Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 351/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22 maja 2019 r.,
sygn. akt XVIII K 299/17

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonej

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

1. obrazy art. 167 kpk w zw. z art. 2 § 1 pkt 1 kpk oraz art. 4 kpk polegający na zaniechaniu wyjaśnienia kwestii intencji jaką miała W. P. (1) uczestnicząc w czynności notarialnej w dniu 31 sierpnia 2006r. i nieprzeprowadzeniu przez Sąd z urzędu dowodu z treści zaświadczenia nr (...) wydanego przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową (...) z siedzibą w W. z dnia 24.08.2006r. załączonego do aktu notarialnego z dnia 31 sierpnia 2006r, na okoliczność, w jakim celu W. P. (1) uzyskała przedmiotowe zaświadczenie, co mogło mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku albowiem z treści zaświadczenia wynika, iż „Zaświadczenie wydaje się Pani W. P. (1) celem przedłożenia w Kancelarii Notarialnej w związku z zamiarem: sprzedaży lokalu”;

2. obrazy art. 171 § 1 i § 7 kpk polegający na przyjęciu zeznań pokrzywdzonej z dnia 02.07.2008r. za dowód podlegający ocenie i służący do czynienia ustaleń faktycznych - w sytuacji, gdy do złożenia przedmiotowych zeznań doszło w warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi pokrzywdzonej i nie mogły one stanowić dowodu;

3. obrazy art. 410 kpk poprzez pominięcie istotnych okoliczności wynikających w szczególności z zeznań świadka P. S., świadka E. J., świadka H. W., świadka E. Ś. oraz pozostałych wiarygodnych dowodów świadczących o posiadaniu przez H. W. i jego żonę silnego osobistego motywu i wynikającej z niego presji, żeby W. P. złożyła zeznania takiej treści, jak zaprogramowane w zawiadomieniu (donosie) o popełnieniu przestępstwa z dnia 10.06.2008r. które zostało przygotowane i napisane przez H. W. (2) po uprzednich konsultacjach prawnych i wyłącznie podpisane przez W. P., a także o tym, iż W. P. bała się H. W.;

4. obrazy art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę zeznań W. P. w zakresie dotyczącym w szczególności:

• nieodczytania w ogóle aktu notarialnego - w sytuacji gdy wypowiedzi W. P. są wewnętrznie sprzeczne albowiem pokrzywdzona stwierdziła, że notariusz kazał się tylko podpisać i jednocześnie na nagraniu twierdziła, że notariusz zapytał ją, czy rezygnuje z członkostwa w spółdzielni, przy czym okoliczność ustalania przez notariusza z P. kwestii jej dalszego członkostwa w Spółdzielni wskazana została również w zeznaniach H. W.; a ponadto zeznania W. P. o nieodczytaniu przez notariusza aktu notarialnego są sprzeczne z innymi dowodami tj. zeznaniami notariusza T. S., treścią aktu notarialnego i zeznaniami P. S., który opisując relację pokrzywdzonej wskazał, iż pani W. twierdziła, że notariusz nie przeczytał całego aktu, przy czym wskazał, iż nie wie „skąd wiedziała, że notariusz nie przeczytał w całości aktu”,

• braku zapłaty za sprzedaż zważywszy, że jest to sprzeczne z pozostałymi dowodami, w tym w szczególności z zeznaniami notariusza T. S., treścią aktu notarialnego i innych dokumentów poświadczających wydatki W. P.; zaprzeczanie przez W. P., iż otrzymała zapłatę za mieszkanie koliduje z innymi udowodnionymi okolicznościami, które świadczą o tym, iż W. P. posiadała środki pieniężne w wysokości przewyższającej pobierane przez nią renty (zakup urządzenia medycznego (...), dawanie datków na budowę kościoła (...), wsparcie pieniężne dla S. 800 zł (...), (...), 400 zł K (...), (...), poważnie rozważała zakup samochodu dla S. (...), wpłaty wynagrodzenia dla prawnika po 500zł K 821-824 oraz wynikające z zawartych umów zlecenia co miesięczne zobowiązania do zapłaty wynagrodzenia 360 zł K 812-814, wynagrodzenia 220 zł (...), umowa zlecenia na zastępstwo procesowe z honorarium 3.500 zł + VAT - (...) oraz w innej wysokości (...), rezygnacja W. P. z pomocy usługowej (...) z uwagi na opiekę prywatną - notatka służbowa z dnia 24.12.2007r. (...)),

• obecności oskarżonej przy podpisaniu aktu notarialnego a nawet jej bezpośredniego uczestnictwa w zawarciu tego aktu albowiem W. P. w zeznaniach złożonych w dniu 08.08.2008r. w obecności biegłej psycholog nie przedstawiła tych okoliczności,

• braku chęci sprzedaży mieszkania albowiem jest to sprzeczne z treścią podpisanej przez W. P. notarialnej umowy sprzedaży oraz z treścią zaświadczenia Spółdzielni z dnia z dnia 24.08.2006r. załączonego do aktu notarialnego sprzedaży z dnia 31 sierpnia 2006r. i zeznaniami notariusza T. S. oraz z wypowiedziami W. P., z których wynika, iż prowadziła ona rozmowy dotyczące kupna jej mieszkania (nagrania K 668, 686, 687) oraz z zeznaniami M. R., iż W. P. wspominała rodzicom, że szukała kupca wśród znajomych i obcych, tzn. nosiła się z zamiarem sprzedaży (K 1809), które z kolei korespondują z w/w wypowiedziami P. o prowadzonych rozmowach dotyczących kupna jej mieszkania;

5. obrazy art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa polegającą na przyjęciu, iż fakt, że H. W. sporządził przedmiotowe zawiadomienie a W. P. jedynie się podpisała nie ma żadnego znaczenia dla oceny wiarygodności jej zeznań w sytuacji, gdy analiza zawiadomienia pod kątem języka, indywidualnych sformułowań, stylistyki, wyrażanych pretensji i przedstawianych argumentów wskazuje, iż prezentowane w nim wypowiedzi nie są autentycznymi wypowiedziami W. P. tylko pochodzą od H. W.;

6. obrazy art. 7 kpk poprzez dowolną i jednocześnie wewnętrznie sprzeczną ocenę dowodu z nagrań wypowiedzi W. P. albowiem Sąd raz stwierdza, że nagrane rozmowy w sposób najbardziej autentyczny oddają jej wolę (KI 2 uzasadnienia) a następnie stwierdza, iż rozmowy są moderowane przez W., ma on wpływ na ich przebieg, W. P. (1) jest instruowana przez W. w jaki sposób ma rozmawiać (K 28 uzasadnienia);

7. obrazy art. 7 kpk oraz art. 5 § 2 kpk poprzez dowolną ocenę dowodu z nagrań wypowiedzi M. K. przedstawioną na K 13, 14 uzasadnienia polegającą w szczególności: na arbitralnej - wspomaganej domysłami Sądu - interpretacji fragmentarycznych jej wypowiedzi, które częstotliwie pozostają nieczytelne, w tym zagłuszane przez wypowiedzi H. W. i które pochodzą z nagrania zawierającego stwierdzone - i to w sposób niewyczerpujący - prawdopodobne braki ciągłości w zapisie dźwiękowym w sytuacji, gdy nie było możliwości procesowej weryfikacji nagranych wypowiedzi albowiem M. K. nie była przesłuchana przed Sądem; pominięciu okoliczności, iż w trakcie rozmowy M. K. była szantażowana przez H. W., a ponadto na dowolnym przypisaniu M. K. wypowiedzi „A podpisałabyś u notariusza jakbyś wiedziała, że...?” co pozostaje w sprzeczności z nagraniem oraz stenogramem, z których wynika, iż w rzeczywistości była to wypowiedź H. W. i wywodzeniu z tego, iż,. gdyby W. P. (1) wiedziała, jaki to jest akt, to by go nie podpisała - „A podpisałabyś u notariusza jakbyś wiedziała, że...? K-549 Powyższe wskazuje, iż W. P. (1) była zapewniana, że dokonuje darowizny, dlatego też w ocenie sądu nie doszło do odczytania treści aktu notarialnego tylko jego podpisania” K 16 uzasadnienia;

8. obrazy art. 7 kpk w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 kpk poprzez dowolną ocenę „materiału dowodowego” polegającą na niewskazaniu dowodów, na podstawie których Sąd ustalił na K 18 uzasadnienia, iż „ B. W. (1) już wcześniej wzięła dowód osobisty pokrzywdzonej, zebrała potrzebne do umowy dokumenty, przywiozła wszystkich do notariusza, a następnie rozmawiała z nim i po akcie zabrała dokumenty” - w sytuacji, w której:

• Sąd na K 30 uzasadnienia wskazał, iż zeznania H. W. nie mają znaczenia dla oceny przebiegu transakcji, ponieważ nie był on obecny ani w trakcie aktu notarialnego, ani też wcześniej gdy ustalano formę prawną przejścia mieszkania na K.,

