Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 190/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2021 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:

sędzia Magdalena Łukaszewicz

Protokolant:

st. sekr. sąd. Anita Topa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 listopada 2021 roku

sprawy z powództwa M. H.

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

o r z e k a :

I.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda M. H. kwotę 166,05 zł (sto sześćdziesiąt sześć złotych 05/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30.09.2019r. do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda M. H. kwotę 137,00 zł (sto trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

M. H., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) M. H. z siedzibą w O., wytoczył powództwo przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 166,05 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 30 września 2019 roku do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 20 czerwca 2019 roku doszło do kolizji, w wyniku której uszkodzony został samochód osobowy marki S. (...) o nr rej. (...), stanowiący własność E. C., która zawiadomiła o szkodzie ubezpieczyciela sprawcy - pozwanego. W dniu 5 sierpnia 2019 roku poszkodowana zawarła z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego. Umowa trwała 3 doby – do dnia 8 sierpnia 2019 roku. Strony umówiły się na stawkę 147,60 zł brutto (120 zł netto) za dobę najmu pojazdu. W dniu 22 sierpnia 2019 roku pomiędzy powodem, a poszkodowaną zawarta została umowę cesji wierzytelności, przenosząca na powoda wierzytelność poszkodowanej z tytułu kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego. Powód wystawił fakturę VAT za najem pojazdu zastępczego na kwotę 442,80 zł brutto. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady, ostatecznie nie kwestionował okresu najmu pojazdu zastępczego, jednak zakwestionował wysokość dobowej stawki najmu i w konsekwencji przyznał i wypłacił powodowi kwotę 276,75 zł brutto, przyjmując dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego w kwocie 75,00 zł netto. Tym samym do zapłaty przez pozwanego na rzecz powoda pozostała kwota 166,05 zł. Odsetek powód domaga się od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia wydania przez pozwanego decyzji o wysokości przyznanego odszkodowania.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 26 maja 2021 roku, Sąd Rejonowy w Piszu nakaz pozwanemu zapłacić na rzecz powoda całość dochodzonego roszczenia wraz z kosztami postępowania.

Pozwany Towarzystwo (...) z siedzibą w W. wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości i wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, że podczas telefonicznego zgłoszenia szkody oraz pismem z dnia 21 czerwca 2019 roku wysłanym do poszkodowanej drogą mailową, poszkodowana została poinformowana o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego bezpłatnie z wypożyczalni współpracującej z pozwanym, nadto została poinformowana, że w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie, stawka dobowa zostanie zweryfikowana do stawki obowiązującej w wypożyczalni współpracującej z pozwanym, właściwej dla segmentu, do którego należał pojazd poszkodowanej. Pojazd poszkodowanej należał do segmentu B, dlatego pozwany zweryfikował dobową stawkę pojazdu do kwoty 75 zł netto. Pozwany podkreślił przy tym, że poszkodowana zawarła z powodem umowę najmu dopiero 5 sierpnia 2019 roku, a więc 1,5 miesiąca po otrzymaniu od ubezpieczyciela ww. informacji o warunkach najmu. Poszkodowana miała więc wystarczający czas do tego, aby zwrócić się do pozwanego z prośbą o zorganizowanie dla niej pojazdu zastępczego. Uznać należy, iż po stronie poszkodowanego brak było inicjatywy i rzeczywistej woli skorzystania z takiej usługi. W toku postępowania likwidacyjnego szkody, poszkodowany powinien współdziałać z ubezpieczycielem zgodnie z art. 354 § 2 k.c. Naruszenie tej zasady powinno, zdaniem pozwanego, skutkować uznaniem, że wierzyciel przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody, co uzasadnia zmniejszenie zakresu obowiązku jej naprawienia stosownie do treści art. 362 k.c.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 20 czerwca 2019 roku w O. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został samochód osobowy marki S. (...) o nr rej. (...), należący do segmentu B, stanowiący własność E. C.. Sprawca zdarzenia objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów, stwierdzonym polisą wystawioną przez Towarzystwo (...) z siedzibą w W..

