Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX GC 3490/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12. września 2017 roku powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wystąpiła przeciwko D. B. o zapłatę kwoty 33.233,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, iż dochodzona kwota stanowi sumę na jaką został wypełniony weksel niezupełny, wystawiony przez nią na zabezpieczenie roszczeń, wynikających z łączącej strony umowy leasingu operacyjnego oraz umowy o świadczenie usług serwisowych. ( pozew, k. 3-5)

W dniu 28. września 2017 r. wydany został w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla o sygn. akt IX GNc 6683/17, w którym Sąd nakazał pozwanej D. B. zapłacić kwotę 33.233,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12. września 2017 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.833,00 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 2.400,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. ( nakaz zapłaty, k. 41)

Postanowieniem z dnia 22. marca 2018 r. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., wobec niewskazania przez powoda aktualnego adresu zamieszkania pozwanej. ( postanowienie, k. 55)

W dniu 17. czerwca 2019 r. na podstawie art. 144 k.p.c. dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej - D. B., ustanowiono kuratora w osobie D. M. (obecnie: D. I.). ( zarządzenie, k.80)

Postanowieniem z dnia 30. września 2019 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie w sprawie. ( postanowienie, k. 87)

W dniu 28. października 2019 r. kurator pozwanej wniósł zarzuty od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przewidzianych.

W uzasadnieniu zarzutów kurator pozwanej zakwestionował roszczenie co do zasady jak i wysokości. Strona pozwana zakwestionowała wysokość roszczenia w zakresie sumy wekslowej, wyjaśniając, iż powódka nie przedstawiła faktur lub innych dokumentów rozrachunkowych, z których wynikałaby wysokość należnego świadczenia. Strona pozwana zaprzeczyła, aby pozostawała w opóźnieniu co do zapłaty rat leasingowych. Podniosła także, że wypełnienie weksla nastąpiło niezgodnie z zawartym między stronami porozumieniem. Nadto, zakwestionowała skuteczność przedstawienia weksla do zapłaty, wskazując, iż brak jest dowodu doręczenia wezwania do wykupu weksla. ( zarzuty, k.95-96)

S ąd ustalił, co następuje:

W dniu 15. listopada 2016 r. D. B. złożyła do dyspozycji (...) weksel in blanco bez protestu, który (...) miała prawo wypełnić w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu w (...) z tytułu umowy leasingu nr (...) z dnia 18. listopada 2016 r. oraz umowy o świadczenie usług serwisowych z dnia 18. listopada 2016 r., łącznie z odsetkami za opóźnione płatności i kosztami. Weksel ten (...) mogła opatrzyć datą wystawienia i datą płatności według uznania, zawiadamiając D. B. listem poleconym wysłanym pod wskazany w deklaracji adres. Zgodnie z deklaracją wekslową list ten powinien być wysłany na 7 dni przed terminem płatności. Jako miejsce płatności wskazany został rachunek bankowy powoda w (...) S.A. Oddział w Polsce. ( deklaracja, k. 25, okoliczność bezsporna)

W dniu 18. listopada 2016 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (Finansujący) zawarł z D. B. prowadzącą działalność pod firmą: D.&S. T. D. B. (Korzystający) umowę leasingu nr (...) (Umowa, k. 20-21, okoliczność bezsporna).

Finansujący zobowiązał się nabyć od dostawcy (...) Sp. z o.o., wskazanego przez Korzystającego, pojazd marki R. (...) dCi 130 o wartości 73.170,73 zł netto. Zgodnie z art. 4 Umowy strony ustaliły okres leasingu na 48 miesięcy. Wysokość opłaty leasingowej została określona na kwotę 1.037,70 zł (netto) miesięcznie. Zgodnie z art. 7 weksel własny in blanco stanowił zabezpieczenie wszelkich wierzytelności Finansującego. Zgodnie z art. 8 cena wykupu wynosiła 33.864,88 zł netto plus VAT, razem 41.653,80 zł brutto. Integralną część umowy stanowiły Ogólne Warunki Umowy Leasingu (dalej: OWUL). ( umowa leasingu, k.20-21)

Zgodnie z §6 ust. 1 OWUL Korzystający zobowiązał się do przestrzegania warunków Umowy Leasingu w tym OWUL oraz Umowy Serwisowej, w szczególności zobowiązał się do terminowego uiszczania opłat leasingowych oraz innych płatności przewidzianych w Umowie Leasingu, Umowie serwisowej, także za okres, w którym z jakichkolwiek powodów w tym z powodu siły wyższej nie można było używać pojazdu.

W myśl §6 ust. 9 OWUL, celem zabezpieczenia roszczeń finansującego z tytułu umowy leasingu podczas jej obowiązywania jak i wygaśnięcia, Korzystający zobowiązał się do ustanowienia na rzecz Finansującego następujących zabezpieczeń: 1. złożenia Finansującemu lub jego upoważnionemu przedstawicielowi weksla własnego in blanco z klauzulą „bez protestu” wraz z deklaracją wekslową upoważniającą Finansującego do jego wypełnienia z poręczeniem wekslowym według wzoru wskazanego przez Finansującego; 2. w szczególnie uzasadnionych przypadkach innego zabezpieczenia wskazanego przez Finansującego.

Zgodnie z §9 ust. 2.2 OWUL, Finansujący mógł przedterminowo rozwiązać Umowę Leasingu ze skutkiem na dzień doręczenia Korzystającemu oświadczenia, w przypadku : a) złożenia w stosunku do Korzystającego wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, wniosku o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu lub wniosku o wszczęcie postępowania naprawczego w postępowaniu upadłościowym, wszczęcia w stosunku do Korzystającego postępowania likwidacyjnego lub podziału, złożenia przez Korzystającego wniosku o wykreślenie z właściwej ewidencji lub rejestru przedsiębiorców, ustanowienia zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem (...), b) opóźnienia w zapłacie w terminie co najmniej jednej raty leasingowej lub innych należności na łączną kwotę równą co najmniej jednej racie leasingowej i nie uiszczenia tej płatności w dodatkowym 7 dniowym terminie wyznaczonym przez Finansującego; c) innego istotnego naruszenia Umowy Leasingu (…).

Zgodnie z §9 ust. 2.3 OWUL, jeżeli uzyskana przez Finansującego cena sprzedaży netto Pojazdu lub wartość rynkowa netto Pojazdu ustalona przy przekazaniu go innemu korzystającemu, jest niższa od sumy: a) zdyskontowanych otwartych rat netto (tj. przewidzianych w Umowie Leasingu do upływu umownego terminu jej zakończenia), b) przewidzianej w Umowie Leasingu ceny netto wykupu Pojazdu, c) dodatkowych kosztów poniesionych przez Finansującego w związku ze sprzedażą Pojazdu, w tym kosztów poniesionych przez Finansującego w związku z jego wyceną, naprawą i konserwacją, d) kosztów wymienionych w §11, e) nie opłaconej części składki AC/OC należnej za rozpoczęty okres ubezpieczenia (jeżeli Pojazd był ubezpieczony przez Finansującego) wówczas Korzystający jest zobowiązany, z zastrzeżeniem postanowień ust. 2.4 poniżej, zapłacić Finansującemu różnicę (niezależnie od wszelkich zaległych należności wraz z odsetkami ustawowymi); w przeciwnym przypadku Finansujący jest zobowiązany do zwrotu nadwyżki na rzecz Korzystającego, po potrąceniu ewentualnych zaległych opłat wynikających z Umowy Leasingu lub z innych umów zawartych z Finansującym. ( Ogólne Warunki Umowy Leasingu, k. 14-19)

Raty leasingowe miały być płatne do 18. dnia każdego miesiąca. Pierwsza rata w kwocie 1.039,70 zł netto miała zostać zapłacona do 18. listopada 2016 r., natomiast ostatnia rata do dnia 18 października 2020 r. ( harmonogram opłat, k.112)

W dniu 18. listopada 2016 r. (...) Sp. z o.o. (Usługodawca) zawarła z D. B. (Usługobiorca) umowę o świadczenie usług serwisowych Nr (...), która stanowiła załącznik nr 6 do Umowy Leasingu. Przedmiotem umowy było pośrednictwo w świadczeniu usług serwisowych polegające na zapłacie należności za faktury wystawione na rzecz Usługodawcy tytułem usług wykonanych na rzecz Usługobiorcy, szczegółowo wymienionych w umowie. Zgodnie z § 5 ust. 1 Usługobiorca zobowiązał się do zapłaty wynagrodzenia w łącznej wysokości 5.598,72 zł netto. Strony ustaliły, że wynagrodzenie zostanie rozłożone na 48 miesięcznych rat, każda w wysokości 116,64 zł netto za miesiąc (§2). Zgodnie z § 3 strony ustaliły, że Usługodawca może obciążyć Usługobiorcę wynagrodzeniem, o którym mowa w ust. 1 pomimo utraty prawa do korzystania z usług będących przedmiotem Umowy (na podstawie § 6 Umowy). Wynagrodzenie ustalone w ustępie stanowi karę umowną należną usługodawcy. Zgodnie z zapisem § 7 ust. 1 pkt d) Usługodawca mógł przedterminowo rozwiązać umowę z dniem doręczenia Usługobiorcy stosownego oświadczenia w przypadku opóźnienia w zapłacie w terminie co najmniej jednej raty, o której mowa w § 5 ust. 2 lub innego wynagrodzenia określonego w umowie i nie uiszczenia tej płatności w dodatkowym terminie wyznaczonym przez Usługodawcę. ( umowa o świadczenie usług serwisowych, k. 22-24)