• żaden z pozostałych świadków nie znał ani nie przedstawił tak szczegółowej relacji dotyczącej przygotowania i przebiegu czynności notarialnej,

• W. P. w zeznaniach z sierpnia 2008 r. nie przedstawiła tych wszystkich szczegółów,

• nagrania są moderowane przez W., ma on wpływ na ich przebieg, W. P. (1) jest instruowana przez W. w jaki sposób ma rozmawiać (K 28 uzasadnienia) ale nawet w nich W. P. (1) nie relacjonuje tych wszystkich szczegółów,

• na wątpliwości dotyczące protokołu zeznań W. P. z lipca 2008r. kilkukrotnie wskazuje Sąd w uzasadnieniu (K 11, 27, 28), że nie jest to typowa spontaniczna wypowiedź osoby w tym wieku i o tym zasobie wiedzy, zachodzą duże wątpliwości, czy treść protokołu zeznań świadka stanowi w 100% odzwierciedlenie jej wypowiedzi, należy uznać, iż protokół przesłuchania z 2 lipca 2008r. jest w jakimś stopniu kopią zawiadomienia pisemnego napisanego przez W.,

co dodatkowo wskazuje na błędy podczas wyrokowania, które zostały uwidocznione przez wewnętrzna sprzeczność uzasadnienia wyroku;

9. obrazy art. 410 kpk poprzez przyjęcie, iż oskarżona wprowadziła pokrzywdzoną w błąd co do treści aktu notarialnego, działała wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami (M. i J. K.) z zamiarem bezpośrednim kierunkowym oszustwa, musiała wskazać warunki i formę umowy oraz ustalić szczegóły czynności notarialnej, uzgodniła w kancelarii wszystkie szczegóły, rozmawiała z notariuszem, nie było ekonomicznego uzasadnienia dla decyzji W. P. o sprzedaży mieszkania i nie były jej potrzebne pieniądze w kwocie 306.000 zł, nie było żadnego uzasadnienia ekonomicznego dla nabycia przez K. mieszkania w W. dla celów własnych, fakt otrzymania 306.000 zł byłby dla W. P. wydarzeniem albowiem byłaby to dla niej najprawdopodobniej największa kwota jaką miała w życiu - pomimo braku dowodów w tym zakresie;

10. obrazy art. 410 kpk poprzez pominięcie istotnych okoliczności wynikających z zeznań świadka P. S.:

• który wskazał: „Myślę, że gdyby pani W. powiedziała, że sprzedała to mieszkanie i otrzymała pieniądze, to H. W. (2) na pewno by drążył gdzie one są, nie mówię że zrobiłby to dla własnych celów. Myślę, że gdyby państwo W. zostali ustanowieni spadkobiercami testamentowymi, a pani W. powiedziałaby im, że sprzedała mieszkanie pani B., to mogliby mieć do niej pretensje. Wydaje mi się, że nawet jakby się dowiedzieli, że tak było to i tak by walczyli o to mieszkanie i w nim siedzieli. Oni chcieli na pewno to mieszkanie mieć.” K-l347- (...) - co skutkowało błędną oceną roli i motywów postępowania H. W. i przyjęciem, że „Gdyby bowiem W. P. (1) rozporządziła mieszkaniem zgodnie ze swoją wolą, to mimo niezadowolenia H. W. (2) musiałby to uznać”,

• z których wynika, iż dopiero w W. W. z własnej inicjatywy zaciekawił się statusem mieszkania i dowiedział się, że W. P. była u notariusza, co skutkowało błędnym ustaleniem, iż „ W 2008 r. W. P. (1) pojechała do siostry do S. i w trakcie rozmowy poinformowała rodzinę, iż przepisała mieszkanie w zamian za opiekę na małżonków K., nie potrafiła jednak podać szczegółów”,

• które zgodnie z wytycznymi Sądu Apelacyjnego w Warszawie powinien był ustalić, by ocenić czy po zawarciu umowy sprzedaży nastąpiła zmiana w relacjach między W. P. a oskarżoną i jej rodzicami, a z których wynika, iż relacje z K. i W. były normalne, miłe, sympatyczne,

• które zgodnie z wytycznymi Sądu Apelacyjnego w Warszawie powinien był rozważyć, by właściwie ustalić rolę H. W. i możliwość wpływu na W. P. oraz postawę W. P. wobec W., a z których wynika, iż H. i E. W. stosowali przemoc psychiczną i fizyczną wobec W. P., wywierali na nią nacisk oraz była manipulowana, natomiast ..Pani W. chciała łagodzić wszystko więc tak naprawdę każdemu powiedziała tak żeby był w domu spokój. Z jednej strony nie przeciwstawiała im się, nie miała na to siły i energii, ale mnie się żaliła, że tak postępują”;

