywiście poniesione przez niego koszty udzielenia kredytu są wyższe niż kwota, którą może zatrzymać na podstawie tego przepisu. Powód podniósł też, że w przypadku wcześniejszej całkowitej spłaty pożyczki przez konsumenta spółka będzie zmuszona de facto do subsydiowania takiego konsumenta, albowiem rzeczywiste koszty poniesione przez spółkę związane z zawarciem umowy będą wyższe od tej części opłaty przygotowawczej, którą spółka będzie mogła zachować. Powód podkreślił również, że zachowanie spółki w rozliczeniach z konsumentami dokonującymi wcześniejszej spłaty kredytu i jej stanowisko prezentowane w postępowaniu znajdują uzasadnienie w treści art. 16 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca Dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz. Urz. UE. L Nr 133, str. 66). Zgodnie z tym przepisem konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązanie wynikające z umowy o kredyt. W takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy. Stosownie do treści ust. 2 w przypadku przedterminowej spłaty kredytu kredytodawcy przysługuje sprawiedliwa i obiektywnie uzasadniona rekompensata za ewentualne koszty bezpośrednio związane z przedterminową spłatą kredytu pod warunkiem że przedterminowa spłata przypada na okres, w którym stopa oprocentowania kredytu jest stała. Jak zauważył powód dyrektywa ta została implementowana do prawa polskiego, a powołany art. 16 został implementowany do art. 49. Powód wskazał, że przepis Dyrektywy - w przeciwieństwie do wykładni przyjętej przez Prezesa UOKIK - statuuje po stronie kredytodawcy obowiązek proporcjonalnego zwrotu (obniżenia całkowitego kosztu kredytu) wyłącznie kosztów rozłożonych w czasie, tj. jak określa to explicite dyrektywa - odsetek i kosztów przypadających na pozostały okres obowiązywania umowy. Kosztami rozłożonymi w czasie są np. odsetki, koszty zabezpieczenia lub ubezpieczenia kredytu, opłata za prowadzenie rachunku bankowego założonego do obsługi kredytu, które są obniżane wg kryterium czasowego. A contrario koszty powoda pobierane przez kredytodawcę za jednorazowe czynności lub usługi, jak np. opłata przygotowawcza pokrywająca koszty udzielenie kredytu, prowizja pośrednika za zawarcie umowy kredytowej, nie podlegają zwrotowi (obniżeniu) w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu w razie spłaty kredytu przed terminem. Powód wywnioskował też, że konsekwencją stosowania wykładni art. 49 ust. 1 ukk przyjętej przez Prezesa UOKIK jest konkluzja, że doszło do wadliwej transpozycji dyrektywy do krajowego porządku prawnego. Powód, powołując się na orzecznictwo podniósł, że możliwość powołania się na przepis dyrektywy jest uprawnieniem podmiotu, który może również podjąć decyzję przeciwną i stosować prawo krajowe niezgodne z dyrektywą. Wskazał też, że w świetle zasady pewności prawa całkowicie wykluczona jest możliwość, by państwo członkowskie nałożyło na podmiot prywatny obowiązki wynikające z nieprawidłowo wdrożonej dyrektywy.

Zgodnie z treścią art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1083 ze zm.), w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Wskazać też należy, że w treści art. 5 pkt 6 tej ustawy ustawodawca zdefiniował pojęcie całkowitego kosztu kredytu. Zgodnie z jego treścią użyte w ustawie określenie „całkowity koszt kredytu” oznacza: wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:

