Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 marca 2020 roku, sygn. akt I C 1109/19, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1.  oddalił powództwo powództwa T. L. skierowane przeciwko B. F. o zapłatę;

2.  zasądził od T. L. na rzecz B. F. kwotę 738 zł brutto tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu i należnych adw. W. L. prowadzącemu Kancelarię Adwokacką w Ł. przy Al. (...) lok. 606.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

- art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z której wywodzi skutki prawne, tj.:

⚫

że doszło do ważnego i skutecznego wypowiedzenia wysokości czynszu, podczas gdy powód przedstawił dowody w postaci dokumentu, tj. potwierdzenia nadania przesyłki oraz koperty zwróconej nadawcy (powodowi) z uwagi na niepodjęcie przesyłki w terminie przez pozwanego;

⚫

że istniały rzeczywiste przesłanki podwyższenia wysokości czynszu, podczas gdy z zeznań świadka G. L. (1) oraz powoda wynika, że podwyższenie czynszu do wysokości 462zł było usprawiedliwione przeprowadzonymi remontami oraz chęcią uzyskania godziwego zysku.

- art. 231 k.p.c. poprzez wyprowadzenie błędnego wniosku, iż pozwany nie miał możliwości zapoznania się z oświadczeniem powoda z dnia 15.06.2015r, który to wniosek został wyprowadzony na podstawie nieprawidłowej analizy adnotacji dokonanej przez pracownika poczty na kopercie, w której znajdowało się oświadczenie powoda.

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, poprzez:

⚫

bezpodstawne przyjęcie, iż nie doszło do ważnego i skutecznego wypowiedzenia wysokości czynszu, podczas gdy z materiału dowodowego przedstawionego przez powoda wynika, iż pozwany miał możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia powoda, a zatem należy uznać pismo za doręczone.;

⚫

błędne przyjęcie, iż nie istniały rzeczywiste przesłanki podwyższenia wysokości czynszu, podczas gdy było ono usprawiedliwione przeprowadzonymi remontami oraz chęcią uzyskania godziwego zysku.

- art. 139 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji przyjęcie, że wypowiedzenie stawki czynszu nie zostało skutecznie doręczone pozwanemu

- art. 61 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnie, a w konsekwencji uznanie, iż oświadczenie powoda o wypowiedzeniu stawki czynszu nie zostało skutecznie doręczone z chwilą, gdy dotarło do pozwanego w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią i nie jest istotne czy do takiego zapoznania się w tym przypadku faktycznie doszło.

- art. 8a ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji przyjęcie, że w dniu 12 października 2015r. pozwanemu przysługiwało uprawnienie do kwestionowania podwyżki czynszu.

- art. 8a ust. 4 zd. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego poprzez jego zastosowanie, a w konsekwencji przyjęcie, iż podwyżka czynszu jest nieważna, podczas gdy po stronie powoda nie powstał obowiązek przedstawienia uzasadnienia podwyżki na piśmie.

- art. 8a ust. 4 w zw. z art. 8a ust. 4a i 4b ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego poprzez ich błędną wykładnie, a w konsekwencji uznanie, iż nie istniały rzeczywiste przesłanki podwyższenia wysokości czynszu.

W świetle tak postawionych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 4.900,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 grudnia 2018r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów procesu za każdą z instancji, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od T. L. na rzecz B. F. kosztów procesu, w tym za postępowanie odwoławcze obejmujące koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, która nie została uiszczona w całości bądź części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona.

Na wstępie wskazać trzeba, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, zaś zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W dalszej kolejności podkreślenia wymaga, że składana w tym postępowaniu apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże Sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (zob. uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07; tak również M. Manowska, „Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo”, Warszawa 2013, s. 305 – 306).

Przechodząc do oceny zarzutów stawianych w apelacji, na wstępie wskazać należy, że Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących pełne oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, ocenionym bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów wyznaczonej dyspozycją art. 233 §1 k.p.c. Ocenę tę Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, zaś ustalenia stanu faktycznego oraz wywody jurydyczne poczynione przez Sąd I instancji przyjmuje za własne.

Zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. jest całkowicie bezzasadny. Wskazywany w apelacji jako przedmiot naruszenia przepis art. 232 k.p.c. nie nakłada bowiem na sąd żadnego obowiązku, ale stanowi o obowiązku wskazywania dowodów przez strony. Nie sposób zatem, nawet abstrakcyjnie, wyobrazić sobie, w jaki sposób sąd mógłby temu obowiązkowi uchybić. Tym samym, skarżący nie mógł skutecznie wywieść zasadności podnoszonych w ramach przedmiotowego zarzutu okoliczności.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 231 k.p.c., wskazać należy, iż nie był on trafiony. Domniemanie, o którym mowa w art. 231 k.p.c. jest w istocie wnioskowaniem; rozumowanie sądu orzekającego, którego konstrukcja, w odniesieniu do poszczególnych powiązanych ze sobą faktów, w sposób określony w art. 231 k.p.c. podlega - co do jej przedstawienia w uzasadnieniu - regułom ustanowionym w art. 327 ¹ § 1 k.p.c., a więc zapewniający skontrolowanie prawidłowości zarówno co do ustalonych faktów, jak i wniosków z nich wynikających (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2000 r., I CKN 582/00, LEX nr 1223573). Zarzut naruszenia art. 231 k.p.c. wymaga więc wskazania na dysharmonię pomiędzy wnioskowaniem Sądu o danym fakcie na podstawie innego, znanego mu i dowodowo wykazanego, o czym też nie może być mowy w rozpatrywanej sprawie. Skarżący zdaje się nie zauważać, iż u podstaw stwierdzenia, że pozwany nie miał możliwości zapoznać się z wypowiedzeniem z dnia 10 czerwca 2015 roku, nie leżała wyłącznie analiza adnotacji z nadanej pocztą przesyłki. Sąd Rejonowy doszedł do powyższego, nadto uzasadnionego okolicznościami niniejszej sprawy, przekonania przede wszystkim w oparciu o fakty stwierdzone zeznaniami pozwanego, których wiarygodność, w sytuacji gdy nie została skutecznie zakwestionowana, potwierdziła właśnie prawidłowa, wbrew zapatrywaniom skarżącego, analiza adnotacji z nadanej pocztą przesyłki, zawierającej przedmiotowe wypowiedzenie. Pozwany zeznał bowiem, iż nie otrzymał rzeczonego wypowiedzenia, nadto nie otrzymał awiz przesyłki, która zawierała wypowiedzenie wysokości czynszu najmu. Wiarygodność zeznań strony w powyższym zakresie nie została skutecznie zakwestionowana. Pozwany nie kwestionował wcześniejszych, prób doręczenia mu osobiście przez powoda pism w sprawie czynszu. Ponadto, rację ma Sąd Rejonowy, że z doświadczenia życiowego i praktyki – także sądowej – wynika, iż zdarzają się przypadki, kiedy pracownicy poczty nie pozostawiają awiza w skrzynce pocztowej, bądź też w procesie awizacji mają miejsce wątpliwości utrudniające lub wyłączające podjęcie pisma. Powyższe w zestawieniu z analizą dokonanej awizacji przesyłki w niniejszej sprawie, o czym będzie również mowa w dalszej części uzasadnienia, prowadzi do uprawnionego wniosku, iż brak jest podstaw do odmowy wiarygodności zeznań pozwanego w powyższym zakresie. Tym samym, brak jest też podstaw do kwestionowania uznanej przez Sąd Rejonowy okoliczności, a poruszanej w niniejszym zarzucie.

W tym stanie rzeczy nie można też mówić o słuszności naruszenia art. 139 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji przyjęcie, że wypowiedzenie stawki czynszu nie zostało skutecznie doręczone pozwanemu. Skarżący, powołując orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazywał, iż w przypadku doręczania oświadczeń wywołujących skutki materialnoprawne nie należy stosować art. 139 k.p.c., a wyłącznie art. 61 § 1 k.c., A zatem, jeżeli oświadczenie wywołujące skutki materialnoprawne zostało skierowane do adresata w taki sposób, aby mógł on się zapoznać z jego treścią, uznać należy, że jest ono wobec niego skuteczne. Na gruncie rozpatrywanej sprawy, wypowiedzenie stawki czynszu nie zostało jednak skierowane do pozwanego w sposób umożlwiający mu zapoznanie się z jego treścią. Fakt ten, w sytuacji braku wykazania okoliczności przeciwnych wynika wprost z zeznań pozwanego, potwierdzonych m.in. analizą adnotacji na kierowanej do pozwanego korespondencji. Pozwany nie otrzymał rzeczonego wypowiedzenia, a przesyłka zawierająca oświadczenie w tym przedmiocie, nie została prawidłowo awizowana, co też uniemożliwiło pozwanemu jej odbiór i zapoznanie się z jej zawartością. Dyspozycję art. 139 §1 k.p.c. Sąd Rejonowy zasadnie przytoczył w związku z oceną prawidłowości dokonanej w sprawie awizacji korespondencji, nie natomiast w celu, jaki ma na myśli skarżący w uzasadnieniu rozważanego zarzutu. W tym kontekście, przytoczone przez skarżącego argumenty, poparte orzecznictwem, nie wykluczają stanowiska Sądu Rejonowego wyrażonego w powyższym zakresie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Podkreślenia jeszcze wymaga, iż skarżący nie wykazał, aby awizacja kierowanej do pozwanego korespondencji była prawidłowa. Nadto, argumentacja skarżącego, że przesyłka była poprawnie awizowana, w sytuacji gdy jednocześnie wskazuje on, iż powód nie powinien ponosić odpowiedzialności za błąd profesjonalnego doręczyciela nie jawi się jako zdecydowana.

W doktrynie i judykaturze panuje zgoda co do tego, iż z uwagi na przyznaną sądowi swobodę w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie wtedy, gdy podstawą rozstrzygnięcia uczyniono rozumowanie sprzeczne z zasadami logiki bądź wskazaniami doświadczenia życiowego. Tego natomiast, nie można stwierdzić w rozpatrywanym przypadku.

Podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., kwestionował w swej istocie przyjęte przez Sąd I instancji stanowisko, że nie doszło do ważnego i skutecznego wypowiedzenia wysokości czynszu oraz, że nie istniały rzeczywiste przesłanki podwyższenia wysokości czynszu. Należy zauważyć, że powyższe wnioski Sąd Rejonowy wyprowadził na podstawie oceny dowodów, prawidłowości której skarżący nie zdołał skutecznie podważyć. Podkreślenia wymaga, że podnoszona przez skarżącego okoliczność, iż Sąd I instancji bezpodstawnie odmówił częściowo wiary zeznaniom świadka G. L. (2) oraz powoda - w zakresie, w jakim wskazywali, że korespondencja dotycząca spraw finansowych jest doręczana za pośrednictwem poczty, za potwierdzeniem odbioru nie ma znaczenia. Niniejsze postępowanie koncentrowało się przede wszystkim na ocenie możliwości zapoznania się przez pozwanego z treścią wypowiedzenia nadanego przez powoda drogą pocztową. W sytuacji, gdy sposób, w jaki skierowano oświadczenie powyższym przedmiocie, nie był sporny, podnoszona przez skarżącego argumentacja była bezcelowa.

Wbrew zapatrywaniom skarżącego, Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił dokonaną awizację korespondencji zawierającej sporne wypowiedzenie czynszu. Okoliczności przeciwnych do tych, które w sposób wyczerpujący zostały wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, skarżący nie wykazał. Nadto, sam przyznał, że doręczyciel, nie zaznaczył na kopercie faktu awizowania przesyłki w dacie 15 czerwca 2015 roku. Tym samym nie sposób w ocenie Sądu Okręgowego kategorycznie stwierdzić, iż doręczyciel pozostawił wówczas awizo dotyczące rzeczonej przesyłki. Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy informacja o awizacji dotyczy jedynie awiza powtórnego z dnia 23 czerwca 2015 r., w związku z czym uprawniony jest wniosek, iż pozwany mógł zapoznać się z wypowiedzeniem do 30 czerwca 2015 roku włącznie, niemniej taka możliwość została mu odebrana wskutek zwrotu rzeczonej przesyłki w tym też dniu, zamiast dnia następnego, tj. 1 lipca 2015 roku.

Skarżący pozostaje również w mylnym przekonaniu, iż Sąd I instancji dokonał dowolnej oceny dowodów analizując istnienie rzeczywistych przesłanek podwyższenia wysokości czynszu. Skarżący zdaje się nie zauważać, że podnoszone okoliczności w ramach stawianego zarzutu zostały uwzględnione w stanie faktycznym sprawy. Tym samy skarżący nie mógł skutecznie zakwestionować dokonanej przez Sąd I instancji oceny dowodów, a jedynie wyprowadzone na jej podstawie wnioski w kontekście badanych przesłanek prawa materialnego, co z kolei nie może samo z siebie prowadzić do wykazania naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

W konsekwencji powyższych rozważań, na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut naruszenia art. 61 § 1 k.c. Jak wynika materiału dowodowego sprawy, o czym była mowa już wyżej, pozwany nie otrzymał wypowiedzenia czynszu najmu z dnia 10 czerwca 2015 roku, nadto, wbrew zapatrywaniom skarżącego, nie miał też możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia w powyższym przedmiocie. Taki stan rzeczy z kolei ,był konsekwencją m.in. nieprawidłowej awizacji korespondencji, zawierającej przedmiotowe oświadczenie. Wobec poczynienia uwag w tym przedmiocie, we wcześniejszej części uzasadnienia, Sąd Okręgowy uznaje za zbędne ich powielanie w tym miejscu.

Mając na uwadze powyższe, zarzut naruszenia art. 8a ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego, należy ocenić jako nietrafiony. Wobec niemożności stwierdzenia, iż pozwany miał możliwość zapoznania się z oświadczeniem z dnia 10 czerwca 2015 roku, tym bardziej, że zaznajomił się z jego treścią, nie można kategorycznie stwierdzić, że jego wniosek o uzasadnienie podwyżki czynszu wraz z kalkulacją z dnia 12 października 2015 r. był spóźniony w świetle treści art. 8a ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego. Co prawda pozwany ostatecznie dowiedział się o zamiarze powoda dotyczącym zmiany czynszu, jednakże materiał dowodowy nie pozwala ustalić dokładnie, kiedy to nastąpiło. Powód nie przedstawił żadnych dodatkowych dowodów mogących pozwolić na ustalenie, że pozwany faktycznie mógł zapoznać się z treścią pisma i wypowiedzenia wysokości czynszu bezpośrednio po nadaniu pisma w urzędzie pocztowym. Natomiast pozwany bezspornie dopiero w piśmie z dnia 12 października 2015 r. wniósł o uzasadnienie podwyżki czynszu wraz z kalkulacją. W okolicznościach niniejszej sprawy brak jest jednak podstaw do stwierdzenia, czy nastąpiło to po upływie terminu o którym mowa w przywołanym powyżej przepisie.

Tym samym nie sposób uznać, aby powód, wobec wniosku pozwanego o uzasadnienie podwyżki czynszu wraz z kalkulacją z dnia 12 października 2015 r., który też nie można uznać za spóźniony w okolicznościach niniejszej sprawy, nie był zobowiązany, zgodnie z art. 8 a ust 4 zd. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego, do przedstawienia pozwanemu przyczyn podwyżki oraz jej kalkulacji. Nie ma zatem racji skarżący upatrując zasadności naruszenia wyżej przytoczonego przepisu.

Na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut naruszenia art. 8a ust. 4 w zw. z art. 8a ust. 4a i 4b ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego, albowiem podnoszone w ramach tego zarzutu okoliczności, stanowią niczym nieuzasadnioną polemikę z trafną argumentacją Sądu I instancji. Nie kwestionując faktu wykonywania napraw czy remontów na nieruchomości zarządzanej przez powoda, wskazać należy, że powód nie przedstawił żadnych dowodów na to, że zakres wykonanych napraw i remontów oraz rzeczywiste potrzeby remontowe uzasadniają podwyższenie czynszu z kwoty 337 zł do 462 zł miesięcznie. Nie wykazał też, aby wykonywane przez niego i jego syna prace były całkowicie skuteczne i gwarantowały swoją jakością brak konieczności wykonywania dodatkowych prac, w tym też przez osoby trzecie. Podkreślić przy tym również należy, że niektóre prace remontowe w wynajmowanym lokalu, pozwany wykonał samodzielnie i na swój koszt. Nie sposób uznać zatem, aby taki stan rzeczy uzasadniał podwyższenie wysokości czynszu ponad 3% wartości odtworzeniowej lokalu, tym samym aby zarzut naruszenia art. 8a ust. 4 w zw. z art. 8a ust. 4a i 4b Ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego był uzasadniony.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda, w oparciu o art. 385 k.p.c..

O kosztach procesu w II instancji Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu, na podstawie art. 98 § 1 i 3 i § 8 pkt 3 w zw. z § 16 ust 1 pkt 1 w zw. z § 4 ust 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2019.18 t.j.)