Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan - Karasińska

Protokolant: sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2021 r. w W.

sprawy W. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rekompensatę

na skutek odwołania W. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 10 lutego 2021 r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 10 lutego 2021 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu W. J. prawo do rekompensaty;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz odwołującego W. J. kwotę 180, 00 zł (sto osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Monika Rosłan - Karasińska

UZASADNIENIE

W dniu 23 marca 2021 r. W. J. , zastępowany przez pełnomocnika, złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 10 lutego 2021 r. znak: (...) na podstawie której odmówiono mu prawa do rekompensaty za wykonywanie pracy w szczególnych warunkach z uwagi na nieudokumentowanie
co najmniej 15-letniego okresu pracy tego rodzaju. W ocenie pełnomocnik ubezpieczony spełnia wszystkie warunki uprawniającego do otrzymania rekompensaty. W latach 1974-1976 był zatrudniony w Stoczni (...), w latach 1976-1978 w Kombinacie (...) Sp. z o.o., w latach 1982-1990 w Zakładach (...) S.A. oraz w latach 1995-2007 w (...) Sp. z o.o.
We wszystkich tych zakładał wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, azowym i atomowodorowym, które to stanowisko zostało wymienione w rozporządzeni Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy oparł swoją decyzję o braki formalne występujące w dostarczonych przez ubezpieczonego świadectwach pracy, w których wykonywane przez niego prace
i zajmowane stanowiska literalnie nie są zgodne z charakter pracy wskazanym w ww. rozporządzeniu. Odwołujący jednak faktycznie wykonywał pracę w warunkach szczególnych, o czym świadczą zeznania świadków, którzy pracowali z nim w latach 1982-1990 oraz 1995-2007, jak również książeczka spawacza, w której zawarte są wszystkie posiadane przez niego uprawnienia do wykonywania prac przy spawaniu (odwołanie k. 3-7 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z 16 kwietnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W ocenie organu rentowego W. J. nie udowodnił żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Świadectwo wystawione przez Stocznię (...) S.A. za okres od 19 czerwca 1974 r. do 30 czerwca 1976 r. nie spełnia wymogów formalnych, gdyż nie wskazuje rodzaju prac wykonywanych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykazu, działu, pozycji i punktu załącznika do zarządzenia resortowego ministra, któremu podlegał zakład pracy. Z kolei charakter pracy wykonywanej podany w świadectwie wystawionym prze Kombinat (...) Sp. z o.o. nie jest zgodny z charakterem pracy zawartym w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. Organ nie przyjął również okresu zatrudnienia w Zakładach (...) z lat 1982 do 1990 ponieważ wykazany w świadectwie wykonywania pracy zaliczonej do I kategorii zatrudnienia charakter wykonywania prac w szczególnych warunkach jest niezgodny z charakterem pracy zawartym w zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z 12 sierpnia 1983 r. Odnośnie okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. organ rentowy zwrócił uwagę, że podane
w świadectwie stanowisko „spawacz” nie jest zgodne ze stanowiskiem powołanym w wykazie A, dział XIV poz. 12 pkt 1 stanowiącym załącznik nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu materiałów Budowlanych z 1 sierpnia 1983 r. tj. „spawacz elektryczny i gazowy” (odpowiedź na odwołanie k. 16-17 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony W. J. urodził się (...) (bezsporne).

Odwołujący od 29 sierpnia 1974 r. posiada uprawnienia do wykonywania zawodu spawacza. Podstawowy kurs spawania elektrycznego odbył w okresie zatrudnienia w Stoczni im. (...) w G. w okresie od 1 lipca 1974 r. do 28 sierpnia 1974 r. W kolejnych latach odwołujący odbywał kolejne kursy i szkolenia w zakresie m. in. spawania elektrycznego na uprawnienia (...) (kwiecień-czerwiec 1983 roku), podstawowy kurs spawania gazowego (marzec-maj 1986 roku), kurs spawania gazowego na uprawnienia (...) (listopad 1988 r. – styczeń 1989 r.) oraz kurs doczołowego i pachwinowego spawana rur elektrycznych E(111). Po ukończonych kursach, odwołujący zdawał egzaminy na uprawnienia do spawania elektrycznego (...) (17 czerwca 1983 r.), gazowego (13 maja 1986 r.), gazowego (...) (30 stycznia 1989 r.), a także spawania łukowego (3 marca 1994 r.). Na przełomie lat 1975-2015 odwołujący regularnie podchodził do egzaminów odnawiających i rozszerzających uprawnienia spawalnicze (karta spawacza k. 9-15 a.s.; zeznania odwołującego k. 172-174 a.s.).