11. obrazy art. 410 kpk poprzez pominięcie istotnych okoliczności wynikających z treści dokumentu urzędowego - aktu notarialnego z dnia 31.08.2006r. świadczących o zawarciu przez strony tj. W. P. oraz J. K. (1) i M. K. (1) umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego wraz ze zobowiązaniem kupujących do zapewnienia W. P. (1) bezpłatnego i dożywotniego zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym nr (...) przy ul. (...) w W. oraz o pokwitowaniu przez W. P. otrzymania całej ceny od nabywców przed podpisaniem aktu notarialnego a także o złożeniu przez nią oświadczenia, iż nie rezygnuje z członkostwa w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W., jak również o odczytaniu, przyjęciu i podpisaniu przedmiotowego aktu oraz o pobraniu podatku od czynności cywilno-prawnych;

12. obrazy art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę zeznań notariusza T. S. (2) polegającą m.in. na uznaniu a priori za automatycznie niewiarygodne zeznań notariusza - iż akt notarialny umowy sprzedaży został stronom odczytany przed jego przyjęciem i podpisaniem przez strony - z uwagi na to, iż „ujawnienie ewentualnych uchybień w trakcie czynności notarialnej może się wiązać dla niego z odpowiedzialnością zawodową a nawet kamą”, dodać należy iż ocena zeznań notariusza dokonana jest jedynie fragmentarycznie;

13. obrazy art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę dowodu z zeznań świadka D.-B. w zakresie dotyczącym w szczególności przyjęcia, iż świadek zeznała, iż W. P. przez 2 lata była przekonana, że doszło do darowizny, że świadek wiedziała jaką umowę w 2006r. chciała zawrzeć W. P. oraz wnioskowania na podstawie zeznań świadka, iż pokrzywdzona jeszcze w 2008r. myślała, że dokonała darowizny za opiekę w sytuacji, gdy zeznania świadka są wewnętrznie sprzeczne a ponadto są sprzeczne z dokumentacją (...) dotyczącą pomocy finansowej, świadek myli się określając zdarzenia czy lokując je w czasie, dokumenty (...) sporządzane przez świadka zawierają informacje niezgodne z rzeczywistością;

14. obrazy art. 442 § 3 kpk polegającej na tym, że Sąd Okręgowy w Warszawie pomimo wiążących wskazań Sądu Odwoławczego (K 1680) nie dokonał analizy czy zeznania H. W. rzeczywiście odnosiły się do przekazanych mu przez W. P. informacji, czy może stanowiły formę jego własnego przekazu, zasugerowanego także pokrzywdzonej ponadto nie zostały należycie zrealizowane wytyczne Sądu Odwoławczego w zakresie dotyczącym dowodu z opinii biegłego psychologa badającego zeznania W. P.;

15. obrazy art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę zeznań H. W. w zakresie dotyczącym w szczególności charakteru umowy zawartej przez W. P. albowiem są one wewnętrznie sprzeczne oraz w zakresie przyjęcia, iż zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa sporządzone przez H. W. stanowi relację z tego, o czym dowiedział się od W. P. w sytuacji gdy, jak przyznaje sam H. W. zna on sprawę z doniesienia do prokuratury, którego jest autorem, a ponadto elementy charakterystyczne zawiadomienia tj, jeżyk, indywidualne sformułowania, stylistyka, wyrażane pretensje i formułowane w nim argumenty wskazują, iż prezentowane w nim wypowiedzi nie są autentycznymi wypowiedziami W. P. tylko pochodzą od H. W.;

16. obrazy art. 393 § 3 kpk w zw. z art. 170 § 1 pkt 1 kpk poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z dokumentu - opinii prywatnej z dnia 5.02.2019r. sporządzonej przez B. B. (3) psychologa rodzinnego i sądowego na okoliczność zasadności weryfikacji opinii biegłego sądowego z zakresu psychologii T. G. według kryteriów określonych w art. 201 kpk.;

17. obrazy art. 201 kpk polegającej na oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego w sytuacji, gdy opinia biegłego T. G. jest niejasna, niepełna i wewnętrznie sprzeczna;

18. obrazy art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę zeznań M. R. oraz wyjaśnień oskarżonej pomimo że są one zgodne z zeznaniami notariusza T. S. oraz z treścią aktu notarialnego i zaświadczenia Spółdzielni;

