Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 307/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Przemysław Filipkowski (spr.)

Sędziowie: SA – Anna Zdziarska

SO (del.) – Sławomir Machnio

Protokolant: – st. sekr. sąd. Małgorzata Reingruber

przy udziale prokuratora Radosława Masłosza

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2021 r.

sprawy P. P. (1) (P.), urodz. (...) w S., syna K. i S. z d. P.

oskarżonego, przy zastosowaniu ustawy kodeks karny w brzmieniu do 30.06.2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. - z art. 297 § 1 k.k. (x2), z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 25 czerwca 2020 r. sygn. akt V K 76/19

I. prostuje oczywistą omyłkę pisarską w komparycji (części wstępnej) wyroku w ten sposób, że w przytoczonym tam opisie czynu zarzuconego oskarżonemu P. P. (1) w punkcie I aktu oskarżenia pomiędzy zapisami „hipoteka” a „8-11” wpisuje sformułowanie „ustanowiona na nieruchomości zabudowanej położonej w N. obręb (...)-”;

II. utrzymuje w mocy wyrok w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego P. P. (1);

III. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 /czterysta/ złotych tytułem opłaty oraz poniesione wydatki za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 307/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie sygn. V K 76/19 z dnia 25.06.2020 r.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

x obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

x na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

x w części

x

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

x

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

x

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

x

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

x

uchylenie

x

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Nie dotyczy

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Nie dotyczy

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1/

Obrońcy osk. P. P. (1) 1, 2, 4, 5 obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku, a to art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk poprzez :

1) dowolną a nie swobodną ocenę wyjaśnień P. P. (1) oraz zeznań świadków P. P. (3) i J. P. (1) w zakresie okoliczności zawierania kolejnych umów pożyczek, podczas gdy nie da się przypisać winy oskarżonemu w zakresie czynu z art. 297 kk /tj. pkt I/ w sytuacji, w której działał na wyraźne polecenie osób zarządzających (...) i nie przygotowywał /przedkładał żadnych dokumentów;

2) i 5) nieuwzględnienie przy wyrokowaniu, niewyjaśnienie w uzasadnieniu i niepoddanie ocenie okoliczności :

- związanych z brakiem wpływu oskarżonego na treść dokumentów stanowiących podstawę udzielania pożyczek,

- związanych z faktem, iż dokumenty te były przygotowywane przez osoby pełniące rolę zarządczą (...),

- związanych z faktem, że to zarząd (...) ustalał wysokość zarobków i wystawiał nierzetelne dokumenty w sposób umożliwiający przyznanie pożyczki, - związanych z faktem, iż oskarżony P. P. nie przedstawiał ani nie przedkładał w (...) żadnych dokumentów odnoszących się do jego dochodów, - związanych z faktem, że to osoby zarządzające (...) doprowadzały do zawarcia przez oskarżonego 2 umów pożyczek /zarzuty 1 i 3 aktu oskarżenia/ i czerpały korzyści z umów oraz pokrywały powstałe z tego tytułu zobowiązania,

- związanych z brakiem wpływu oskarżonego na okoliczności spłaty zobowiązania względem (...),

- związanych z faktem, że spłaty zobowiązania nie dokonywał oskarżony a osoby działające w imieniu (...), co wskazuje na brak wpływu oskarżonego na kształt zobowiązania,

- związanych z faktem, że oskarżony zawarł umowę pożyczki na 8.000.000 zł pod wpływem groźby skierowanej przez M. G. (1) oraz P. P. (3);

4) dowolną a nie swobodną ocenę wyjaśnień P. P. (1) oraz zeznań świadka P. P. (3) i pominięcie wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań P. P. (3) i J. P. (1) w zakresie okoliczności zawarcia umowy pożyczki na kwotę 8.000.000 zł, podczas gdy nie da się przypisać oskarżonemu pomocnictwa do czynu z art. 286 § 1 kk w sytuacji, w której działał na żądanie i pod wpływem groźby osób pełniących rolę Zarządu (...) i nie miał wpływu na okoliczności spłaty zobowiązania względem (...), ergo brak było po stronie oskarżonego zamiaru popełnienia zarzucanego czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

x niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

a/ Zarzuty z pkt 1, 2, 4 i 5 apelacji pozostają ze sobą w ścisłym związku i częściowo się pokrywają, a więc celowe jest ich łączne rozpoznanie.