Pracę spawacza odwołujący po raz pierwszy wykonywał w Stoczni im. (...), gdzie był zatrudniony w okresie od 19 czerwca 1974 r. do 30 czerwca 1976 r.
Po odbyciu podstawowego kursu spawania elektrycznego na przełomie lipca i sierpnia
1974 roku, od 29 sierpnia 1974 r. do końca zatrudnienia wykonywał prace przy spawaniu elektrycznym, w tym od 16 listopada 1974 roku na stanowisku spawacza. W trakcie zatrudnienia odwołujący zajmował się spawaniem elektrycznym konstrukcji statków – zbiorników dennych i bocznych (zeznania odwołującego k. 172-174 a.s.; karta spawacza k. 9-15 a.s.; świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 15 a.r. tom II; akta osobowe odwołującego – świadectwo pracy z 30.06.1976 r.).

W okresie od 20 września 1976 r. do 8 sierpnia 1978 r. odwołujący był zatrudniony jako spawacz w Kombinacie (...) Sp. z o.o., w trakcie którego został wysłany na kurs spawania gazowego i gazowego (...), który ukończył uzyskując uprawnienia w tym zakresie. W trakcie zatrudnienia odwołujący wykonywał prace spawalnicze w zakresie instalacji wodno-kanalizacyjnych, CO i gazowych na budowach oraz spawanie zbiorników stalowych na wydziale produkcji (zeznania odwołującego k. 172-174 a.s.; świadectwo z 30.07.2003 r. k. 17 a.r. tom II).

W okresie od 1 grudnia 1982 r. do 30 września 1990 r. W. J. był zatrudniony w Zakładach (...) na stanowisku spawacza w wydziale kotłowym. W trakcie zatrudnienia odwołujący wykonywał obowiązki spawacza elektryczno-gazowego. Praca odwołującego odbywała się w systemie zmianowym, od 8 do 12 godzin dziennie, często zdarzała się praca w nadgodzinach. Pracę wykonywał w zamkniętych pomieszczeniach, gdzie był narażony na bród, zapylenie i hałas, panowała również wysoka temperaturę i słabe oświetlenie. Pracownicy, w tym odwołujący, byli wyposażeni m. in. w słuchawki (zeznania świadków: J. M.: pisemne k. 40-41v a.s., k. 102-104v a.s., ustne k. 154-156 a.s.; J. Ż.: pisemne k. 49-50 a.s., k. 119-122v a.s., ustne k. 158-159 a.s.;

W okresie od 1 lipca 1995 r. do 3 kwietnia 2007 r. W. J. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na stanowisku spawacza na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy. W trakcie zatrudnienia odwołujący pracował jako spawacz elektryczny (uprawnienia 111) na rurociągach, zajmował się spawaniem stalowych rur ciepłowniczych i konstrukcji. Pracę wykonywał przede wszystkim na zewnątrz, w wykopach ziemnych, kanałach i komorach ciepłowniczych, a czasami również w budynkach. Odwołujący pracował w brygadzie, wykonywał pracę przeważnie od 8 do 12 godzin dziennie, z przerwami na odpoczynek, czasem również w soboty. Podczas pracy odwołujący był wyposażony w lampy oraz maski przeciwpyłowe, a w przypadku wysokich temperatur stosowano wentylatory. Pracując w ww. zakładzie pracy odwołujący odbywał szkolenie z zakresu BHP. W trakcie zatrudnienia odwołujący okresowo przebywał na zasiłkach chorobowych (zeznania świadków: K. W. (1): pisemne k. 43-44v a.s. i k. 110-113v a.s., ustne k. 153-154 a.s.; Z. O.: pisemne k. 51-52v a.s. i k. 115-117v a.s., ustne k. 156-157 a.s.; akta osobowe odwołującego: umowy o pracę, zaświadczenia o ukończeniu szkoleń BHP, informacja o normie czasu pracy, świadectwo pracy, wykaz zasiłków chorobowych; świadectwo egzaminu spawacza).