19. obrazy art. 424 § 1 pkt 1 kpk polegającej na niewskazaniu dowodów świadczących o tym, że oskarżona wprowadziła pokrzywdzoną w błąd co do treści aktu notarialnego, działała wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami ( M. i J. K.) z zamiarem bezpośrednim kierunkowym oszustwa;

20. obrazy art. 443 kpk poprzez dokonanie przez Sąd I instancji ponownie rozpoznający sprawę w wyroku z dnia 22 maja 2019r. niekorzystnych, odmiennych ustaleń faktycznych niż poczynione przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w wyroku z dnia 12 maja 2011 r., uchylonym na skutek apelacji wniesionej wyłącznie na korzyść oskarżonej, polegające na nowym, dowolnym ustaleniu i przypisaniu odmiennego znamienia sposobu popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 kk tj. wprowadzenia pokrzywdzonej w błąd co do treści aktu notarialnego zawartego w dniu 31. 08. 2006r.,

- co stanowi naruszenie normy gwarancyjnej wynikającej z zakazu reformationis in peius i skutkuje orzeczeniem surowszym niż uchylone zważywszy że sytuacja oskarżonej uległa pogorszeniu w sferze ustaleń faktycznych - powodujących lub tylko mogących powodować, negatywne skutki w sytuacji prawnej oskarżonej;

21. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść i spowodowany naruszeniem w/w przepisów postępowania - w szczególności w zakresie przyjęcia, iż oskarżona działała z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, działała wspólnie i w porozumieniu z dwoma ustalonymi osobami, wprowadziła W. P. w błąd co do treści aktu notarialnego, bezpośrednio uczestniczyła w zawarciu aktu notarialnego, ustalała z notariuszem warunki i formę umowy notarialnej, treść aktu notarialnego nie była zgodna z wolą W. P., akt notarialny sprzedaży nie został odczytany, W P. nie otrzymała zapłaty za sprzedaż - co doprowadziło do przyjęcia, że oskarżona popełniła przestępstwo oszustwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutów za zasadne lub niezasadne.

Wnioski

1. o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej,

ewentualnie

2. o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie, XVIII Wydział Kamy do ponownego rozpoznania,

3. o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sąd Apelacyjny w Warszawie dowodu z dokumentu zaświadczenia nr (...) wydanego przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową (...) z siedzibą w W. z dnia 24.08.2006r na okoliczność ustalenia, iż W. P. (1) uzyskała przedmiotowe zaświadczenie w celu przedłożenia w kancelarii notarialnej w związku z zamiarem sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...) w W.. ( Do apelacji dołączona zostaje kopia przedmiotowego zaświadczenia z dnia 24.08.2006r., potwierdzona za zgodność z oryginałem przez prezesa zarządu Spółdzielni, którą udało się uzyskać B. W. (1) dopiero w lipcu 2019r.)

4. o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sąd Apelacyjny w Warszawie zgodnie z art. 393 § 3 kpk dowodu z dokumentu - opinii prywatnej z dnia 5.02.2019r. sporządzonej przez B. B. (3) psychologa rodzinnego i sądowego na okoliczność zasadności weryfikacji dowodu z opinii biegłego sądowego T. G. według kryteriów wskazanych w art. 201 kpk i rozważenia konieczności powołania nowego biegłego w trybie art. 201 kpk.