W dniu 21 czerwca 2019 roku E. C. zawiadomiła o szkodzie Towarzystwo (...) z siedzibą w W.. W wysłanym tego dnia drogą mailową piśmie ubezpieczyciel poinformował poszkodowaną o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego bezgotówkowo z wypożyczalni z nim współpracującej oraz o zasadach zwrotu kosztów najmu. Poinformował także, że skorzystanie z jego oferty nie jest obligatoryjne, natomiast w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie, stawka dobowa zostanie zweryfikowana do stawki obowiązującej w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem, właściwej dla segmentu, do którego należał pojazd poszkodowanego.

(okoliczności bezsporne)

Uszkodzenia powstałe w ww. pojeździe marki S. (...) wskutek zdarzenia z dnia 20 czerwca 2019 roku, nie czyniły niemożliwym korzystanie z tego pojazdu.

W dniu 5 sierpnia 2019 roku E. C. zleciła naprawę uszkodzeń M. M. prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą Usługi blacharsko-lakiernicze M. M. z siedzibą w P.. W życiu codziennym samochód był jej niezbędny, dlatego tego samego dnia zawarła umowę najmu pojazdu zastępczego z M. H. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) M. H. z siedzibą w O.. Ze względu na brak w dniu zawarcia umowy najmu pojazdu w segmencie B, E. C. wynajęto pojazd z segmentu C i zastosowano specjalną zniżkę. Strony umówiły się na stawkę 120 zł netto (147,60 zł brutto) za dobę najmu pojazdu, obejmującą koszt podstawienia i odbioru pojazdu. Pojazd zastępczy został podstawiony w dniu 5 sierpnia 2019 roku do warsztatu M. M.. Tego samego dnia E. C. zawiadomiła ubezpieczyciela o fakcie zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego. Naprawa pojazdu trwała 3 dni. W dniu 8 sierpnia 2019 roku E. C. zwróciła pojazd zastępczy odstawiając go do warsztatu M. M..

W dniu 22 sierpnia 2019 roku M. H. wystawił na E. C. fakturę VAT za wynajem pojazdu zastępczego na kwotę 442,80 zł brutto (360 zł + 23% VAT), z terminem płatności na dzień 21 września 2019 roku.

Tego samego dnia pomiędzy M. H., a E. C. zawarta została umowa cesji wierzytelności, na podstawie której E. C. przeniosła na M. H. wierzytelność wynikającą ze wskazanej wyżej faktury VAT, przysługującą jej względem Towarzystwa (...) z siedzibą w W. z tytułu polisy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody.

(dowód: zlecenie naprawy pojazdu k. 18; umowa najmu k. 10; ogólne warunki najmu k. 11-12; oświadczenie najemcy k. 14; pismo z dnia 05.08.2021r. k. 16; protokół zwrotu pojazdu k. 17; zeznania świadka E. C. k. 85-85v; faktura VAT k. 20; umowa cesji wierzytelności k. 19)

Pismem z dnia 22 sierpnia 2019 roku M. H. zawiadomił ubezpieczyciela o dokonanej cesji i wezwał go do zapłaty kwoty 442,80 zł w terminie 30 dni.

Ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność co do zasady, ostatecznie nie kwestionował okresu najmu pojazdu zastępczego, jednak zakwestionował wysokość dobowej stawki najmu i w konsekwencji przyznał i wypłacił M. H. kwotę 276,75 zł brutto, przyjmując dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego w kwocie 75,00 zł netto.

(okoliczności bezsporne, dowód: pismo z 22.08.2019r. k. 21-24; decyzja z 29.08.2019r. k. 25-26; reklamacja k. 27-30; decyzja z 19.06.2020r. k. 31-32)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Stosownie do treści art. 34 ust. 1 i art. 35 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003r., Nr 124, poz. 1152) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

W obowiązkowym ubezpieczeniu komunikacyjnym OC ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania wyrażona w art. 361 § 2 k.c., a ubezpieczyciel z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej wypłaca poszkodowanemu świadczenie pieniężne w granicach odpowiedzialności sprawczej kierowcy pojazdu mechanicznego (art. 822 § 1 k.c.).

Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zaistnienie zdarzenia, z którym przepis prawny łączy odpowiedzialność odszkodowawczą, powstanie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem i szkodą. W przypadku wystąpienia wymienionych przesłanek naprawienie szkody, przez podmiot do tego zobowiązany, powinno polegać na przywróceniu w majątku poszkodowanego stanu rzeczy naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może przewyższać jednak wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Okoliczności kolizji drogowej zaistniałej w dniu 20 czerwca 2019 roku, odpowiedzialność pozwanego towarzystwa ubezpieczeń za szkodę powstałą w wyniku tego zdarzenia, a także zasadność najmu przez poszkodowaną pojazdu zastępczego i czas trwania najmu, pozostawały poza sporem. Spór koncentrował się na ustaleniu, czy poszkodowany miał obowiązek nająć pojazd zastępczy od firmy współpracującej z pozwanym, oferującej akceptowaną przez ubezpieczyciela stawkę dobową najmu pojazdu oraz na ustaleniu, czy zastosowana przez powoda stawka została zawyżona w stosunku do stawek rynkowych.

Na wstępie należy zaznaczyć, że z uwagi na niską wartość roszczenia powoda, dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii biegłego nie było uzasadnione, albowiem koszt opinii znacznie przekroczyłby wartość przedmiotu sporu (art. 505 7 § 2 k.p.c.).

Wskazać należy, że oceny czy poniesienie określonych kosztów, związanych z najmem pojazdu zastępczego, mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać zawsze na podstawie konkretnych okoliczności sprawy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 1273/00, LEX nr 55515, a także uzasadnienie uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, OSNC 2012, nr 3, poz. 28).

W kwestii podważanej przez pozwanego stawki za najem ponad kwotę 75,00 zł za dobę należy zaaprobować pogląd, że poszkodowany co do zasady ma możliwość wyboru dowolnej oferty spośród takich, w których stawka czynszu najmu pozwanego nie przekracza rażąco cen rynkowych (oferowanych na rynku lokalnym) i braku obowiązku poszukiwania oferty najtańszej. W orzecznictwie za ugruntowany należy uznać pogląd, zgodnie z którym odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej pojazdu mechanicznego obejmuje ekonomicznie uzasadnione koszty likwidacji szkody, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku, przy czym kosztami „ekonomicznie uzasadnionymi” są koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51) . Poszkodowany co do zasady nie ma bowiem obowiązku poszukiwania sprzedawcy oferującego najtańsze usługi, ubezpieczyciel powinien zatem pokryć koszty stosowane przez wybrany przez poszkodowanego podmiot, niezależnie od tego, że mogą być one wyższe od cen przeciętnych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2002 r.. I CKN 1466/99, OSNC 2003, nr 5 poz. 64).

Wprawdzie cytowane wyżej orzeczenia dotyczą kosztów naprawy pojazdu, niemniej, w ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, należy je również odnieść do cen stosowanych na lokalnym rynku przez wypożyczalnie samochodów zastępczych. Niewątpliwie, zgodnie z dyspozycją art. 361 § 1 i 2 k.c., poszkodowany ma prawo do pełnej rekompensaty poniesionej szkody, z drugiej zaś strony ciąży na nim obowiązek współpracy z ubezpieczycielem poprzez przeciwdziałanie zwiększeniu szkody i minimalizowanie jej skutków (art. 354 § 2 k.c.). Obowiązek ten nie może jednak, w ocenie Sądu Rejonowego, być w związku z tym poczytywany za równoznaczny z obligacją do poszukiwania najtańszej oferty najmu samochodu zastępczego. Przypisanie poszkodowanemu naruszenia obowiązku współpracy z ubezpieczycielem jest bowiem możliwe jedynie wtedy, gdy świadomie lub przez niedbalstwo skorzystał on z usług droższych, np. w sytuacji, kiedy zostanie wykazane, że poszkodowany, znając podmiot wynajmujący pojazdy po cenach niższych, wynajął pojazd zastępczy tam, gdzie wynajmowano je drożej. Zarzut uchybienia obowiązkowi z art. 354 § 2 k.c. mógłby zatem wchodzić w grę tylko w razie wykazania świadomości i niedbalstwa poszkodowanego przy skorzystaniu z podmiotu stosującego stawki wygórowane (i to rażąco).

