Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 206 /21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

(załącznik włączono do formularza uzasadnienia w punkcie 1.3)

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 17 marca 2021 r., sygn. akt III Ko 589/20

1.2. Podmioty wnoszące apelacje

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3. Granice zaskarżenia – apelacja substytucyjnego pełnomocnika z wyboru wnioskodawcy A. K. (1), r.pr. K. S.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść wnioskodawcy

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

ZAŁĄCZNIK Nr 1

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wnioskodawca

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

A. K. (1)

Wnioskodawca A. K. (1) był członkiem (...) od sierpnia 1980r., zaś od 1982r. współpracownikiem (...)Komisji Zakładowej (...) (...)”. Był współautorem pism opozycyjnych.

Z obawy przed spodziewanymi represjami za działalność opozycyjną, w tym ewentualne pozbawienie wolności, wnioskodawca A. K. (1) z własnej woli zgłosił się w dniu 23 sierpnia 1985r. na Oddział (...)Szpitala w Ś. w trybie pilnym z powodu nawracających bólów żołądkowych i był hospitalizowany do dnia 29 października 1985r.

W dniu 25 września 1985r. Prokuratura (...) skierowała do Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyki akt oskarżenia przeciwko A. K. (1) o przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym. Mimo obaw A. K. (1) o stosowanie tymczasowego aresztowania, które doprowadziły do zgłoszenia się do szpitala w Ś., w toku prowadzonego przeciwko niemu śledztwa nie stosowano takiego środka zapobiegawczego.

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków z dnia 24 lutego 1986r., wnioskodawca A. K. (1) został skazany za przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym i na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 2 lata. W tej sprawie ostatecznie nie zarządzono wykonania kary i nie toczyło się w tym przedmiocie żadne postępowanie.

opracowanie (...) Region D.

k. 11-12

zeznania św. A. K. (1)

k. 66v-68

informacje portalu W.

k. 13

informacje z Encyklopedii Solidarności

k. 14-16,17

karta informacyjna

k. 18

akta IPN Wr 33/179

k. 24-26

dane o skazaniu

k. 19-20

1.

A. K. (1)

W dniu 1 maja 1987r. wnioskodawca A. K. (1) wspólnie z innymi działaczami opozycji demokratycznej zorganizował, kontrmanifestację wobec oficjalnych obchodów Święta 1 Maja.

W dniu 2 maja 1987r. Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. ukarało go za to, uznając, że dopuścił się wykroczenia z art. 52 a § 1 pkt 2 k.w., karą 50.000 zł grzywny oraz kara dodatkową powiadomienia o orzeczeniu kierownictwa zakładu pracy. Orzeczeniem Kolegium II instancji z dnia 16 lipca 1987r., zaskarżone orzeczenie utrzymano w mocy.

karta rejestracyjna

k. 21-22

informacje o osobie z IPN

k. 23

orzeczenie kolegium II instancji

k. 58

1.

A. K. (1)

W dniu 11 września 1987r. Zakłady (...) rozwiązały z A. K. (1) umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu zakłócenia porządku i spokoju na terenie zakładu pracy w dniu 31 sierpnia 1987r.

W dniu 18 września 1987r. wnioskodawca o przywrócenie go do pracy, jednak go nie uzyskał.

W dniu 2 maja 1988r. A. K. (1) podjął pracę w przedsiębiorstwie (...) W..

W dniu 14 czerwca 1989r. A. K. (1) złożył wniosek do Dyrektora (...) we W. o przywrócenie go do pracy na poprzednich warunkach.

rozwiązanie umowy o pracę

k. 39

umowa o pracę

k. 41-42

wniosek

k. 43

1.

A. K. (1)

Postanowieniem z dnia 8 września 2020r., Sąd Okręgowy we Wrocławiu stwierdził nieważność wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków z dnia 24 lutego 1986r., sygn. II K 756/85, skazującego A. K. (1) za przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym, jak również nieważność orzeczenia Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 2 maja 1987r., którym ukarano A. K. (1) za wykroczenie z art. 52a § 1 pkt 2 k.w.

akta III Ko 56/20 Sądu Okręgowego we Wrocławiu

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

A. K. (1)

W kwietniu 1985r. żona wnioskodawcy A. K. (1), C. K. wyprowadziła się od niego, pozostawiając mu na utrzymaniu dziecko. Pogorszenie stosunków małżeńskich – wbrew twierdzeniom wnioskodawcy – nie było skutkiem represji stosowanych wobec niego za działalność opozycyjną.