a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz

b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach

- z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Mając na względzie powyższą definicję legalną pojęcia: całkowitego kosztu kredytu, w relacji do uprawnienia, o którym mowa w art. 48 i 49 ustawy o kredycie konsumenckim, należy zgodzić się z poglądem wyrażonym w doktrynie, że: „Taki sposób ukształtowania skutków spłaty zobowiązania konsumenta przed terminem zmienia w istotny sposób ekonomiczny kształt relacji wynikających z tych typów kredytu konsumenckiego, do których zastosowanie mają art. 48 i n. KredytKonsU. W istotny sposób modyfikuje on przede wszystkim rozkład ryzyka ponoszonego przez każdą ze stron zobowiązania – zdecydowanie zwiększając jego poziom po stronie kredytodawcy. Wobec powszechnego i bezwarunkowego charakteru uprawnienia do przedterminowej spłaty kredytodawca nie ma pewności, że zastrzeżone w umowie koszty – stanowiące podstawowe źródło zysku w działalności kredytowej – zostaną ostatecznie uiszczone przez konsumenta.” (K. Osajda red., Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz 2019, wyd. 2, komentarz do art. 49, Legalis). Niezależnie jednak od powyższego, nie sposób nie przyznać racji pozwanemu, że art. 49 ust. 1 ukk nie wyłącza przedmiotowo możliwości obniżenia żadnego z rodzajów kosztów określonych w art. 5 pkt 6 tej ustawy, a tym samym nie wyłącza przedmiotowej opłaty przygotowawczej, która jest elementem całkowitego kosztu kredytu. Istotnie, próba wywiedzenia intencji ustawodawcy do wprowadzenia dwóch kategorii kosztów: tych, których wysokość lub powstanie zależy od okresu, na jaki udzielono kredytobiorcy kredytu, oraz tych, które nie są zależne od tego okresu, jest chybiona. Nie sposób również przyznać racji powodowi, jakoby takie rozumienie art. 49 było sprzeczne z brzmieniem art. 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz.UE.L Nr 133, str. 66), którego implementację stanowią zarówno art. 48, jak również art. 49 ukk. W zdaniu drugim wskazanego ustępu dyrektywy wskazano, że: „uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy”. Z treści Dyrektywy wynika zatem, że obniżeniu podlegają nie tylko odsetki, ale również wszelkie pozostałe koszty, mieszczące się w definicji całkowitego kosztu kredytu. Ponadto, jak słusznie zauważył pozwany, pojęcie całkowitego kosztu kredytu, którym posługuje się art. 16 ust. 1 Dyrektywy, zostało zdefiniowane w art. 3 pkt g) Dyrektywy. Oznacza ono wszystkie koszty łącznie z odsetkami, prowizjami, podatkami oraz wszelkimi innymi opłatami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, które to koszty znane są kredytodawcy, z wyjątkiem kosztów notarialnych. Całkowity koszt kredytu zgodnie z przywołanym przepisem obejmuje także koszty usług dodatkowych związanych z umową o kredyt, jeżeli zawarcie umowy dotyczącej takiej usługi jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. Z powyższego wynika, że ustawodawca dokonał w art. 5 pkt 6 ukk implementacji tej definicji w całości. Brak było zatem podstaw do działania powoda polegającego na nieobniżaniu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego całkowitego kosztu kredytu o koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. Zgodzić się też należy z pozwanym, że działanie takie jest niezgodne z art. 49 ust. 1 ukk oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów. Na uwagę zasługuje tu również okoliczność, że powód powinien był mieć świadomość niezgodności takiego działania z wspomnianym art. 49 ukk, gdyż (jak przyznał w treści pisma z dnia 23 czerwca 2021 roku) znane mu było stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa UOKiK wyrażone w sprawie interpretacji art. 49 ukk z dnia 16 maja 2016 roku. W treści tego stanowiska wskazano w szczególności, że: „Art. 49 ust. 1 ustawy ukk należy rozumieć w ten sposób, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów takiego kredytu, niezależnie od ich charakteru i niezależnie od tego, kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę, z tymże wyjątkiem, iż redukcja ta ma charakter proporcjonalny, tj. odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie”. Co najmniej zatem od tego dnia powód, jako przedsiębiorca działający na rynku usług finansowych, powinien był zdawać sobie sprawę z ryzyka jakie podejmuje, kontynuując działalność gospodarczą w ewidentnej sprzeczności z treścią art. 49 ukk, zwłaszcza, że przepis ten obowiązywał wraz z wejściem w życie ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku, tj. od dnia 18 grudnia 2011 roku. Brak jest zatem podstaw do przyznania racji powodowi, że dopiero od dnia wydania wyroku TSUE w sprawie C-383/18 L., tj. od dnia 11 września 2019 roku doszło do dokonania wykładni przepisu art. 49 ust. 1 ukk wiążącej wszystkie organy państwa i sądy krajowe, że wyrok ten ujednolicił rozbieżne orzecznictwo sądowe oraz, że dopiero z tym dniem można ewentualnie przypisać spółce świadomość bezprawności zarzucanych jej działań. Treść wskazanego rozstrzygnięcia wskazuje na prawidłowość zaprezentowanego przez Prezesa UOKiK stanowiska już w dniu 16 maja 2016 roku w relewantnym zakresie. TSUE wskazał bowiem, że art. 16 ust. 1 Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta. Obniżka całkowitego kosztu kredytu obejmuje również koszty, których wysokość nie jest zależna od okresu obowiązywania umowy. W przekonaniu Sądu powyższe świadczy o tym, że powód świadomie podejmował ryzyko przedmiotowych działań niezgodnych z literalnym brzmieniem art. 49 ust. 1 ukk i powinien był liczyć się z konsekwencją w postacią uznania bezprawności takiego działania, zwłaszcza w sytuacji braku jednolitego stanowiska w orzecznictwie, na które powód powołał się w treści odwołania.

