Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Majkowski

po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2021 r. w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. E.

przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B.

o ochronę naturalnego Środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda P. E. kwotę 60.500,00 ( sześćdziesiąt tysięcy pięćset ) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 listopada 2018 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda P. E. kwotę 7.067,00 ( siedem tysięcy sześćdziesiąt siedem ) zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

4.  zasądza od powoda P. E. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwotę 1.350,00 ( jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt ) zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

5.  nakazuje pobrać od powoda P. E. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2.054,64 ( dwa tysiące pięćdziesiąt cztery 64/100) zł tytułem zwrotu wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa,

6.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 6.163,92 ( sześć tysięcy sto sześćdziesiąt trzy 92/100) zł tytułem zwrotu wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 353/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 listopada 2018 r. (data wpływu) pełnomocnik powoda P. E. wniósł o:

a)  zasądzenie od Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B., kwoty 80.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 listopada 2018 r. do dnia zapłaty,

b)  zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda P. E. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jak wskazał pełnomocnik powoda w uzasadnieniu pozwu, na żądaną kwotę składają się kwoty:

a)  75.000 zł tytułem częściowego odszkodowania w związku z ograniczeniem sposobu korzystania i zmniejszeniem wartości nieruchomości,

b)  5.000 zł tytułem częściowego odszkodowania w związku z koniecznością wykonania prac adaptacyjnych i rewitalizacji akustycznej budynków.

W piśmie z dnia 4 listopada 2021 r. (data wpływu) pełnomocnik powoda zmodyfikował powództwo w ten sposób, iż wskazał, że na żądaną kwotę 80.000 zł składają się kwoty :

a)  61.800 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17.11.2018 r. do dnia zapłaty – tytułem odszkodowania obejmującego utratę (zmniejszenie) wartości nieruchomości powoda;

b)  18.200 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17.11.2018 r. do dnia zapłaty – tytułem odszkodowania obejmującego koszty rewitalizacji akustycznej budynków

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego Skarbu Państwa - (...) Zarządu (...) w B. wniósł o oddalenia powództwa w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej kosztów postępowania według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód jest właścicielem niezabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w O., gm. Ł., pow. (...) o powierzchni 4,0497 ha, stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów numerem (...), dla której Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Powód jest także właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w O., gm. Ł., pow. (...) o łącznej powierzchni 4,9502 ha, obejmującej niezabudowaną działkę oznaczoną w ewidencji gruntów numerem (...), o powierzchni 3,5361 ha oraz zabudowaną działkę oznaczoną w ewidencji gruntów numerem (...) o powierzchni 1,4141 ha, dla której Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...)

Powód jest ponadto właścicielem nieruchomości gruntowej niezabudowanej położonej w K., gm. Ł., pow. (...) o łącznej powierzchni 3,3500 ha obejmującej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów numerem 10 o powierzchni 0,9500 ha, dla której Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...)

(wydruki z księgi wieczystej k. 15-19, 22-27, 31-38; wypisy z rejestru gruntów k. 20, 28-29, 39; mapy ewidencyjne k. 21, 30, 40)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania, w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo- usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

§ 9. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo- usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo- usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

§ 10. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia nieruchomości nie ma aktualnie opracowanych planów miejscowych, a istniejące uprzednio przestały obowiązywać. Dla gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, którego ostatnie zmiany przyjęte zostały uchwałą Rady Gminy w Ł. nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 30 października 2018 r. Pomimo, że studium nie jest źródłem prawa miejscowego, z uwagi na brak planu dla obszaru usytuowania nieruchomości informacje w nim zawarte są źródłem danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu, gdyż przy sporządzaniu planu ustalenia zawarte w studium są wiążące dla organów gminy.

Stosownie do zapisów studium gminy Ł. działki:

- nr (...) położona w miejscowości K. przeznaczona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, terenie użytków zielonych i terenie upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych (V-VI);

- nr 10 położona w miejscowości K. przeznaczona jest na pozostałych terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych (V-VI);

- nr (...) położona w miejscowości O. przeznaczona jest na tereny użytków zielonych, tereny upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych (V-VI), tereny upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej (I-IV) i terenie usług handlu, oświaty, administracji, kultury i innych;

- nr (...) położona w miejscowości O. przeznaczona jest na tereny użytków zielonych, tereny upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych (V-VI), tereny upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej (I-IV) i terenie usług handlu, oświaty, administracji, kultury i innych;

- nr (...) położona w miejscowości O. przeznaczona jest na tereny zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej.

Brak planu zagospodarowania przestrzennego może mieć istotne znaczenie w przypadku ewentualnych zamierzeń inwestycyjnych, ponieważ w świetle art. 4 u.p.z.p. ustalenie przeznaczenia terenu oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Natomiast w braku planu może to nastąpić w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Wymóg uwzględnienia studium wynika również z art. 154 ust. 2 i 3 u.g.n w świetle którego w przypadku braku planu miejscowego przeznaczenie nieruchomości ustala się na podstawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Natomiast w przypadku braku studium lub decyzji, uwzględnia się faktyczny sposób użytkowania nieruchomości.

Regulację szczególną stanowi uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Jest to kolejny akt o podobnym charakterze. Poprzednim była uchwała nr (...)Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010 r., uchylona przez obecnie wprowadzoną w życie.

Określony w obowiązującej uchwale nr (...) obszar ograniczonego użytkowania został podzielony na 2 podobszary oznaczone symbolami A i B:

- podobszar A, którego wewnętrzną granicę wyznacza granica terenu lotniska, z kolei granicę zewnętrzną izolinie równoważnego poziomu dźwięku LAeąD = 60 dB oraz LAeqN = 50 dB,

- podobszar B, którego wewnętrzną granicę wyznacza zewnętrzna granica podobszaru A, z kolei granicę zewnętrzną izolinie równoważnego poziomu dźwięku LAeqD = 55 dB oraz LAeąN = 45 dB,

Z załącznika graficznego wynika, że działki powoda, których dotyczy sprawa, znajdują się w podobszarze A.

Pierwotnie powołany do sprawy biegły dokonał wyceny jedynie działek (...), albowiem wobec działek (...) w O. przyjęto brak potencjału zabudowy, wobec czego w takiej sytuacji nie uległaby zmianie wartość terenów w wyniku wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania.

Wartość rynkowa działki nr (...) w O. zlokalizowanej w strefie A została oszacowana przez biegłego na 108.800,00 zł. Biegły w wydanej opinii przyjął wynikowy średni współczynnik utraty wartości nieruchomości związany z lokalizacją na danym podobszarze na poziomie 13,1%. Określony na tej podstawie łączny wymiar utraty wartości w odniesieniu do działki nr (...), znajdującej się w podstrefie A wynosi zatem 14.300 zł.

Wartość rynkowa działki (...) w K. zlokalizowanej w strefie A została oszacowana przez biegłego na 124.300 zł. Biegły w wydanej opinii przyjął wynikowy średni współczynnik utraty wartości nieruchomości związany z lokalizacją na danym obszarze na poziomie 16,6%. Określony na tej podstawie łączny wymiar utraty wartości w odniesieniu do działki nr (...) znajdującej się w podstrefie A wyniósł zatem 20.600 zł

W opinii uzupełniającej biegły K. N. (1) dokonał dodatkowo wyceny działki (...), w stosunku do której pierwotnie przyjmował teoretyczną niemożność wykorzystania ją na cele mieszkaniowe. Wartość rynkowa wyodrębnionej funkcjonalnie części działki (...), znajdującej się w podobszarze A wynosi 44.400 zł. Uwzględniając wskaźnik utraty wartości gruntów rolnych z potencjałem zabudowy mieszkaniowej, wynikający z ustanowienia (...) dla podobszaru A wynoszący 16,6%, utrata wartości działki nr (...) została oszacowana przez biegłego na 7.400 zł.

W odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność powoda, łączny spadek wartości rynkowej w następstwie wejścia w życie uchwały (...) Sejmiku Województwa (...), ustanawiającej nowe granice obszaru ograniczonego użytkowania został oszacowany przez biegłego na 42.300 zł

(opinia biegłego K. N. (1) w zakresie określenia zmiany wartości nieruchomości k. 99-205; opinia uzupełniająca biegłego K. N. (1) w zakresie określenia zmiany wartości nieruchomości k. 244-255)

Wchodząca w skład nieruchomości działka (...) zabudowana jest dwoma budynkami gospodarczymi zaadoptowanymi na cele prowadzenia działalności gospodarczej z zakresu meblarstwa. W jednym z budynków powoda wyodrębniona została część mieszkalna. Budynek ten przed utworzeniem (...) nie spełniał wymogów Prawa budowlanego w zakresie izolacyjności akustycznej dla obiektów mieszkalnych. Zapewnienie odpowiedniego klimatu akustycznego po wprowadzeniu (...) wymaga poniesienia dodatkowych nakładów mających na celu poprawę izolacyjności akustycznej przegród budowlanych. Nakłady te są konsekwencją wymogów wprowadzonych uchwałą z 2016 roku o wprowadzeniu (...). Zapewnienie właściwego mikroklimatu w pomieszczeniach powoda podlegających ochronie akustycznej podczas występowania hałasu lotniczego wymaga instalacji dodatkowych urządzeń (wentylatorów sufitowych) w części mieszkalnej.

Z wydanej przez biegłego K. N. (1) opinii wynika, że koszty rewitalizacji akustycznej nieruchomości powoda przeznaczonych na cele mieszkaniowe wynoszą 18.200 zł.

(opinia biegłego K. N. (1) w zakresie ustalenia kosztów rewitalizacji akustycznej k. 292 –464)

Sąd uznał wszystkie wyżej wymienione dokumenty za wiarygodne, przede wszystkim dokumenty urzędowe. Zostały sporządzone w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji, odpowiadając tym samym dyspozycji art. 244 § 1 k.p.c. Zgodnie z treścią art. 244 § 1 k.p.c., dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów. Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd oparł przede wszystkim na opinii biegłego sądowego K. N. (1) w zakresie, w jakim biegły oszacował utratę wartości nieruchomości strony powodowej wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz koszty rewitalizacji akustycznej budynku przeznaczonego na cele mieszkaniowe. Ponieważ już w chwili wejścia w życie (...) budynek powoda nie spełniał ówczesnych norm Prawa budowlanego, biegły dokonał oszacowania poprzez wskazanie różnicy kosztów, jakie musiałby ponieść na dostosowanie akustyczne budynku powód przed wejściem w życie (...), jak i po jego wejściu w życie. Tym sposobem (w pełni aprobowanym przez Sąd Okręgowy) ustalono różnicę kosztów, jaką z uwagi na wejście w życie (...) musiałby ponieść powód na konieczną rewitalizację akustyczną budynku.

W ocenie Sądu opinia sporządzona została w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał, na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystał źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił wnioski oraz w jaki sposób do nich doszedł. Sąd nie miał też wątpliwości co do tego, że biegły posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w sprawie. Podkreślić należy, że biegły sądowy K. N. (1) sporządzał opinie w zbliżonych rodzajowo sprawach dotyczących obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska w Ł. (które nie były kwestionowane przez sądy obydwu instancji) co pozwala uznać, że posiada on doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie.