b/ Podzielić należy konsekwentne poglądy orzecznictwa, że przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i jej braku w przypadku innych, pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli zostało poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, rozważeniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, pozostaje zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku /tak np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.04.2018 r. sygn. IV KK 104/18, lex nr 2498022/. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy poczynił niepodważone ustalenia faktyczne w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego P. P. (1) oraz dokonał ich na podstawie analizy materiału dowodowego, mając na uwadze treść art. 7 kpk, a ocena ta wymagała tylko pewnego poszerzenia. Oparł się na całości przedstawionego mu materiału dowodowego oraz wobec tego odnośnie poczynionych ustaleń nie naruszył art. 410 kpk, ponieważ uchybienie normie zawartej w przepisie art. 410 k.p.k. może nastąpić jedynie w wypadku nieuwzględnienia przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Dotyczy to zaś tylko istotnych kwestii. Natomiast art. 4 kpk ustanawia ogólną dyrektywę nakazującą badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego – a więc przepis ten nie może samodzielnie stanowić podstawy zarzutu apelacyjnego i należy go powiązać z naruszeniem konkretnych regulacji czy uprawnień.

c/ Nie doszło do obrazy art. 4, art. 7 ani art. 410 kpk czy innych przepisów, która uniemożliwiałaby instancyjną kontrolę prawidłowości wyroku bądź nakazywała jego zmianę co do sprawstwa i winy oskarżonego. Skarżący nie wykazał uchybień, które miałyby wpływ na treść wydanego wyroku. Wniesiona apelacja ma charakter polemiczny. Zatem wnioski obrońcy o uniewinnienie oskarżonego lub uchylenie wyroku są w oczywisty sposób bezzasadne. Należy mieć przy tym na względzie, że zaskarżenie wyroku jedynie na korzyść oskarżonego uniemożliwia ewentualne poczynienie nowych ustaleń dla niego niekorzystnych i w konsekwencji zmianę orzeczenia /zakaz reformationis in peius z art. 434 kpk/.

d/ Odnośnie zaskarżonych czynów z pkt I i III wyroku obrońca nie podważył skutecznie oceny dowodów przeprowadzonej przez Sąd I instancji. Prawidłowa jest ocena wyjaśnień oskarżonego P. P., który potwierdził niektóre okoliczności faktyczne, ale negował swoją winę. Z wyjaśnień tych wypływa przecież, że wzięcie pożyczki w kwocie 3.200.000 zł /czyn z pkt I/ miało być ze strony oskarżonego fikcyjne – od początku był informowany przez P. P. (3), że chodzi o uzyskanie pieniędzy na jego dane a oskarżony nie miał się zajmować potrzebnymi do tego dokumentami /k.1683/. W tym celu P. P. pojechał do W. i podpisał przygotowane dokumenty. Wyjaśnienia oskarżonego wskazują, że bez wątpienia miał świadomość konieczności spłaty zobowiązania – wie, że było ono spłacane i zdarzyło się, iż J. P. (1) czy pismo informowało go o niespłaconej racie, ale następnego dnia rata była już spłacona. Depozycje świadków P. P. i J. P. nie prowadzą do odmiennych wniosków – zostaną dodatkowo omówione niżej. Nie ekskulpuje oskarżonego działanie zgodnie z wolą P. P. i podpisanie przygotowanych już dokumentów – oznacza to przecież, że P. P. brał świadomie udział w przestępstwie w uzgodnieniu z innymi osobami. Podpisanie kwestionariusza wywiadu pożyczkowego z 20.02.2008 r. zawierającego nieprawdziwe informacje o zatrudnieniu oskarżonego i osiąganym wynagrodzeniu, który posłużył do przyznania pożyczki, stanowi czyn z art. 297 § 1 kk, o czym niżej odnośnie zarzutu naruszenia prawa materialnego. Tym samym nie jest skuteczny zarzut obrońcy z pkt 1.