5. o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sąd Apelacyjny w Warszawie dowodu z opinii instytucji naukowej - Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. J. S. w K. na okoliczności wskazane w postanowieniu Sąd Okręgowy w Warszawie z dnia 6 lutego 2018 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje : zarzuty apelacji obrońcy oskarżonej okazały się w przeważającej części słuszne, co doprowadziło do zmiany zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienia oskarżonej B. W. (1) od dokonania przypisanego jej czynu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w sprawie niniejszej zaistniała sytuacja procesowa, polegająca na niewątpliwym zgromadzeniu przez sąd I instancji całości, co należy podkreślić, dostępnego materiału dowodowego, z jednej strony, przy jednoczesnym popełnieniu błędów w jego ocenie z drugiej. Na wstępie zauważyć należy , iż Sąd Apelacyjny rozpoznając tę sprawę, jak w rzadko której, pomimo proceduralnych możliwości rozszerzenia zakresu dowodowego poprzez np. dopuszczenie nowych dowodów z urzędu czy na wniosek stron, czy też powtórzenia w koniecznej do wydania rozstrzygnięcia części postępowania dowodowego toczącego się przed Sądem Okręgowym skutecznie limitowany był aktualną dostępnością dowodów, a raczej ich źródeł, w postaci pokrzywdzonej W. P., M. K. (2), J. K. (2) czy wreszcie H. W. (2). W dacie procedowania sądu odwoławczego osoby te już nie żyły. Przypomnieć wobec tego należy, iż Sąd Okręgowy skazał B. W. (1) za to, że „w sierpniu 2006r w W., wspólnie i w porozumieniu z dwoma ustalonymi osobami, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła W. P. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci mieszkania o powierzchni 63,6 m, położonego w W. przy ul (...) o numerze 3, w ten sposób, że wprowadziła W. P. w błąd co do treści aktu notarialnego zawartego w dniu 31 sierpnia 2006r, na podstawie którego pokrzywdzona dokonała sprzedaży tego mieszkania M. i J. K. (1) za kwotę 306 000 zł, których to pieniędzy w rzeczywistości nie otrzymała, będąc jednocześnie przekonaną, iż dokonuje przedmiotowym aktem notarialnym darowizny mieszkania w zamian za opiekę, co stanowi przestępstwo z art. 286par 1 kk. Wyrok sądu I instancji opiera się w głównej mierze na ocenie zeznań pokrzywdzonej, składanych przez nią na wszystkich etapach postępowania, a także na analizie opinii sądowo psychologicznych wywoływanych w celu oceny psychologicznych aspektów tych zeznań. W pierwszej wobec tego kolejności wypada odnieść się do tych depozycji i zaprezentowanej przez sąd meriti ich ocenie. Pokrzywdzona trzy razy składała zeznania. Pierwszy raz 02 lipca 2008r, a więc bez mała 2 lata po podpisaniu aktu notarialnego sprzedaży mieszkania małżonkom K.. Z zeznań tych wynika, iż wszystkimi formalnościami zajmowała się oskarżona (bez uszczegółowienia o jakie konkretnie czynności lub podejmowane działania chodzi), że pokrzywdzona chciała „przekazać mieszkanie w zamian za opiekę”, pojechali wszyscy do notariusza, notariusz aktu nie czytał, wyszedł z gabinetu z B. W. (2) i wskazał palcem, gdzie pokrzywdzona ma podpisać. Pokrzywdzona była przekonana, że dokonuje aktu darowizny mieszkania w zamian za opiekę. Wszystkie dokumenty zabrała oskarżona. K. odwiedzali pokrzywdzoną „ale się nią nie opiekowali” W maju 2008r W. P. pojechała do S. , gdzie o wszystkim opowiedziała H. W. (2), który przyjechał do W. , aby wyjaśnić sprawę, gdyż kilka lat wcześniej to samo mieszkanie pokrzywdzona zapisała w testamencie jego żonie. Pokrzywdzona stwierdziła, że czuje się oszukana przez K.. Kolejne zeznania złożyła w dniu 8 sierpnia 2008r. Stwierdziła, iż podpisując akt notarialny nie była świadoma co podpisuje, ponieważ go nie czytała. Zeznała, że mieszkania nie chciała sprzedawać i pieniędzy od K. nie dostała. Z trudem złożyła zeznania przed sądem 8 września 2010r, kontynuowała je w obecności biegłego psychologa. Stwierdziła, że pojechali do notariusza, na umowie nie było napisane, czy dożywocie czy sprzedaż. Zeznała, że K. nie mieli płacić. O pieniądzach nie było mowy. Po miesiącu przyjechał brat ( H. W.) i zapytał „co Ty zrobiłaś”. Przewodnicząca składu stwierdziła, iż świadek nie rozumie treści odczytywanych jej uprzednio złożonych zeznań. Przesłuchany w charakterze świadka notariusz