Z przyczyn wyżej przedstawionych opinię biegłego sądowego K. N. (1) w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości wskutek stworzenia strefy ograniczonego użytkowania należało uznać za w pełni wiarygodną i przydatną. W konsekwencji to właśnie opinia biegłego K. N. (1) stanowiła podstawę do dokonania w sprawie ustaleń istotnych z punktu widzenia jej rozstrzygnięcia. Biegły wyjaśnił w szczególności, a sąd te wyjaśnienia w pełni podziela, jakie okoliczności legły u podstaw dokonania opisanego w opinii oszacowania wartości nieruchomości. Wskazał z jakiej literatury fachowej korzystał przy sporządzaniu opinii. Biegły uzasadnił również przyjętą metodologię obliczeń. Wyjaśnił, z jakich przyczyn przyjęta przez niego metoda jest prawidłowa i prowadzi do uzyskania adekwatnych wyników. Biegły K. N. (1) wydając opinię dysponował aktualnymi danymi z zakresu obrotu nieruchomościami, reakcji lokalnego rynku na wprowadzenie strefy ograniczonego użytkowania, jak również posiłkował się wyliczeniami.

Podsumowując wskazać należy, że w ocenie Sądu opinia biegłego K. N. (1) w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości powoda i koszty rewitalizacji akustycznej została sporządzona w sposób prawidłowy, z zachowaniem wszelkich zasad szacowania nieruchomości. W konsekwencji nie można jej postawić zarzutu, że nie jest przydatna dla poczynienia ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie. Opinia ta została opracowana przez osobę posiadającą kwalifikacje i wiedzę ze wskazanej wyżej dziedziny, specjalistę o wieloletnim doświadczeniu na polu praktyki i teorii. Stąd też jej istotny walor pomocniczy przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy. Przydatność w/w opinii wynika również z tego, iż odpowiada ona postawionej tezie dowodowej, a autor tej opinii jako osoba obca do stron niewątpliwie nie jest zainteresowany treścią rozstrzygnięcia, jakie zapadnie w niniejszej sprawie. Patrząc przez pryzmat pozostałego materiału dowodowego, uznanego za wiarygodny i spójny, znajdującego się w aktach sprawy, nie sposób kwestionować wywodów powyższej opinii, jej spójności i fachowości, zaś powstałe wątpliwości biegły wyjaśnił w opinii uzupełniającej. Sąd nie znalazł ponadto żadnych podstaw, aby opinię tę zakwestionować z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo P. E. zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami wynikającej z powyższej regulacji odpowiedzialności są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., lex 528219).

W niniejszej sprawie powód wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiącą jego własność nieruchomość, poniósł szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z niej, a w konsekwencji - zmniejszeniu jej wartości. Dla nieruchomości powoda brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Z załączników graficznych oraz wykazu obrębów ewidencyjnych ze spisem działek wynika, że działki powoda znajdują się w całości w podobszarze A. Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr(...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 roku w podobszarze A, na terenie którego usytuowana jest nieruchomość powoda nastąpiła zmiana poprzez wprowadzenie ograniczeń dotychczasowego sposobu korzystania z niej. Powód nie może skutecznie dochodzić zaniechania imisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących mu, wynikających z prawa własności, uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności.

Niewątpliwie zatem, wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości - co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania w obrębie którego usytuowana jest stanowiąca własność P. E. nieruchomość - powód doznał szkody obejmującej obniżenie wartości jego nieruchomości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09, lex 756606, I Aca 772/09 z 17 czerwca 2010 r., lex 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości ( wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., lex 503415). Wartość należącej do powoda nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego w Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje, np. hałas (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, lex 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego rzeczoznawcy, uwzględniając obliczony dla podobszaru A współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy w ślad za powołanym biegłym ustalił, że wartość rynkowa należących do powoda nieruchomości uległa obniżeniu o kwotę łączną 42.300 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powoda roszczeń - żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego własność jego budynku, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie bowiem z art. 136 ust. 3 p.o.ś., w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r. w sprawie III CZP 68/01 – OSNC 2002, z 6., poz. 74). Obowiązek naprawienia szkody po stronie pozwanej polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej, powstał z chwilą wyrządzenia powodowi szkody, tj. z chwilą wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) Nr(...) kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligujący do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09 LEX nr 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powoda właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem stref ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Usytuowany na należącej do powoda działce budynek mieszkalny nie spełniał obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest poczynienie nakładów, których łączne koszty biegły określił ostatecznie na kwotę 18.200,00 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powód dotychczas nie poczynił, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia tych wydatków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, lex 580137). Trzeba także mieć na względzie, że zakres koniecznych do wykonania w tej mierze prac wynikał bezpośrednio z opinii biegłego K. N., który określił jedynie hipotetycznie wartość prac koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w odniesieniu do budynku mieszkalnego usytuowanego na działce powoda.