e/ Odnośnie pożyczki na kwotę 8.000.000 zł /czyn z pkt III/ to oskarżony P. P. przyznał, że przyjechał do W. na żądanie P. P. (3). Według wyjaśnień z rozprawy, na spotkaniu P. P. miał mu zagrozić, że jeśli nie podpisze kredytu, to pozostałą sumę z pierwszego zobowiązania 1,5 mln zł lub więcej będzie musiał spłacać sam a ponadto go „załatwi” /k.1683/. Oskarżony zszedł z J. P. i podpisał przygotowane dokumenty. Część kwoty poszła na spłatę poprzedniej pożyczki a resztę rozdysponował P. P.. Groźby wykluczył jednak sam oskarżony wyjaśniając pierwotnie w śledztwie i podał jedynie, że P. P. mówił mu, że jak nie podpisze nowej umowy, to będzie musiał sam spłacać wcześniejszy kredyt w kwocie 1,5 mln zł /k. 719/ - co należy uznać za bardziej przekonujące. Takie same okoliczności i brak gróźb wypływają jasno z depozycji P. P. /k.1758v-59v/. Oskarżony podał zaś, że w trakcie rozmów z P. P. byli tylko we 2 i nie było innych osób /k.720/, a więc tej groźby nikt inny miał nie słyszeć. Wypowiedzi M. G. nie stanowią zaś groźby. Późniejsze odmienne wyjaśnienia nie są wiarygodne. Depozycje świadków P. P. i J. P. nie prowadzą do odmiennych wniosków – zostaną dodatkowo omówione niżej. Zatem wbrew twierdzeniu obrońcy nie wykazano, aby oskarżony działał pod wpływem groźby. Natomiast działanie na żądanie P. P. (3) nie zwalania oskarżonego od odpowiedzialności, skoro zgodził się na przestępcze wzięcie pożyczki 8 mln zł i podpisał potrzebne do tego dokumenty. Nie jest tak, jak twierdzi obrońca, że oskarżony nie miał wpływu na okoliczności spłaty zobowiązania względem (...) – to oskarżony był zobowiązany do spłaty zaciągniętego zobowiązania i nie tylko mógł, ale powinien je spłacić w całości, a jedynie tego nie czynił w związku z przestępczymi ustaleniami z innymi sprawcami. Oczywiście dowolne i chybione są sugestie skarżącego, że brak było po stronie oskarżonego zamiaru popełnienia zarzucanego czynu – P. P. w pełni zgodził się na popełnienie przestępstwa i w związku z tym w ustalony sposób wypełnił swoją przestępczą rolę, przy czym dla pomocnictwa wystarczający jest zamiar ewentualny /art. 18 § 3 kk/. W rezultacie zarzut pkt 4 nie okazał się skuteczny.

f/ Chybione są zarzuty z pkt 2 i 5 apelacji. Skarżący bezzasadnie pomija tutaj rzeczywistą rolę oskarżonego, który działał wspólnie i w porozumieniu z innymi sprawcami, w tym z P. P.. Był przy tym bliskim znajomym i współpracownikiem prezesa (...). G. i P. P., nawet członkiem Rady Nadzorczej (...), a nie nieświadomym wielu okoliczności tzw. „zwykłym słupem”, do którego porównuje go obrońca. Jego rola była niezwykle istotna dla długotrwałego przestępczego funkcjonowania M. G., P. P. i innych sprawców, gdyż swoim działaniem zapewniał im ogromne środki finansowe. W szczególności :

- Nie jest tak, jak twierdzi obrońca, że oskarżony nie miał wpływu na treść dokumentów stanowiących podstawę udzielania pożyczek – to P. P. podpisując je własnoręcznie akceptował w pełni ich treść, a mógł tego po prostu nie zrobić. Miał zatem oczywisty wpływ na nie. Natomiast treść tych dokumentów była wprost dostosowana do kwot pożyczek, których przyznanie miały uzasadniać, czego oskarżony był świadomy.

- Nie jest tak i nie ma znaczenia, iż dokumenty stanowiące podstawę udzielania pożyczek miały być przygotowywane przez osoby pełniące rolę zarządczą (...) – P. P. wskazał osoby, które na jego zlecenie przygotowywały dokumenty potrzebne do kredytów i pożyczek, a więc nie robił tego sam ani członkowie zarządu. Wynika to także z relacji J. P.. Nie wykazano więc, aby robili to osobiście członkowie zarządu (...). Jednakże okoliczności te nie mają znaczenia dla odpowiedzialności karnej oskarżonego, skoro w pełni zaakceptował i podpisał przygotowane dokumenty.

- Nie ma znaczenia, że to zarząd (...) ustalał wysokość zarobków i wystawiał nierzetelne dokumenty w sposób umożliwiający przyznanie pożyczek. Powtórzyć należy, że oskarżony w pełni zaakceptował i podpisał przygotowane dokumenty, a więc zgodził się z ich nieprawdziwą treścią. Natomiast akceptacja tego i współdziałanie z oskarżonym także ze strony niektórych członków zarządu (...) nie wyłącza odpowiedzialności P. P.. Materiał dowodowy nie świadczy zaś, aby udział J. P. /tj. członka zarządu (...)/ w udzieleniu pożyczek dla oskarżonego miał przestępczy charakter.