sporządzający przedmiotowy akt, zeznał, iż nie jest możliwe, aby do podpisania aktu notarialnego doszło bez obecności wszystkich stron umowy, aby aktu nie odczytał, nie upewnił, się, że jest on zrozumiały. Akt notarialny dotyczył umowy kupna sprzedaży mieszkania objętego treścią zarzutu. Oskarżona nie była stroną tego aktu, jako kupujący występowali małżonkowie K.. Dokumenty przedstawione notariuszowi , m inn zaświadczenie od spółdzielni mieszkaniowej ,w której zasobach mieszkanie przy ul (...) się znajdowało wydane zostały pokrzywdzonej ( co pokwitowała własnoręcznym podpisem) i wydane zostały w celu podpisania umowy kupna-sprzedaży mieszkania (vide akta postępowania i wniosek prokuratora ). Po podpisaniu aktu notarialnego pokrzywdzona dalej spotykała się z małżeństwem K. i oskarżoną, która przywoziła jej emeryturę, spędzała z nimi święta, uczestniczyła w spotkaniach towarzyskich, sama opłacała czynsz do spółdzielni, na blankietach, na których figurowało nazwisko K. jako właścicieli mieszkania ( vide k 825-830). Nic w sytuacji pokrzywdzonej nie uległo zmianie. Dalej zamieszkiwała w swoim mieszkaniu a następnie, pytając o zgodę M. K. (1), jako nową właścicielkę mieszkania, bezpłatnie odnajęła pokój organiście z pobliskiego kościoła, który u niej zamieszkał, w ograniczonym zakresie korzystała z opieki pomocy społecznej ( raz na dwa tygodnie), sama robiła zakupy, zajmowała się sprawami życia codziennego, nie wymagała opieki i nie domagała się tej opieki od nikogo ( vide zeznania świadków E. Ś. (2), J. B.). Wniosek jaki płynie z powyższych ustaleń jest taki, iż dla pokrzywdzonej, do momentu przyjazdu H. W. do W., co nastąpiło niemal 2 lata po podpisaniu przedmiotowego aktu notarialnego, nie miała znaczenia treść podpisanej umowy. Pokrzywdzona nie domagała się okazania aktu notarialnego, w żaden sposób nie podważała jego treści, jeśli rzeczywiście nie otrzymała żadnych pieniędzy w zamian za mieszkanie, nie domagała się ich, akceptowała zaistniałą sytuację i rodzaj zawartej z małżonkami K. umowy. W dalszym ciągu oskarżona dysponowała jej pełnomocnictwem do odbioru rent zagranicznych, w dalszym ciągu realizowała zawartą umowę „kto korzysta ten płaci”, nie żądała od K. płacenia czynszu za mieszkanie, jednocześnie zwracała się do oskarżonej o pomoc w niektórych sprawach życia codziennego, przykładem niech będzie prośba o zawiezienie na dworzec kolejowy przed 6 rano, kiedy wybierała się w odwiedziny do H. W. (2) i jego żony do S., jak i odebranie ich obojga z dworca po powrocie. W tym miejscu przypomnieć należy , iż aby ustalenie stanowiące podstawę faktyczną zastosowania w procesie karnym odpowiedniej normy prawa karnego materialnego ( tu art. 286 par 1 KK)dawało gwarancję, że sąd procedując odtworzył rzeczywisty przebieg zdarzenia rozpatrywanego w danej sprawie, że wykrył prawdę, musi być ono dokładne i zgodne z przepisami prawa dowodowego. Istotą bowiem poznania w procesie karnym jest dążenie do wiernego odtworzenia faktów obiektywnej rzeczywistości, które mają znaczenie z punktu widzenia zarówno możliwości przypisania określonej osobie czynu przestępnego, jak i w konsekwencji wiążących się z tym skutków prawno- karnych. Przypomnieć należy, iż przestępstwo z art. 286 par1 kk popełnić można jedynie z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, co oznacza iż aby zaistniało, oskarżona B. W. (1), działając z takim właśnie zamiarem oszukać musiałaby pokrzywdzoną co do treści aktu notarialnego i w ten sposób doprowadzić ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Zgromadzony wszechstronnie materiał dowodowy nie potwierdza tej tezy. Pokrzywdzona stawając do aktu notarialnego, wcześniej wystąpiła do Spółdzielni mieszkaniowej o stosowne dokumenty do sprzedaży mieszkania, nie potwierdziła się teza oskarżenia o nie przeczytaniu aktu przez notariusza, nie tylko wobec Jego zeznań , ale i zeznań samej pokrzywdzonej, która stwierdziła, że jednak „coś tam czytali”, nadto wobec treści opinii sądowo psychologicznych dotyczących składanych przez W. P. zeznań, upada koncepcja nieporadnej osoby, która z racji kondycji psychofizycznej i wieku nie jest w stanie rozeznać tak podstawowej operacji jak sprzedaż mieszkania. Na marginesie tylko, w kontekście przypisanego wyrokiem sądu I instancji czynu, stwierdzić