Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 marca 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku A. U. z dnia 26 lutego 2021 roku odmówił jej prawa do przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 21 ustawy pomostowej w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31.12.1948 r. rekompensata przysługuje, jeżeli spełnił łącznie przed dniem 1 stycznia 2009 r. następujące warunki:

- wykonywał przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

- nie ma ustalonego prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny,

- nie ma ustalonego prawa do emerytury pomostowej,

jeżeli spełniał przed osiągnięciem wieku emerytalnego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny warunki do ustalenia prawa do emerytury lub do emerytury pomostowej.

Zgodnie z § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia okres pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji i zgodnie z obowiązującymi przepisami, wydając świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym powołuje się na odpowiednie rozporządzenie i zarządzenie.

Według organu rentowego z przedłożonej dokumentacji winno wynikać stanowisko pracy, przynależność resortowa zakładu pracy oraz informacja, czy praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze.

Organ rentowy odmówił skarżącej prawa do rekompensaty, ponieważ nie został udokumentowany 15 - letni okres wykonywania zatrudnienia w szczególnych warunkach do 31.12.2008 r. Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył okres zatrudnienia wnioskodawczyni na stanowisku operatora urządzeń rozdrabniających, sortujących i granulujących od 10.09.1979 r. do 4.10.1981 r. oraz od 11.08.1983 r. do
4.09.1984 r. ; robotnika magazynowego odzieży ochronnej od 1.08.1989 r. do 23.05.1991 r. oraz od 24.07.1991 r, do 7.03.1993 r.; brakarza od 8.03.1993 r. do 23.12.1998 r. oraz od 19.06.2000 r. do 30.09.2000 r., tj. 11 lat, 4 m-ce i 17 dni.

Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 5.09.1984 r. do 31.07.1989 r., gdyż w świadectwie pracy zakład wykazał stanowisko robotnika magazynowego, które nie występuje w powołanym zarządzeniu resortowym Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego we wskazanej przez zakład pracy pozycji i punkcie (Dz. IV, poz. 40 pkt 10 - maszynista urządzeń przeładunkowych i układających).

(decyzja – k. 13-13 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniosła A. U.. W jej ocenie organ rentowy poczynił błędne ustalenia w przedmiocie przysługujących jej uprawnień do wypłaty rekompensaty tytułem zatrudnienia w warunkach szczególnych w Zakładzie (...) w Z.. Wnioskodawczyni wskazała, że w okresie od dnia 5 września 1984 roku do dnia
31 lipca 1989 roku pracowała na stanowisku, gdzie przez cały wskazany okres była ta praca w warunkach szczególnych. Przemawia za tym fakt, iż w tym okresie jednym z jej głównych obowiązków było przyjmowanie do magazynu i wydawanie z magazynu niebezpiecznego dla zdrowia ołowiu. Ubezpieczona przebywała w pomieszczeniu, w którym przez cały wskazany okres znajdowały się znaczne ilości ołowiu i innych materiałów szkodliwych. Skarżąca otrzymywała od pracodawcy jeden ciepły posiłek oraz miesięcznie jedno opakowanie witaminy C.

(odwołanie – k. 3-3 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4-5)

Na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):38:00 – 00:41:21 – płyta CD – k. 55)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. U. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

W dniu 26 lutego 2021 roku skarżąca złożyła do ZUS wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą.

(wniosek – k. 1-3 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 23 marca 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku A. U. z dnia 26 lutego 2021 roku przyznał jej emeryturę od dnia 26 lutego 2021 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

-

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 14477,38 zł

-

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 459013,74 zł

-

średnie dalsze trwanie życia wynosi 261,50 m-cy

-

wyliczona kwota emerytury wynosi 1810,67 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

( (...),38 + (...),74) / 261,50= 1810,67 zł.

Emerytura z FUS po waloryzacji przysługuje w kwocie: od 01-03-2021 - 1887,44 zł

(decyzja – k. 14-16 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 23 marca 2021 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 13-13 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W świadectwie pracy z dnia 30 września 2000 roku wskazano, że A. U. była zatrudniona w ”B. – Kolor” Sp. z o.o. od dnia 1 września 1976 roku do dnia 30 września 2000 roku (do dnia 31 grudnia 1998 roku – (...) B.” S.A.) na stanowiskach: ucznia praktycznej nauki zawodu (od dnia 1 września 1976 roku do dnia 31 sierpnia 1979 roku), od dnia 1 września 1979 roku operatora urz. rozdrab., sort. i granul., robotnika magazynowego odzieży ochronnej, brakarza. W pkt.4 ust.8 wskazanego świadectwa pracy podano nadto, że A. U. wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze:

1.  od dnia 10 września 1979 roku do dnia 4 października 1981 roku – operator urz. rozdr., sort. i granul.;

2.  od dnia 11 sierpnia 1983 roku do dnia 4 września 1984 roku – operator urz. rozdr., sort. i granul.

Wykaz A, Dział IV, pozycja 28, punkt 8

3.  od dnia 5 września 1984 roku do dnia 31 lipca 1989 roku – robotnik magazynowy

Wykaz A, Dział IV, pozycja 40, punkt 10

4.  od dnia 1 sierpnia 1989 roku do dnia 23 maja 1991 roku – robotnik magazynowy odzieży ochronnej;

5.  od dnia 24 lipca 1991 roku do dnia 7 marca 1993 roku - robotnik magazynowy odzieży ochronnej

Wykaz A, Dział IV, pozycja 40, punkt 20

6.  od dnia 8 marca 1993 roku do dnia 23 grudnia 1998 roku – brakarz;

7.  od dnia 19 czerwca 2000 roku do dnia 30 września 2000 roku – brakarz

Wykaz A, Dział XIV, pozycja 24, punkt (dot. Wyk. A, Dział IV, poz. 28)

Załącznik nr 1 do Zarządzenia M P Ch i L nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku (Dz. Urz. MPChiL nr 4 z dnia 3 sierpnia 1987 roku) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1997 roku Dz. U. nr 61, poz. 377.

(świadectwo pracy – k. 4-5 załączonych do sprawy akt organu rentowego, dokumentacja w aktach osobowych wnioskodawczyni załączonych do sprawy, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):35:58 – 00:36:23 w związku z e-protokół (...):05:20 – 00:19:34 – płyta CD – k. 55)

Będąc zatrudnionym w w/w zakładzie na stanowisku robotnika magazynowego w okresie od dnia 5 września 1984 roku do dnia 31 lipca 1989 roku skarżąca pracowała w magazynie części zamiennych i stali w godz. od 8.00 do 16.00. Do obowiązków wnioskodawczyni na zajmowanym stanowisku należało: przyjmowanie towarów do magazynu oraz ich wydawanie. Towary, które ubezpieczona przejmowała to: stal, blachy, rury, części zamienne, ołów, włókna azbestowe do uszczelniania. Rury i blaty znajdowały się na placu i były dostarczane dźwigiem, zaś w pomieszczeniu magazynowym znajdowały się części zamienne do maszyn, a także ołów w postaci sztabek i uszczelniacz azbestowy.

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):35:58 – 00:36:23 w związku z e-protokół (...):05:20 – 00:19:34 – płyta CD – k. 55, zeznania świadka T. G. na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):25:47 – 00:31:21 – płyta CD – k. 55)

Magazyn, w którym pracowała wnioskodawczyni był częściowo otwarty i częściowo zamknięty, znajdowały się w nim różne części. Wnioskodawczyni zajmowała się układaniem tych rzeczy. W części zamkniętej magazynu znajdowały się: sznury azbestowe, ołów.

(zeznania świadka T. G. na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):25:47 – 00:31:21 – płyta CD – k. 55)

Ołów znajdował się przy wejściu do magazynu.

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):35:58 – 00:36:23 w związku z e-protokół (...):05:20 – 00:19:34 – płyta CD – k. 55, zeznania świadka T. G. na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):31:21 – 00:34:41 – płyta CD – k. 55)

W magazynie znajdowało się biurko przy którym skarżąca pracowała. Zajmowała się przyjmowaniem i wydawaniem kwitów.

(zeznania świadka T. G. na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):31:21 – 00:34:41 – płyta CD – k. 55)

Pracodawca zapewniał pracownikom odzież ochronną bez rękawic i maseczek.

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):35:58 – 00:36:23 w związku z e-protokół (...):19:34 – 00:23:53 – płyta CD – k. 55, zeznania świadka T. G. na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):31:21 – 00:34:41 – płyta CD – k. 55)

Przełożonym wnioskodawczyni był T. G..

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 8 listopada 2021 roku e-protokół (...):35:58 – 00:36:23 w związku z e-protokół (...):05:20 – 00:19:34 – płyta CD – k. 55)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach ZUS, a także w oparciu o dokumentację osobową obejmującą sporny okres zatrudnienia wnioskodawczyni, tj. od dnia 5 września 1984 roku do dnia 31 lipca 1989 roku w ”B. – Kolor” Sp. z o.o. (do dnia
31 grudnia 1998 roku – (...) B.” S.A.) oraz na podstawie zeznań wnioskodawczyni oraz powołanego w sprawie świadka. Zgromadzone dokumenty oraz złożone w sprawie zeznania nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności, znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej, uzupełniają się wzajemnie i stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie, czy ubezpieczonej przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Kwestie dotyczące rekompensaty uregulowane zostały w przepisach ustawy z dnia
19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U.2018.0.1924 t.j.)

Zgodnie z art. 2 pkt 5 tej ustawy rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Stosownie do art. 21 ust. 1 ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z art. 21 ust. 2 powoływanej ustawy, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

A zatem, zgodnie z ogólnymi zasadami, prawo do jej otrzymania mają osoby urodzone po 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. (data wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych) wykonywały przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2008 r.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy, ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (zob. np. M. Zieleniecki, Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX/el. 2017; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15, LEX 2044406).

Przepisy art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia.

Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Odesłanie ustawowe zawarte w art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych wymaga przedstawienia przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych regulujących kwestię okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2021.0.291 t.j.), ubezpieczonym urodzonym przed dniem
1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Stosownie do dyspozycji tego przepisu, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Art. 32 ust. 4 cytowanej ustawy stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

W myśl § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...) ).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Na tle powyższego warto podkreślić, że fakt świadczenia pracy w warunkach szczególnych może być wykazywany przez wnioskodawczynię innymi środkami dowodowymi. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. Zastosowanie mają zatem art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi tylko domniemanie, że okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z art. 473 k.p.c., w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych. To sprawia, że fakt zatrudnienia, bądź jego brak w szczególnych warunkach może być dowodzony za pomocą każdego środka dowodowego. Sąd w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, inaczej niż organ rentowy w postępowaniu administracyjnym, nie obowiązują ograniczenia dowodowe. W sprawach tych, zgodnie z art. 473 § 1 k.p.c., nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. Oznacza to, że również w sprawie o świadczenie, w której niezbędne jest ustalenie, iż ubezpieczony posiada staż pracy w szczególnych warunkach, Sąd jest władny dokonać ustaleń dotyczących obowiązków ubezpieczonego w trakcie zatrudnienia, na podstawie dowodów osobowych, np. dowodu z zeznań świadka oraz dowodu z przesłuchania samego ubezpieczonego (por. wyrok SA w Lublinie z 6 marca 2019 r., III AUa 787/18, LEX nr 2637028). Istotne jest, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Zatem każdy istotny fakt, w tym taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu określonego świadczenia, może być dowodzony wszelkimi dostępnymi środkami także wówczas, gdy z dokumentu prywatnego wynika co innego. Oznacza to, że treść świadectwa pracy oraz innej dokumentacji osobowej może być podważana w każdy sposób. Dokonana przez pracodawcę w świadectwie pracy ocena charakteru zatrudnienia pracownika nie jest bowiem dla sądu wiążąca. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód. Istnienie świadectw pracy oraz innej dokumentacji osobowej w odniesieniu do spornego okresu zatrudnienia nie uniemożliwia przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność ustalenia, czy świadczona praca odpowiada pracom wykonywanym w warunkach szczególnych w myśl przepisów rozporządzenia z 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (Dz. U. Nr 8, poz. 43) (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 20 listopada 2018 r., III AUa 345/18, LEX nr 2617820, LEX nr 2617820). Zawsze jednak należy wziąć pod uwagę całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i reguły wynikające z art. 233 § 1 k.p.c. Oznacza to, że zeznania strony procesowej muszą być w każdorazowo skonfrontowane z całą istniejącą dokumentacją osobową i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń, przy czym ocena osobowych źródeł dowodowych, w tym zeznań strony, musi być wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego (tak SA w Szczecinie w wyroku z 27 października 2016 r. III AUa 41/16 LEX nr 2151525).

Bezspornym w sprawie jest, że ubezpieczona urodziła się po 31 grudnia 1948 r. i nie posiada prawa do emerytury ustalonej na podstawie powołanych powyżej przepisów.

Spór natomiast sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczona spełnia warunek dotyczący posiadania na dzień 1 stycznia 2009 r. co najmniej 15- letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Odwołująca bezspornie wykazała ten staż w ilości 11 lat, 4 miesięcy i 17 dni.

Jednocześnie organ rentowy wskazał, że nie zaliczył skarżącej do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 5.09.1984 r. do 31.07.1989 r. (”B. – Kolor” Sp. z o.o., do dnia 31 grudnia 1998 roku – (...) B.” S.A.), gdyż w świadectwie pracy zakład wykazał stanowisko robotnika magazynowego, które nie występuje w powołanym zarządzeniu resortowym Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego we wskazanej przez zakład pracy pozycji i punkcie (Dz. IV, poz. 40 pkt 10 - maszynista urządzeń przeładunkowych i układających).

Stąd mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawczynię w szczególnych warunkach przeprowadził dowód z dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia oraz dopuścił dowód z jej przesłuchania oraz zeznań świadka T. G..

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że wnioskodawczyni będąc zatrudniona w B. – Kolor” Sp. z o.o. (do dnia 31 grudnia 1998 roku – (...) B.” S.A.) w okresie od dnia 5 września 1984 roku do dnia 31 lipca 1989 roku zajmowała stanowisko robotnika magazynowego. Skarżąca zatrudniona była w magazynie części maszyn i stali. Z zeznań ubezpieczonej i powołanego w sprawie świadka T. G., będącego przełożonym wnioskodawczyni jednoznacznie wynika, że do obowiązków powierzonych jej przez pracodawcę na wskazanym stanowisku pracy należało: przyjmowanie towarów do magazynu, wydawanie ich, a także układanie. Wspomnianymi towarami były: stal, blachy, rury, ołów oraz włókna azbestowe. Jak dookreślił świadek T. G. w magazynie, w którym pracowała skarżąca znajdowało się jej biurko, przy którym wykonywała obowiązki. Wówczas zajmowała się przyjmowaniem i wydawaniem kwitów. W oparciu o powyższe ustalenia, nie ulega wątpliwości, że do zakresu zadań skarżącej na stanowisku robotnika magazynowego w spornym okresie przynależne były różnego rodzaju czynności, zarówno te dotyczące towarów, których materia skoncentrowana była na stali - blachy, rury, jak również ołowiu i włóknie azbestowym. Trudno zatem uznać biorąc pod uwagę dobową normę czasu pracy wnioskodawczyni (od 8 do 16), że wskazaną pracę na stanowisku robotnika magazynowego przy ołowiu i azbeście mogła ona wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a tylko taka praca podlega zaliczeniu przez ustawodawcę do prac wykonywanych w szczególnych warunkach zgodnie z zarządzeniem Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku (Wykaz A, Dział IV, pozycja 40, punkt 10 – prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych – pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych na stanowisku maszynista urządzeń przeładunkowych i układających).

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawczyni spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach pozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, że nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Reasumując wnioskodawczyni nie wykazała, aby w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę zaliczaną do prac w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat do dnia 31 grudnia 2008 roku.

Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że wnioskodawczyni nie spełniła warunków pozwalających na przyznanie prawa do rekompensaty.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. wnioskodawczyni pouczając o sposobie i terminie wniesienia apelacji

06.12.21r.