- Nie jest tak, jak twierdzi obrońca, iż oskarżony P. P. nie przedstawiał ani nie przedkładał w (...) żadnych dokumentów odnoszących się do jego dochodów – udowodniono, że oskarżony podpisał, a w rezultacie wspólnie z innymi osobami przedłożył stosowne dokumenty, na podstawie których przyznano pożyczki.

- Nie ma znaczenia, że to osoby zarządzające (...) doprowadzały do zawarcia przez oskarżonego 2 umów pożyczek /zarzuty 1 i 3 aktu oskarżenia, pkt I i III wyroku/ i czerpały korzyści z umów oraz pokrywały powstałe z tego tytułu zobowiązania, skoro oskarżony P. P. w pełni to akceptował i świadomie wypełnił swoje istotne role odnośnie obu przestępstw.

- Nie jest tak, jak twierdzi obrońca, że oskarżony nie miał wpływu na okoliczności spłaty zobowiązania względem (...) – to oskarżony był zobowiązany do spłaty zaciągniętych zobowiązań /czyny I i III/, a tylko tego nie czynił w związku z przestępczymi ustaleniami z innymi sprawcami.

- Nie ma znaczenia, że spłaty zobowiązania nie dokonywał oskarżony a osoby działające w imieniu (...) – gdyż tak wynikało z przestępczych porozumień z innymi sprawcami. Nieprawdziwe jest twierdzenie obrońcy, że ma to wskazywać na brak wpływu oskarżonego na kształt zobowiązania – P. P. miał niewątpliwie wpływ na kształt zobowiązań, które zaciągnął, natomiast akceptował to, co przygotowywali inni sprawcy.

- Nie wykazano, aby oskarżony zawarł umowę pożyczki na 8.000.000 zł pod wpływem groźby skierowanej przez M. G. (1) oraz P. P. (3) – powtórzyć trzeba, że groźby wykluczył sam oskarżony wyjaśniając pierwotnie w śledztwie i podał jedynie, że P. P. mówił mu, że jak nie podpisze nowej umowy, to będzie musiał sam spłacać wcześniejszy kredyt w kwocie 1,5 mln zł /k. 719/. Takie same okoliczności i brak gróźb wypływają jasno z depozycji P. P. /k.1758v-59v/. Oskarżony pierwotnie podał zaś, że w trakcie rozmów z P. P. byli tylko we 2 i nie było innych osób /k.720/, a więc tej groźby nikt inny miał nie słyszeć. Późniejsze odmienne wyjaśnienia nie są wiarygodne. Depozycje J. P. i M. G. także nie wskazują na groźby karalne względem P. P.. Okoliczność, że oskarżony został mimo niechęci do tego ostatecznie namówiony do podpisania umowy pożyczki 8 mln zł, nie usprawiedliwia go. Kwestia konieczności spłaty wcześniejszego zobowiązania jest zaś oczywista – każdy, kto zaciąga pożyczkę, ma obowiązek ją spłacić i nie stanowi to żadnej groźby.

g/ Dodatkowo zauważyć można, iż nie ma znaczenia, że oskarżony miał nie otrzymać korzyści z przedmiotowych pożyczek – przyznał, że za pierwszą miał obiecane 1% udziałów w spółce czy zyskach (...), czyli działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Nadto wiedział, że taką korzyść odniosły inne osoby, w tym co do zobowiązania na sumę 8 mln zł, a więc także działał w takim celu. Podpisał m.in. dyspozycję przelania kwoty 3,2 mln zł. Oskarżony przyznał, że nie ingerował w treść oświadczeń o dochodach i skoro było napisane, ile miał dochodu to ufał, iż tak musi być /k.718/. Jego faktyczne dochody były zaś znacznie mniejsze /k.719/. Zatem miał zachowaną świadomość, że wpisane sumy dochodów były nierzeczywiste i miały uzasadnić przestępczą wypłatę tak wielkich kwot ze (...). Nielogiczne i niewiarygodne są twierdzenia, że oskarżony działał „w dobrej wierze” i czuje się pokrzywdzony – przeczy temu całokształt okoliczności, w tym dokumentacja dotycząca przedmiotowych pożyczek /własnoręcznie podpisał wniosek o pożyczkę 8 mln zł z 7.07.2011 r. k.116, kwestionariusz wywiadu pożyczkowego z wynagrodzeniem aż 270.000 zł miesięcznie k.117, zaświadczenie o zarobkach 220.000 zł miesięcznie k. 120, oświadczenie k. 121, własnoręczne oświadczenie o dywidendzie minimum 600.000 zł z (...) SA k. 123, umowę o pożyczkę 8 mln zł z 13.07.2011 r. z załącznikiem k. 124-128, plan spłaty 22.07.2011 r. k. 129-130, prośbę i aneks z 20.11.2012 r. k. 131-132; wiosek o pożyczkę 3,2 mln zł z 20.02.2008 r. k.334, kwestionariusz wywiadu pożyczkowego z wynagrodzeniem 72.000 zł miesięcznie k.335, oświadczenie k. 338, umowę pożyczki (...),2 mln zł z 03.03.2008 r. k. 339, aneks z 16.10.2008 r. k. 340-341 i inne/. Był zaś członkiem (...) już od 24.07.2000 r. /k. 109/. Twierdzenia, że nie czytał dokumentów świadczą, iż wiedział, że nie zawierają one prawdziwych danych i nie miał żadnej potrzeby ich weryfikować.