Żona wnioskodawcy wniosła powództwo o rozwód, który został orzeczony wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 17 lutego 1987r. sygn. akt R-III-C – 1219/86, z winy powódki. Wnioskodawcy A. K. (1) powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej nad 16-letnią wówczas córką, ograniczając władzę rodzicielską matki. Jednocześnie w wyroku rozwodowym zasądzono od C. K. na rzecz małoletniej córki alimenty w wysokości 4.000 złotych płatne do rąk wnioskodawcy.

wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 17 lutego 1987r. sygn. akt R-III-C – 1219/86

k. 59

zeznania św. A. K. (1)

k. 66v-68

1.

A. K. (1)

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z A. K. (1) w dniu 11 września 1987r. przez Zakłady (...) – wbrew twierdzeniom wnioskodawcy – nie miało związku z ukaraniem go w dniu 2 maja 1987r. przez Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. za wykroczenie z art. 52 a § 1 pkt 2 k.w., na karą 50.000 zł grzywny. Nastąpiło z powodu zakłócenia porządku i spokoju na terenie zakładu pracy w dniu 31 sierpnia 1987r.

rozwiązanie umowy o pracę

k. 39

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Należało w pełni zaakceptować rekonstrukcję stanu faktycznego przeprowadzoną przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wraz z powołanymi tam dowodami pozwalającymi na rekonstrukcję tego stanu faktycznego.

Należało w pełni zaakceptować ocenę wiarygodności i przydatności poszczególnych dowodów dla rekonstrukcji stanu faktycznego przeprowadzoną przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Jak wyżej.

Jak wyżej.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty apelacji substytucyjnego pełnomocnika z wyboru wnioskodawcy A. K. (1), r.pr. K. S.

1.

I. Zarzuty obrazy przepisów prawa materialnego:

a)  art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: ustawa lutowa), poprzez błędne przyjęcie, że czas trwania postępowania przygotowawczego oraz sądowego, rozumianego jako negatywne następstwa przeżyć psychicznych wnioskodawcy oraz pobyt w szpitalu, który miał udaremnić ewentualne zatrzymanie A. K. (1) nie mogą kwalifikować się do zadośćuczynienia w oparciu o przepisy tej ustawy, a w efekcie zasądzenie zaniżonych kwot zadośćuczynienia;

b)  art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c., w zbiegu z art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, poprzez błędne przyjęcie, że zasądzone kwoty zadośćuczynienia są kwotami odpowiednimi w przypadku krzywd A. K. (1), doznanych wskutek wydania wyroku Sądu Rejonowego Wrocław — K. z dnia 24 lutego 1986 r., sygn.. akt 756/85, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego;

II. Zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy i uznanie, że zasądzone zadośćuczynienia spełniają cel i wymogi określone art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w przypadku krzywd A. K. (1), doznanych wskutek wydania wyroku Sądu Rejonowego Wrocław – Krzyki z dnia 24 lutego 1986 r., sygn. akt 756/85, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

I. Odnosząc się do tych zarzutów apelacji substytucyjnego pełnomocnika z wyboru wnioskodawcy A. K. (1), r.pr. K. S., należy stwierdzić, że ani wnioskodawca, ani jej pełnomocnik w żadnej mierze nie wykazali, by czas trwania postępowania przygotowawczego Prokuratury (...) zakończonego skierowaniem w dniu 25 września 1985r. do Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyki aktu oskarżenia przeciwko A. K. (1) o przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym, a także czas trwania postępowania sądowego, zakończonego wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków z dnia 24 lutego 1986r., miał skutkować przyznaniem tak znacząco wyższego zadośćuczynienia, jak wskazane w apelacji. Niewątpliwie, postepowanie karne, będące formą represji za działalność wnioskodawcy A. K. (1), opozycyjna wobec totalitarnego państwa komunistycznego, była działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Jednak z pewnością krzywda moralna związana z samym faktem prowadzenia postępowania karnego, a następnie z zapadłym wyrokiem skazującym, którym orzeczono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, nie była tak wielką krzywdą, jak to wynika z doświadczenia orzeczniczego Sądu Apelacyjnego, orzekającego w niniejszej sprawie. Znane są bowiem wypadki znacznie większych cierpień psychicznych i fizycznych działaczy (...), pozbawionych wolności podczas internowania, tymczasowego aresztowania oraz odbywania bezwzględnych kar pozbawienia wolności.

Rozmiary krzywdy wnioskodawcy A. K. (1) były dla niego subiektywnie istotne i polegały na cierpieniach związanych z niepewnością losu swojego i swojej najbliższej rodziny (dziecka), a także obawami o możliwość zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary w okresie 2 lat próby oraz w toku dalszych 3 miesięcy po zakończeniu tego okresu, zwłaszcza w obliczu tego, że wnioskodawca A. K. (1) kontynuował nielegalną działalność związkową. Jednak obiektywnie należy stwierdzić, że na tle losów innych opozycjonistów, cierpienia psychiczne wnioskodawcy były dalece mniejsze, skoro nie był pozbawiony wolności. Mimo skazania na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 2 lata w tej sprawie ostatecznie nie zarządzono wykonania kary i nie toczyło się w tym przedmiocie żadne postępowanie.

Jednak absolutnie nie można uznać za represje wobec wnioskodawcy A. K. (1) jego pobytu w szpitalu, gdzie zgłosił się z własnej inicjatywy z obawy przed spodziewanymi represjami za działalność opozycyjną, w tym ewentualne pozbawienie wolności. Wnioskodawca A. K. (1) z własnej woli zgłosił się w dniu 23 sierpnia 1985r. na Oddział (...)Szpitala w Ś. w trybie pilnym z powodu nawracających bólów żołądkowych i był hospitalizowany do dnia 29 października 1985r. i nie był to przejaw, ani skutek, represji. Bez jakichkolwiek prób zatrzymania wnioskodawcy, śledztwo zostało zakończone i w dniu 25 września 1985r. Prokuratura (...) (...) skierowała do Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyki akt oskarżenia przeciwko A. K. (1) o przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym. Mimo obaw A. K. (1) o stosowanie tymczasowego aresztowania, które doprowadziły do zgłoszenia się do szpitala w Ś., w toku prowadzonego przeciwko niemu śledztwa nie stosowano takiego środka zapobiegawczego. Ewentualne dolegliwości związane i negatywne przeżycia psychiczne wnioskodawcy związane z pobytem w szpitalu, nie mogły się kwalifikować się do zadośćuczynienia w oparciu ustawy, a w efekcie nie dawały podstaw do zasądzenia zadośćuczynienia z tego tytułu.

Sąd I instancji słusznie uznał także, że nie można przyjąć aby rozpad małżeństwa wnioskodawcy był skutkiem stosowanych wobec niego represji za działalność opozycyjną i aby dawał podstawę do zwiększenia zadośćuczynienia. Rozpad ten nastąpił jeszcze przed skierowaniem w dniu 25 września 1985r. przez Prokuraturę (...) do Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków aktu oskarżenia przeciwko A. K. (1) o przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym i przed zapadłym wyrokiem. Żona wnioskodawcy A. K. (1), C. K. wyprowadziła się od niego już w kwietniu 1985r., pozostawiając mu na utrzymaniu dziecko. Pogorszenie stosunków małżeńskich – wbrew twierdzeniom wnioskodawcy – nie było skutkiem represji stosowanych wobec niego za działalność opozycyjną. Żona wnioskodawcy wniosła powództwo o rozwód, który został orzeczony wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 17 lutego 1987r. sygn. akt R-III-C – 1219/86, z winy powódki. Wnioskodawcy A. K. (1) powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej nad 16-letnią wówczas córką, ograniczając władzę rodzicielską matki. Jednocześnie w wyroku rozwodowym zasądzono od C. K. na rzecz małoletniej córki alimenty w wysokości 4.000 złotych płatne do rąk wnioskodawcy. Dane te w pełni potwierdzają zgromadzone dowody: wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 17 lutego 1987r. sygn. akt R-III-C – 1219/86 (k. 59), a częściowo także zeznania św. A. K. (1) (k. 66v-68).

II. W postawionym wyżej zarzutach obrazy prawa materialnego, a mianowicie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c., w zbiegu z art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, substytucyjny pełnomocnik wnioskodawcy A. K. (1) w istocie zakwestionował przyjęte przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, domagając się innej – zgodnej z oczekiwaniami wnioskodawcy – oceny jakie okoliczności faktyczne dawały podstawę do stwierdzenia, ze zaistniałą po stronie A. K. (1) krzywda moralna wymagająca zadośćuczynienia i jakie byk y jej rozmiary. Tymczasem, w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych wielokrotnie dawano wyraz temu, że zarzut obrazy prawa materialnego jest dopuszczalny wyłącznie, gdy jego autor nie kwestionuje poczynionych ustaleń faktycznych. Oto przykłady takiego stanowiska najwyższej instancji sadowej.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1977 r. sygn. I KR 65/77 stwierdzono: „ Zarzut obrazy prawa materialnego może być zasadny tylko wówczas, gdy dotyczy zastosowania lub niezastosowania przepisu zobowiązującego sąd do jego bezwzględnego respektowania”. (OSNPG 1977/10/90). Z kolei, w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 1978 r. sygn. I KR 124/78 stwierdzono jednoznacznie, że „ obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony i do niego nie zastosowano właściwego przepisu. Natomiast nie ma tej obrazy, kiedy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń, przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów prawa procesowego”. (OSNPG 1979/3/51). Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 1978 r. sygn. I KR 155/78 wskazano, że „ nie ma obrazy prawa materialnego, gdy wada orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń, przyjętych za jego podstawę. Jeżeli autor rewizji kwestionuje przyjętą w wyroku kwalifikację prawną czynu, ponieważ w działaniu oskarżonego dopatruje się innego od przypisanego mu przestępstwa, to podstawą takiej rewizji może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku”. (OSNPG 1979/3/52).

Takie zarzuty subsydiarnego pełnomocnika wnioskodawcy A. K. (1) należało zatem rozstrzygać na gruncie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. Tymczasem, w obliczu poczynionych przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu ustaleń faktycznych, przywołanych wyżej i znajdujących podstawę w przedstawionym materiale dowodowym, ustalenia faktyczne były prawidłowe i Sąd I instancji dokonał ich prawidłowej oceny prawnej.

III. Jak podkreślano w doktrynie, błąd w ustaleniach faktycznych ( error facti) przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. (T. Grzegorczyk – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. III, Zakamycze 2003,– s. 1133-1134).

Wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może ograniczać się wyłącznie do polemiki z ocenami dokonanymi przez Sąd I instancji, bez wskazania jakich konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych. Wyraża to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2005r. sygn. WA – 10/05: „ Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu a quo wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia, lecz musi zmierzać do wykazania jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego nie na innych dowodach od tych, na których oparł się sąd pierwszej instancji (…) nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

Istota zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych nie może opierać się na odmiennej ocenie materiału dowodowego, innymi słowy mówiąc na forsowaniu własnego poglądu strony na tę kwestię. Stawiając tego rodzaju zarzut należy wskazać, jakich uchybień w świetle zgodności (lub niezgodności) z treścią dowodu, zasad logiki (błędność rozumowania i wnioskowania) czy sprzeczności (bądź nie) z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy dopuścił się w dokonanej przez siebie ocenie dowodów sąd pierwszej instancji” (OSNwSK 2005, z. 1, poz. 949 oraz poz. 947; podobnie T. Grzegorczyk – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, , wyd. III, Zakamycze 2003 s. 1134 oraz P. Hoffmański, E. Sadzik, K. Zgryzek – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2007, s. 666-667).

W realiach niniejszej sprawy, poza polemiką z ustaleniach faktycznymi, w swojej apelacji subsydiarny pełnomocnik wnioskodawcy A. K. (1) nie postawiła zaskarżonemu wyrokowi rzeczowych zarzutów dotyczących niewłaściwego odczytania treści dowodów, błędów logicznego rozumowania i wnioskowania, a także sprzeczności ustaleń Sądu I instancji ze wskazaniami wiedzy i zasadami doświadczenia życiowego.

Nie można w żadnym wypadku doszukiwać się także naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów w tym, że Sąd I instancji uznał za niewiarygodne wyjaśnienia oskarżonego, odrzucając szereg podanych przez niego okoliczności jako nieistotnych, niewiarygodnych i wynikające wyłącznie z obaw przed odpowiedzialnością karną.

Jak wielokrotnie podkreślano w doktrynie i orzecznictwie, przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść wnioskodawcy (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpujące i logiczne - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). Akcentuje to szereg orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (por. wyrok SN z 3.09.1998r. sygn. V KKN 104/98 – Prokuratura i Prawo 1999, nr 2, poz. 6; a także wyrok S.A. w Łodzi z 20.03.2002r. sygn. II AKa 49/02 – Prokuratura i Prawo 2004, nr 6, poz. 29). Wszystkim tym wymogom Sąd Okręgowy we Wrocławiu sprostał. W wyniku analizy dowodowej Sąd Okręgowy ocenił zeznania świadka A. K. (1), jakim wnioskodawcy, na tle wszystkich przywołanych dowodów, w tym zebranej dokumentacji. Nie dopuścił się przy tym takich błędów w ustaleniach faktycznych lub obrazy przepisów procesowych (art. 7 k.p.k.), która dyskwalifikowałaby zasadnicze ustalenia faktyczne. Niewielkiej korekty wymagała wyłącznie ocena, że zadośćuczynienie orzeczone przez Sąd I instancji z tytułu krzywdy moralnej wynikającej z prowadzenia postępowania przygotowawczego oraz skazania wnioskodawcy A. K. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków z dnia 24 lutego 1986r., za przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym i na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 2 lata, było zbyt niskie i wymagało uzupełnienia, ale nie o tak wygórowaną kwotę jak wskazana we wniosku apelacji.

Powyższe okoliczności prowadziły do wniosku, że zadośćuczynienie orzeczone przez Sąd I instancji z tytułu krzywdy moralnej wynikającej z prowadzenia postępowania przygotowawczego oraz skazania wnioskodawcy A. K. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków z dnia 24 lutego 1986r., za przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym i na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 2 lata, było zbyt niskie i wymagało uzupełnienia. Mając powyższe na uwadze, zmieniono w tym zakresie zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzono od Skarbu Państwa ((...)) na rzecz wnioskodawcy A. K. (1) dalszą kwotę 7.200,- (siedmiu tysięcy dwustu) złotych tytułem zadośćuczynienia ponad zasądzoną z tego samego tytułu w punkcie I części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 17 marca 2021r. sygn. akt III Ko 589/20, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 września 2021r.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku zmianę wyroku poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawcy A. K. (1) dalszej kwoty 97.200,- zł (słownie: dziewięćdziesiąt siedem tysięcy dwieście złotych 00/100) tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez niego wskutek wydania wyroku Sądu Rejonowego Wrocław - Krzyki z dnia 24 lutego 1986 r., sygn. akt 756/85, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek apelacji substytucyjnego pełnomocnika z wyboru wnioskodawcy A. K. (1), r.pr. K. S., był jedynie częściowo zasady, co wyczerpująco przedstawiono we wcześniejszym fragmencie niniejszego uzasadnienia wyroku.

Powyższe okoliczności prowadziły do wniosku, że zadośćuczynienie orzeczone przez Sąd I instancji z tytułu krzywdy moralnej wynikającej z prowadzenia postępowania przygotowawczego oraz skazania wnioskodawcy A. K. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków z dnia 24 lutego 1986r., za przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym i na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 2 lata, było zbyt niskie i wymagało uzupełnienia, ale nie o tak wygórowaną kwotę jak wskazana we wniosku apelacji.

Jak wskazywano w doktrynie i orzecznictwie, zadośćuczynienie ma formę jednorazowego świadczenia pieniężnego, które pełni funkcję kompensacyjną. W art. 445 § 1 k.c. ustawodawca stanowi, że suma zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, co oznacza, że powinna odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco (por. m.in. wyroki SN: z 30.01.2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005/2, poz. 40; z 27.02.2004 r., V CK 282/03, LEX nr 183777). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że wysokość zadośćuczynienia powinna być z jednej strony odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne, ale z drugiej strony – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyroki SN: z 14.02.2008 r., II CSK 536/07, LEX nr 461725, z glosą K. Ludwichowskiej, OSP 2010/5, poz. 47, s. 339; z 26.02.1962 r., IV CR 902/61, OSNCP 1963/5, poz. 107; z 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966/4, poz. 92; z 10.03.2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10, poz. 175). Żądane w apelacji kwoty zadośćuczynienia nie odpowiadają tym kryteriom.

Mając powyższe na uwadze, zmieniono w tym zakresie zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzono od Skarbu Państwa ((...)) na rzecz wnioskodawcy A. K. (1) dalszą kwotę 7.200,- (siedmiu tysięcy dwustu) złotych tytułem zadośćuczynienia ponad zasądzoną z tego samego tytułu w punkcie I części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 17 marca 2021r. sygn. akt III Ko 589/20, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 września 2021r. Wskazana uzupełniająca wysokość zadośćuczynienia jest wyważona i adekwatna do cierpień wnioskodawcy i nie ma absolutnie charakteru symbolicznego. Jednak na tle cierpień innych represjonowanych w okresie państwa totalitarnego (internowanych, wiezionych, pozbawionych życia i majątku), a także odpowiada społecznemu poczuciu sprawiedliwości.

Postulat, aby przyznawane zadośćuczynienia były utrzymane „ w rozsądnych granicach" (por. wyrok SN z dnia 28 września 2001r., sygn. III CKN 427/00, LEX nr 52766), nie może prowadzić do podważenia funkcji kompensacyjnej zadośćuczynienia, przyznana bowiem suma pieniężna ma stanowić przybliżony ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej, jednocześnie jednak zadośćuczynienie nie może być źródłem nieuzasadnionego wzbogacenia (zob. wyrok SN z 30 stycznia 2004 r., sygn. I CK 131/2003, OSNC 2005, Nr 2, poz. 40). Wysokość zadośćuczynienia powinna być zatem jednej strony odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne, ale z drugiej strony - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Takie kryteria przyznane uzupełniające zadośćuczynienie z pewnością spełnia, gdyż stanowi niewątpliwie odczuwalną rekompensatę i nie może być uznane za symboliczne.

Lp.

Zarzuty apelacji substytucyjnego pełnomocnika z wyboru wnioskodawcy A. K. (1), r.pr. K. S.

2.

Zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy i uznanie, że zasądzone zadośćuczynienia spełniają cel i wymogi określone art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w przypadku krzywd A. K. (1), doznanych wskutek wydania i wykonania orzeczenia Kolegium Rejonowego do Spraw wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 2 maja 1987 r., sygn. RSW 67/87, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c., w zbiegu z art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, poprzez błędne przyjęcie, że zasądzone kwoty zadośćuczynienia są kwotami odpowiednimi w przypadku krzywd A. K. (1), doznanych wskutek wydania i wykonania orzeczenia Kolegium Rejonowego do Spraw wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 2 maja 1987 r., sygn. RSW 67/87, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

I. Odnosząc się do tych zarzutów apelacji substytucyjnego pełnomocnika z wyboru wnioskodawcy A. K. (1), r.pr. K. S., należy stwierdzić, że ani wnioskodawca, ani jej pełnomocnik w żadnej mierze nie wykazali, by wyrok Sąd Okręgowego we Wrocławiu był w tym zakresie dotknięty obrazą przepisów prawa materialnego i procesowego.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu słusznie ustalił, że powodem ukarania wnioskodawcy w dniu 2 maja 1987r. przez Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W., karą 50.000 zł grzywny oraz kara dodatkową powiadomienia o orzeczeniu kierownictwa zakładu pracy, było uznanie go za winnego wykroczenia z art. 52 a § 1 pkt 2 k.w., polegające na tym, że w dniu 1 maja 1987r. wnioskodawca A. K. (1) wspólnie z innymi działaczami opozycji demokratycznej zorganizował, kontrmanifestację wobec oficjalnych obchodów Święta 1 Maja. Potwierdzają to dowody w postaci: karty rejestracyjnej (k. 21-22), informacji z IPN (k. 23) oraz orzeczenia kolegium II instancji (k. 58).

Zaskarżonym wyrokiem w pełni zrekompensowano szkody materialne i krzywdy moralne wynikające z tego orzeczenia, natomiast wnioskodawca w żadnej mierze nie wykazał, że rozwiązanie z nim w dniu 11 września 1987r. przez Zakłady (...) umowę o pracę bez wypowiedzenia było związane ze wskazanym ukaraniem przez kolegium ds. wykroczeń. Było to natomiast związane zakłóceniem porządku i spokoju na terenie zakładu pracy w dniu 31 sierpnia 1987r.

II. W postawionym wyżej zarzutach obrazy prawa materialnego, a mianowicie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c., w zbiegu z art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, substytucyjny pełnomocnik wnioskodawcy A. K. (1) w istocie zakwestionował przyjęte przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, domagając się innej – zgodnej z oczekiwaniami wnioskodawcy – oceny jakie okoliczności faktyczne dawały podstawę do stwierdzenia, ze zaistniałą po stronie A. K. (1) krzywda moralna wymagająca zadośćuczynienia i jakie byk y jej rozmiary. Tymczasem, w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych wielokrotnie dawano wyraz temu, że zarzut obrazy prawa materialnego jest dopuszczalny wyłącznie, gdy jego autor nie kwestionuje poczynionych ustaleń faktycznych. Oto przykłady takiego stanowiska najwyższej instancji sadowej.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1977 r. sygn. I KR 65/77 stwierdzono: „ Zarzut obrazy prawa materialnego może być zasadny tylko wówczas, gdy dotyczy zastosowania lub niezastosowania przepisu zobowiązującego sąd do jego bezwzględnego respektowania”. (OSNPG 1977/10/90). Z kolei, w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 1978 r. sygn. I KR 124/78 stwierdzono jednoznacznie, że „ obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony i do niego nie zastosowano właściwego przepisu. Natomiast nie ma tej obrazy, kiedy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń, przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów prawa procesowego”. (OSNPG 1979/3/51). Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 1978 r. sygn. I KR 155/78 wskazano, że „ nie ma obrazy prawa materialnego, gdy wada orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń, przyjętych za jego podstawę. Jeżeli autor rewizji kwestionuje przyjętą w wyroku kwalifikację prawną czynu, ponieważ w działaniu oskarżonego dopatruje się innego od przypisanego mu przestępstwa, to podstawą takiej rewizji może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku”. (OSNPG 1979/3/52).

Takie zarzuty subsydiarnego pełnomocnika wnioskodawcy A. K. (1) należało zatem rozstrzygać na gruncie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. Tymczasem, w obliczu poczynionych przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu ustaleń faktycznych, przywołanych wyżej i znajdujących podstawę w przedstawionym materiale dowodowym, ustalenia faktyczne były prawidłowe i Sąd I instancji dokonał ich prawidłowej oceny prawnej.

III. Jak podkreślano w doktrynie, błąd w ustaleniach faktycznych ( error facti) przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. (T. Grzegorczyk – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. III, Zakamycze 2003,– s. 1133-1134).

Wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może ograniczać się wyłącznie do polemiki z ocenami dokonanymi przez Sąd I instancji, bez wskazania jakich konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych. Wyraża to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2005r. sygn. WA – 10/05: „ Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu a quo wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia, lecz musi zmierzać do wykazania jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego nie na innych dowodach od tych, na których oparł się sąd pierwszej instancji (…) nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

Istota zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych nie może opierać się na odmiennej ocenie materiału dowodowego, innymi słowy mówiąc na forsowaniu własnego poglądu strony na tę kwestię. Stawiając tego rodzaju zarzut należy wskazać, jakich uchybień w świetle zgodności (lub niezgodności) z treścią dowodu, zasad logiki (błędność rozumowania i wnioskowania) czy sprzeczności (bądź nie) z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy dopuścił się w dokonanej przez siebie ocenie dowodów sąd pierwszej instancji” (OSNwSK 2005, z. 1, poz. 949 oraz poz. 947; podobnie T. Grzegorczyk – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, , wyd. III, Zakamycze 2003 s. 1134 oraz P. Hoffmański, E. Sadzik, K. Zgryzek – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2007, s. 666-667).

W realiach niniejszej sprawy, poza polemiką z ustaleniach faktycznymi, w swojej apelacji subsydiarny pełnomocnik wnioskodawcy A. K. (1) nie postawiła zaskarżonemu wyrokowi rzeczowych zarzutów dotyczących niewłaściwego odczytania treści dowodów, błędów logicznego rozumowania i wnioskowania, a także sprzeczności ustaleń Sądu I instancji ze wskazaniami wiedzy i zasadami doświadczenia życiowego.

Nie można w żadnym wypadku doszukiwać się także naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów w tym, że Sąd I instancji uznał za niewiarygodne wyjaśnienia oskarżonego, odrzucając szereg podanych przez niego okoliczności jako nieistotnych, niewiarygodnych i wynikające wyłącznie z obaw przed odpowiedzialnością karną.

Jak wielokrotnie podkreślano w doktrynie i orzecznictwie, przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść wnioskodawcy (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpujące i logiczne - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). Akcentuje to szereg orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (por. wyrok SN z 3.09.1998r. sygn. V KKN 104/98 – Prokuratura i Prawo 1999, nr 2, poz. 6; a także wyrok S.A. w Łodzi z 20.03.2002r. sygn. II AKa 49/02 – Prokuratura i Prawo 2004, nr 6, poz. 29). Wszystkim tym wymogom Sąd Okręgowy we Wrocławiu sprostał. W wyniku analizy dowodowej Sąd Okręgowy ocenił zeznania świadka A. K. (1), jakim wnioskodawcy, na tle wszystkich przywołanych dowodów, w tym zebranej dokumentacji. Nie dopuścił się przy tym takich błędów w ustaleniach faktycznych lub obrazy przepisów procesowych (art. 7 k.p.k.), która dyskwalifikowałaby zasadnicze ustalenia faktyczne. Powyższe okoliczności prowadziły do wniosku, że zadośćuczynienie orzeczone przez Sąd I instancji z tytułu krzywdy moralnej wynikającej z wydania i wykonania orzeczenia Kolegium Rejonowego do Spraw wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 2 maja 1987 r., sygn. RSW 67/87, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, zostało w całości zrekompensowane przez Sąd I instancji.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawcy A. K. (1) dalszej kwoty 48.600,- zł (słownie: czterdzieści osiem tysięcy sześćset złotych 00/100) tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez niego wskutek wydania i wykonania orzeczenia Kolegium Rejonowego do Spraw wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 2 maja 1987'i1., sygn. RSW 67/87, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Całkowicie bezzasadny był wniosek apelacji substytucyjnego pełnomocnika z wyboru wnioskodawcy A. K. (1), r.pr. K. S. o tak diametralne podwyższenie zadośćuczynienia z tytułu wydania i wykonania wobec wnioskodawcy orzeczenia Kolegium Rejonowego do Spraw wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 2 maja 1987'i1., sygn. RSW 67/87.

Jak wskazywano w doktrynie i orzecznictwie, zadośćuczynienie ma formę jednorazowego świadczenia pieniężnego, które pełni funkcję kompensacyjną. W art. 445 § 1 k.c. ustawodawca stanowi, że suma zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, co oznacza, że powinna odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco (por. m.in. wyroki SN: z 30.01.2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005/2, poz. 40; z 27.02.2004 r., V CK 282/03, LEX nr 183777). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że wysokość zadośćuczynienia powinna być z jednej strony odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne, ale z drugiej strony – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyroki SN: z 14.02.2008 r., II CSK 536/07, LEX nr 461725, z glosą K. Ludwichowskiej, OSP 2010/5, poz. 47, s. 339; z 26.02.1962 r., IV CR 902/61, OSNCP 1963/5, poz. 107; z 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966/4, poz. 92; z 10.03.2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10, poz. 175). Żądane w apelacji kwoty zadośćuczynienia nie odpowiadają tym kryteriom.

Mając powyższe na uwadze, w tym zakresie zaskarżony wyrok utrzymano w mocy, akceptując oddalenie przez Sąd I instancji dalszych roszczeń wnioskodawcy z tytułu zadośćuczynienia.

Postulat, aby przyznawane zadośćuczynienia były utrzymane „ w rozsądnych granicach" (por. wyrok SN z dnia 28 września 2001r., sygn. III CKN 427/00, LEX nr 52766), nie może prowadzić do podważenia funkcji kompensacyjnej zadośćuczynienia, przyznana bowiem suma pieniężna ma stanowić przybliżony ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej, jednocześnie jednak zadośćuczynienie nie może być źródłem nieuzasadnionego wzbogacenia (zob. wyrok SN z 30 stycznia 2004 r., sygn. I CK 131/2003, OSNC 2005, Nr 2, poz. 40). Wysokość zadośćuczynienia powinna być zatem jednej strony odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne, ale z drugiej strony - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Takie kryteria przyznane z tego tytułu wnioskodawcy zaskarżonym wyrokiem Sądu Okręgowego tytułem zadośćuczynienia niewątpliwie spełnia i nie jest symboliczne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie stwierdzono występowania okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu określonych w art. 439 k.p.k., 440 k.p.k. i art. 455 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano w mocy zaskarżony wyrok wobec braku podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawcy A. K. (1) dalszej kwoty 48.600,- zł (słownie: czterdzieści osiem tysięcy sześćset złotych 00/100) tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez niego wskutek wydania i wykonania orzeczenia Kolegium Rejonowego do Spraw wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 2 maja 1987'i1., sygn. RSW 67/87, wobec braku podstaw do dalszych żądań z tego tytułu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Należało w pełni zaakceptować rekonstrukcję stanu faktycznego przeprowadzoną przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w uzasadnienia zaskarżonego wyroku wraz z powołanymi tam dowodami pozwalającymi na rekonstrukcję tego stanu faktycznego.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że zasądzono od Skarbu Państwa ((...)) na rzecz wnioskodawcy A. K. (1) dalszą kwotę 7.200,- (siedmiu tysięcy dwustu) złotych tytułem zadośćuczynienia ponad zasądzoną z tego samego tytułu w punkcie I części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 17 marca 2021r. sygn. akt III Ko 589/20, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 września 2021r. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy. Powodem zmiany wyroku było przekonanie, że zadośćuczynienie orzeczone przez Sąd I instancji z tytułu krzywdy moralnej wynikającej z prowadzenia postępowania przygotowawczego oraz skazania wnioskodawcy A. K. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków z dnia 24 lutego 1986r., za przestępstwo z art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o prawie prasowym i na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 2 lata, było zbyt niskie i wymagało uzupełnienia, ale nie o tak wygórowaną kwotę jak wskazana we wniosku apelacji.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zaskarżonego wyroku przedstawiono we wcześniejszych fragmentach niniejszego uzasadnienia. W pozostałym zakresie wyrok utrzymano w mocy wobec niestwierdzenia w toku kontroli odwoławczej:

⚫

istnienia bezwzględnych powodów odwoławczych z art. 439 § 1 k.p.k.,

⚫

tego, że utrzymanie w mocy wyroku skutkowałoby rażącą niesprawiedliwością orzeczenia (art. 440 k.p.k.),

⚫

błędnej kwalifikacji prawnej (art. 455 k.p.k.),

⚫

a także niestwierdzenia z powodów opisanych wyżej nietrafności podniesionych w apelacji zarzutów (art. 438 pkt 1-3 k.p.k.).

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie zachodziły okoliczności z art. 439 k.p.k.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie zachodziły okoliczności z art. 437 § 2 k.p.k. nakazujące uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także nie zachodziła konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie zachodziły okoliczności z art. 437 § 2 k.p.k. nakazujące uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie zachodziły okoliczności z art. 454 § 1 k.p.k. nakazujące uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z powodu ograniczeń ne peius.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie zachodziły okoliczności z art. 437 § 2 k.p.k. nakazujące uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Dlatego nie formułowano zapatrywań prawnych i wskazań co do dalszego postępowania.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy A. K. (1) 240,- (dwieście czterdzieści) złotych tytułem poniesionych kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym, w oparciu o przepisy art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. oraz w zw. z art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820). wysokość wynagrodzenia ustalono w oparciu o przepis § 11 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2018r. poz. 265).

IV.

W oparciu o przepis art. 13 cyt. ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (obecnie tekst jednolity: Dz.U. z 2020r. poz. 1820) kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

7.  PODPISY SĘDZIÓW