Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 listopada 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 30 września 2020 roku przeliczył od 1 września 2020 r. emeryturę W. H., przyjmując do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1971 do 1990 r., w związku z czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ( (...)) wyniósł 111.74 %, a podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (111.74 %) przez 2275,37 zł, tj. kwotę bazową – w związku z czym wyniosła 2542,50 zł. Do ustalenia wysokości emerytury zakład uwzględnił: 40 lat, 8 miesięcy 11 dni - tj. miesięcy 488 okresów składkowych i 4 miesiące 8 dni tj. 4 miesiące okresów nieskładkowych. Obliczenie wysokości emerytury nastąpiło w następujący sposób:

24 % x 2275,37 zł = 546,09 zł

(488 x 1,3 %) : 12 x2542,50 = 1344,22 zł

( 4 x 0,7 %) (...),50 =5,85 zł

Razem = 1896,16 zł, po ustawowych waloryzacjach 2655,01 zł.

/decyzja –k. 181/182 akt ZUS/

W. H. złożył odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany i zaliczenia do podstawy emerytury dodatkowo okresów zatrudnienia i wynagrodzenia w następujących zakładach pracy:

1. w okresie od 1 września 1972 r. do 31 grudnia 1972 r. w (...), , wskazując, że powyższy okres pracy dotyczy pełnienia dodatkowych obowiązków inspektora nadzoru na II-ej zmianie na wydziale WT-17 i związany był z tzw. rozruchem i przekazaniem oddziału do eksploatacji.

2. w okresie od 15 marca 1973 r. do 15 lipca 1973 r. w (...), wskazując, że powyższy okres związany jest z pełnieniem dodatkowych obowiązków inspektora nadzoru na II-ej zmianie w wydziale Barwników H. B.-II.

3. w okresie od 1 lutego 1976 r. do 31 maja 1976 r. w (...), wskazując, że powyższy okres dotyczy pełnienia dodatkowych obowiązków inspektora nadzoru na II-ej zmianie w oddziale Benzydyny i był związany z tzw. rozruchem i przekazaniem oddziału do eksploatacji.

Wskazał, że osoba pełniąca nadzór inwestycyjny w trakcie budowy oddziału każdorazowo uczestniczyła w jego rozruchu i przekazaniu do eksploatacji.

/odwołanie – k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazanego stanowiska podniesiono, iż sporną decyzją organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonego w oparciu o przedłożone dokumenty, uwzględniając w jej podstawie wymiaru wszystkie dokumenty płacowe jak również angaże, które wnioskodawca przedłożył do wniosku o przeliczenie świadczenia, zaś za okresy zatrudnienia w ramach stosunku pracy, za które nie zostały udokumentowane wynagrodzenia organ rentowy przyjął wynagrodzenia minimalne. Ponadto decyzją z dnia 25 września 2008 roku do podstawy wymiaru zostały przyjęte angaże z (...) z lat 1972 -1975, natomiast wynagrodzenie z roku 1976 zostało przyjęte z legitymacji ubezpieczeniowej. Wnioskodawca w odwołaniu nie przedłożył żadnych nowych dowodów ani nie wskazał nowych okoliczności, które mogłyby mieć wpływ na zmianę zaskarżonej decyzji. /odpowiedź na odwołanie k. 5/

Na rozprawie w dniu 25 maja 2021 r. wnioskodawca poparł odwołanie i wniósł o zaliczenie dodatkowo dochodów otrzymywanych w latach 1972-1973 w związku z pełnieniem dodatkowych obowiązków. Wniósł o przyjęcie, iż pracował na drugą zmianę z tą samą stawką wynagrodzenia miesięcznego jaka wynikała z angaży. Podał, że w okresach, które były okresami rozruchu wydziału pracował po cztery, pięć lub osiem godzin dziennie i nie miał wypłacanego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Wskazał, iż nie dysponuje dokumentem z którego wynikałaby stawka wynagrodzenia za dodatkową pracę. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. /stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 25.05.2021 oo:01:433 -00:11:05/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. H. urodził się (...) /okoliczność bezsporna/

W okresie od 1 kwietnia 1972 r. do 26 sierpnia 1976r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w Z. na stanowisku inspektora nadzoru w Wydziale Nadzoru Inwestycji. /świadectwo pracy k. 19 akt ZUS/

Wynagrodzenie za wskazany okres zatrudnienia za lata 1972 -1975 dokumentują angaże ze wskazanego zakładu pracy , natomiast wynagrodzenie z roku 1976 zostało wskazane z legitymacji ubezpieczeniowej.

Wskazane wynagrodzenie kształtowało się w następujący sposób:

- od 1 kwietnia 1972 r - 2.600 zł miesięcznie,

- od. 1 kwietnia 1973 r. - 2.800 zł miesięcznie,

- od 1 lipca 1974 r. - 3.100 zł miesięcznie,

- od 1 listopada 1974 r. -3.250 zł miesięcznie,

- od 1 lipca 1975 r. - 3.400 miesięcznie.

Tak ustalone wynagrodzenie zostało uwzględnione przy wyliczeniu należnego wnioskodawcy świadczenia.

/bezsporne, angaże k. 20-24 akt ZUS oraz k. 13-15, legitymacja ubezpieczeniowa k. 40 akt ZUS. decyzja k. 69 akt ZUS karta przebiegu zatrudniania i obliczenie wskaźnika podstawy wymiaru k. 71-76 akt ZUS, pismo k. 28/

W okresie od 1 września 1972 r. do 31 grudnia 1972 r. wnioskodawcy powierzono pełnienie dodatkowych obowiązków inspektora nadzoru na II-ej zmianie na wydziale WT-17 związanym z tzw. rozruchem i przekazaniem oddziału do eksploatacji. /pismo znak NK/72 z dnia 23.09.1972 k. 155/156 akt ZUS, k. 11, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 16.11.2021 00:03:25 - 00:27:06/

W okresie od 15 marca 1973 r. do 15 lipca 1973 r. wnioskodawca ponad powierzony mu etat pełnił dodatkowe obowiązki inspektora nadzoru na II-ej zmianie w wydziale Barwników H. B.-II. /pismo znak NK/73 z dnia 21.03.1973r. k. 12 przydział robót do nadzorowania w latach 1973-1975 k. 146-151 akt ZUS k. 16 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 16.11.2021 00:03:25 - 00:27:06/

W okresie od 1 lutego 1976 do 31 maja 1976 r. wnioskodawca był zaś dodatkowo zatrudniony na drugiej zmianie w wydziale Benzydyny. Wskazany oddział był związany z tzw. rozruchem i przekazaniem oddziału do eksploatacji. /przydział robót do nadzorowania w latach 1973-1975 k. 146-151 akt ZUS k. 16 zaświadczenie o odbyciu praktyki zawodowej z dnia 26.07.1976 k. 17-20 k.137-144 akt ZUS zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 16.11.2021 00:03:25 - 00:27:06/

Praca w rozruchu była pracą dodatkową nie wynikającą z zakresu obowiązków. Nie obejmowała ich żadna dodatkowa umowa. /zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 16.11.2021 00:03:25 - 00:27:06/

Do obowiązków wnioskodawcy jako pracownika nadzoru technicznego zwianych z prowadzonymi pracami rozruchowymi i przekazaniem oddziału do eksploatacji należało utrzymywanie ścisłej współpracy z kierownictwem rozruchu oraz wykonywanie zaleceń mających wpływ na prawidłową pracę zespołu. Składało się na to rozwiązywanie problemów z projektantem, służbami wykonawczymi ze strony inwestora, służbami BHP, Inspekcją Pracy, zlecanie niezbędnych prac wykonawcy, nadzór nad powyższym i ich rozliczanie. Grupa rozruchowa sprawdzała wszystkie urządzenia, które były stopniowo podłączane, maszyny urządzenia produkcyjne w tym kadzie. Wnioskodawca - gdy zachodziła konieczność zmian -musiał powyższe nanieść na planie uzgodnić to z projektantem , szkic musiał uzyskać zgodę wszystkich służb zakładowych, następnie należało to nanieść na właściwy projekt. Musiał wycenić pace uzyskać zgodę kierownika obiektu i rozliczyć to po wykonaniu. Czas pracy był nielimitowany podyktowany wymiarem zadań niezbędnych dla rozwiązania zaistniałych problemów, obejmował czas narad. Nie był ściśle rozliczany u kierownika znajdowała się wyłącznie lista pracowników rozruchu, którą ci podpisywali. Zdarzało się, iż czas na wykonanie zadań dodatkowych związanych z rozruchem pokrywał się z czasem podstawowej pracy. Za pracę w trakcie rozruchu nadzorujący otrzymywał pensje podstawową wynikającą z angażu aktualnego zaszeregowania bez premii i innych dodatków po zakończeniu prac rozruchowych wypłacano nagrody pieniężne. W każdym miesiącu w spornych okresach wnioskodawca miał wypłacany dodatek a rozruch w stałej wysokości niezależnie od ilości godzin przeznaczonych na te czynności. Nie było wypłacane wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach. /pisemne zeznania świadka W. P. k. 72-73, pisemne zeznania świadka T. D. k. 75-76, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 16.11.2021 00:03:25 - 00:27:06/

Brak jest jakiegokolwiek dokumentu z którego wynikałaby stawka wynagrodzenia za tak wykonywaną dodatkowo pracę. /bezsporne/

Decyzją z dnia 25 września 2008 r. W. H. nabył od 1 września 2008 r. uprawnienia do emerytury przyznanej na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wskazaną decyzją do wyliczenia podstawy wymiaru przyjęto wynagrodzenie ustalone na podstawie angaży z (...) z lat 1972 -1975, natomiast wynagrodzenie z roku 1976 zostało przyjęte z legitymacji ubezpieczeniowej. /bezsporne decyzja k. 69 akt ZUS karta przebiegu zatrudniania i obliczenie wskaźnika podstawy wymiaru k. 71-76 akt ZUS/

W dniu 30 września 2020 r. wnioskodawca wniósł o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem załączonej nowo pozyskanej dokumentacji z okresu zatrudnienia w (...) B. w Z. a okres od 1 kwietnia 1972 r. do 26 sierpnia 1976 r. na stanowisku inspektora nadzoru. /wniosek k. 159-160 akt ZUS, załączone dokumenty k 137-157 ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych.

Stan faktyczny w sprawie niniejszej nie budzi wątpliwości.

Sąd oparł się w szczególności na zachowanych dokumentach osobowych ze spornego okresu wskazujących na zakres powierzonych wnioskodawcy obowiązków i wysokość wypłacanego mu wynagrodzenia za pracę - jego elementów składowych.

Ustaleń w sprawie poczyniono nadto w oparciu o zeznania świadków i częściowo w oparciu o przesłuchanie wnioskodawcy. Sąd w przeważającym zakresie dał im wiarę jednak uznał, iż nie są one wystarczające dla ustalenia wysokości wynagrodzenia jakie wnioskodawca otrzymywał w związku z rozruchem dodatkowo uruchomianych oddziałów. W tym przedmiocie wskazać należy, iż niewątpliwie praca przy rozruchu składała się na dodatkowe obowiązki skarżącego, jednak w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie jest jednak jasne jak była ona wynagradzana.

Wnioskodawca formując żądanie twierdził, iż za pracę na drugiej zmianie otrzymywał nijako drugie wynagrodzenie za pracę z tą samą stawką wynagrodzenia miesięcznego jaka wynikała z angaży, niezależnie od przepracowanych godzin. Twierdzenie to nie znajduje jednak potwierdzenia w zeznaniach przesłuchanych w procesie świadków nadto w zeznaniach samego wnioskodawcy. Zeznający w sprawie świadkowie twierdzili, iż za pracę także tę dodatkową wnioskodawca otrzymywał po prostu wynagrodzenie zasadnicze wynikające z zawartej umowy. Wnioskodawca mimo, iż wykonywał dodatkową pracę miał otrzymywać wynagrodzenie podstawowe. Żaden z nich nie wskazywał, iż za taką pracę wypłacano mu właściwie drugą pensję. Świadek P. zeznał wprost, że każdy pracownik nadzoru pracujący w tym charakterze otrzymywał pensję podstawową wynikającą z angażu aktualnego zaszeregowania bez premii i innych dodatków, zaś po zakończeniu prac rozruchowych wypłacano nagrody pieniężne. Tym samym twierdzenia powoda w tym zakresie uznać należy za niewiarygodne.

Ponadto wskazać należy iż w swym przesłuchaniu sam wnioskodawca podnosił, że za pracę w rozruchu otrzymywał jedynie dodatkowo stały dodatek. Tym samym twierdzenia, iż wynagrodzenie za pracę w tym okresie winno zostać ustalone z uwzględnieniem stawki płacy zasadniczej nie może się ostać.

W sprawie bezspornym jest też, iż nie istnieją żadne dokumenty pozwalające ustalić jak kształtował się dodatek za rozruch, stawka wynagrodzenia za dodatkową pracę. Zeznania świadków i przesłuchanie wnioskodawcy nie są w tym zakresie zaś spójne i na tyle precyzyjne by na ich podstawie można było poczynić wiarygodne ustalenia liczbowe w tym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 291) wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z ust. 2 i ust. 3 powołanego przepisu wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia, a podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Powołany ust. 6 stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z ust. 4 i ust. 5 art. 15 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach,
z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty oraz mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Jak zaś stanowi ust. 2a art. 15 jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek
w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Z kolei w myśl przepisu art. 53 ust. 1 powyższej ustawy emerytura obliczana według tego przepisu stanowi sumę trzech składników:

1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Jak dalej stanowi art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej z okresami zatrudnienia wnioskodawcy, co dało podstawę do oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji w świetle zarzutów ubezpieczonego.

Na wstępie wskazać należy, iż brak jest możliwości podwójnego zaliczenia do stażu pracy zatrudnienia wnioskodawcy w (...) z tytułu wykonywania dodatkowych obowiązków.

Po pierwsze wskazać należy, że w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przede wszystkim brak podstaw do uznania iż powód wykonując obowiązki związane rozruchem robił to w ramach dodatkowego zatrudnienia - drugiego etatu. Zgromadzone w sprawie dowody w tym zeznania świadków tej okoliczności nie potwierdzają. Niewątpliwie wskazana praca składała się na dodatkowe obowiązki powoda, niemniej jednak powyższe stanowiło jedynie dodatkowe obciążenie pracą nie zaś inne zatrudnienie w oparciu o inny stosunek prawny.

Po drugie - równoczesne okresy podlegania różnym ubezpieczeniom społecznym nie są sumowane przy obliczaniu okresów wymaganych do ustalenia prawa do świadczeń emerytalnych lub rentowych. /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2001 r. II UKN 698/00/. Zbiegające się w czasie okresy podlegania ubezpieczeniom społecznym nie podlegają sumowaniu przy obliczaniu okresów ubezpieczenia wymaganych do ustalenia prawa do świadczeń emerytalnych lub rentowych. /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 lutego 2013 r. III AUa 1204/12/. Tym samym w sposób oczywisty, żądanie odwołującego w tym przedmiocie nie mogło zostać uwzględnione.

Natomiast co do kwestii uwzględnienia przy wyliczeniu należnych wnioskodawcy świadczeń wynagrodzenia otrzymywanego dodatkowo za pracę w trakcie rozruchu podnieść należy, iż wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać
w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy o pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Jakkolwiek w postępowaniu przed sądem nie obowiązują ograniczenia, co do zakresu środków dowodowych stwierdzających wysokość wynagrodzenia, to nie oznacza to dopuszczalności ustalania wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Możliwe jest dokonanie jedynie stosownych obliczeń rachunkowych w oparciu o dowody pozwalające na ustalenie wynagrodzenia w spornym okresie, nie można natomiast ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń.

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno - rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna.

Należy mieć bowiem na względzie, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenia, dokonane bez oparcia w dokumentacji obrazującej pełne warunki płacy za dany okres zatrudnienia nie mogą stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 21 sierpnia 2013 r., III AUa 459/13, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 3 września 2013 r., III AUa 303/13).

Należy też wskazać, że obowiązek wykazania wynagrodzenia z podanych lat zatrudnienia - wyższego niż przyjęte przez organ rentowy jako podstawa do przeliczenia emerytury lub renty, ciąży na ubezpieczonym.

Według § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz. U.
z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie było nieuwzględnienie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu wysokości emerytury wnioskodawcy, wynagrodzenia faktycznie przez niego osiąganego z racji dodatkowo zlecanych mu czynności w zakresie rozruchu w okresie od 1 września 1972 r. do 31 grudnia 1972 r., od 15 marca 1973 r. do 15 lipca 1973 r. oraz od 1 lutego 1976 r. do 31 maja 1976 r., tj. w czasie zatrudnienia w (...)

Organ rentowy przy ustaleniu wysokości emerytury wnioskodawcy w zaskarżonej decyzji w podstawie wymiaru za sporny okres uwzględnił tylko kwoty wynagrodzenia zasadniczego, wynikające zarówno z angaży jak i legitymacji ubezpieczeniowej, nie uwzględnił zaś żadnych składników wynagrodzenia mających kompensować niewątpliwie wykonywaną dodatkowo przez powoda pracę w rozruchu.

W ocenie Sądu wskazane działanie w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uznać należy za prawidłowe.

Znamiennym jest, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza w sposób pewny wielkości wypłacanego wnioskodawcy wynagrodzenia z tego tytułu. Nie istnieją żadne dokumenty, nawet szczątkowo w sposób przybliżony określający jego charakter i wielkość. Zeznania świadków i wnioskodawcy w tym zakresie Sąd ocenił zaś jako niemiarodajne.

Wnioskodawca, na którym zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał ciężar dowodowy, nie udowodnił zatem swojego roszczenia w tym zakresie. Stosownie bowiem do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony mógł korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok SN z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342) i takie dowody w postaci osobowych źródeł informacji w niniejszym procesie zgłaszał, jednakże ostatecznie nie doprowadziły one do spodziewanych przez niego skutków procesowych. Jeszcze raz podkreślić należy, iż nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Natomiast w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 marca 2006 roku, w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05, Sąd Apelacyjny w Łodzi wskazał, iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże jednocześnie podkreślił, że nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

Jak już podniesiono powyżej wnioskodawca nie przedłożył żadnych miarodajnych dowodów potwierdzających wysokość wynagrodzenia czy dodatku przysługującego za pracę wykonywana nijako ponad podstawowy zakres obowiązków przy rozruchu. Załączona do akt sprawy dokumentacja, głównie w postaci angaży, dowodzi wyłącznie wysokości wynagrodzenia zasadniczego i w żaden sposób nie odzwierciedla zarobków uzyskiwanych za pracę dodatkowo wykonywaną.

Z uwagi na brak dokumentacji świadczącej o wysokości tego składnika wynagrodzenia nie można było domniemywać iż odpowiadało ono wynagrodzeniu zasadniczemu. Brak też było regulaminów premiowania, czy wynagradzania pozwalających choćby ocenić jakie składniki wynagrodzenia przysługiwały za pracę w ten sposób dodatkowo wykonywaną.

W przypadku wynagrodzenia zasadniczego lub innych obligatoryjnych składników wynagrodzenia, wynikających z obowiązujących przepisów, można przyjąć najniższe wynagrodzenie obowiązujące w czasie, którego dotyczy żądanie uwzględnienia tego okresu do przeliczenia świadczenia.

W sytuacji jednak takiego składnika wynagrodzenia, jakim jest premia , czy innego dodatku o charakterze niestałym konieczne jest jednak istnienie dowodów potwierdzających bez wątpliwości fakt jego wypłaty oraz jego wysokość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, LEX nr 390123).

Nie można bowiem pominąć, iż wysokość świadczenia rentowego pozostaje funkcją uzyskiwanych niegdyś dochodów, a zatem dla jego wyliczenia nieodzownym pozostaje ustalenie rzeczywistych zarobków, jako decydujących o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenie społeczne. Tylko niewątpliwe dochody ze stosunku pracy w udowodnionej wysokości, od których odprowadzono składki, mogą być uwzględnione do ustalania wysokości świadczeń emerytalno-rentowych. Z całą mocą podkreślenia wymaga, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób jakkolwiek hipotetyczny prawdopodobny proporcjonalny. Właściwie tylko dokumentacja własna stanowi w postępowaniu sądowym precyzyjny dowód na wysokość wynagrodzenia świadczeniobiorcy. W konsekwencji co już podkreślano w orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419).

Z tych też względów, w ocenie Sądu Okręgowego nie ma żadnych uzasadnionych podstaw by ponownie przeliczyć wnioskodawcy podstawę wymiaru świadczenia przy zaliczeniu wynagrodzeń otrzymywanych za pracę dodatkowo wykonywaną przy rozruchu wydziału. Zaskarżona decyzja odpowiada zatem prawu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Łodzi, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

J.L.