h/ Wbrew stanowisku obrońcy, depozycje J. P. (1) i P. P. (3) nie zwalniają oskarżonego od odpowiedzialności i nie świadczą, aby nie miał on wiedzy o przestępczym uzyskaniu przedmiotowych pożyczek. Przeciwnie wskazują one, że oskarżony był osobą czynnie uczestniczącą w przestępczym procederze.

Według J. P., osk. P. P. był członkiem Rady Nadzorczej (...), przyjaźnił się z M. G. i prowadził wspólnie interesy z P. P.. Do 2013 r. kiedy kontrolowała dokumenty, to nie miała świadomości, że zaświadczenia o zarobkach są fałszywe /k.1422, 1429/, a P. P. miał zaświadczenie ze spółki cypryjskiej P. P.. J. P. nie zna szczegółów rozliczeń z P. P. ani co do umów pożyczek. Natomiast zwykli pracownicy (...) – poza nią, P. P., M. G., M. G., Ł. S. - nie mieli świadomości, do czego służą wypłacane pieniądze i nie brali udziału w przestępstwach /k.1423, 1432/. Tak więc zwykli pracownicy (...) zajmujący się przygotowaniem umów pożyczek dla P. P. i sama J. P. w tym momencie nie wiedzieli, że chodzi tu o przestępstwa i zostali wprowadzeni w błąd. Doszło więc do oszustwa na szkodę (...) co do czynów z pkt I i III.

Wedle P. P., osk. P. P. został „niejako przymuszony” do wzięcia 2 pożyczek, z których pieniądze przeznaczono na spłatę innych kredytów i inne cele. Oskarżony nie chciał wziąć pożyczki 8 mln zł, był przekonywany do tego i zrobił tak dopiero po interwencji M. G. i P. P. tj. po kilku dniach podpisał dokumenty bez czytania, bo tego od niego oczekiwano. Oskarżony miał zaufanie, że z tytułu podpisania dokumentów nie będzie miał negatywnych konsekwencji i raty zostaną spłacone. Zeznania P. P., że J. P. miała świadomość nieprawdziwości dokumentów dotyczących pożyczki /k.1759/, są bez wątpienia celowe i wobec sprzeczności z relacją J. P. nie przekonują oraz w żadnej mierze nie stanowią okoliczności odciążającej oskarżonego.

Ł. S., M. G. i M. G. nie przekazali zaś szczegółów dotyczących czynów zarzucanych oskarżonemu.

Lp.

Zarzut

2/

Obrońcy osk. P. P. (1) pkt 3 i 6 błędów w ustaleniach faktycznych, polegających na bezzasadnym uznaniu, że oskarżony :

3/ dopuścił się czynu zarzucanego mu i opisanego w pkt 1 aktu oskarżenia z art. 297 § 1 kk, podczas gdy zebrane dowody nie pozwalają na takie wnioski i prowadzą do wniosków odwrotnych, co winno skutkować uniewinnieniem oskarżonego od tego czynu;

6/ dopuścił się czynu zarzucanego mu i opisanego w pkt 3 aktu oskarżenia z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, podczas gdy zebrane dowody nie pozwalają na takie wnioski i prowadzą do wniosków odwrotnych, co winno skutkować uniewinnieniem oskarżonego od tego czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

x niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

a/ Powyższe zarzuty skarżącego nie są zasadne. W istocie obrońca stawiając zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych odwołuje się do wadliwej /jego zdaniem/ oceny materiału dowodowego, co nie może odnieść zamierzonego skutku. Odwołać się tu należy do przeprowadzonej wyżej oceny zarzutów naruszenia prawa procesowego z pkt 1. Przy tym zarzuty obrazy przepisów procesowych mają charakter pierwotny w stosunku do zarzutów błędów w ustaleniach faktycznych, a więc odrębne powołanie tych drugich jest niewłaściwe i nieskuteczne. Powtórzyć należy, że Sąd Okręgowy dokonał generalnie właściwej analizy zebranych dowodów i na jej podstawie poczynił niepodważone ustalenia faktyczne w sprawie odnośnie popełnienia przez osk. P. P. (1) zarzucanych czynów. W tej sytuacji zasadna jest także kwalifikacja prawna przypisanych czynów.

b/ Odnośnie czynów z pkt I i III wyroku jednoznacznie uznać trzeba na podstawie ujawnionego materiału dowodowego, że:

- oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej /przy czym wystarczy taka korzyść dla innej osoby - art. 115 § 4 kk/,

- oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, tj. M. G. (1), P. P. (3) i innymi,

- oskarżony działał w celu uzyskania dla innych osób od (...) pożyczki w kwocie 3.200.000 zł,

- oskarżony w tym celu przedłożył nierzetelne pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania pożyczki w postaci kwestionariusza wywiadu pożyczkowego z 20.02.2008 r., w którym podał nieprawdziwe informacje o zatrudnieniu we wskazanej firmie i osiąganym miesięcznym wynagrodzeniu w kwocie 72.000 zł,

- na podstawie tego oświadczenia zawarto umowę pożyczki nr (...), na mocy której (...) udzieliła pożyczki w kwocie 3.200.000 zł,

- oskarżony działał w zamiarze, aby inne osoby dokonały czynu zabronionego polegającego na doprowadzeniu (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości w kwocie 8.000.000 zł, poprzez wprowadzenie w błąd pracowników (...) co do zdolności pożyczkowej P. P. oraz rzetelności dokumentów dotyczących jego zatrudnienia i osiąganych przez niego dochodów, a także tożsamości osób, na rzecz których pożyczka została udzielona, ułatwił jego popełnienie poprzez przedłożenie nierzetelnego dokumentu w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach z 6.07.2011 r., a także nierzetelnego pisemnego oświadczenia dotyczącego okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania pożyczki w postaci kwestionariusza wywiadu pożyczkowego z 7.07.2011 r., w którym podał nieprawdziwe informacje o zatrudnieniu i osiąganym miesięcznym wynagrodzeniu w kwocie 270.000 zł, na podstawie których zawarto umowę pożyczki nr (...), na mocy których (...) udzieliła pożyczki w kwocie 8.000.000 zł.

Lp.

Zarzut

3/

Obrońcy osk. P. P. (1) pkt 7 i 8 obrazy prawa materialnego tj. :

7/ art. 297 § 1 k.k. poprzez błędne zastosowanie w wyniku uznania, iż samo złożenie własnoręcznego podpisu przez oskarżonego pod wnioskiem o przyznanie pożyczki bez wypełniania jego rubryk, bez przedkładania jakichkolwiek dokumentów, bez możliwości zapoznania się z treścią wniosku pożyczkowego – wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 297 § 1 k.k., podczas gdy wskazane okoliczności niwelują wypełnienie znamion czynu;

8/ art. 18 § 3 k.k. poprzez błędne zastosowanie w wyniku uznania, iż oskarżony swym zachowaniem /podpisaniem umowy pożyczki na kwotę 8 mln zł/ dopuścił się pomocnictwa w popełnieniu przez osoby związane z przestępczym procederem wyprowadzania środków finansowych ze (...), podczas gdy oskarżony nie wprowadził pracowników (...) w błąd co do miejsca zatrudnienia, wysokości osiąganych dochodów i tożsamości osób, którym pożyczka została udzielona, jako że pracownicy (...) przygotowywali wszelkie dokumenty niezbędne do udzielenia oskarżonemu pożyczki, jak i oskarżony nie miał wpływu na okoliczności związane ze spłatą zobowiązania, a do jego zaciągnięcia został zmuszony wskutek zastosowania gróźb przez osoby zarządzające (...).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

x niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

a/ Odnośnie zarzutu pkt 7 podzielić należy poglądy doktryny i orzecznictwa, że sprawcą czynu z art. 297 § 1 k.k. może być każdy niezależnie od tego, czy chce uzyskać korzyść dla siebie, czy dla innego podmiotu. Czyn ten na charakter formalny, a nie skutkowy i jest popełniony już z chwilą przedłożenia dokumentu lub oświadczenia. Może zostać popełniony wyłacznie przez działanie, ale wystarczające jest złożenie chociażby ustnego oświadczenia wobec pracownika instytucji, spisanie go przez inną osobę i podpisanie go przez sprawcę /porównaj np. Kodeks Karny Komentarz red. R. Stefański, tezy 4-10 do art. 297 kk J. Postulski, Legalis 2021 r./. Zatem za przedłożenie należy uznać również podpisanie przez osk. P. P. nierzetelnego oświadczenia w danej instytucji jak (...) – w tym wypadku kwestionariusza wywiadu pożyczkowego z 20.02.2008 r., zawierającego nieprawdziwe informacje o zatrudnieniu i osiąganym miesięcznym wynagrodzeniu w kwocie 72.000 zł przez oskarżonego. Kwestionariusz wywiadu dotyczył istotnych okoliczności dla zawarcia umowy pożyczki i posłużył przecież do zawarcia umowy pożyczki w kwocie 3.200.000 zł. Natomiast przypisany w pkt I wyroku czyn nie dotyczy samego „złożenia własnoręcznego podpisu przez oskarżonego pod wnioskiem o przyznanie pożyczki”, tylko wskazanego nierzetelnego oświadczenia. Wobec tego zarzut ten nie może odnieść zamierzonego skutku. Na marginesie w pewnym stopniu zgodzić się należy z obrońcą, że także co do tego czynu w istocie chodziło o oszustwo na szkodę (...) niezależnie od spłaty pożyczki przez inne osoby, a kwalifikacja z art. 297 § 1 k.k. powinna występować w zbiegu z art. 286 § 1 k.k., ale poczynienie takich ustaleń wobec kierunku apelacji jest wykluczone.

b/ Odnośnie zarzutu pkt 8 wskazać trzeba, że oskarżony swym zachowaniem tj. podpisaniem i w rezultacie przedłożeniem nierzetelnego dokumentu w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach z 6.07.2011 r., a także nierzetelnego pisemnego oświadczenia dotyczącego okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania pożyczki w postaci kwestionariusza wywiadu pożyczkowego z 7.07.2011 r., w którym podał nieprawdziwe informacje o zatrudnieniu i osiąganym miesięcznym wynagrodzeniu w kwocie 270.000 zł, na podstawie których zawarto umowę pożyczki nr (...), na mocy których (...) udzieliła pożyczki w kwocie 8.000.000 zł – niewątpliwie ułatwił innym sprawcom popełnienie przestępstwa. Wystraczający jest tu zamiar ewentualny po stronie oskarżonego, czyli godzenie się na zaistnienie przestępstwa. Zatem stanowi to o spełnieniu warunków z art. 18 § 3 k.k. i wyczerpaniu znamion przypisanego czynu zabronionego.

Wbrew twierdzeniom skarżącego nie chodzi tu tylko o podpisanie umowy pożyczki na kwotę 8 mln zł, ale przedłożenie w/w zaświadczenia i oświadczenia. Ponadto chociaż oskarżony dopuścił się pomocnictwa w popełnieniu przez osoby związane z przestępczym procederem wyprowadzania środków finansowych ze (...), to w tej sprawie na podstawie przeprowadzonych dowodów przyjąć należy, że oskarżony wspólnie z innymi sprawcami wprowadził pracowników (...) w błąd co do miejsca zatrudnienia, wysokości osiąganych dochodów i tożsamości osób, którym pożyczka została udzielona. Takie okoliczności wypływają z przekonujących depozycji świadka J. P., iż zwykli pracownicy (...) zajmujący się przygotowaniem umów pożyczek na rzecz P. P. i sama J. P. nie wiedzieli w tym momencie, że chodzi o przestępstwo. Potwierdza to podkreślanie przez obrońcę, że to pracownicy (...) przygotowywali wszelkie dokumenty niezbędne do udzielenia oskarżonemu pożyczki oraz cytowane zeznania J. P., że składane zaświadczenia przygotowywały osoby od P. P. – pan B. albo księgowa K., czyli inne osoby biorące udział w procederze, a nie zwykli pracownicy. Także z wyjaśnień oskarżonego nie wynika, aby wykonujący jedynie swoją pracę pracownicy (...) – tj. osoby poza P. P. i członkami zarządu (...) - mieli świadomie brać udział w przestępstwie. Powtórzyć także można, że nie jest tak, jak twierdzi obrońca, iż oskarżony nie miał wpływu na okoliczności spłaty zobowiązania względem (...) – to oskarżony był zobowiązany do spłaty zaciągniętego zobowiązania, powinien tak zrobić, a tylko tego nie czynił w związku z przestępczymi ustaleniami z innymi sprawcami. Nadto nie wykazano – o czym wyżej -, aby P. P. do zaciągnięcia tego zobowiązania został zmuszony wskutek zastosowania gróźb karalnych przez osoby zarządzające (...), a takiej groźby nie stanowi konieczność spłaty poprzedniego zobowiązania.

