Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt II AKa 95/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2021 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Cezariusz Baćkowski (spr.)

Sędziowie: SA Maciej Skórniak

SA Robert Zdych

Protokolant: Anna Konieczna

przy udziale Artura Jończyka prokuratora Prokuratury (...) Prokuratora we W.

po rozpoznaniu 10 listopada 2021 r.

sprawy M. G.

oskarżonego z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. i art. 157 § k.k. oraz art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy

z 19 stycznia 2021 r. sygn. akt III K 16/20

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. K. 1476 zł w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, poniesionymi wydatkami obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

M. G. został oskarżony o to, że:

w dniu 24 września 2019 roku w Z., woj. (...) przed budynkiem mieszkalnym przy ulicy (...) działając w zamiarze ewentualnym spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu H. Z., przewidując i godząc się na powstanie innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub choroby realnie zagrażającej życiu lub trwałego, istotnego zeszpecenia zadał jemu dwukrotnie uderzenie maczetą z metalowym ostrzem o długości 23,5 cm w okolicę łokcia lewej kończyny górnej oraz raz w głowę w obrębie kości czołowej, w wyniku czego doznał on obrażenia ciała w postaci otarcia naskórka z obrzękiem i podbiegnięciem krwawym na łokciu lewym oraz rany tłuczono ciętej na głowie o długości około 3 cm, powodując u niego naruszenie czynności narządu ciała oraz rozstrój zdrowia na okres poniżej 7 dni, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na postawę obronną pokrzywdzonego;

tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w związku z art. 156 § 1 pkt 2 kk i art. 157 § 2 kk w związku z art. 11 § 2 kk

Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z 19 stycznia 2021 r., sygn. akt III K 16/20:

I. uznał oskarżonego M. G. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. i art. 157 § k.k. oraz art. 11 § 2 k.k. z tym ustaleniem, że godził się na spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu, a także z tą zmianą, że nie osiągnął zamierzonego celu z powodu podjęcia obrony przez pokrzywdzonego oraz interwencji innej osoby, i za to na podstawie art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. skazał go na karę 3 lat pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 26 września 2019 r., godz. 10:05 do dnia 19 czerwca 2020 r., godz. 13:55 przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

III. na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego w postaci maczety zapisanego na karcie 273 akt sprawy;

IV. zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych w tym opłat w sprawie;

V. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata E. K. kwotę 2.306,59 złotych (plus 23% podatku VAT) za udzieloną oskarżonemu obronę z urzędu.

Apelację od tego wyroku wniósł oskarżony M. G. za pośrednictwem obrończyni.

Obrończyni zaskarżyła wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i zarzuciła:

rażącą niewspółmierność kary w wymiarze 3 lat pozbawienia wolności, orzeczonej w punkcie I części dyspozytywnej wyroku, w stosunku do rodzaju i rozmiaru ujemnych następstw przypisanego oskarżonemu czynu, jego właściwości i warunków osobistych, przy niedostatecznym rozważeniu okoliczności łagodzących, a występujących po stronie oskarżonego.

Podnosząc powyższy zarzut, apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i zastosowanie w stosunku do oskarżonego instytucji z art. 60 § 2 pkt 1 k.k. i orzeczenie wobec oskarżonego kary przy zastosowaniu art. 60 § 6 pkt 2 k.k.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja obrończyni oskarżonego M. G. nie mogła zostać uwzględniona.

Nie jest kwestionowane prawidłowe stanowisko Sądu Okręgowego co do sprawstwa, winy i prawnokarnego wartościowania czynu oskarżonego.

Wbrew apelacji orzeczona kara pozbawienia wolności równa dolnemu progowi ustawowego zagrożenia zbrodni przypisanej M. G. (art. 11 § 3 k.k., art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 k.k.) nie razi niewspółmierną surowością lecz właściwie oddaje realny stopień karygodności czynu tego oskarżonego oraz stopień jego winy w zakresie w jakim oddziałują one na wysokość kary, nie pomija też względów na kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa, a w szczególności osób do których może dotrzeć treść wyroku.

Fakultatywne nadzwyczajne złagodzenie kary o jakim mowa w art. 60 § 2 k.k., którego zastosowania domaga się obrończyni, dotyczy sytuacji, gdy zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek wskazujący, że nawet najniższa kara przewidziana za przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa. Przedmiotem oceny czy zachodzi wypadek szczególny istotnie różniący się od sytuacji występujących zazwyczaj będzie całokształt ujawnionych okoliczności obciążających i łagodzących charakteryzujących sprawcę i jego czyn istotnych dla wymiaru kary (por. wyrok Sądu Najwyższego z 30.12.1977 r., V KR 190/77, OSNKW 1978 r. z. 4-5 poz. 44, postanowienie Sądu Najwyższego z 24.11.2005 r., III KO 52/04, LEX nr 164384). Rezultat tego bilansu, musi wskazywać jednoznacznie na przewagę okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego, co w relacji do dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo, ma prowadzić do wniosku, że nawet najniższa kara przewidziana za to przestępstwo, byłaby niewspółmiernie surowa. Taka wyjątkowa sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje.

Oskarżony istotnie wyrażał żal, deklarował krytyczną ocenę swego czynu (k. 334v), na rozprawie przeprosił pokrzywdzonego H. Z., a ten przeprosiny i podaną rękę przyjął (k. 379v). Sąd Okręgowy nie pominął tych okoliczności i nadał im właściwą rangę (uzasadnienie str. 15) dostrzegając brak korelacji między tymi wypowiedziami i zachowaniem a treścią wyjaśnień, gdzie oskarżony wskazywał (k. 333-334v) wbrew prawdzie, że pokrzywdzony i M. T. sprowokowali zdarzenie śmiejąc się z niego, a do uderzenia H. Z. doszło przypadkowo, jeden raz. Nie chodzi o to, że nieprawdziwość tych wyjaśnień jest okolicznością obciążającą – oskarżony może w taki sposób realizować prawo do obrony, jednak taka ich treść poddaje w wątpliwość szczerość deklarowanego żalu i chęci pojednania się z pokrzywdzonym.

Jednocześnie w sprawie występują istotne okoliczności obciążające. M. G. w dniu zdarzenia bez powodu zaatakował pokrzywdzonego wcześniej grożąc mu, zachowując się prowokująco i agresywnie. Oskarżony czynił to znajdując się w stanie nietrzeźwości, nie zważając, że jego zachowanie z uwagi na czas i miejsce może być dostrzeżone przez inne osoby. Posługiwał się przy tym maczetą – narzędziem niebezpiecznym dla życia i zdrowia, a ciosy godziły w głowę, której urazy mogą prowadzić do poważnych, także nieodwracalnych następstw.

Obrończyni wskazuje na rodzaj i rozmiar tych skutków dla pokrzywdzonego. Trzeba jednak zauważyć, że działanie M. G. zakończyło się w fazie usiłowania z powodu podjęcia obrony przez H. Z., który osłaniał głowę kończyną górną, oraz odepchnięcia przez M. T. oskarżonego próbującego, już po uderzeniu w głowę, zadać pokrzywdzonemu kolejny cios (k. 19, 378, 22). Z tych względów pokrzywdzony doznał jedynie naruszenia czynności narządu ciała i rozstroju zdrowia na czas nie przekraczający siedmiu dni, choć działania oskarżonego narażały go na ciężki uszczerbek na zdrowiu (opinia sądowo-lekarska – 165-166, 251).

Sąd I instancji słusznie zwraca uwagę na istotny stopień demoralizacji M. G.. Oskarżony mimo młodego wieku (26 lat) był już trzykrotnie karany (k. 223) w tym za przestępstwo przeciwko zdrowiu, a czyn będący przedmiotem tego postępowania przewyższa popełnione wcześniej stopniem karygodności. (...) jest daleki od stabilizacji: przyjmował narkotyki, pracował tylko dorywczo pozostając na utrzymaniu rodziców (k. 334, 58, 104-105).

W realiach sprawy brak podstaw do uznania, że zachodzi niecodzienny, wyjątkowy wypadek w którym bilans okoliczności oddziałujących na wymiar kary zarówno korzystnych jak i niekorzystnych dla oskarżonego wskazuje na taką jakościową przewagę tych pierwszych, że czynią one karę 3 lat pozbawienia wolności odpowiadającą dolnemu progowi ustawowego zagrożenia za przestępstwo przypisane M. G. rażąco, niewspółmiernie surową. Orzeczona przez Sąd Okręgowy kara odpowiada realnie ocenianemu stopniowi winy oraz społecznej szkodliwości i spełni wymogi w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej (w jej pozytywnym rozumieniu).

Z tych wszystkich powodów orzeczono jak w wyroku nie dostrzegając okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

O kosztach nie opłaconej pomocy prawnej z urzędu udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie art. 29 ust. 1 prawa o adwokaturze.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Oskarżony nie ma majątku, pracował tylko dorywczo dlatego poniesienie kosztów sądowych postępowania odwoławczego byłoby dla niego nadmiernie uciążliwe.

SSA Maciej Skórniak

SSA Cezariusz Baćkowski

SSA Robert Zdych