W dniu 22 stycznia 2021 r. W. J. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę. Do wniosku odwołujący załączył świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawione przez wymienione wyżej zakłady pracy (wniosek o emeryturę z załącznikami k. 1-23 a.r. tom II).

Po rozpoznaniu wniosku ZUS (...) Oddział w W. wydał w dniu 10 lutym 2021 r. dwie decyzje znak: (...), na podstawie których:

⚫

przyznał W. J. emeryturę od 31 stycznia 2021 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, jednocześnie ustalając jej wysokość zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej na kwotę 4.048,15 zł;

⚫

odmówił W. J. praw do rekompensaty, stwierdzając, że nie udokumentował co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W drugiej z wymienionych wyżej decyzji organ rentowy wskazał, że do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył okresów zatrudnienia na podstawie przedłożonych świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ponieważ nie spełniając warunków formalnych określonych przepisami:

‒

zatrudnienie w Stoczni (...) od 16 listopada 1974 r. do 30 czerwca 1976 r. – na świadectwie pracodawca nie podał charakteru wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu, pozycji i punktu załącznika do obowiązującego zarządzenia resortowego właściwego ministra, któremu podlegał zakład pracy – wykazano jedynie stanowisko pracy;

‒

zatrudnienie w Kombinacie (...) Sp. z o.o. od 20 września 1976 r. do 8 sierpnia 1978 r. – podany w świadectwie charakter wykonywania prac w szczególnych warunkach, tj. „prace spawalnicze w zakresie instalacji wodno-kanalizacyjnych, co i gazowych na budowach oraz na Wydziale Produkcji spawanie zbiorników stalowych” nie jest zgodny z charakterem pracy zawartym w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. oraz w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1 sierpnia 1983 r., tj. „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodoworowym”;

‒

zatrudnienie w Zakładach (...) od 1 grudnia 1982 r. do 30 września 1990 r. – wykazany w świadectwie charakter wykonywania prac w szczególnych warunkach, tj. „prace przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń energetycznych” jest zgodny z charakterem pracy zawartym w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. oraz w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 18 Ministra Górnictwa i Energetyki z 12 sierpnia 1983 r. , tj. „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym”;

‒

zatrudnienie w (...) Sp. z o.o. od 1 lipca 1995 r. do 3 kwietnia 2007 r. – podane w świadectwie stanowisko wykonywania pracy w szczególnych warunkach, tj. „spawacz” nie jest zgodne ze stanowiskiem zawartym powołanym w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1 sierpnia 1983 r., tj. „spawacz elektryczny i gazowy”.

(decyzje ZUS z 10.02.2021 r. k. 35-42 a.r. tom II).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, obejmującego dowody z dokumentów załączonych do akt rentowych (a.r.) i akt sprawy (a.s.), jak również zeznań świadków (pisemnych i ustnych) oraz zeznań odwołującego. W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy był spójny, wzajemnie korespondujący i nie budził wątpliwości w zakresie walorów dowodowych.

W zakresie dokumentów Sąd oparł się przede wszystkim na kopii karty spawacza odwołującego potwierdzającego fakt posiadania przez niego uprawnień do spawania oraz ich rodzaju, jak również daty kursów, szkoleń oraz egzaminów odbytych przez odwołującego w tym zakresie. Sąd oparł się również na dowodach w postaci świadectw pracy oraz świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionych przez wymienione w stanie faktycznym zakłady pracy, w których odwołujący pracował, jak również akt osobowych odwołującego z okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Powyższe dowody zdaniem Sądu należało uznać za wiarygodne, w szczególności na tle informacji wynikających z ww. karty spawacza, jak również w kontekście okoliczności wskazywanych tak przez świadków, jak i odwołującego.

Sąd dał również wiarę dowodom osobowym. Świadkowie J. M., J. Ż., K. W. (2) oraz Z. O. byli współpracownikami odwołującego w okresie jego zatrudnienia w Zakładach (...) oraz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., a ich zeznania zawierały informacje dotyczące rodzaju, charakteru, warunków oraz czasu pracy, jaką odwołujący wówczas wykonywał. Zeznania świadków były przy tym zbieżne i nie budziły zastrzeżeń.

Za wiarygodne Sąd uznał również zeznania odwołującego W. J. jako znajdującym pokrycie tak w zeznaniach świadków, jak i treści analizowanych przez
Sąd dokumentów.

W ocenie Sądu Okręgowego prezentowany wyżej materiał dowodowy był wystarczający do poczynienia ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i nie zachodziła konieczność jego uzupełnienia. W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 i 5 k.p.c. pominął wniosek dowodowy o zwrócenie się o akta osobowe odwołującego do Zakładów (...) S.A. Okoliczności dotyczące zatrudnienia odwołującego oraz charakteru wykonywanej przez niego w tym czasie pracy Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków oraz dostępną w aktach dokumentację z tego okresu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie było zasadne

Spór w niniejszej sprawie skupił się na kwestii prawa W. J. do rekompensaty
z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Warunki przyznania tej rekompensaty zostały określone w oraz ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1924 ze zm. – dalej jako „u.e.p.”) oraz ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 291 – dalej jako „ustawa emerytalna”). I tak, zgodnie z art. 2 ust. 5 u.e.p. rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Warunki nabycia prawa do rekompensaty określa art. 21 ust. 1 i 2 u.e.p., w myśl którego rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są więc:

1)  utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę we wcześniejszym wieku emerytalnym w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008 r. – w stosunku
do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem
1 stycznia 1969 r. - podstawy prawnej przewidującej takie uprawnienie;

2)  niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej na zasadach wynikających z przepisów o emeryturach pomostowych;

3)  legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15 letnim okresem pracy
w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS;

4)  nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS;

Odesłanie ustawowe zawarte w art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych wymaga przedstawienia przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych regulujących kwestię okresu pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia
w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki. Jako przykłady takiej pracy można wymienić: pracę w narażeniu na hałas przekraczający dozwolone normy, w zapyleniu,
w oparach chemicznych, w wysokich temperaturach lub zmiennych warunkach atmosferycznych.

Ponieważ art. 21 ust. 1 i 2 u.e.p. odnosi się do pracy w warunkach szczególnych
w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, konieczne jest wskazanie,
że na gruncie tej ustawy tego rodzaju praca jest definiowana inaczej, niż na tle ustawy
o emeryturach pomostowych. W szczególności wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm. – dalej jako „rozporządzenie RM z 7 lutego 1983 r.”). Wyjątkowy charakter prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, możliwość zakwalifikowania pracy na danym stanowisku jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach u pracodawcy, którego podstawowa działalność nie należy do branży, do której przyporządkowane jest dane stanowisko pracy, jest dopuszczalna tylko wtedy,
gdy wykonywanie tej pracy oznacza narażenie na tożsame szkodliwe czynniki właściwe branży przypisanej do stanowiska wymienionego w wykazie A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2017 r.,
II UK 672/15). Co więcej okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczenia są tylko te lata, gdy ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 ust. 1 ww. rozporządzenia) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 184/13).

Okresy pracy określone w ust. 1 § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r. stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę
w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy, przy czym nieprzedstawienie tego dokumentu nie oznacza braku możliwości wykazania faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych przy użyciu innych środków dowodowych. W orzecznictwie wielokrotnie wyrażano ugruntowany już pogląd, zgodnie z którym ze względu na powyższe okoliczność wykonywania pracy
w szczególnych warunkach może być dowodzona wszelkimi środkami dowodowymi, przy czym sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. W postępowaniu przed sądem odwoławczym dopuszczalne jest więc dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w sytuacji, gdy wnioskodawca nie jest w stanie wykazać tej okoliczności jedynie w oparciu o dokumenty (zob. uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84; z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84;
a także wyroki: Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1999 r., II UKN 619; Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 grudnia 2004 r., III AUa 2474/03; Sądu Okręgowego w Tarnowie
z dnia 4 października 2013 r., IV U 1284/13).

W niniejszej sprawie ubezpieczony domagał się przyznania mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych w związku z okresami zatrudnienia w Stoczni (...) w latach 1974-1976, w Kombinacie (...) Sp. z o.o. w latach 1976-1978, Zakładach (...) S.A. w latach 1982-1990 oraz w (...) Sp. z o.o. w latach 1995-2007, w trakcie których pracował na stanowisku spawacza. Wydając skarżoną decyzję odmowną organ rentowy zakwestionował przedłożone przez odwołującego dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jako niespełniające wymogów formalnych z uwagi na brak określenia w nich charakteru pracy, jaką odwołujący miał wykonywać. Na tle powyższego Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe, poddając analizie dokumenty złożone w organie rentowym przez odwołującego pod kątem zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego obejmującego dowody z dokumentów oraz zeznań świadków. W wyniku powyższego Sąd Okręgowy uznał za udowodnione stanowisko strony odwołującej, zgodnie z którym na przełomie lat 1974-2007, w poszczególnych spornych okresach, wykonywał pracę spawacza elektrycznego i gazowego – to jest prace odpowiadające poz. 12, dział XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r., a więc prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

W ocenie Sądu za kluczowy dowód w sprawie należało uznać załączoną do odwołania kartę spawacza. Dowód ten potwierdza fakt uzyskania przez odwołującego uprawnienia do spawania elektrycznego już w trakcie pierwszego ze spornych okresów zatrudnienia w Stoczni im. (...) w G.. W rubrykach karty spawacza poświęconych szkoleniom (str. 2-3 kart) wynika, że odwołujący tuż po podjęciu zatrudnienia w stoczni w okresie od 1 lipca 1974 r. do 28 sierpnia 1974 r. odbył kurs podstawowy ręcznego spawania elektrycznego. Po zakończeniu kursu, zgodnie z wpisem w rubryce „przebieg pracy spawalniczej”, od 29 sierpnia 1974 roku odwołujący wykonywał pracę zgodnie z uprawnieniami do spawania elektrycznego ręcznego elementów konstrukcyjnych statków. Ponadto wpisy w karcie spawacza potwierdzają, że odwołujący w dalszych latach zatrudnienia odbywał szkolenia i kursy z różnych rodzajów spawania, a ponadto uzyskiwał uprawnienia kolejno do spawania elektrycznego (...) od 17 czerwca 1983 r., gazowego od 13 maja 1986 r., gazowego (...) od 30 stycznia 1989 r. oraz spawania łukowego od 3 marca 1994 r. Omawiany dokumentów zawiera ponadto informacje dotyczące cyklicznego odnawiania oraz rozszerzania uprawnień przez odwołującego.

Powyższe informacje miały istotne znaczenie dla oceny załączonych do akt rentowych świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, które budziły wątpliwości organu rentowego. Przy tym Sąd Okręgowy częściowo tych wątpliwości nie podzielił, uznając – odmiennie niż uczynił to organ rentowy – że negatywna ocena waloru dowodowego przedłożonych przez odwołującego dokumentów wynikała z nadmiernego i nie znajdującego oparcia w przepisach rygoryzmu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ocenie wymogów formalnych dokumentów.

Dotyczyło to w szczególności świadectwa potwierdzającego wykonywanie przez odwołującego pracy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Kombinacie (...) Sp. z o.o. w okresie od 20 września 1976 r. do 8 sierpnia 1978 r. W świadectwie z 30 lipca 2003 r. wystawionym przez ww. zakład pracy wskazano, że odwołujący wykonywał prace „w zakresie instalacji wodno-kanalizacyjnych, CO i gazowych na budowach oraz na Wydziale Produkcji spawanie zbiorników stalowych” z adnotacją, zę praca była wykonywana na stanowisku „spawacz elektryczny” wymienionym w wykazie A dział XIV poz. 12 pkt 1 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w budownictwie, na których wykonywane prace w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze uprawniające do wzrostu emerytury. Organ rentowy błędnie zinterpretował powyższy wpis dotyczących charakteru pracy jako niezgodny z pozycją wykazu A. Już pobieżna analiza rodzaju pracy przewidzianego w pozycji 12 pkt 1 dział XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. pozwala na stwierdzenie, że ustawodawca zakwalifikował prace spawalnicze jako prace w warunkach szczególnych z perspektywy stosowanej metody spawalniczej (spawanie elektryczne, gazowe, atomowodorowe), nie zaś z perspektywy zakresu czynności wykonywanej przez spawacza. Opis charakteru pracy odwołującego dotyczy zakresu czynności, jakie miał wykonywać, nie dotyczył jednak metody spawalniczej. Informacja w tym zakresie znajduje się w określeniu stanowiska odwołującego, gdzie wskazano stosowną pozycję zarządzenia resortowego. Zarządzenia resortowe określają stanowiska pracy, które zostały przez właściwego ministra uznane za realizowane w warunkach szczególnych zgodnie ze stosownymi pozycjami wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. (§ 1 ust. 2 rozporządzenia). W tym też kontekście organ rentowy nieprawidłowo pominął zawarte w świadectwie określenie stanowiska odwołującego (spawacz elektryczny), jest to dokładnie takie stanowisko, jakie zostało wymienione we wspomnianym wyżej zarządzeniu resortowym. Podobne, choć dotyczące innych akcentów, wnioski należało wysnuć również wobec dokonanej przez ZUS oceny świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionego 29 stycznia 2021 r. przez (...) Sp. z o.o. Wskazano w nim bowiem wyraźnie, że odwołujący w okresie zatrudnienia w tym zakładzie wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym pracując na stanowisku spawacza, przy jednoczesnym wskazaniu stosownych pozycji załączników do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. oraz zarządzenia nr 9 Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 1 sierpnia 1983 r. W tym przypadku wątpliwości organu wzbudziła nazwa stanowiska (spawacz), niemniej jednak – odmiennie niż w przypadku pozostałych dokumentów – organ rentowy pominął jednoznaczne określenie w świadectwie charakteru pracy oraz jego zbieżność z pozycją rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. (prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym).Powyższe spostrzeżenia stanowią podstawę do uznania, że organ rentowy dokonał oceny przedłożonych przez odwołującego dokumentów w sposób niepełny, skupiający się na nieznacznych uchyleniach od norm formalnych, co jednak wespół z pozostałą treścią dokumentów nie powinno, a w zasadzie nie mogło, skutkować ich negatywną oceną, a co za tym idzie – uznaniem, że stwierdzone tymi świadectwami okresy pracy odwołującego nie mogły zostać zakwalifikowane jako okres pracy w warunkach szczególnych.

Niezależnie od powyższego Sąd Okręgowy zważył, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie potwierdza fakt wykonywania przez odwołującego pracy w warunkach szczególnych – zarówno w okresach zatrudnienia wymienionych w akapicie poprzedzającym, jak i pozostałych okresach spornych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym zeznania odwołującego znajdujące dodatkowo odzwierciedlenie w informacjach płynących z karty spawacza, jednoznacznie potwierdzają fakt wykonywania przez odwołującego pracy spawacza elektrycznego w okresie zatrudnienia w Stoczni im. (...) co najmniej od 29 sierpnia 1974 r. do 30 czerwca 1976 r. oraz w Kombinacie (...) Sp. z o.o. od 20 września 1976 r. do 8 sierpnia 1978 r. Informacje wynikające z ww. dowodów nie tylko potwierdzały fakt posiadania przez odwołującego stosownych uprawnień do wykonywania prac spawalniczych jak również taki właśnie charakter jego pracy w obu spornych okresach jego zatrudnienia, a przez to w konsekwencji prowadziły do wniosku co do prawdziwości wpisów w świadectwach wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionych przez ww. zakłady pracy. Tożsamy wniosek należało wysnuć również wobec spornych okresów zatrudnienia odwołującego w Zakładach (...) od 1 grudnia 1982 r. do 30 września 1990 r. oraz w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. od 1 lipca 1995 r. do 3 kwietnia 2007 r. W tym zakresie odwołujący na potwierdzenie faktu pracy w warunkach szczególnych zaoferował dodatkowo dowody ze świadków, będących jego byłymi współpracownikami. Z uznanych za wiarygodne zeznań świadków wynika, że odwołujący w powyższych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawacza elektrycznego i gazowego. Wskazali przy tym, że praca odwołującego w (...) polegała na realizacji prac spawalniczych w zamkniętych pomieszczeniach, natomiast w przypadku (...) Sp. z o.o. odwołujący pracował głównie przy wykopach i instalacjach ciepłowniczych. Świadkowie potwierdzili przy tym, że odwołujący nie wykonywał żadnych innych prac, a prace spawalnicze w przypadku obu zakładów często były wykonywane przez 8 do 12 godzin dziennie, także w soboty. Niewątpliwie również odwołujący w obu omawianych okresach zatrudnienia legitymował się stosownymi uprawnieniami do spawania elektrycznego i gazowego.

Na tle powyższych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, że praca odwołującego w spornych okresach zatrudnienia, nieuwzględnionych przez organ rentowy w skarżonej decyzji, winna być kwalifikowana jako okresy pracy w warunkach szczególnych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza bowiem, że w spornych okresach zatrudnienia odwołujący stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał co najmniej prace spawacza elektrycznego,
a w późniejszym okresie, po uzyskaniu stosownych uprawnień, także spawacza elektrycznego i gazowego, ten zaś rodzaj prac odpowiada rodzajowi pracy określonemu w pozycji 12 pkt 1 dział XIV wykazu A – załącznika do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. oraz wymienionych w świadectwach pracy stosownych pozycji zarządzeń resortowych.

W konsekwencji powyższego zdaniem Sądu uwzględnieniu na poczet stażu pracy w warunkach szczególnych podlegały okresy zatrudnienia odwołującego:

‒

w Stoczni im. (...) w G. w okresie od 29 sierpnia 1974 r. do 30 czerwca 1976 r. (1 rok, 10 miesięcy i 1 dzień). Wprawdzie w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wskazano jako początek wykonywania przez odwołującego prac datę 16 listopada 1974 r., niemniej jednak w ocenie Sądu przy ocenie jaki okres podlega uwzględnieniu należało wziąć pod uwagę informacje wynikające z kart spawacza odwołującego, z której wynika, że prace tego rodzaju rozpoczął tuż po ukończeniu kursu podstawowego spawania elektrycznego;

‒

w Kombinacie (...) Sp. z o.o.
od 20 września 1976 r. do 8 sierpnia 1978 r. (1 rok, 10 miesięcy i 18 dni);

‒

w Zakładach (...) od 1 grudnia 1982 r. do 30 września 1990 r. (7 lat, 9 miesięcy i 29 dni);

‒

w (...) Sp. z o.o. od 1 lipca 1995 r. do 3 kwietnia 2007 r. (11 lat, 9 miesięcy i 2 dni) – pomniejszony o okresy wykorzystanych przez odwołującego w trakcie zatrudnienia zasiłków chorobowych wymienionych w świadectwie pracy.

Zsumowaniu powyższych okresów prowadzi do uznania, że W. J. legitymuje się co najmniej 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych uprawniającym go do uzyskania prawa do rekompensaty zgodnie z art. 21 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Tym samym skarżona decyzja podlegała stosownej zmianie. Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił skarżoną decyzję
i przyznał odwołującemu W. J. prawo do rekompensaty zgodnie z pkt 1 wyroku.

W pkt 2 Sąd Okręgowy orzekł o kosztach procesu, zasądzając od organu rentowego na rzecz odwołującego kwotę 180 zł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).