Reasumując, wynikające z powyższych rozważań wnioski potwierdzają, że w sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powoda w postaci zmniejszenia wartości nieruchomości oraz konieczności poniesienia przez niego nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego. W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, iż P. E. przysługuje odszkodowanie w łącznej wysokości 60.500,00 zł, obejmującej kwotę 42.300,00 zł, o którą zmniejszyła się wartość przedmiotowej nieruchomości na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego w Ł. oraz kwotę 18.200,00 zł tytułem nakładów, jakie powód był zmuszony poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku (pkt 1. wyroku). W sprawie niniejszej w zakresie żądania zwrotu kosztów rewitalizacji akustycznej powództwo zostało uwzględnione w całości, zaś w pozostałym zakresie – obejmującym żądanie odszkodowania tytułem zmniejszenia wartości nieruchomości – zostało oddalone (pkt 2. wyroku)

O odsetkach od zasądzonego roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zasądzając je od kwoty 60.500,00 zł od dnia 28 listopada 2018 r. W wezwaniu wystosowanym przez powoda do pozwanego zakreślono trzydniowy termin na zapłatę. Wezwanie do zapłaty pozwany odebrał w dniu 13 listopada 2018 r. W ocenie Sądu tak oznaczony termin jest zdecydowanie za krótki (zwłaszcza wobec kwoty 2.750.000,00 zł do jakiej zapłaty wzywał powód). Zdaniem Sądu należałoby przyjąć termin rozsądniejszy, dający pozwanemu więcej czasu do analizy zgłaszanego roszczenia i ewentualnej wypłaty środków. Wobec tego – per analogam - rozsądnym terminem udzielonym przez powoda byłby chociażby termin czternastodniowy, stosowany jako termin do złożenia odpowiedzi na pozew. Wobec powyższych rozważań, Sąd zasądził odsetki od 28 listopada 2018 r.

Stosownie do art. 100 k.p.c. Sąd orzekł o kosztach procesu, uznając, że przy wartości przedmiotu sporu oznaczonej na 80.000,00 zł powód na rzecz, którego zasądzono kwotę 60.500,00 zł wygrał sprawę w 75%, a zatem w takim zakresie koszty procesu powinna ponieść strona pozwana. Na koszty procesu poniesione przez powoda w niniejszym postępowaniu składała się opłata od pozwu ( 4.000,00 zł), koszty zastępstwa procesowego ustalone w oparciu o obowiązujące stawki (5.400,00 zł) oraz opłata od pełnomocnictwa (17,00 zł) a zatem łącznie 9.417,00 zł. Pozwany zaś poniósł koszty zastępstwa procesowego ( 5.400,00 zł). W związku z tym, przy uwzględnieniu 75% odpowiedzialności za powstałe koszty, pozwany powinien zwrócić powodowi kwotę 7.067,00 zł, o czym orzeczono w punkcie 3. wyroku. Z kolei przyjmując odpowiedzialność w zakresie 25% za powstałe po stronie pozwanej koszty, w punkcie 4. wyroku zasądzono od powoda na rzecz pozwanego 1.350,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W toku postępowania przyznano wynagrodzenie biegłemu K. N. (1) w kwocie 8.218,56 zł które wypłacono tymczasowo ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu. Wobec powyższego, w myśl art. 113 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. nakazano pobrać od powoda P. E. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2.054,64 zł (8.218,56 zł x 25%), zaś od pozwanego kwotę 6.163,92 zł (8.218,56 zł x 75%), o czym orzeczono odpowiednio w punktach 5. i 6. wyroku.