Nie ulega wątpliwości Sądu, że powyższe działanie stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 uokik Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazującą zaniechanie jej stosowania, jeżeli stwierdzi naruszenie zakazu określonego w art. 24. Zgodnie natomiast z ust. 2 powyższego przepisu, w decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji.

W świetle powyższego wskazać należy, że zasadność zastosowania przez pozwanego wskazanych w punkcie III. 1 i III. 2 decyzji środków usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, w związku z praktyką stwierdzoną w punkcie I sentencji decyzji w postaci złożenia jednokrotnego o świadczenia o treści jak w punkcie III.1 decyzji, jak również przekazania każdemu konsumentowi, który w okresie od dni 16 maja 2016 roku (czyli od dnia zajęcia przedmiotowego stanowiska Rzecznika Finansowego i Prezesa UOKiK, o czym wyżej była już mowa) informacji jak w punkcie III.2 decyzji, nie budzi wątpliwości. Środki te posłużą usunięciu skutków spowodowanych wcześniej dokonanymi naruszeniami. Istotne jest bowiem, aby skierować do konsumentów jasny komunikat, który umożliwi zapoznanie z przedmiotową decyzją Prezesa UOKIK – po jej uprawomocnieniu. Spowodują również, że konsumenci którzy zostali objęci przedmiotową praktyką zostaną skutecznie poinformowani, że mogą wystąpić ze stosowaną reklamacją, co posłuży prawidłowemu wykonaniu ich umowy. Z tego też względu uzasadnione było zobowiązanie do przekazania informacji za pośrednictwem przedstawicieli powoda lub listem poleconym, nie zaś, jak proponował powód w treści pisma z dnia 23 czerwca 2021 roku – za pośrednictwem poczty elektronicznej na najbardziej aktualny adres e-mail będący w dyspozycji spółki lub poprzez umieszczenie na stronie internetowej spółki. Wskazana wyżej dowolność w doborze środka dotarcia do konsumenta z przedmiotową informacją niejednokrotnie mogłaby się okazać nieskuteczna. Przedmiotowa informacja mogłaby bowiem zostać przesłana niejednokrotnie na nieaktualny już adres e-mail. Brak było też podstaw do przyjęcia, że konsumenci mają obowiązek bieżącego monitorowania treści zamieszczanych na stronie internetowej powoda. Uzasadniony był natomiast wniosek o zmianę terminu na przekazanie przedmiotowej informacji jak w punkcie III.2 decyzji z miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji na 3 (trzy) miesiące od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji. Z uwagi na wskazaną przez powoda liczbę konsumentów, którzy mogą być uprawnieni do pozyskania przedmiotowej informacji, ze względów logistycznych i organizacyjnych byłby niemożliwe uczynienie zadość temu obowiązkowi w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia przedmiotowej decyzji. W związku z powyższym, na podstawie art. 479 ^31a § 3 k.p.c., należało zmienić punkt III.2 zaskarżonej decyzji w powyższym zakresie.

Zasadnie powód zakwestionował zastosowanie środka, o którym mowa w treści punktu III.3 zaskarżonej decyzji, tj. dokonanie zwrotu – w ramach przysporzenia konsumenckiego – części opłaty przygotowawczej, proporcjonalnie do okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy pożyczki w związku z jej wcześniejszą spłatą, konsumentom, którzy w okresie od dnia 16 maja 2016 r. do dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji spłacili pożyczkę w terminie wcześniejszym niż przewidziany w umowie i złożą reklamację, o której mowa w pkt III.2 niniejszej decyzji oraz, że powód dokona zwrotu w terminie 30 (trzydziestu) dni od złożenia reklamacji na numer rachunku bankowego wskazany w reklamacji.

Zasadniczo rację ma pozwany, że katalog środków usunięcia trwających skutków naruszenia wskazany w art. 26 ust. 2 uokik jest przykładowy. Zaznaczyć tu jednak należy, że jak przyjął ustawodawca w treści art. 26 ust. 4 uokik, środki o których mowa w ust. 2, powinny być proporcjonalne do wagi i rodzaju naruszenia oraz konieczne do usunięcia jego skutków. Nie oznacza to jednak, że Prezes UOKiK jest uprawniony do zastosowania każdego środka, niezależnie od jego rodzaju. Mając to na względzie, środka wskazanego w punkcie III.3 decyzji, który stanowi w istocie rozstrzygnięcie Prezesa UOKIK o uiszczeniu określonego świadczenia, tj. zapłaty określonych sum pieniężnych na rzecz konsumentów – wywieść nie sposób. Zauważyć tu przede wszystkim należy, że konsumenci nie są stronami niniejszego procesu. W żaden sposób nie mogą zatem wpłynąć na wysokość określonego świadczenia, będącego przedmiotem zwrotu. Nie sposób udzielić im zatem jakichkolwiek uprawnień procesowych, jakie mogą im przysługiwać w przypadku skierowania do powoda stosownej reklamacji, a następnie w przypadku odmowy świadczenia bądź świadczenia w ich ocenie – w nieodpowiedniej wysokości, wystąpienia z określonym żądaniem o zapłatę w procesie, w którym będą pełnoprawną jego stroną. Z powyższych względów, orzeczonego przez Prezesa UOKiK obowiązku zwrotu - a tym samym zapłaty określonych sum pieniężnych na rzecz konsumentów, którzy nie są stroną niniejszego procesu (art. 479 ²⁹ § 1 k.p.c.), nie sposób zakwalifikować jako środka usunięcia trwających skutków naruszenia, w którym mowa w art. 26 ust. 2 uokik. W związku z powyższym, na podstawie art. 479 ^31a § 3 k.p.c., należało uchylić punkt III.3 zaskarżonej decyzji oraz stwierdzić, że zaskarżona decyzja w punkcie III.3. została wydana bez podstawy prawnej.

Mając powyższe na względzie, Sąd na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c. oddalił odwołanie w pozostałej części jako niezasadne.

O kosztach procesu, Sąd orzekł stosownie do wyników postępowania na podstawie art. 98 k.p.c. oraz Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Na koszty procesu po stronie pozwanego złożył się koszt zastępstwa procesowego w wysokości 720,00 zł.

Sędzia SO Jolanta Stasińska

XVII AmA 4/20

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE