Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2018 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy ze skargi M. B.

z udziałem (...) P. N., J. D. Spółki jawnej w K.

o uchylenie wyroku Stałego Sądu Polubownego (...) w (...)

z dnia 9 maja 2018 r., sygn. akt SK 8421.121.2017

1.  oddala skargę;

2.  zasądza od skarżącego na rzecz uczestnika kwotę 1.217 (jeden tysiąc dwieście siedemnaście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt V AGa 570/18

UZASADNIENIE

M. B. domagał się zasądzenia od (...) P. N., J. D.Spółka Jawna z siedzibą w (...), zwrotu ceny zakupu obuwia marki A. model (...), w wysokości 199,99 zł oraz kwoty 200,- zł jako kosztów dojazdu do W. w związku z reklamacją obuwia.

Strony dokonały zapisu na sąd polubowny dnia 9 marca 2017 roku.
Zaskarżonym wyrokiem Stały Sąd Polubowny (...)w (...) oddalił powództwo oraz obciążył powoda kosztami postępowania.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Polubowny wskazał na następujące ustalenia faktyczne oraz ich ocenę prawną.

Powód w dniu 2 maja 2015 r. zakupił w sklepie pozwanej spółki obuwie męskie marki A. model (...)

W związku z ujawnieniem się wady w użytkowanym obuwiu w dniu 18 czerwca 2016r. powód złożył reklamację z uwagi na przetarcie materiału na zgięciach w prawej i lewej półparze ^”, domagając się wymiany obuwia na nowe .

Pozwana uznała reklamację za bezzasadną w oparciu o opinię rzeczoznawcy Z. I. wydaną na zlecenie pozwanej spółki, z której wynikało, iż: „miejscowe przetarcia materiału wierzchniego są wynikiem postępującego procesu zużywania się wyrobu, jaki zachodzi w indywidualnych warunkach wielomiesięcznej eksploatacji”. Następnie Powód zwrócił się do Powiatowego Rzecznika Konsumentów
w R. z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego. Postępowanie to nie przyniosło oczekiwanego rezultatu. Mimo ponownego rozpatrzenia reklamacji przez pozwana podtrzymała swoje poprzednie stanowisko o niezasadności reklamacji.

Podano, że pozwana spółka jako sprzedawca ponosi odpowiedzialność na zasadach określonych w art. 556 - 576 k.c.

Zgodnie z tymi przepisami sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).

Wskazano, że w sytuacji, gdy rzecz sprzedana ma wady, kupującemu przysługują określone roszczenia. I tak, zgodnie z art. 560 § 1 k.c., jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Zgodnie z art. 560 § 2 k.c., jeżeli kupującym jest konsument ma on prawo do dokonania wyboru sposobu usunięcia wady i może domagać się wymiany wadliwej rzeczy lub usunięcia wady.

Sąd Polubowny stwierdził na podstawie przeprowadzonych dowodów i wyjaśnień stron, że nie wykazano aby obuwie w chwili jego wydania konsumentowi było niezgodne
z umową, to jest aby wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego. Uznano za przekonywującą opinię rzeczoznawcy W. J.. Podano, że opinia była logiczna ,spójna, fachowa i udzielała odpowiedzi na pytania ujęte
w tezie postanowienia dopuszczającego ten dowód. Nie podzielono zastrzeżeń powoda zawartych w piśmie procesowym z dnia 9 marca 2018 roku złożonych do opinii rzeczoznawcy i oddalono jego wnioski dowodowe o wydanie kolejnej opinii przez innego rzeczoznawcę oraz przeprowadzenie oględzin na rozprawie doboru obuwia do stopy. Zastrzeżenia do opinii rzeczoznawcy uznano za polemiką opartą jedynie na subiektywnym odczuciu powoda odnośnie do doboru obuwia do stóp.

Podkreślono, że samo niezadowolenie z opinii nie może być podstawą do wydania opinii uzupełniającej skoro rzeczoznawca swoje stanowisko uzasadnił w sposób przekonywujący
i nie nasuwający żadnych wątpliwości.

Odniesiono się także do sytuacji o której informował powód na rozprawie jakoby nie otrzymywał żadnych pism z Sądu nie z własnej winy.

Podano, że powód nie zakwestionował skutecznie wiarygodności znajdującego się w aktach zwrotnego potwierdzenia odbioru wskazującego na fakt dwukrotnej awizacji przesyłki, zawierającej wezwanie do uzupełnienia braków pisma jak również wezwanie na rozprawę oraz na fakt pozostawienia w oddawczej skrzynce pocztowej informacji o możliwości odbioru przesyłki w placówce operatora. W ocenie Sądu Polubownego, samo twierdzenie powoda, że nie podjęto próby doręczenia mu przesyłki listownej oraz że nie pozostawiano w skrzynce oddawczej informacji o możliwości odbioru takich przesyłek w placówce operatora (awizo), nie było wystarczające do podważenia skuteczności doręczenia pism.