ponownie należy, iż to nie oskarżona stawała do aktu notarialnego jako jego strona, nie była świadkiem przekazania pieniędzy, domyślała się jedynie, że miało ono miejsce ( vide wyjaśnienia oskarżonej k. 886 i nst. akt postępowania) nadto Sąd meriti nie ustalił stopnia działania jej „wspólnie i w porozumieniu” z małżeństwem K.. Niewątpliwie jednak ustalił Sąd meriti, iż autorem zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przez oskarżoną i K. oraz wszystkich pism kierowanych do prokuratury jest H. W. (2) ( opinia biegłego k 1412-1448), pisma podpisała jedynie W. P. (1). Podkreślić w tym miejscu raz jeszcze należy, iż stan psychiczny pokrzywdzonej potwierdzony wszystkimi opiniami wywołanymi w sprawie niniejszej wskazuje, że miała ona świadomość w zakresie podejmowanych czynności notarialnych, dopiero w 2010r zauważono pewne deficyty w zakresie funkcji poznawczych, zdolności zapamiętywania i odtwarzania informacji . Notariusz nie zgłosił nieprawidłowości, dwukrotnie składając zeznania oświadczył, że czytał akt, w którym zamieścił zapis o opiece, do momentu interwencji H. W. (2) pokrzywdzona nie zgłaszała zastrzeżeń co do braku opieki i co do czynności przed notariuszem, płaciła czynsz i wnosiła pozostałe opłaty na drukach opatrzonych imieniem i nazwiskiem nowych właścicieli, sama odbierała ze spółdzielni wszystkie dokumenty do aktu notarialnego, z adnotacją , że wydaje się je w związku ze sprzedażą lokalu, nie domagała się nigdy świadczenia opieki od K. i oskarżonej, na tym etapie wystarczyły Jej spotkania kilka razy w miesiącu, i przywożenie rent zagranicznych przez oskarżoną, interwencja H. W., zamieszkanie wspólnie z pokrzywdzoną, uniemożliwienie jakichkolwiek kontaktów z K. i oskarżoną, którzy o śmierci pokrzywdzonej dowiedzieli się na rozprawie przed sądem, uniemożliwia wyjście poza czyste spekulacje, jak zachowaliby się K., gdyby codzienna opieka nad W. P. stała się konieczna. Podkreślić tutaj należy niewątpliwy wpływ H. W. na podejście W. P. do zawartej umowy i wzbudzenie u niej poczucia krzywdy. Z zeznań świadka E. Ś. (2), sąsiadki pokrzywdzonej, wynika iż pokrzywdzona bała się H. W., mówiła, ze „jest dla niej niedobry”, świadek zeznała : „oceniam, że pani W. była zupełnie inną osobą dopóki nie zamieszkał z nią ten H.” Na zakończenie wywodów w tej części stwierdzić należy, iż opinia sądowo psychologiczna biegłego G. ( vide k 227 akt) , po złożeniu ostatnich zeznań przez pokrzywdzoną dotyka sedna problemu związanego z oceną zeznań pokrzywdzonej. Biegły stwierdził iż „ osoby trzecie pojawiające się w życiu starych ludzi mają znaczący wpływ na ich decyzje. Z materiału wynika, że na pewno taka osoba mogła być, były osoby kierunkujące wolę pokrzywdzonej. Mogło to dotyczyć zarówno treści składanych zeznań, jak i transakcji. Osoba w tym wieku jest zmienna w decyzjach, oczekiwaniach i emocjach”. Z tych właśnie powodów, w ocenie Sądu Apelacyjnego w sprawie tej zebrane dowody jedynie pozwoliły na sformułowanie sprzecznych ze sobą wersji przebiegu wydarzeń, przy czym żadnej z nich nie dało się kategorycznie potwierdzić ani wykluczyć i taka sytuacja w myśl zasady z art. 5 § 2 k.p.k. uniemożliwiła ustalenie sprawstwa oskarżonej w zakresie stawianego jej zarzutu. Niewątpliwie pokrzywdzona umówiła się z małżeństwem K. na jakiś rodzaj wzajemnej umowy dotyczącej mieszkania i jednocześnie opieki nad nią, jeśli nie będzie mogła ona samodzielnie egzystować, świadczy o tym Jej postępowanie po podpisaniu aktu notarialnego, z którego w żadnej mierze nie wynika, żeby nie zgadzała się z jego treścią .Jest to ustalenie bezsporne. Fakt, iż po blisko 2 latach zmieniła zdanie, będąc pod ewidentnym wpływem H. W. (2), którego żona miała otrzymać przedmiotowe mieszkanie na mocy wcześniej spisanego testamentu, nie może przesądzać o winie oskarżonej w zakresie przypisanego Jej wyrokiem sądu I instancji czynu.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

7.  PODPIS

Przemysław Filipkowski Małgorzata Janicz Izabela Szumniak

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego
w Warszawie z dnia 22 maja 2019 r.,
sygn. akt XVIII K 299/17

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

X

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

X

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana