Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Jarząbek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 listopada 2021 r.

w W.

sprawy J. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania J. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 12 stycznia 2021 r. znak (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

J. T. w dniu 12 lutego 2021 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 12 stycznia 2021 r., znak: (...). Ubezpieczona zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

- art. 25 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wadliwe określenie wskaźników waloryzacji, w sytuacji gdy ich prawidłowe wskazanie skutkowałoby wydaniem prawidłowej decyzji;

- art. 7 k.p.a. poprzez niepodjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, nie mając na względzie interesu społecznego i obywateli, czego konsekwencją było jej wydanie;

- art. 77 k.p.a. poprzez niezebranie i nierozpatrzenie całości materiału dowodowego, czego konsekwencją było nierozpoznanie istoty sprawy, a następnie określenie emerytury w nieprawidłowej wysokości

- art. 80 k.p.a. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów poprzez błędne uznanie, że organ rentowy uwzględnił wszystkie zmiany w wysokości świadczenia jakie miały miejsce od dnia jego przyznania, w sytuacji gdy te wyliczenia zostały pominięte.

Mając na uwadze powyższe, odwołująca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu, ponieważ została ona wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona wskazała, że wysokość jej świadczenia została obliczona od podstawy niepomniejszonej o kwoty pobranych wcześniej emerytur, podczas gdy organ rentowy winien był uwzględnić wszystkie zmiany, które zaszły od dnia przyznania emerytury do 31 grudnia 2020 r. W dalszej części odwołania J. T. rozwinęła argumenty wskazujące jej zdaniem na naruszenie przez ZUS przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego ( odwołanie z dnia 12 lutego
2021 r., k. 3-8 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy wskazał, że w dniu 10 lutego
2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych umożliwiająca ubezpieczonym urodzonym w (...) r. ponowne ustalenie wysokości emerytury powszechnej, której podstawa obliczenia została pomniejszona o kwoty pobranej emerytury wcześniejszej przyznanej na wniosek złożony przed 1 stycznia 2013 r. W jego ocenie do podstawy ustalenia świadczenia osoby urodzonej w (...) r. nie stosuje się dyspozycji art. 25 ust. 1b w/w ustawy. Powołując się na przepis art. 194j tej ustawy ZUS stwierdził, że kwotę emerytury przyznanej na podstawie art. 24 ubezpieczonemu urodzonemu w (...) r., który wcześniej pobierał świadczenie wymienione w art. 25 ust. 1b na podstawie wniosku złożonego przed 1 stycznia 2013 r., ustala się ponownie od podstawy ustalonej z zastosowaniem art. 194i. Zdaniem organu rentowego kwota wcześniejszej emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej była i nadal jest świadczeniem korzystniejszym od emerytury powszechnej, której wysokość została wyliczona w oparciu o art. 26 ( odpowiedź na odwołanie z dnia 10 marca 2021 r., k. 9-10 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. T., urodzona w dniu (...), wystąpiła z wnioskiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 28 listopada 2008 r. o emeryturę. Na mocy decyzji z dnia 12 grudnia 2008 r., znak: (...) odwołująca otrzymała prawo do wcześniejszej emerytury od 1 listopada 2008 r. w kwocie 2.398,27 złotych, wyliczonej na podstawie art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Emerytura stanowiła sumę 24% kwoty bazowej, 1,3% okresów składkowych i 0,7% okresów nieskładkowych. Wypłata świadczenia została zawieszona, ponieważ ubezpieczona kontynuowała zatrudnienie ( wniosek z dnia 28 listopada 2008 r. i decyzja z dnia 12 grudnia 2008 r.,
k. 1 i 37 tom I a. e.).

W dniu 14 lutego 2013 r. ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę w wieku powszechnym. Organ rentowy decyzją z dnia 9 kwietnia 2013 r., znak: (...) przyznał odwołującej świadczenie od 26 marca 2013 r. Wysokość tej emerytury została obliczona na kwotę 3.017,80 złotych na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w oparciu m.in. o kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 256.692,42 złotych oraz kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 533.242,13 złotych. Dodatkowo podstawa obliczenia emerytury została pomniejszona o sumę kwot pobranych emerytur w wysokości 231.112,50 złotych. Jednocześnie wskazano, że przyznane świadczenie również podlegało zawieszeniu z uwagi na kontynuację nawiązanego stosunku pracy ( wniosek z dnia 14 lutego 2013 r. i decyzja z dnia 9 kwietnia 2013 r., k. 1 i 17 tom II a. e.).

Po zakończeniu przez odwołującą kariery zawodowej ZUS podjął wypłatę wcześniejszej emerytury w kwotach: 3.843,05 złotych od 1 marca 2013 r., 3895,39 złotych od 1 marca 2014 r., 4.097,77 złotych od 1 marca 2015 r., 4.185,75 złotych od 1 kwietnia 2016 r., 4.204,17 złotych od 1 marca 2017 r., 4.269,03 złotych od 1 kwietnia 2017 r., 4.396,25 złotych od 1 marca 2018 r., 5.708,59 złotych od 1 marca 2019 r., 5.717,15 złotych od 1 kwietnia 2019 r., 5.920,68 złotych od 1 marca 2020 r. oraz od 6.171,72 złotych od 1 marca 2021 r. ( decyzje z dnia 6 maja 2013 r., 30 września 2014 r., 17 kwietnia 2015 r., 15 kwietnia 2016 r., 27 kwietnia 2017 r., 4 kwietnia 2019 r.,
k. nienumerowana tom II a. e. oraz pismo procesowe organu rentowego z dnia 7 lipca 2021 r., k. 20-21 a. s.).

Wypłata emerytury w wieku powszechnym była notorycznie zawieszana przez organ rentowy, ponieważ była świadczeniem mniej korzystnym dla ubezpieczonej od emerytury wcześniejszej. Wysokość świadczenia w powszechnym wieku emerytalnym kształtowała się w sposób następujący: 3.133,20 złotych od 1 kwietnia 2014 r., 3238,72 złotych od 1 marca 2015 r., 3.440,08 złotych od 1 kwietnia 2017 r., 3.633,57 złotych od 1 kwietnia 2018 r., 3.817,59 złotych od 1 marca 2019 r. ( decyzje z dnia 22 kwietnia 2014 r., 31 marca 2015 r., 27 kwietnia 2017 r., 8 maja 2018 r. i 3 kwietnia 2019 r.,
k. nienumerowane tom II a. e.).

W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 12 stycznia 2021 r., znak: (...). ZUS z urzędu ponownie ustalił wysokość emerytury przyznanej ubezpieczonej na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od dnia 26 marca 2013 r., w którym mogła być podjęta wypłata świadczenia. Emeryturę obliczono w oparciu o kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 256.692,42 złotych oraz kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 533.242,13 złotych. Wysokość świadczenia została obliczona bez pomniejszenia o kwoty pobranych wcześniej emerytur i wyniosła 3.108,75 złotych od 26 marca 2013 r. Przy zachowaniu tychże zasad wysokość emerytury w wieku powszechnym wynosiłaby: 3.158,49 złotych od 1 marca 2014 r., 3.225,61 złotych od 1 kwietnia 2014 r., 3.331,13 złotych od 1 marca 2015 r., 3.339,12 złotych od 1 marca 2016 r., 3.353,81 złotych od 1 marca 2017 r., 3.533,12 złotych od 1 kwietnia 2017 r., 3.638,41 złotych od 1 marca 2018 r., 3.729,09 złotych od 1 kwietnia 2018 r., 3.915,84 złotych od 1 marca 2019 r., 4.055,24 złotych od 1 marca 2020 r. oraz 4.227,18 złotych od 1 marca 2021 r. ( decyzja z dnia 12 stycznia 2021 r., k. nienumerowana tom IV a. e. oraz pismo procesowe organu rentowego z dnia 7 lipca 2021r., k. 20-21 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych. Zebrane dokumenty są wiarygodne, zaś strony postępowania nie czyniły żadnych zarzutów co do ich treści.
W szczególności należało uwzględnić pismo procesowe organu rentowego z dnia 7 lipca 2021 r., w którym to przedstawił w tabeli wysokość emerytury wcześniejszej oraz emerytury z powszechnego wieku bez pomniejszania o pobrane wcześniej świadczenia od 26 marca 2013 r., co również nie było kwestionowane przez ubezpieczoną w toku postępowania sądowego.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. T. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 12 stycznia 2021 r., znak: (...), jako niezasadne, podlegało oddaleniu.

Spór pomiędzy stronami postępowania powstał w wyniku wyroku wydanego przez Trybunał Konstytucyjny w dniu 6 marca 2019 r. w sprawie o sygn. P 20/16,
w którym orzeczono o niezgodności z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2021 r., poz. 291) zwanej dalej ,,ustawą emerytalną” w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2017 r. w zakresie, w jakim dotyczy kobiet urodzonych w (...) r., które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy. W uzasadnieniu wskazanego wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że wprowadzony ustawą emerytalną nowy system świadczeń emerytalnych przewiduje jedynie przejściowe utrzymanie preferencyjnych rozwiązań dotyczących możliwości nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Zasadniczo regulacja ta dotyczy tylko tych ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia
w życie ustawy (1 stycznia 1999 r.) osiągnęli, bez względu na płeć, wiek co najmniej 50 lat, a więc urodzili się nie później niż w dniu 31 grudnia 1948 r. Odstępstwo od tej zasady dotyczy osób, które urodziły się (...). Jest ono obwarowane kolejnymi warunkami, w tym w szczególności uzależnione jest od spełnienia przesłanki nabycia prawa do emerytury do dnia 31 grudnia 2008 r. Możliwość nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 46 w związku z art. 29 ustawy emerytalnej przez kobiety także nie dotyczy wszystkich urodzonych w latach 1949-1968, lecz tylko tych, które urodziły się nie później niż do dnia 31 grudnia (...) r. ze względu na wymóg nabycia prawa do emerytury do dnia 31 grudnia 2008 r. Zakwestionowane regulacje prawne dotyczą zatem jednolitej grupy kobiet, które zachowały prawo do uzyskania emerytury powszechnej po uprzednim pobieraniu emerytury wcześniejszej przysługującej po ukończeniu 55 lat. Do grupy tej należą kobiety urodzone w latach 1949-1953. Jednak po wejściu w życie z dniem 1 maja 2013 r. dodanego art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej tylko część z nich, a mianowicie kobiety urodzone w (...) r., zostały pozbawione możliwości zrealizowania prawa do powszechnej emerytury na dotychczasowych zasadach, bez pomniejszania podstawy obliczenia emerytury o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych. W konsekwencji z jednolitej kategorii podmiotów podobnych wyodrębniona została grupa kobiet z rocznika (...), która podobnie jak pozostałe należące do tej kategorii nabyła co prawda prawo zarówno do emerytury wcześniejszej, jak i powszechnej, lecz przy obliczaniu tego ostatniego świadczenia znajdą zastosowanie wobec nich odmienne, mniej korzystne zasady od tych, które obowiązywały przy obliczaniu emerytury powszechnej kobietom urodzonym w latach 1949-1952. Tymczasem świadczenia te mają cechę wspólną, relewantną ze względu na treść zaskarżonej regulacji, a mianowicie miały one umożliwić osobom w wieku starszym, ze stosunkowo długim stażem ubezpieczenia, zachowanie przywileju przejścia na wcześniejszą emeryturę i możliwość uzyskania kolejnej emerytury po osiągnięciu powszechnie obowiązującego wieku emerytalnego. Ich celem było więc łagodzenie skutków likwidacji uprawnień emerytalnych obniżających wiek emerytalny, co było jednym z głównych założeń reformy emerytalnej. Z tego też względu rozwiązania te miały charakter przejściowy i były adresowane do określonej kategorii podmiotów. W związku z powyższym, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zastosowanie art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej wobec kobiet urodzonych w (...) r., pobierających emeryturę na podstawie przepisów art. 46 ustawy emerytalnej, które nie mogły nabyć prawa do emerytury przysługującej z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego przed 1 stycznia 2013 r., kiedy wprowadzono nowe, mniej korzystne zasady w zakresie obliczania jej wysokości nieobowiązujące pozostałe roczniki kobiet należące do kategorii ubezpieczonych uprawnionych do ustalenia emerytury po emeryturze, narusza zasady równości w prawie do zabezpieczenia społecznego i jest przez to niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z przepisem art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Powyższe orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego weszło w życie z dniem 21 marca 2019 r.

Dodany przez ustawodawcę art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej pozbawił kobiety urodzone w (...) r. możliwości zrealizowania prawa do powszechnej emerytury na dotychczasowych zasadach, bez pomniejszania podstawy obliczenia emerytury o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych. Istotnie należy podkreślić, że ustawodawca błędnie wyłączył z tej możliwości jedynie kobiety z rocznika (...).

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 czerwca 2020 r. ( Dz. U. z 2020 r., poz. 1222) zwanej dalej ,,ustawą zmieniającą” w art. 1 wskazuje, że w ustawie emerytalnej po art. 194h dodaje się art. 194i i art. 194j w brzmieniu: art. 194i. - ,,do ustalenia podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ubezpieczonego urodzonego w (...) r., nie stosuje się przepisu art. 25 ust. 1b, jeżeli wniosek o przyznanie tej emerytury zgłosi w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, pod warunkiem że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego ma ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r.’” oraz art. 194j. - ,,kwotę emerytury przyznanej na podstawie art. 24 ubezpieczonemu urodzonemu w (...) r., który wcześniej pobierał emeryturę wymienioną w art. 25 ust. 1b na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r., ustala się ponownie od podstawy ustalonej z zastosowaniem art. 194i.” Wspomniany przepis art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej stanowi, że jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela ( Dz. U. z 2019 r. poz. 2215 oraz z 2021 r., poz. 4), podstawę obliczenia świadczenia, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Wprowadzone nowe przepisy do ustawy emerytalnej umożliwiają ponowne obliczenie wysokości świadczenia emerytalnego bez zastosowania art. 25 ust. 1b przy spełnieniu przez osobę wnioskującą dwóch przesłanek. Po pierwsze należy złożyć przedmiotowy wniosek w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej oraz po drugie, złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę przed dniem 1 stycznia 2013 r. Z materiału dowodowego zgromadzonego w rozpatrywanej sprawie wynika bezspornie, że ubezpieczona spełniła wszystkie przesłanki ustawowe, zaś organ rentowy słusznie obliczył wysokość świadczenia od podstawy niepomniejszonej o kwoty pobranych wcześniejszych emerytur. Mimo to Sąd nie znalazł podstaw faktycznych
i prawnych do ponownego przeliczenia wysokości emerytury w wieku powszechnym dla odwołującej.

Sąd zważył, że odwołująca przez cały okres emerytalny pobierała świadczenie
w kwotach ustalonych dla wcześniejszej emerytury na podstawie kolejnych decyzji wydawanych przez organ rentowy. ZUS rozpoczął wypłacać ubezpieczonej wcześniejszą emeryturę wyliczoną na mocy decyzji z dnia 6 maja 2013 r. w wysokości 3.843,05 złotych od 1 marca 2013 r. Wysokość tego świadczenia wynosiła odpowiednio 3.895,39 złotych od 1 marca 2014 r., 4.097,77 złotych od 1 marca 2015 r., 4.185,75 złotych od 1 kwietnia 2016 r., 4.204,17 złotych od 1 marca 2017 r., 4.269,03 złotych od 1 kwietnia 2017 r., 4.396,25 złotych od 1 marca 2018 r., 5.708,59 złotych od 1 marca 2019 r., 5.717,15 złotych od 1 kwietnia 2019 r., 5.920,68 złotych od 1 marca 2020 r. oraz od 6.171,72 złotych od 1 marca 2021 r. Nie należy pomijać faktu, że ubezpieczona w dniu 14 lutego 2013 r. wystąpiła do organu rentowego o przyznanie świadczenia
w powszechnym wieku emerytalnym. Zgodnie z jej wnioskiem, decyzją z dnia 9 kwietnia 2013 r., znak: (...) organ rentowy przyznał odwołującej świadczenie od dnia 26 marca 2013 r. na podstawie art. 26 ustawy. Wysokość świadczenia została obliczona na kwotę 3.017,80 złotych, zaś podstawa obliczenia emerytury została pomniejszona o sumę kwot pobranych emerytur w wysokości 231.112,50 złotych. Przyznanie niższej kwoty emerytury powszechnej nie miało w tym zakresie znaczenia o tyle, że w dalszej kolejności była wypłacana wcześniejsza emerytura. Sytuacji nie zmieniły kolejne decyzje wydawane przez organ rentowy. Następnie w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, organ rentowy wydał decyzję z dnia 12 stycznia 2021 r., znak: (...) i z urzędu ponownie ustalił wysokość emerytury ubezpieczonej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej od dnia 26 marca 2013 r., w którym mogła być podjęta wypłata świadczenia. Wysokość emerytury powszechnej obliczono bez pomniejszenia o kwoty pobranych wcześniej emerytur i wyniosła 3.108,75 złotych od 26 marca 2013 r. Niezależnie od powyższego, przyjęta wysokość emerytury powszechnej była w dalszym ciągu niższa od emerytury wcześniejszej. Wynosiła ona 3.158,49 złotych od 1 marca 2014 r., 3.225,61 złotych od 1 kwietnia 2014 r., 3.331,13 złotych od 1 marca 2015 r., 3.339,12 złotych od 1 marca 2016 r., 3.353,81 złotych od 1 marca 2017 r., 3.533,12 złotych od 1 kwietnia 2017 r., 3.638,41 złotych od 1 marca 2018 r., 3.729,09 złotych od 1 kwietnia 2018 r., 3.915,84 złotych od 1 marca 2019 r., 4.055,24 złotych od 1 marca 2020 r. oraz 4.227,18 złotych od 1 marca 2021 r.

Zdaniem Sądu organ rentowy słusznie wypłacał ubezpieczonej emeryturę wcześniejszą w spornym czasie, jako świadczenie korzystniejsze, pomimo obliczenia emerytury powszechnej bez pomniejszenia o kwoty pobranych wcześniej emerytur. Należy mieć na względzie, że odwołująca wówczas nie kwestionowała zapisów w kolejno wydawanych po sobie decyzjach, w których zawieszano wypłatę jednej z emerytur będącej dla niej świadczeniem mniej korzystnym.

Odwołująca nie przedstawiła żadnych dowodów wskazujących na błędy popełnione przez organ rentowy. Zasada ciężaru dowodu została wprowadzona w art. 6 k.c., na podstawie którego można przyjąć, że na ubezpieczonej spoczywał obowiązek udowodnienia zasadności podnoszonych twierdzeń. W odniesieniu do zarzutów naruszenia przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego oraz wniosku o uchylenie zaskarżonej decyzji podkreślić przede wszystkim należy, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych postępowanie sądowe nie stanowi prostej kontynuacji postępowania administracyjnego, bowiem tylko w wyjątkowych wypadkach kontrola sądowa decyzji organu rentowego przeprowadzana jest przez pryzmat przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Zasadę posiłkowego stosowania Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu z zakresu ubezpieczeńspołecznych wyrażono w art. 180 k.p.a. Zgodnie z art. 180 § 1 k.p.a. w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy Kodeksu, chyba że przepisydotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach.

Jak stanowi art. 181 k.p.a., organy odwoławcze właściwe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych określają przepisy odrębne. Do postępowania przed tymi organami stosuje się odpowiednio przepis art. 180 § 1 k.p.a. Treść tego przepisu
z jednej strony oznacza przyznanie pierwszeństwa w sprawach z ubezpieczeń
społecznych przepisom szczególnym, z drugiej zaś wskazuje, że postępowanie
odwoławcze toczy się poprzez zastosowanie art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2021 r., poz. 423) na zasadach
i w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego. Jednoznacznie zatem wynika z przytoczonych regulacji, że w wymienionych sprawach pierwszeństwo
w zastosowaniu mają przepisy szczególne, natomiast przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się wtedy, gdy określonej kwestii nie normują przepisy szczególne. Przepis art. 1 k.p.c. zawiera definicję sprawy cywilnej, która jest sprawą
wynikającą ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego
oraz z prawa pracy. W rozumieniu tego przepisu sprawami cywilnymi są również sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, a więc sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, do których przepisy Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się z mocy ustaw szczególnych. Od momentu wniesienia odwołania do sądu rozpoznawana sprawa staje się sprawą cywilną, podlegającą rozstrzygnięciu wedle reguł właściwych dla tej kategorii. Odwołanie pełni rolę pozwu ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1998 r., sygn. akt II UKN 105/98).

Zasadność odwołania ocenia się na podstawie właściwych przepisów prawa materialnego. Postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się zatem na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych, spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują
w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego jako przedmiotu odwołania ( uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1980 r., sygn. akt III CZP 43/80, z dnia 27 listopada 1984 r., sygn. akt III CZP 70/84 oraz z dnia 21 września 1984 r., sygn. akt III CZP 53/84). Stwierdzenie takiej wady następuje jednak tylko dla celów postępowania cywilnego i ze skutkami dla tego tylko postępowania.

W wypadkach innych wad, wymienionych w art. 156 § 1 k.p.a. i w przepisach, do których odsyła art. 156 § 1 pkt 7 k.p.a., konieczne jest wszczęcie odpowiedniego postępowania administracyjnego w celu stwierdzenia nieważności decyzji i wyeliminowania jej z obrotu prawnego. Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej nie mieści się w pojęciu „odwołania" i nie podlega normie art. 83ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stanowi przesłanki wzruszenia decyzji przez
sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, więc także w tym aspekcie przepisy Kodeksu
postępowania administracyjnego nie są przez ten sąd stosowane. W związku z tym
jest oczywiste, że wśród sposobów rozpoznania odwołania nie przewidziano stwierdzania nieważności decyzji organu rentowego, nawet przy odpowiednim stosowaniu art. 180 § 1 k.p.a. ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2002 r., sygn. akt II UKN 356/01).

W rozpatrywanej sprawie decyzja została wydana przez organ rentowy, zgodnie z którą odmówiono odwołującej prawa do przeliczenia wysokości emerytury. ZUS przy wydanym rozstrzygnięciu oparł się na przepisach ustawy w sposób prawidłowy stosując ich treść. Decyzja została podjęta zgodnie z wymaganiami praworządności, co nie daje podstaw do jej uchylenia albo zmiany. Sąd był zobowiązany w związku z tym do rozpoznania istoty sprawy, ponieważ do jego uprawnień nie należy orzekanie o uchyleniu decyzji administracyjnej.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., jak w tenorze wyroku.