W dniu 1. grudnia 2016 r. (...) wystawiła na rzecz D. B. fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.574,23 zł brutto tytułem raty leasingowej. ( faktura, k.131)

W dniu 1. stycznia 2017 r. (...) wystawiła na rzecz D. B. fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.574,23 zł brutto tytułem raty leasingowej. ( faktura, k. 132)

W dniu 19. stycznia 2017 r. (...) wezwała D. B. do zapłaty kwoty 3.148,46 tytułem nieopłaconych rat leasingowych i serwisowych jednocześnie informując, iż nieopłacenie należności we wskazanym terminie 7 dni spowoduje rozwiązanie umowy leasingu i umowy serwisowej. ( wezwanie do zapłaty, k. 116)

W dniu 20. stycznia 2017 r. D. B. zwróciła się do (...) o rozwiązanie umowy leasingu z uwagi na pogorszenie się sytuacji finansowej. ( pismo, k.115, okoliczność bezsporna)

Pismem z dnia 30. stycznia 2017 r., nadanym w dniu 1 lutego 2017 r. (...) rozwiązała umowę leasingu oraz umowę serwisową zawarte z D. B.. ( rozwiązanie, k. 117, książka nadawcza,k.118)

W dniu 7. lutego 2017 r. D. B. przekazała leasingowany pojazd (...). ( protokół zdawczo – odbiorczy, k. 119-121, okoliczność bezsporna)

W dniu 14. lutego 2017 r. została sporządzona wycena wartości pojazdu marki R. (...). Wartość pojazdu ustalono na kwotę 71,500 zł brutto. ( ekspertyza techniczna, k. 122-126)

W dniu 29. marca 2017 r. pojazd został sprzedany za kwotę 64.001,00 zł brutto. ( faktura VAT, k. 127)

W dniu 4. kwietnia 2017 r. (...) wystawiła na rzecz D. B. notę obciążeniową nr 2/04/17/NO/WIND na kwotę 25.149,51 zł w związku z wypowiedzeniem umowy (...). ( nota obciążeniowa, k. 135)

W dniu 4. kwietnia 2017 r. (...) wystawiła na rzecz D. B. notę obciążeniową nr 3/04/17/WIND na kwotę 4.528,80 zł tytułem kary umownej. ( nota obciążeniowa, k. 136)

W dniu 4. kwietnia 2017 r. (...) wstawiła na rzecz D. B. fakturę VAT nr (...).GAP na kwotę 4.463,42 zł tytułem pozostałej części składki ubezpieczeniowej. ( faktura, k. 137)

W dniu 5. kwietnia 2017 r. (...) w związku z rozwiązaniem umowy wezwała D. B. do zapłaty kwoty 37.689,94 zł, która to stanowiła część odszkodowania umownego. ( wezwanie, k. 128, potwierdzenie nadania, k. 129)

W dniu 12. czerwca 2017 r. (...) wezwała D. B. do wykupu weksla opiewającego na kwotę 33.233,80 zł. (...) poinformowała, iż z uwagi na niedokonanie przez D. B. zapłaty kwoty wynikającej z umowy leasingu i umowy o świadczenie usług serwisowych, wypełniony został weksel in blanco i opatrzony datą płatności na dzień 26 czerwca 2017 r. Wezwanie do wykupu zostało nadane w dniu 12 czerwca 2017 r. ( wezwanie, k. 26, wezwanie, k. 27, książka nadawcza, k.28-34)

W dniu 27. czerwca 2017 r. (...) S.A. Odział w Polsce zaświadczył, iż weksel własny wystawiony przez D. B. na kwotę 33.233,80 zł nie został wykupiony w terminie. ( pismo,k.35)

(...) leasing wypełniło weksel na kwotę 33.233,80 zł z datą płatności na dzień 26. czerwca 2017 r. Miejsce płatności zostało oznaczone jako: (...) S.A. Oddział w Polsce, ul. (...), W.. ( weksel, k.37, oryginał w depozycie)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z przywołanych powyżej dokumentów i wydruków, których autentyczność oraz treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu, gdyż w sprawie nie zostały ujawnione jakiekolwiek okoliczności, które podważałyby ich wiarygodność.

Wskazać należy również, iż okoliczności bezsporne, wymienione powyżej, przy odpowiednich partiach ustaleń faktycznych, w ogóle nie wymagały wykazywania ich prawdziwości za pomocą dowodów zgodnie z dyspozycją art. 229 – 230 k.p.c., bowiem zostały przez przeciwnika procesowego wprost przyznane (zgodne twierdzenia stron o faktach), bądź też nie zostały zaprzeczone, co zostało przez Sąd ocenione na zasadzie wynikającej z ostatnio powołanego przepisu.

S ąd zważył co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz.1469) sprawy wszczęte przed wszczęte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy rozpoznawane w postępowaniu nakazowym do czasu zakończenia postępowania w danej instancji podlegają rozpoznaniu zgodnie z przepisami w brzmieniu dotychczasowym.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości, skutkiem czego zaskarżony nakaz zapłaty należało utrzymać całości w mocy.

Podstawę roszczeń wywodzonych przez stronę powodową w przedmiotowej sprawie stanowił weksel własny in blanco wystawiony przez pozwaną, stanowiący zabezpieczenie ewentualnych roszczeń strony powodowej wynikającej z umowy leasingu operacyjnego nr (...) oraz umowy o świadczenie usług serwisowych nr (...).

Należy zauważyć, że większość okoliczności faktycznych w niniejszej sprawie była bezsporna. Poza sporem był zatem fakt zawarcia przez strony umowy leasingu finansowego oraz umowy o świadczenie usług serwisowych oraz ich treść. Bezsporne było także to, że umowy te wygasły wskutek złożenia przez powoda oświadczenia o ich rozwiązaniu przed terminem. Bezsporne było wreszcie i to, że strona powodowa wypełniła weksel in blanco na kwotę dochodzoną pozwem i wezwała pozwanego do jego wykupienia przesyłką nadaną listem poleconym.

W sprawie sporna była kwestia uzupełnienia weksla przez powoda zgodnie z deklaracją wekslową. Strona pozwana wskazała, iż powód nie wyjaśnił, w jaki sposób wyliczył sumę wekslową i co się na nią składało. Wskazała, iż powód nie przedstawił faktur lub innych dokumentów rozrachunkowych, z których wynikałaby wysokość należnego świadczenia, a tym samym brak jest podstaw by przyjąć, iż kwota odpowiada sumie wekslowej. Pozwana zakwestionowała, aby pozostawała w opóźnieniu co do zapłaty rat leasingowych. Ponadto zakwestionowała także skuteczność wezwania do wykupu weksla. Podniosła, iż powód nie wykazał, aby doręczył pozwanej wezwanie do wykupu weksla.

Pozwana zgłaszając powołane wyżej zarzuty przeniosła spór z płaszczyzny prawa wekslowego na stosunek podstawowy łączący strony. Strony zawarły umowy: leasingu i serwisową.

Zgodnie z art. 7091 k.c. przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Umowa leasingu operacyjnego zawarta między powodem a pozwanym jest zatem umową, w której finansujący (leasingodawca) zobowiązuje się oddać korzystającemu (leasingobiorcy) określoną rzecz do używania (lub używania i pobierania pożytków) na oznaczony czas, a korzystający zobowiązuje się uiszczać na rzecz finansującego opłaty.

Zawarta przez strony umowa o świadczenie usług serwisowych to umowa o świadczenie usług, do której na mocy art. 750 k.c. należy stosować odpowiednio art. 734 k.c. Zawarcie przedmiotowych umów przez strony oraz ich treść nie było sporne.

W tym miejscu trzeba przypomnieć, że postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły zawartej w art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Podkreślić przy tym należy, że zasady art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń ( tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 46/96, L. ). Dopuszczenie dowodów z urzędu jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem Sądu, z którego to prawa powinien szczególnie ostrożnie korzystać, tak by swym działaniem nie wspierać żadnej ze stron procesu. Faktycznie działanie Sądu z urzędu powinno ograniczać się tylko do sytuacji, gdy strona działa bez fachowego pełnomocnika i dodatkowo jest nieporadna. Z zasady nie dotyczy to więc przedsiębiorcy, którego profesjonalizm powinien obejmować także sferę funkcjonowania w obrocie prawnym. Wobec powyższego należy stwierdzić, że zgodnie z ogólną regułą, wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wskazana zasada oznacza, że powód składając pozew powinien udowodnić fakty, które w jego ocenie świadczą o zasadności powództwa. Udowodnienie faktów może nastąpić przy pomocy wszelkich środków dowodowych przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego. Nie ulega także wątpliwości, że co do zasady to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia twierdzeń zawartych w pozwie, bowiem to on domaga się zapłaty i powinien udowodnić zasadność swojego roszczenia. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być jednak pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie. W zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii faktycznych i prawnych ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei – na pozwanym.

Strona powodowa dochodziła roszczeń z weksla. Trzeba przy tym zauważyć, że zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem szczególnym. O jego specyfice decyduje przede wszystkim abstrakcyjny charakter. Abstrakcyjność zobowiązania wekslowego przejawia się w tym, że dla jego ważności nie jest istotne, czy istniało zobowiązanie będące przyczyną wystawienia weksla oraz czy było ono ważne. Umieszczenie podpisu na wekslu stanowi wyłączną przyczynę i podstawę zobowiązania wekslowego osoby składającej swój podpis. Zobowiązanie takie uzyskuje byt samoistny, w pełni odrębny od wierzytelności stanowiącej podstawę wystawienia weksla. Najistotniejszym przejawem abstrakcyjności zobowiązania wekslowego jest ograniczenie zarzutów, jakie zobowiązany z weksla może podnosić wobec posiadacza dochodzącego zapłaty z weksla. Zgodnie bowiem z art. 17 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo wekslowe (Dz.U. 1936, nr 37, poz. 282 ze zm.) dłużnik wekslowy nie może co do zasady zasłaniać się wobec posiadacza weksla zarzutami, opartymi na swych stosunkach osobistych z wystawcą lub poprzednim posiadaczem. Z przepisu powyższego a contrario wynika, że dłużnik wekslowy może zgłaszać tylko zarzuty, które wynikają z treści samego weksla lub ze stosunków prawnych zachodzących bezpośrednio pomiędzy powodem a pozwanym w procesie wekslowym.

Nie ulega jednak wątpliwości, że weksel stanowiący podstawę niniejszego powództwa został przez stronę pozwaną wystawiony jako weksel gwarancyjny in blanco. Oznacza to tym samym, że w chwili wystawienia i wręczenia jego treść była niezupełna, a prawo uzupełnienia strona pozwana powierzyła stronie powodowej w oparciu o zawarte porozumienie (deklarację wekslową). Zgodnie z deklaracją weksel miał stanowić zabezpieczenie ewentualnych roszczeń strony powodowej w stosunku do wystawcy weksla z tytułu zawartej przez strony umowy leasingu i umowy o świadczenie usług serwisowych.

Tym samym w niniejszej sprawie abstrakcyjność zobowiązania wekslowego doznała ograniczenia z uwagi na fakt, że weksel ten miał charakter gwarancyjny, a strony stosunku wekslowego były jednocześnie stronami umów na zabezpieczenie wykonania której weksel został wystawiony. Oznacza to, że pozwany mógł wobec swego wierzyciela wekslowego (będącego jednocześnie wierzycielem ze stosunku podstawowego), powoływać się na zarzuty wynikające z umowy, której wykonanie weksel miał zabezpieczać (art. 10 prawa wekslowego). Możliwość taką uzasadniała niewątpliwa łączność między zobowiązaniem z weksla gwarancyjnego a zobowiązaniem ze stosunku podstawowego. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy w wielu orzeczeniach ( patrz uchwała z dnia 7 stycznia 1967 r. III CZP 19/66, L., uchwała z dnia 24 kwietnia 1972 r, III PZP 17/70, wyrok z dnia 14 marca 1997 r., I CKN 49/97, L., wyrok z dnia 10 kwietnia 2002 r., IV CKN 948/00, L. )

Biorąc powyższe pod uwagę należało zatem uznać, że pozwany był uprawniony do podnoszenia zarzutów opartych na stosunku podstawowym, z którego wynikała dochodzona wierzytelność. Tym samym zasadność dochodzonego roszczenia winna zostać oceniona na tle stosunku zobowiązaniowego, będącego podstawą do wystawienia weksla. Trzeba w tym miejscu także podkreślić, że w procesie wekslowym ciężar dowodu rozkłada się odmiennie niż w typowym procesie cywilnym (gospodarczym). Dowód przeciwny, w znaczeniu dowodu na nieistnienie dochodzonej wierzytelności, zostaje bowiem przerzucony na dłużnika (pozwanego), a to w związku z domniemaniem istnienia wierzytelności, która powstała na skutek wystawienia i wydania weksla ( uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1967 roku, III CZP 19/66).

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwana zakwestionowała wysokość sumy wekslowej (kwoty dochodzonej pozwem) i wskazała, iż powód nie przedstawił żadnych faktur lub innych dokumentów rozrachunkowych, z których wynikałaby wysokość należnego mu świadczenia. Pozwany zarzucił także wypełnienie weksla niezgodnie z deklaracją wekslową. Zdaniem Sądu zarzuty te należy uznać za chybione.

Jak już wyżej wskazano, ciężar dowodu, iż weksel in blanco został wypełniony w sposób sprzeczny z porozumieniem, spoczywa na dłużniku wekslowym, który zarzut podnosi. Żeby jednak dłużnik wekslowy (pozwany) miał możliwość przeprowadzenia dowodu przeciwnego (na nieistnienie dochodzonej wierzytelności), strona powodowa zobowiązana jest wcześniej podać nie tylko sumę zadłużenia, ale również precyzyjnie wyliczyć i wskazać, co składa się na tę sumę. Bez tego bowiem dłużnik wekslowy (pozwany) nie jest w stanie wykazać niezgodności sumy wekslowej z porozumieniem ( por. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 kwietnia 2013 roku, I ACa 1364/12, Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 29 sierpnia 2007 roku, I ACa 442/07, Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 9 marca 2011 roku, I ACa 122/11, Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 28 października 2011 roku, VI ACa 546/11).

W niniejszej sprawie powód wywiązał się z powyższego obowiązku, przedstawiając dokumenty i wydruki, dołączone do pisma stanowiącego odpowiedź na zarzuty. Zgodnie z porozumieniem stron umowy leasingu i umowy o świadczenie usług serwisowych (deklaracją wekslową) kwota, na jaką wypełniono weksel, miała stanowić sumę wszelkich wierzytelności przysługujących stronie powodowej wobec pozwanego z tytułu zawartej umowy leasingu i umowy o świadczenie usług serwisowych. Ponieważ w momencie składania przez pozwaną podpisu na wekslu zarówno wysokość ewentualnego zadłużenia, jak również jego składniki nie były znane, weksel ten został wystawiony jako niezupełny (in blanco).

Trzeba w tym miejscu podkreślić, że w odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty (do której strona pozwana się w żaden sposób nie ustosunkowała) strona powodowa dokładnie wskazała, co składało się na dochodzoną roszczeniem kwotę i na jakiej podstawie. Są to: nieopłacona rata leasingowa w kwocie 1.574,23 zł wynikająca z faktury (...) RT (k. 131), nieopłacona rata leasingowa w kwocie 1.574,23 zł wynikająca z faktury (...) (k. 132), koszty wezwania do zapłaty, zgodnie z tabelą opłat w kwocie 61,50 zł, wynikające z faktury (...) (k.133), koszty ekspertyzy dot. pojazdu w kwocie 338,25 zł wynikające z faktury (...) (k.134), kwota 25.149,51 zł wynikająca z noty obciążeniowej nr 2/04/17/NO/WIND tytułem odszkodowania za przedterminowe rozwiązanie umowy leasingu (k.135), kwota 4.528,80 zł tytułem odszkodowania na podstawie § 5 ust.3 umowy serwisowej, wynikająca z noty obciążeniowej nr 3/04/17/no/WIND (k. 136), pozostała część składki ubezpieczeniowej GAP w kwocie 7,28 zł. W sumie należności te wyniosły 33.233,80 zł.

Strona pozwana w żaden sposób nie zakwestionowała powyższych okoliczności (prawdziwości i rzetelności wyliczeń), nie zaprzeczyła także istnieniu po stronie pozwanej obowiązku zapłaty poszczególnych kwot składających się na sumę wekslową oraz terminowi zapłaty wskazanemu w nocie odsetkowej i fakturach. Kolejno, strona pozwana w żaden sposób nie wykazała, aby kwota stanowiąca sumę wekslową została wyliczona w sposób niezgodny z umowami łączącymi strony. Nie przedstawiła także ewentualnego własnego (prawidłowego) wyliczenia, które mogłoby być podstawą do weryfikacji sumy należności dochodzonej pozwem. Nie ulega przy tym wątpliwości, że strona pozwana wiedziała, kiedy nastąpiło rozwiązanie umowy leasingu, a umowa ta w sposób szczegółowy i precyzyjny regulowała kwestię rozliczenia w takiej sytuacji. Pozwana nie twierdziła, że zapisy umowy są dla niezrozumiałe, ani też nie podważała ich skuteczności. Pozwana w ogóle nie odniosła się do twierdzeń powoda zgłoszonych w odpowiedzi na zarzuty, po tym jak dokonała przeniesienia sporu z płaszczyzny prawa wekslowego na stosunek podstawowy. Tym samym Sąd uznał twierdzenia te za przyznane na podstawie art. 230 k.p.c.

Jedyną okolicznością wprost zaprzeczoną przez stronę pozwaną było opóźnienie z płatnością rat, z czego pozwana wywodziła nieskuteczność oświadczenia powoda o wcześniejszym rozwiązaniu umów łączących strony. Opóźnienie to wynika jednak w sposób niebudzący wątpliwości z dokumentów prywatnych przedstawionych przez powoda, zwłaszcza z pisma samej pozwanej, skierowanego w do powoda w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty zaległych rat, zawierającego wniosek o skorzystanie przez powoda z prawa do wcześniejszego rozwiązania umowy z powodu trudnej sytuacji finansowej pozwanej. Z powyższego wynika, że pozwana nie tylko przyznała opóźnienie w płatnościach rat, ale także oczekiwała od powoda wcześniejszego rozwiązania łączących strony umów, gdyż tylko powód dysponował stosownym uprawnieniem w takiej sytuacji.

Przechodząc do analizy pozostałych zarzutów pozwanej wskazać należy, że pozwana zakwestionowała skuteczność przedstawienia weksla do zapłaty (wezwania do wykupu weksla). Wskazała, iż w aktach sprawy brak jest dowodu doręczenia pozwanej wezwania do wykupu weksla, wobec czego powódka nie wykazała, aby pozwana została skutecznie poinformowana o roszczeniu i wyznaczonym terminie płatności.

Zgodzić się należy z pozwaną, iż powód nie przedstawił dowodu doręczenia wezwania do wykupu weksla, nie mniej jednak zarzut pozwanej, iż przedstawienie weksla do zapłaty było nieskuteczne, uznać należy za chybiony.

W pierwszej kolejności Sąd wskazuje, iż jak wynika z deklaracji wekslowej (k.25) strony uzgodniły, iż zawiadomienie o wykupie weksla ma zostać wysłane listem poleconym na adres wskazany przez pozwaną, tj. ul. (...),(...)-(...) B.. Zatem podpisana przez pozwaną deklaracja wekslowa nie wymagała fizycznego doręczenia wezwania, lecz jego wysłania listem poleconym na adres wskazany przez pozwaną.

Z załączonych do akt sprawy wydruków wynika, iż wezwanie do wykupu weksla zostało wysłane na adres wskazany w deklaracji wekslowej, tj. ul. (...), (...)-(...) B., jak i na adres wskazany w umowie leasingu łączącej strony (k.26-27). Ponadto do akt sprawy zostało dołączone potwierdzenie nadania przesyłki listem poleconym (k.28-34). Wobec zawartego między stronami uzgodnienia brak jest podstaw do przyjęcia, iż powódka nieskutecznie wezwała pozwaną do wykupienia weksla. Co więcej, z faktu nadania przesyłki listem poleconym należy wyprowadzać domniemanie faktyczne dojścia przesyłki adresata, a przynajmniej zaistnienia stanu obiektywnej możliwości zapoznania się przez adresata z treścią oświadczenia.

Dodatkowo na podkreślenie zasługuje okoliczność, że prawo wekslowe nie zawiera przepisów, które określałyby sposoby przedstawienia weksla do zapłaty, co oznacza, że nie jest wymagana specjalna forma tej czynności. W myśl art. 38 prawa wekslowego posiadacz wekslu, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich. Wbrew stanowisku pozwanej, doręczenie wezwania do zapłaty z weksla nie ma podstawowego znaczenia dla samego zobowiązania pozwanego. Z art. 38 prawa wekslowego wynika tylko, że posiadacz weksla, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich. Przepis ten nie formułuje konsekwencji prawnych, wynikających z nieprzedstawienia weksla do zapłaty ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 288/09, L. ). Strony mogą uzgodnić określony sposób przedstawienia weksla do zapłaty – tak jak to uczyniły w niniejszej sprawie. Przedstawienie weksla do zapłaty następuje także w razie, gdy posiadacz weksla umożliwi trasatowi (wystawcy weksla własnego) zapoznanie się z oryginałem weksla w miejscu jego płatności ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2001 r., III CKN 322/00, L.). Ubocznie należy wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem judykatury, nawet omieszkanie czynności wymienionej w art. 38 Prawa wekslowego (nieprzedstawienie weksla własnego do zapłaty) nie zwalnia wystawcy od zapłaty sumy wekslowej ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2004 r., III CK 316/03, L. ), lecz rodzi jedynie skutek w postaci powstania uprawnienia dłużnika przewidzianego w art. 42 prawa wekslowego i utraty możliwości dochodzenia odsetek za okres do daty okazania ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 września 2002 r., I ACa 165/02, L. ).

Mając na uwadze powyższe, Sąd, na podstawie art. 496 k.p.c. utrzymał w całości w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, wydany przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, IX Wydział Gospodarczy w dniu 28. września 2017 r.

O obowiązku zapłaty odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty należności głównej Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, na podstawie art. 481 k.c. Data początkowa, od której powód domagał się odsetek, nie była kwestionowana przez pozwaną (art. 230 k.p.c.).

O kosztach procesu Sąd orzekł w nakazie zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 28 września 2017 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt IX GNc 6683/17, na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22. października 2015 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804). Na kwotę zasądzoną w nakazie zapłaty od pozwanej składało się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie: 2400,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz opłata od pozwu w kwocie 416,00 zł.

Wobec jednak wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty i rozpoznania sprawy w postepowaniu zwykłym, zastosowanie znajdzie przepis § 2 pkt 5 ww. rozporządzenia, zgodnie z którym, przy wartości przedmiotu zaskarżenia powyżej 10.000,00 zł do 50.000,00 zł stawka minimalna opłaty za czynności radców prawnych wynosi 3.600,00 zł.

Oprócz kosztów wynagrodzenia fachowego pełnomocnika będącego radcą prawnym, powód w niniejszej sprawie poniósł koszt wynagrodzenia kuratora procesowego strony pozwanej w wysokości 3.600,00 zł ustalonego zgodnie z przepisem § 1 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13. listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w zw. z zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22. października 2015 r., w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015, poz. 1800).

Obowiązek tymczasowego pokrycia wynagrodzenia kuratora obciążał powoda, wchodząc w skład kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw.

W związku z powyższym należało dodatkowo zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.800,00 zł (1.200,00 zł + 3.600,00 zł), o czym Sąd orzekł w pkt. 2 wyroku.

Ogólne zasady ponoszenia wydatków i przyznawania kuratorowi wynagrodzenia w postępowaniu cywilnym regulują art. 1304 k.p.c. oraz art. 83 i 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), a szczegółowe kwestie zawiera obowiązujące w dacie złożenia pozwu w niniejszej sprawie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. 2013.1476), a to z mocy przepisu intertemporalnego zawartego § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. z 2018 r. poz. 536), zgodnie z którym w sprawach cywilnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, do wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony przed tym dniem, do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej, zgodnie ze wskazaniem rozporządzenia, nie może przekraczać stawek minimalnych przewidzianych przepisami określającymi opłaty za czynności adwokackie, a w przypadku gdy kuratorem jest radca prawny, przepisami określającymi opłaty za czynności radców prawnych. Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy i podjęte przez ustanowionego kuratora czynności, sąd przyznał na rzecz kuratora kwotę 3.600,00 zł tytułem wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej i kwotę tę nakazał wypłacić z zaliczki uiszczonej przez powoda (pkt 3 i pkt 4 sentencji wyroku).

W zakresie obowiązku zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych, w oparciu o przepis art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.247,00 zł tytułem opłaty zarzutów od nakazu zapłaty, której nie miał obowiązku uiścić kurator (pkt 5 sentencji wyroku).

Sędzia Aleksandra Zielińska – Ośko

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć kuratorowi pozwanej z pouczeniem.

Sędzia Aleksandra Zielińska – Ośko