W przedmiotowej sprawie bezspornie ustalono, że do zgłoszenia szkody przez poszkodowaną ubezpieczycielowi i poinformowania poszkodowanej przez ubezpieczyciela o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem, w akceptowanej przez ubezpieczyciela stawce za dobę wynajmu, doszło w dniu 21 czerwca 2019 roku, a więc na długo przed zawarciem przez poszkodowaną umowy najmu pojazdu zastępczego z powodem.

Przesłuchana w charakterze świadka E. C. zeznała, że pomimo uszkodzeń powstałych wskutek zdarzenia z dnia 20 czerwca 2019 roku, można było korzystać z jej pojazdu i poruszać się nim. Do warsztatu naprawczego oddała go w dniu 5 sierpnia 2019 roku. Dodała, że do czynności dnia codziennego niezbędny był jej samochód zastępczy. Właściciel warsztatu, M. M., polecił jej powoda, podnosząc, że to sprawdzony przedsiębiorca, który szybko podstawi samochód zastępczy i wszystko odbędzie się bezgotówkowo. Świadek zeznała, że samochód zastępczy podstawiono jej tego samego dnia do warsztatu M. M. i tam też go odstawiła po zakończeniu trwania umowy najmu.

Sąd nie miał wątpliwości by uznać powyższe zeznania za wiarygodne, albowiem były jasne i logiczne.

Nie bez znaczenia jest, że przyjęta przez powoda stawka 120 zł netto za dobę obejmowała koszt podstawienia pojazdu i jego odebrania po zakończeniu trwania umowy najmu. W wypożyczalniach współpracujących z pozwanym, dobowa stawka najmu pojazdu z segmentu B wynosi wprawdzie 75 zł netto, jednak z analizy załączonego do akt sprawy regulaminu i cennika współpracującej z pozwanym wypożyczalni (...) S.A. (k. 102-108 i 109) wynika, że do ww. stawki dobowej doliczona zostałaby opłata za podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego. Zgodnie z pkt 55. wspomnianego regulaminu, opłata ta wynosi 4 zł za kilometr licząc od centrum miasta, w którym znajduje się punkt wynajmu, do miejsca podstawienia lub odbioru. Z ustaleń Sądu, poczynionych w oparciu o powszechnie dostępne dane z sieci Internet, wynika, że najbliższy punkt (...) S.A. znajduje się w E. oddalonym od P. o 60 km. A zatem poszkodowaną obciążałaby dodatkowo opłata w wysokości 480 zł za podstawienie i odbiór pojazdu (120 km x 4 zł).

Nie sposób zatem uznać, że oferta (...) S.A. była bardziej korzystna od oferty powoda. W ocenie Sądu, poszkodowana miała prawo domagać się podstawienia samochodu zastępczego, bo skoro nie miała swojego pojazdu, musiałaby ponieść koszt dostania się do miejsca odbioru pojazdu zastępczego. Tym samym stwierdzić należy, że poszkodowana zminimalizowała wysokość szkody.

Wobec powyższych okoliczności, nie sposób zdaniem Sądu przypisać poszkodowanej naruszenia obowiązku współpracy z ubezpieczycielem i świadomego lub przez niedbalstwo skorzystania z usług droższych.

Dowody przedstawione w niniejszej sprawie: faktura VAT, zeznania świadka E. C., wraz z przedstawioną umową cesji – świadczyły o tym, że w sprawie doszło do zaciągnięcia przez poszkodowaną zobowiązania i powstania długu z tytułu czynszu najmu pojazdu zastępczego.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 481 § 1 i 2 k.c., Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 września 2019 roku do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepisy § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) oraz art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W tym przypadku jest to kwota 90 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwota 17 złotych tytułem zwrotu opłaty od udzielonego pełnomocnictwa oraz kwota 30 złotych tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu.