Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt II AKa 151/20

1

2WYROK

2.1W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2021 r.

4Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Wiesław Pędziwiatr (spr.)

Sędziowie: SA Robert Zdych

SA Edyta Gajgał

Protokolant: Katarzyna Szypuła

6przy udziale Grzegorza Pańków prokuratora Prokuratury (...)w Ś.

7po rozpoznaniu 1 lipca 2021r. i 17 listopada 2021 r.

8sprawy M. K.

9oskarżonej z art. 284 § 2 kk w związku z art. 294 § 1 kk

10na skutek apelacji wniesionych przez

1prokuratora i oskarżoną

11od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy

12z 26 lutego 2020 r. sygn. akt III K 14/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok i uniewinnia M. K. od popełnienia czynu przypisanego jej w pkt. I części dyspozytywnej tego wyroku;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz M. K. 1440 zł, tytułem poniesionych przez nią wydatków na ustanowionego w sprawie obrońcę;

III.  wydatkami związanymi z postępowaniem odwoławczym obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 151/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z 26 lutego 2020 roku w sprawie III K 14/18 dotyczący M. K. oskarżonej o to, że:

w okresie od 2012 r. do końca 2014 r. w S., woj. (...) przywłaszczyła powierzone jej pieniądze w kwocie 110.000 dolarów i 15 złotych monet kolekcjonerskich o wartości 1.500 zł każda, na szkodę spadkobierców zmarłego w dniu 2 lutego 2014 r. T. F. (1), w tym M. A.;

tj. o czyn z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk.

tenże sąd orzekł:

I.  oskarżoną M. K. uznaje za winną popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj. czynu z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i za to na podstawie art. 294 § 1 kk wymierza jej karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

II.  na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk w brzmieniu tych przepisów obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. wykonanie wymierzonej oskarżonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza tytułem próby na okres lat 2 (dwóch),

III.  na podstawie art. 46 § 2 kk w brzmieniu tego przepisu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. orzeka od oskarżonej M. K. na rzecz oskarżycielki subsydiarnej M. A. nawiązkę w kwocie 70 000 zł (siedemdziesiąt tysięcy złotych),

IV.  zasądza od oskarżonej na rzecz oskarżycielki subsydiarnej kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem poniesionych przez nią kosztów procesu.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść obrońca i prokurator

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

Prokurator uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca zmiana przez uchylenie wyroku i umorzenie postępowania ewentualnie o uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzuconych jej czynów.

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Obrońca oskarżonej zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

a.  na podstawie at. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania, a mianowicie: art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. polegająca na jego niezastosowaniu i skazaniu oskarżonej M. K. za czyn z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w sytuacji braku skargi pochodzącej od osoby uprawnionej wymaganej zgodnie z treścią art. 55 k.p.k., 49 k.p.k. i 52 k.p.k. w zw. z art. 115 k.k., co stanowi bezwzględną przyczynę uchylenia orzeczenia określoną w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k.

1)  na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. przez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, polegającą na odmowie przyznania wiary wyjaśnieniom oskarżonej M. K. w zakresie w jakim oskarżona wyjaśniała, że : wuj T. F. (1) przekazał jej pieniądze M. K. w drodze darowizny, co w konsekwencji doprowadziło do uznania przez Sąd I instancji, że oskarżona przywłaszczyła powierzone jej pieniądze w kwocie 110.000 dolarów i 15 złotych monet kolekcjonerskich o wartości 1500 zł, każda przy braku wiarygodnych dowodów na istnienie przestępczego przywłaszczenia powierzonych pieniędzy i na istnienie monet.

2)  na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. przez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, polegającą na przyznaniu wiary zeznaniom świadków M. A. P. A., R. N., J. N., I. H., A. H. (1) w zakresie w jakim w/w świadkowie pomawiali oskarżoną M. K. o przywłaszczenie powierzonych pieniędzy jak również o zatajenie spadkobierców w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku; co w konsekwencji doprowadziło do uznania przez sąd I instancji, że oskarżona swoim zachowaniem wypełniła ustawowe znamiona przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. z jednoczesnym ustaleniem przez Sąd I instancji, że oskarżona dysponowała mieniem w sposób sprzeczny z wolą T. F. (1), pomimo braku jakichkolwiek dowodów przeciwnych na działanie sprzecznie z jego wolą, a także wiarygodnych dowodów na wypełnienie przez oskarżoną znamion czynu zabronionego, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, prawidłowo oraz w sposób zgodny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego przeanalizowany, nie uzasadniał takiej jego oceny oraz wynikających z niej ustaleń faktycznych.

3)  na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. przez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, polegającą na przyznaniu wiary zeznaniom świadków M. A., P. A., R. N., J. N., I. H., A. H. (2) w zakresie w jakim w/w świadkowie pomawiali oskarżoną M. K. o przywłaszczenie powierzonych pieniędzy jak również o zatajenie spadkobierców w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku; co w konsekwencji doprowadziło do uznania przez Sąd I instancji, że oskarżona swoim zachowaniem wypełniła ustawowe znamiona przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., z jednoczesnym ustaleniem przez Sąd I instancji, że oskarżona dysponowała mieniem w sposób sprzeczny z wolą T. F. (1), pomimo braku wiarygodnych dowodów na wypełnienie przez oskarżoną znamion czynu zabronionego i działania wbrew woli zmarłego T. F. (1).

4)  na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania, tj. art. 410 k.p.k. przez pominięcie przez Sąd I instancji przy ocenie dowodów wyjaśnień oskarżonej M. K. złożonych na rozprawie w dniu 19 marca 2019 r. w zakresie w jakim w/w oskarżona wyjaśniając wyraźnie wskazała: „on mi je po prostu dał”; co koresponduje z wyjaśnieniami oskarżonej M. K. w zakresie przekazania przez T. F. (1) środków z przeznaczeniem ich na cele dowolne przez nią obrane, w tym na cele kultu religijnego.

5)  na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania tj. art. 410 k.p.k. przez pominięcie przez Sąd I instancji przy ocenie dowodów zeznań świadka P. A. złożonych na rozprawie w dniu 14 maja 2019 r. w zakresie w jakim w/w świadek wyraźnie wskazał: „osobiście nie miałem kontaktu z panem T. F. (1), kilka lat wcześniej moja żona go odwiedziła, a ja czekałem w samochodzie”; „M. mieli mało kontaktów z panem T. F. (1), dlatego też moja żona nie miała żadnego od niego pełnomocnictwa, czy upoważnienia”, co koresponduje z wyjaśnieniami oskarżonej M. K. w zakresie braku kontaktowania się przez rodzinę z wujem i brakiem ich wiedzy na temat możliwości przekazania jej środków przez T. F. (1) z przeznaczeniem ich na cele wybrane prze oskarżoną; w tym na cele kultu religijnego.

6)  na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania, tj. art. 410 k.p.k. przez pominięcie przez Sąd I instancji przy ocenie dowodów zeznań świadka H. U. złożonych na rozprawie w dniu 21 listopada 2019 r. w zakresie w jakim w/w zeznała, że: ”Przed śmiercią T. F. (1) przystąpił do spowiedzi i komunii. Przyjął też namaszczenie chorych”, co jednoznacznie pozwala przyjąć, iż w okresie przed śmiercią jego stosunek do kościoła by odmienny niż przyjął to Sąd pierwszej instancji”.

7)  na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania tj. art. 410 k.p.k. – przez pominięcie przez Sąd I instancji przy ocenie dowodów zeznań świadka W. U. na rozprawie w dniu 21 listopada 2019 r. w zakresie w jakim w/w zeznał, że: „ja nikogo oprócz Pani K. nie widziałem w ostatnich latach jego życia. Ja mieszkam 200-300 metrów od niego” ;co koresponduje z zeznaniami świadka M. G., która na rozprawie w dniu 21 listopada 2019 r. zeznała: „Wiem, że M. to była jego rodzina. Nie wiem, czy miał jakichś spadkobierców, Wiem, że oni z M. byli blisko siebie”, przeczy to przyjętemu przez Sąd I instancji twierdzeniu o tym, że oskarżona M. K. przywłaszczyła sobie powierzone pieniądze, podczas gdy z uwagi na bliską relację zmarły mógł przekazać w całości oskarżonej powierzone środki, a zeznania świadków, którzy nie mieli kontaktów z T. F. (1) w ostatnich dwóch latach przed śmiercią lub nie mieli z nim nigdy kontaktu stały się podstawą ustalenia przez Sąd I instancji okoliczności faktycznych, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, prawidłowo oraz w sposób zgodny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego przeanalizowany, nie uzasadniał takiej jego oceny oraz wynikających z niej ustaleń faktycznych.

8)  na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia, a mianowicie:

- w zakresie w jakim Sąd I instancji ustalił, że w okresie od 20212 do końca 2014 r. przywłaszczyła powierzone jej pieniądze w kwocie 110.000 dolarów i 15 złotych monet kolekcjonerskich o wartości 1.500 zł, w sytuacji gdy w całości materiału zebranego w sprawie, nie można określić wysokości środków zgromadzonych na rachunkach, a którą bezpodstawnie wskazał Sąd I instancji, co miało wpływ na przypisanie sprawstwa oskarżonej pomimo tego, że w dniu 10 kwietnia 2014 r. z konta T. F. (1) została otwarta przez jego pełnomocnika – oskarżoną M. K. lokata na kwotę 61.000 dolarów z okresem zapadalności do dnia 14 lipca 2014 . W dniu 27 stycznia 2014 r. ze wspomnianej wyżej lokaty dokonano przelewu kwoty 61.000 USD na rachunek bieżący należący do M. K., która uzyskaną kwotę przelała na własne konto walutowe, co prowadzi do konstatacji, że M. K. dokonując operacji bankowych w trakcie życia T. F. (1) działała jako pełnomocnik zgodnie z wolą T. F. (1), bowiem przedmiotowe środki zostały przez niego darowane na rzecz M. K.;

- w zakresie w jakim Sąd I instancji ustalił całość okoliczności faktycznych sprawy na podstawie zeznań świadków, którzy nie mieli kontaktu ze zmarłym od 2012 r. tj. świadek M. A., K. N., R. N., J. N. lub nie mieli kontaktu z nim nigdy w życiu, tj. świadek: I. H. i A. H. (1);

- w zakresie w jakim Sad I instancji ustalił „zgromadził kwotę nie mniejsza niż 100.000 USD”, podczas gdy brak jest jakichkolwiek dowodów na to, że w/w kwota była kiedykolwiek w dyspozycji T. F. (1);

- w zakresie w jakim Sąd I instancji ustalił, że T. F. (1) ni dokonałby darowizny z poleceniem przeznaczenia części środków na kościół bowiem „był zdecydowanie negatywnie nastawiony do kościoła katolickiego”. Sąd I instancji dokonał takiej subsumcji na podstawie zeznań świadków, którzy nie widzieli zmarłego co najmniej od 2012 r., podczas gdy w okresie przed śmiercią T. F. (1) przystąpił zarówno do sakramentu spowiedzi jak i przyjął sakrament namaszczenia chorych, co potwierdzili świadkowie w toku postępowania, a których to Sąd nie wziął pod uwagę przy wyrokowaniu;

- w zakresie w jakim Sąd I instancji w wyroku z dnia 26.02.2020 r. w sposób kategoryczny odnosi się do zatajenia przez oskarżoną we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku pozostałych spadkobierców, podczas gdy w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku doszło do ogłoszenia w gazecie oraz sprawa z art. 233 k.k. tocząca się na skutek zawiadomienia przez spadkobierców została zakończona postanowieniem Sądu w Świdnicy II Wydział Karny z dnia 9 maja 2017 r. w sprawie o sygn., akt: II Kp 13/17, w którym to Sąd wskazał, że brak jest ustawowych znamion czynu zabronionego;

b) obrazę prawa materialnego, a mianowicie:

- art. 46 k.k. w zw. z art. 115 § 11 poprzez przyjęcie, że oskarżycielka subsydiarna była uprawniona do żądania nałożenia na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody w sytuacji, w której po pierwsze nie była ona uprawniona do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia, bowiem nie jest osobą najbliższą dla T. F. (1) w myśl wykładni z art. 115 § 11 k.k., oraz nie była tym bardziej osobą pokrzywdzoną przestępstwem.

Prokurator zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, a polegający na błędnym przyjęciu, że oskarżona M. K. w okresie od 2012 r. do końca 2014 r. przywłaszczyła powierzone jej pieniądze w kwocie 110.000 dolarów 15 złotych monet kolekcjonerskich o wartości 1500 zł każda na szkodę spadkobierców zmarłego w dniu 2 lutego 2014 r. T. F. (1), w tym M. A., podczas gdy uzupełniająca analiza wyciągów z historii kont należących do M. K. i T. F. (1), przesłuchanie świadków i wykonanie ustaleń w placówkach medycznych, gdzie leczony był T. F. (1), nie pozwoliły na pewne stwierdzenie czy T. F. (1) posiadał majątek, o którym wspominają świadkowie, to jest mieszkanie w N. i złote monety oraz na ustalenie co T. F. (1) zrobił z częścią zgromadzonej za życia gotówki i rzeczy, a zatem brak jest dalszych dostatecznie uzasadniających podejrzenie, że M. K. dokonała przywłaszczenia składników majątku T. F. (1) po jego śmierci, zwłaszcza że za jego życia była przezeń umocowana do dysponowania jego majtkiem i dokonywała tychże dyspozycji za jego zgodą, co prowadzi do wniosku, że oskarżona nie dopuściła się przypisanego jej przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do zarzutów apelacji obrońcy oskarżonej, należy w pierwszej kolejność poddać analizie ten oznaczony, jako a. oraz korespondujący z nim zarzut oznaczony, jako b.