c/ Podzielić przy tym trzeba dominujący pogląd doktryny i orzecznictwa, że dla zaistnienia oszustwa nie jest konieczny w ogóle zamiar niespłacenia zaciągniętego zobowiązania, ale wystarczające jest przedłożenie fałszywych czy nierzetelnych dokumentów i oświadczeń, bez których dany kredyt, pożyczka czy dotacja nie zostałyby przyznane. Istotne jest bowiem udzielenie środków finansowych na podstawie nierzeczywistych danych. Tak więc nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, że oskarżony liczył na spłatę zobowiązań, w tym pożyczki 8 mln zł, przez innych sprawców.

Wniosek

Obrońca osk. P. P. (1) wniósł o:

1/ zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego w zakresie czynów z pkt I i III wyroku /pkt 1 i 3 aktu oskarżenia/;

2/ ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

x niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

a/ W świetle analizy zarzutów apelacji obrońcy przeprowadzonej w pkt 1-3 nie zasługują na uwzględnienie wnioski o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego P. P. od zarzucanych czynów z pkt 1 i 3 /pkt I i III wyroku/ ani o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

b/ Dodatkowo uznać trzeba, że apelacja nie zawiera argumentów, które prowadziłyby do zakwestionowania stanowiska Sądu I instancji odnośnie wymiaru kar jednostkowych i łącznej. Podniesione przez obrońcę okoliczności nie wpływają na obniżenie wysokości wymierzonych kar. Prawidłowo uwzględniono przy tym duży stopień szkodliwości społecznej czynów i winy oskarżonego. Dodać można, że niewątpliwie oskarżony działał w celu osiągniecia korzyści majątkowej. Takie ukształtowanie kar pojedynczych i łącznej /8 miesięcy pozbawienia wolności za czyn pkt I, 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn pkt II, 2 lata pozbawienia wolności za czyn pkt III oraz kara łączna 2 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona na zasadzie asperacji/ czyni zadość potrzebom prewencji indywidualnej i generalnej oraz odpowiada dyrektywom zamieszczonym w art. 53 § 1 i 2 kk. Całokształt okoliczności sprawy przekonuje, że tylko kara bezwzględnego pozbawienia wolności jest właściwa i celowa mimo dotychczasowej niekaralności oskarżonego. W konsekwencji wymierzone kary są sprawiedliwe. Zasadnie orzeczono także o obwiązku naprawienia szkody.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

W pkt I - na podstawie art. 105 § 1, 2 i 3 k.p.k. z urzędu sprostowano oczywistą omyłkę pisarską w komparycji (części wstępnej) zaskarżonego wyroku w ten sposób, że w przytoczonym tam opisie czynu zarzuconego oskarżonemu P. P. (1) w punkcie I aktu oskarżenia pomiędzy zapisami „hipoteka” a „8-11” wpisano sformułowanie „ustanowiona na nieruchomości zabudowanej położonej w N. obręb (...)-”.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Powyższe wynikało z omyłkowego pominięcia w wyroku wskazanego fragmentu opisu czynu zarzuconego w pkt 1 aktu oskarżenia.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W pkt II - utrzymano w mocy wyrok w zaskarżonej części odnośnie osk. P. P. (1) tj. pkt I, III, IV, V i VI sentencji wyroku co do winy, kwalifikacji prawnej czynów i wymierzonych kar, nałożenia obowiązku naprawienia szkody oraz zasądzenia kosztów sądowych.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody wskazano w części 3 – tj. niepodważenie analizy dowodów i pozostałych okoliczności przeprowadzonej przez Sąd Okręgowy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach zmiany

Nie dotyczy

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

Nie dotyczy

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

Nie dotyczy

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy

4.1.

Nie dotyczy

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 złotych tytułem opłaty oraz poniesione wydatki za postępowanie odwoławcze na podstawie art. 636 § 1 kpk i art. 627 kpk - z uwagi na pozostawanie P. P. na wolności, zdolność do pracy i osiągane dochody oraz brak jakichkolwiek podstaw do zwolnienia od tych należności.

7.  PODPIS

Przemysław Filipkowski

Anna Zdziarska Sławomir Machnio

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca osk. P. P. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Punkty I, III, IV, V i VI wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

x na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

x w części

x

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

x

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

x

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

x

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

x

Uchylenie

x

zmiana