Podano, że próby doręczenia i dwukrotne pozostawienie awizo znajdują potwierdzenie w treści dokumentów urzędowych, tj. zwrotnych potwierdzeń odbioru przesyłki oraz na samych przesyłkach wraz z poczynionymi na nich przez operatora pocztowego adnotacjami. Zaznaczono, że sposób doręczenia - przez Pocztę Polską z dwukrotnym awizowaniem spełnia wymogi dla doręczeń wynikające z § 12. Regulamin organizacji i działania stałych sądów polubownych przy wojewódzkich inspektorach inspekcji handlowej, stanowiący załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 lipca 2017r., Dz. U. poz. 1356; zgodnie z którym sąd polubowny może zawiadamiać i wzywać strony, świadków lub inne osoby w sposób, który uzna za najbardziej celowy, jeżeli uzna to za niezbędne do przyspieszenia rozpoznania sprawy.

Podkreślono, że przesłanie pisma procesowego przez sąd, jego podwójne awizowanie przez Pocztę Polska, wypełnia także wymogi staranności w kwestii doręczeń nałożone na sądy polubowne w art. 1160 K.p.c.

Wskazano, że z treści przepisów § 18 ust. 1 i 2, § 19 ust. 1 i 2 oraz § 20 ust. 1 i 2 obowiązującego do dnia 10 lipca 2017 r. regulaminu stałych polubownych sądów konsumenckich, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 września 2001 r. w sprawie określenia regulaminu organizacji i działania stałych polubownych sądów konsumenckich (Dz. U. z 2001 r., Nr 113, poz. 1214), § 18 ust. 1 i 2, § 19 ust. 1 i 2 oraz § 25 ust. 1 i 2 obowiązującego aktualnie Regulaminu SSP, przepisów przejściowych zawartych w § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
6 lipca 2017 r., oraz art. 1169-1178 K.p.c., wynika, iż jedynie dokonanie przez strony sporu wyboru arbitra, skutkowałoby koniecznością niezmienności składu o ile wybrany arbiter nie ustąpiłby stosowanie do regulacji art. 1175 K.p.c. albo nie zostałby wyłączony zgodnie z § 20-24 Regulaminu SSP. Przyjęto, że skoro ani powód ani pozwany nie dokonali wyboru stałego arbitra, przewodniczący SSP, mógł dokonywać zmian w składzie sądu orzekającego, bowiem zachowane zostały każdorazowo parytety wynikające z § 18 ust. 2 Regulaminu SSP, a strony miały prawo zgłoszenia co najwyżej wniosku o wyłączenie stałego arbitra, czego nie uczyniły.

Odnosząc się do przedmiotu sprawy podano, iż ze względu na wskazany w zgłoszeniu reklamacyjnym moment powstania wady (powyżej jednego roku od wydania rzeczy) powoda nie chroniło domniemanie z art. 556 ² k.c. co do istnienia wady rzeczy w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego, co oznacza, że zgodnie z art. 6 K.c. oaz art. 232 K.p.c., to powód powinien wykazać okoliczności wskazujące na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi, czego nie uczynił ze względu na niekorzystną dla niego opinię rzeczoznawcy. Zaznaczono, że okres odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność nabytego towaru z umową (wadę) wynosi 2 lata, niemniej jednak nie jest on równoznaczny z okresem trwałości i odporności na zużycie rzeczy, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie.

Ustalono, że obuwie nie było wadliwe i brak jest także podstaw do zasądzenia na rzecz powoda kwoty 200 zł jako kosztów dojazdów do sklepu pozwanej we W.. Podano, że żądanie to byłoby uzasadnione w sytuacji wadliwości rzeczy sprzedanej. art. 574 § 1 i 2 k.c.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu powołano art.98 k.p.c.

Skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego wniósł M. B.. Nadto domagał się zasądzenia od strony przeciwnej na rzecz skarżącego kosztów postępowania według norm przepisanych oraz rozpoznania sprawy również pod nieobecność skarżącego.

Skarżący podniósł, że został pozbawiony możliwości obrony swoich praw przed sądem polubownym gdyż, sąd ten oddalił jego wnioski dowodowe. Zarzucił, że sąd ten nie uwzględnił zastrzeżeń skarżącego, co do opinii rzeczoznawcy w zakresie stwierdzeń, iż do uszkodzeń obuwia przyczynić się mogło luźny sposób sznurowania obuwia lub brak optymalnego dopasowania obuwia do kształtu stóp użytkownika w sytuacji braku możliwości stwierdzenia powyższego przez rzeczoznawcę bez obecności skarżącego.

Ponadto zarzucił, że w trakcie postępowania zmienił się skład sądu orzekającego, a skarżący nie miał możliwości dokonania wyboru nowego arbitra oraz nie posiadał wiedzy, co do możliwości zgłoszenia wniosku o wyłączenie nowego arbitra.

Uczestnik postępowania (...) P. N., J. D. Spółka Jawna z siedzibą w K. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył , co następuje.

Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego nie jest zasadna i dlatego nie mogła odnieść skutku.

Sąd Apelacyjny zważa, że skarga o uchylenie wyroku arbitrażowego ma szczególny charakter – łączy w sobie cechy nadzwyczajnego środka odwoławczego (skargi o wznowienie postępowania) z powództwem zmierzającym do ukształtowania zmiany stanu prawnego wywołanego wyrokiem arbitrażowym. Skarga o uchylenie bowiem ma zmienić sytuację uregulowaną orzeczeniem sądu polubownego i zmierza do uchylenia ostatecznego (prawomocnego) wyroku tego sądu. Skarga jest jednocześnie nadzwyczajnym środkiem nadzoru judykacyjnego sądu państwowego nad działalnością sądu polubownego. Należy podkreślić, że rozpoznając skargę o uchylenie wyroku arbitrażowego, sąd państwowy w zasadzie nie bada rozstrzygnięcia sądu arbitrażowego co do meritum, a w szczególności nie kontroluje, czy wyrok ten znajduje podstawę w faktach przytoczonych w uzasadnieniu oraz czy fakty te zostały prawidłowo ustalone. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego skarga ma charakter kasatoryjny, skoro sąd państwowy może wyrok sądu polubownego jedynie uchylić w całości lub w części albo oddalić skargę, nie może natomiast wydać orzeczenia rozstrzygającego sprawę co do meritum.(por. orzeczenie SN z dnia 6 stycznia 1961 r., 2 Cr 532/59, PiP 1962, z. 2, s. 346; wyrok SN z dnia 13 grudnia 1967 r., I CR 445/67, OSNCP 1968, nr 8–9, poz. 149 oraz postanowienie SN z dnia 27 czerwca 1984 r.,
II CZ 67/84). Podkreślenia wymaga, że przyczyny uchylenia są natury formalnej, albowiem, jak już wyżej wskazano, niedopuszczalne jest badanie tego, czy sąd polubowny należycie rozstrzygnął sprawę pod względem faktycznym i prawnym. Naruszenie prawa materialnego może być podstawą do uchylenia wyroku sądu polubownego jedynie wtedy, gdy wyrok ten swą treścią uchybia podstawowym zasadom porządku prawnego (art. 1206 § 2 pkt 2). W wyroku z dnia 11 maja 2007 r., I CSK 82/07 (OSNC 2008, nr 6, poz. 64), Sąd Najwyższy wyraźnie stwierdził, że uchylenie wyroku sądu polubownego może nastąpić wyłącznie z przyczyn wymienionych w art. 1206 k.p.c. i że sąd państwowy nie może w ramach postępowania o uchylenie rozpoznawać merytorycznie sporu między stronami postępowania arbitrażowego. (por. T. Ereciński Komentarz do art.1206 k.p.c., Lex).

W świetle powyższych rozważań podniesiony w skardze zarzut wskazujący na pozbawienie możliwości obrony praw przed sądem polubownym na skutek oddalenia wniosków dowodowych skarżącego nie mógł odnieść skutku. Analiza akt sprawy Stałego Sądu Polubownego(...) w (...) sygn. akt SK.8421.121.2017 prowadzi do wniosku, że w postępowaniu przed tym sądem zachowane zostały podstawowe zasady postępowania. Skarżący czynnie uczestniczył w postępowaniu, składał stosowne wnioski i pisma procesowe. Zarzut, że sąd polubowny nie uwzględnił zastrzeżeń skarżącego, co do opinii rzeczoznawcy nie może odnieść skutku w niniejszym postępowaniu bowiem zmierza do podważenia merytorycznej treści rozstrzygnięcia.

Podniesiony w skardze zarzut zmiany składu orzekającego trakcie postępowania bez możliwości dokonania przez skarżącego wyboru nowego arbitra oraz braku pouczenia o możliwości zgłoszenia wniosku o wyłączenie nowego arbitra – nie jest zasadny.

Stosownie do zasad określonych w REGULAMINIE ORGANIZACJI I DZIAŁANIA STAŁYCH SĄDÓW POLUBOWNYCH PRZY WOJEWÓDZKICH INSPEKTORACH INSPEKCJI HANDLOWEJ stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 lipca 2017 r. w sprawie określenia regulaminu organizacji i działania stałych sądów polubownych przy wojewódzkich inspektorach inspekcji handlowej jednocześnie z zawiadomieniem stron o terminie rozprawy przewodniczący wzywa je, pod rygorem powołania arbitrów przez przewodniczącego, aby w terminie tygodnia od dnia doręczenia wezwania powołały do składu orzekającego po jednym arbitrze z listy, wskazując na możliwość wyboru arbitrów:

1) stronie będącej konsumentem - spośród stałych arbitrów wyznaczonych przez organizacje pozarządowe reprezentujące interesy konsumentów albo stałych arbitrów wyznaczonych przez wojewódzkiego inspektora inspekcji handlowej lub inną zainteresowaną jednostkę organizacyjną na wniosek organizacji pozarządowej reprezentującej interesy konsumentów;

2) stronie będącej przedsiębiorcą - spośród stałych arbitrów wyznaczonych przez organizacje pozarządowe reprezentujące interesy przedsiębiorców albo stałych arbitrów wyznaczonych przez wojewódzkiego inspektora inspekcji handlowej lub inną zainteresowaną jednostkę organizacyjną na wniosek organizacji pozarządowej reprezentującej interesy przedsiębiorców. Jeżeli w zakreślonym terminie strona nie powołała arbitra, powołuje go przewodniczący, mając na uwadze, że w składzie orzekającym jeden z arbitrów powinien być powołany z listy spośród stałych arbitrów wyznaczonych przez organizacje pozarządowe reprezentujące interesy konsumentów albo stałych arbitrów wyznaczonych przez wojewódzkiego inspektora inspekcji handlowej lub inną zainteresowaną jednostkę organizacyjną na wniosek organizacji pozarządowej reprezentującej interesy konsumentów, a drugi - spośród stałych arbitrów wyznaczonych przez organizacje pozarządowe reprezentujące interesy przedsiębiorców albo stałych arbitrów wyznaczonych przez wojewódzkiego inspektora inspekcji handlowej lub inną zainteresowaną jednostkę organizacyjną na wniosek organizacji pozarządowej reprezentującej interesy przedsiębiorców (por. § 18 ust. 1 i 2 Regulaminu SSP).

W rozpoznawanej sprawie w zawiadomieniu o rozprawie wyznaczonej na dzień
12 czerwca 2017 r. strony zostały wezwane do wyznaczenia do składu orzekającego arbitra z listy stałych arbitrów w terminie tygodniowym pod rygorem wyznaczenia arbitra z urzędu
(k. 20, 21 akt). Zawiadomienie to zostało doręczone skarżącemu 26 maja 2017r.(k.23 akt). Mimo upływu zakreślonego terminu żadna ze stron nie wyznaczyła własnego arbitra. Skład orzekający został wyznaczony przez Przewodniczącego z urzędu.
Istotnie w sprawie rozpoznawanej przed sądem polubownym dwukrotnie doszło do zmiany arbitra. Zarządzeniem z dnia 4 grudnia 2017r. Przewodniczący Stałego Sądu Polubownego (...)w (...) powołał stałego arbitra P. B. na arbitra przewodniczącego składowi orzekającemu.
W uzasadnieniu tego zarządzenia wskazano, że dotychczasowy arbiter przewodniczący M. K. rozwiązała stosunek pracy w ramach którego przewodniczyła rozprawom. Następnie z powodu rezygnacji z funkcji arbiter A. N. do składu powołano arbiter I. Z..O zmianach w składzie orzekającym poinformowano strony na rozprawie w dniu 7 marca 2018r. Obecne na rozprawie strony oświadczyły, że nie wnoszą zastrzeżeń odnośnie do zmiany w składzie orzekającym.( k 70 – 71 akt). Trafnie zatem przyjęto, że przewodniczący SSP mógł dokonywać zmian w składzie orzekającym i uczynił to w poprawny sposób. Strony były o zmianach składu informowane, miały możliwość zajęcia stanowiska- oznacza to, że zachowane zostały wymogi co do składu sądu polubownego wynikające z § 18 ust. 2 Regulaminu SSP.

W świetle powyższego wobec braku przesłanek określonych w ar.1206 §1 pkt 4 k.p.c. skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego została oddalona.

O kosztach postępowania apelacyjnego postanowiono na podstawie art.102 k.p.c. odstępując w połowie od obciążania skarżącego kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez uczestnika postępowania. Biorąc pod uwagę, że wartość przedmiotu sporu stanowi kwota 399 zł, kierując się względami słuszności, obniżono o połowę stawkę opłaty za czynności profesjonalnego pełnomocnika określoną na podstawie §8 pkt.4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2015r. poz.1804 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji w rozpoznawanej sprawie.

SSA Olga Gornowicz- Owczarek SSA Aleksandra Janas SSA Irena Piotrowska