Apelująca stwierdza w pierwszym z tych zarzutów, że w sprawie M. K. zapadł wyrok mimo braku skargi uprawnionego oskarżyciela, zaś w pkt b. podnosi obrazę prawa materialnego, a to art. 46 k.k. w zw. z art. 115 § 11 k.k. i nałożenie na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody, mimo że nie była ona uprawniona do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia, ani tym bardziej nie była pokrzywdzoną.

Należy stwierdzić, że zarzuty te są w stopniu oczywistym chybione.

Pierwszy z nich w żadnym razie nie może być uznany za trafny, bowiem po pierwsze, zgodnie z treścią art. 49 § 1 k.p.k. Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Jeśli zważyć na treść zarzucanego oskarżonej zachowania, a zwłaszcza czas tego działania to nie może być wątpliwości, że oskarżonej zarzucono popełnienie czynu wykraczającego poza datę śmierci T. F. (1), który zmarł 2 lutego 2014 roku. Czas przestępczego zachowania oskarżonej natomiast opiewał w przypisanym jej czynie „(…)do końca 2014 r.” Tym samym wobec treści zarzutu wskazującego na przywłaszczenie powierzonego oskarżonej przez T. F. (1) mienia na szkodę spadkobierców jasnym się staje, że pokrzywdzonymi w tej sprawie były wszystkie osoby fizyczne, bowiem zarzuca się oskarżonej bezpośrednie zagarnięcie mienia należnego spadkobiercom, choć nieprecyzyjnie ustalono datę przypisanego jej zachowania krzywdzącego tychże spadkobierców. M. A. zaś takim spadkobiercą jest. Postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy z 10 maja 2016 roku w sprawie I Ns 258/14 o stwierdzenie nabycia spadku po T. F. (1) dowodzi tego dobitnie. Wszak Sąd ten pomiędzy szeregiem innych osób (w tym i oskarżonej) stwierdził, że spadek po T. F. (1) nabyła na podstawie ustawy wnuczka brata M. A. (córka S. i Z.) w ¼ części (k. 158, t. I).

Jeśli do daty tego postanowienia można było mieć wątpliwości co do tego, czy M. A. jest bezpośrednio pokrzywdzoną zachowaniami oskarżonej, to po 10 maja 2016 roku było to jasne i oczywiste. Gdy zważyć, że zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa inicjujące postępowanie w tej sprawie zostało złożone 9 czerwca 2016 roku (k. 3 , t. I) to nie może być wątpliwości, że M. A. zawiadamiająca o podejrzeniu popełnienia przestępstwa działała jako osoba uprawniona, bo pokrzywdzona bezpośrednio zachowaniami oskarżonej tym bardziej, że postępowanie o przestępstwo naruszenia normy art. 284 § 2 k.k. wszczęto 13 stycznia 2017 roku (k. 212, t. II).

Nie można także zapominać o jeszcze jednej okoliczności, a mianowicie o tym, że wszak w toku postępowania sądowego do sprawy wszczętej na postawie subsydiarnego aktu oskarżenia wstąpił prokurator (k. 63, t. I akt sądowych), z tą chwilą sprawa ta stała się sprawą publicznoskargową jak o tym przesądza norma art. 55 § 4 k.p.k.

Zarzuty apelującej wyżej wskazane okazały się z oczywistych względów niecelne, a wnioski nieskuteczne.

Przechodząc do dalszej analizy zarzutów apelacyjnych konieczne jest w pierwszej kolejności odniesienie się do tezy sformułowanej w apelacji prokuratora, według której zebrane dowody „(…)nie pozwoliły na pewne stwierdzenie czy T. F. (1) posiadał majątek, o którym wspominają świadkowie, to jest mieszkanie w N. i złote monety(…)” (cytat z apelacji prokuratora). Przystaje do niej zarzut 8 tiret trzecie apelacji obrońcy oskarżonej, że „(…)brak jest jakichkolwiek dowodów na to, że w/w kwota była kiedykolwiek w dyspozycji T. F. (1)(cytat z apelacji obrońcy).

Po pierwsze, wypada zauważyć, że kwestia posiadania majątku, o którym wspomina prokurator nie była kwestionowana przez oskarżoną i to niezależnie od zarzutu jej obrońcy. Ona sama tej okoliczności nie negowała, faktu posiadania przez T. F. (1) wymienionych w przypisanym jej czynie wartości dolarowych. Prawdą jest natomiast, że obrońca podważa w zarzucie 1) ustalenie o istnieniu złotych monet, lecz w motywacyjnej części skargi nie rozwija i nie uzasadnia swej tezy w tym zakresie.

Po drugie, na kanwie zarzutu prokuratora wypada także zauważyć, że w przypisanym oskarżonej czynie, Sąd Okręgowy w żaden sposób nie odniósł się do okoliczności posiadania przez T. F. (1) mieszkania w N.. Nie było to nie tylko przedmiotem ustalenia w opisie czynu przypisanego oskarżonej, ale także brak jest jakiejkolwiek wzmianki na ten temat w uzasadnieniu tego orzeczenia.

Okoliczność, do której odwołuje się skarżący prokurator nie ma żadnego znaczenia na kanwie krytycznej analizy prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego.

Jak stwierdzono już wyżej sama oskarżona nie neguje faktu posiadania przez T. F. (1) środków finansowych w wysokości ustalonej w przypisanym oskarżonej czynie, robi to natomiast prokurator. Wbrew twierdzeniom apelacji prokuratora, ale i części apelacji obrońcy oskarżonej (zarzut 8 tiret trzecie) wypada jednak zauważyć, że analiza dokumentacji bankowej zawartej na płycie CD zamieszonej w kopercie oznaczonej, jako k. 266 akt postępowania przygotowawczego, a zwłaszcza pliku nazwanego (...) (...) (...)_ (...)_ (...)_ (...) nie pozostawia żadnych wątpliwości, co do tego, że T. F. (2) dysponował pokaźną kwotą w walucie amerykańskiej, na co wskazują choćby operacje dotyczące lokaty walutowej na kwotę 115.000 $ (data czynności bankowej z 16.06.2008 roku) i jej przelew w tej właśnie dacie na konto walutowe, którego historia zapisana jest w pliku (...) (...) (...)_ (...)_ (...)_ (...). Podobną operację T. F. (2) przeprowadził na kwotę 119.444 $ również w czerwcu 2008 roku i dokumentują to pliki (...) (...) (...)_ (...)_ (...)_ (...) oraz przywołany już wyżej plik, w którym zarejestrowano operacje na koncie (...) (...)_ (...)_ (...)_ (...).

Tym samym teza apelującego oskarżyciela publicznego i obrońcy o nieposiadaniu przez T. F. (1) majątku, o którym wspominali świadkowie okazała się całkowicie błędna. Także dlatego, że przecież operacje na lokatach bankowych, które wykonywała oskarżona, w tym i ta z 27 stycznia 2014 roku, a zatem na 6 dni przed śmiercią T. F. (1), dobitnie to potwierdza.

Sąd Apelacyjny odrzucił także twierdzenia obrońcy oskarżonej, ale i prokuratora o niewykazaniu posiadania przez T. F. (1) złotych monet. To ustalenie Sądu Okręgowego należało zaakceptować. Zeznania K. N., R. N. i J. N. były dowodami, o które oparł się Sąd I instancji czyniąc w tym zakresie ustalenia. Nie ma żadnych okoliczności jednoznacznie podważających to ustalenie, a co więcej podważających wiarygodność tych świadków.

Należy zauważyć, że świadkowie ci zgodnie nie tylko twierdzili, że mieli wiedzę o posiadaniu przez T. F. (1) tych monet, lecz R. N. wprost stwierdził, że monety te widział (k. 345, t. II akt postępowania przygotowawczego), zaś J. N. oświadczyła, że od T. F. (1) o tym się dowiedziała (k. 383, t. II akt postępowania przygotowawczego). Co przy tym ważne także K. N. podał, że T. F. (1) pokazywał mu ok. 10.000 $ podobnie zeznał R. N. mówiący o 10.000 $ pokazywanych mu przez T. F. (1).

Tym samym należało odrzucić te zastrzeżenia apelujących, zwłaszcza prokuratora, że nie wykazano posiadania przez T. F. (1) majątku i podważającego w tym zakresie ustalenie Sądu I instancji. Także z tych powodów nie uznano zarzutu apelującej obrońcy oskarżonej o błędnym ustaleniu faktycznym, że kwota nie mniejsza niż 100.000 $ była kiedykolwiek w dyspozycji T. F. (1) (zarzut 8 tiret trzecie) .

W żadnym razie nie została podważona wiarygodność tych świadków. Jest tak tym bardziej, że świadkowie ci nie tylko przekazywali ważkie informacje o posiadanych przez zmarłego środkach, ale także podali istotne dane, które doprowadziły Sąd Apelacyjny do wydania reformatoryjnego rozstrzygnięcia.

Należy zwrócić uwagę, przez pryzmat zeznań tych świadków i ich wypowiedzi o posiadanym majątku przez ich krewnego, na następującą okoliczność. Wszyscy oni podają zgodnie zasadnicze w tej sprawie daty ostatnich ich kontaktów ze zmarłym. K. N. mówiąc o dolarach, które pokazywał mu wujek wskazuje, że było to w maju 2012 roku (k. 312, t. II akt postępowania przygotowawczego). Podobnie tę datę wskazał R. N. (k. 335, t. II akt postępowania przygotowawczego) podaje on również, że złote monety widział u swego krewnego w 2010 roku. Także J. N. zeznała, że od T. F. (1) dowiedziała się o środkach na koncie (127.000 $), posiadanych w domu 10.000 $ oraz złotych monetach (10 – 15) w maju 2012 roku (k. 383, t. II akt postępowania przygotowawczego). Wszyscy oni nie ukrywali także i tego faktu, że od czerwca 2012 roku przestali bywać w mieszkaniu T. F. (1), a opiekę nad nim przejęła M. K.. J. N. wprost stwierdziła, że ponieważ oskarżona zaczęła pojawiać się w mieszkaniu wuja, a ona była z oskarżoną skłócona zrezygnowała z opieki nad krewnym i przekazała mu za pośrednictwem męża, klucze do mieszkania, które wcześniej on jej wręczył.

Nie można także nie zauważyć, że także M. A. swój osobisty i bezpośredni kontakt z T. F. (1) miała około roku 2012 (ewentualnie 2013), na co wskazują jej zeznania (k. 179, t. I akt postępowania przygotowawczego).

W związku z tymi okolicznościami nasuwa się naturalny w tych okolicznościach wniosek. Ani rodzina N. ani też M. A. nie tylko nie mieli kontaktów ze zmarłym bezpośrednio przed jego śmiercią, ale nie mieli ich, co najmniej od czerwca 2012 roku. Z ich zeznań wynika nadto, że nie wiedzieli o tym czy i jakie dyspozycje dotyczące swego majątku podejmował, w tym właśnie czasie do swej śmierci, ich krewny.

A jest to kluczowa kwestia w tej sprawie.

Wypada przypomnieć okoliczność, której nikt w sprawie tej nie neguje, że T. F. (1) upoważnił M. K. do wszystkich posiadanych przez niego w Banku (...) SA rachunków w okresie od 21 listopada 2007 roku do 13 grudnia 2007 roku ( płyta CD k. 401, t. II akt sądowych, pliki: pełnomocnictwo.tif, odwołanie pełnomocnictwa F..pdf). Choć odwołał je, czego dowodem jest właśnie skan tego dokumentu dotyczący tej czynności wykonanej 14 grudnia 2007 roku, to następnie 18 czerwca 2008 roku udzielił jej ponownie takiego pełnomocnictwa rodzajowego, co dokumentuje skan tego dokumentu z 18 czerwca 2008 roku ( płyta CD k. 401, t. II akt sądowych, plik: pełnomocnictwo1.tif). To pełnomocnictwo nie zostało nigdy odwołane i wygasło zgodnie z treścią art. 101 § 2 k.c., ale także z zgodnie z treścią ogólnych warunków otwierania i prowadzenia przez (...) SA rachunków z 4 marca 1998 roku i zmianami dokonanymi w tym dokumencie 18 grudnia 1998 roku ( płyta CD folder Procedury, plik A–8–1998 cz.1.pdf rozdział 5 § 30 ust. 1.1. oraz płyta CD folder Procedury, plik A–51–1998.pdf rozdział 5 § 34.) z chwilą śmierci T. F. (1).

Kwestia tego pełnomocnictwa oraz wynikających z niego uprawnień ma decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia w tej sprawie. Według ogólnych warunków otwierania i prowadzenia przez Bank (...) SA rachunków wkładów oszczędnościowych krajowych i zagranicznych osób fizycznych z 18 grudnia 1998 roku regulacja uprawnień pełnomocnika znajduje się w § 29. 1.1. Norma ta stanowiła, że pełnomocnictwo rodzajowe upoważniało pełnomocnika do czynności zwykłego zarządu związanych z dysponowaniem rachunkiem i m.in. do dokonywania wypłat na rzecz własną i osób trzecich, do wypowiedzenia umowy, do dokonywania wypłat powodujących naruszenie warunków umowy, do otwierania lokat terminowych w ramach tego samego numeru umowy.

Skoro więc pełnomocnictwo udzielone oskarżonej przez T. F. (1) nie zostało przez niego do jego śmierci odwołane, to nasuwa się jedyny naturalny wniosek, że czynności podejmowane na rachunkach zmarłego przez M. K. do momentu jego śmierci były nie tylko legalne, ale odbywały się za zgodą wynikającą wszak z pełnomocnictwa T. F. (1). Nasuwa się oczywiście pytanie, czy miał on ich świadomość. Takie wątpliwości jawią się, jako oczywiste, jeśli prześledzi się przebieg czynności na rachunku (...) (k. 226, płyta CD, katalog T. F. (1), (...) (...)_ (...)_ (...)_ (...).xls).

Wynika z nich, że 10 stycznia 2014 roku otwarto lokatę z negocjowanym oprocentowaniem w walucie USD i datą końcową tej lokaty był 14 lipca 2014 roku. Tymczasem 27 stycznia 2014 roku, a zatem na 6 dni przed śmiercią posiadacza lokaty, jego pełnomocnik, właśnie oskarżona M. K., zerwała umowę i środki z tej lokaty na kwotę 61.000 $ przelała na własne konto (...) zakładając własną standardową lokatę na 6 miesięcy, na tę dokładnie kwotę (k. 226, płyta CD, katalog M. K., (...) (...)_ (...)_ (...)_ (...).xls). Nie można także pominąć kolejnej czynności dokonanej przez oskarżoną, która 28 lutego 2014 roku lokatę tę zerwała, ale tego samego dnia założyła następną tym razem jednak na kwotę 50.000 $ (k. 226, płyta CD, katalog M. K.,(...) (...)_ (...)_ (...)_ (...).xls).

Te czynności dawały podstawy spadkobiercom do doszukiwania się nieuczciwości oskarżonej i działania jej poza wiedzą T. F. (2) i wbrew woli zmarłego. Rzecz jednak w tym, że czynność zerwania lokaty 27 stycznia 2014 roku odbyła się przed śmiercią posiadacza tejże lokaty i dokonana została zgodnie z posiadanym przez oskarżoną umocowaniem. Nie przedstawiono, nie tylko w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, ale także w całym materiale dowodowym żadnego jednoznacznego i pewnego dowodu, że działanie oskarżonej odbyło się poza wiedzą i wolą T. F. (1). Być może nie wiedział on o takiej czynności jego krewnej, co więcej być może wiedział on o niej i była ona sprzeczna z jego wolą, a być może nawet sprzeciwiał się jej. Aby jednak możliwe było ustalenie, że tak właśnie było, konieczne stawało się wykazanie takiego faktu określonym i pewnym dowodem. Niewykluczone, że występujący w tej sprawie, jako pokrzywdzeni intuicyjnie prawidłowo odczytują całą sytuację i upatrują nielegalnych czy wręcz przestępczych zachowań po stronie oskarżonej. Te opisane wyżej czynności bankowe dają ku temu określone podstawy, a połączone z ukrywaniem przez oskarżoną znanego jej kręgu uprawnionych do dziedziczenia jedynie przekonanie takie potęgują, jednak to nie przeczucia pokrzywdzonych, lecz jednoznaczne dowody mogą i powinny stanowić podstawy ustaleń o sprawstwie i winie oskarżonej. Tych jednakże nie przedstawiono i w żaden przekonujący sposób nie wykazał tego Sąd Okręgowy.

Powoduje to niemożność uznania trafności wyroku tego Sądu w zakresie dotyczącym przeniesienia przez oskarżoną z konta zmarłego T. F. (1) na jej własne konto 61.000 $.

Podobnie należy ocenić ten fragment rozstrzygnięcia w którym Sąd meriti przypisał oskarżonej zagarnięcie 10.000 $ oraz złotych monet. Należy przypomnieć, że świadkowie mówili, iż widzieli te walory w 2010 i 2012 roku. Jeśli zaś zwróci się uwagę, że ich właściciel zmarł dwa lata później, a nikt w tym czasie nie miał kontaktu z nim, lecz co więcej nie miał wiedzy czy i co się stało z tymi walorami to nie sposób tylko na tej podstawie, że miał on je w roku 2012 przyjąć, że miał je także z całą pewnością w 2014 w chwili swej śmierci i oskarżona je zagarnęła po tej dacie.

Aby możliwe było takie ustalenie skutkujące uznaniem sprawstwa oskarżonej niezbędne było, co podkreślić trzeba po raz kolejny, przedstawienie wiarygodnych dowodów, które na takie ustalenie pozwoliłby. Tymczasem jedyne pewne dowody to zeznania rodziny N., że ich krewny miał te walory, ale było to w 2012 roku. Nie dowodzi tego w sposób pewny, że był w ich posiadaniu także w czasie tuż przed swoją śmiercią. Niewykluczone, że tak było i niewykluczone, że oskarżona dokonująca wszak tak specyficznych operacji na lokacie walutowej zmarłego tuż przed jego śmiercią oraz ukrywająca krąg uprawnionych do dziedziczenia walory te zagarnęła. Jednak brak dowodów na takie jej zachowanie jest dla Sądu Apelacyjnego oczywisty.

Nie jest to kwestia wątpliwości pojawiających się w tej sprawie, które to rozstrzygnąć należy na korzyść oskarżonej, lecz kwestia nieprzedstawienia dowodów czy nawet poszlak jednoznacznie wskazujących na odpowiedzialność oskarżonej za zarzucony jej czyn.

Z tych też powodów wyrok, który poddany został kontroli odwoławczej nie mógł się w tej postaci ostać.

Należało oskarżoną od przypisanego jej czynu uniewinnić i tak też postąpił Sąd Apelacyjny.

W tych uwarunkowaniach pozostałe zarzuty apelującej nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, które wydał Sąd odwoławczy i z tego powodu czuje się on zwolniony z konieczności ich analizy, bowiem to nie ich waga tych zarzutów doprowadziła do wydania wyroku przez tenże Sąd, lecz te, które omówione zostały wyżej i którym nie sposób było odmówić racji (art. 436 k.p.k.). Bez znaczenia w tych okolicznościach jest czy T. F. (1) przed śmiercią przystąpił do sakramentu spowiedzi i komunii jak zeznała H. U. i czy widział kogoś innego poza M. K. (u T. F. (1)) W. U., zwłaszcza, że członkowie rodziny zmarłego ten fakt akurat potwierdzają i czy świadek ten wiedział czy nie o innych członkach rodziny zmarłego, czy przeznaczyła ona środki od zmarłego na cele kultu religijnego, czy jego stosunek do kościoła był inny niż przyjął to Sąd I instancji (negatywny), czy przystąpił on przed śmiercią do sakramentów.

Wniosek

Obrońca oskarżonej o zmianę przez umorzenie postępowania ewentualnie o uniewinnienie oskarżonej.

Prokuratora o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny w części domagającej się uniewinnienia.

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny w tej części w której obrońca domaga się umorzenia postępowania i niezasadny w tej części w której prokurator domaga się przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Co do wniosków obrońcy, wobec tego, że nie przyjęto zasadności zarzutu o braku skargi pochodzącej od osoby uprawnionej wniosek o umorzenie postępowania nie mógł zostać uwzględniony. Zasadny okazał się wniosek o uniewinnienie co wyjaśniono w powyższej rubryce.

Co do wniosku prokuratora, skoro przyjęto, że brak jest dowodów na przestępcze działanie oskarżonej nie było potrzeby uchylania wyroku, a Sąd Apelacyjny zobowiązany był wydać wyrok reformatoryjny co też uczynił. Przyczyny takiego rozstrzygnięcia podano we wcześniejszej rubryce.

Lp.2

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Całość zaskarżonego wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok jest pod względem merytorycznym i formalnym prawidłowy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Zmieniono zaskarżony wyrok i uniewinniono oskarżoną od przypisanego jej przestępstwa.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany podano w części formularza oznaczonej jako 3.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II. i III.

Zasądzono na rzecz oskarżonej poniesione przez nią koszty obrony ustanowionej z wyboru w oparciu o art. 632 pkt 2 k.p.k. i § 11 ust. 1 pkt. 5 i § 17 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015, poz. 1800 z p.zm.)

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych oparto na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. i art. 637a k.p.k. i art. 632 pkt. 2 k.p.k..

Wszystkie przytoczone wyżej rozważania doprowadziły do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie Sąd odwoławczy.

7.  PODPIS

SSA Robert Zdych SSA Wiesław Pędziwiatr SSA Edyta Gajgał

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej adwokat A. K..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Pkt I – IV.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

Zmianę

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2.

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Świdnicy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Pkt I – IV.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

Zmianę