Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy, w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Sylwia Durczak - Żochowska

Sędziowie: Elżbieta Kala

Marcin Winczewski

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2021 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy upadłościowej P. S., nieprowadzącego działalności gospodarczej

na skutek zażalenia upadłego na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 2 września 2021r. w przedmiocie zakończenia postępowania upadłościowego

p o s t a n a w i a:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

Elżbieta Kala Sylwia Durczak - Żochowska Marcin Winczewski

Sygn. akt VIII Gz 212/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 2 września 2021r. sygn.. akt XV GUp 321/20, Sąd Rejonowy w Bydgoszczy określił w planie spłaty uczestniczących wierzycieli; ustalił, ze upadły P. S. doprowadził się do swojej niewypłacalności i istotnie zwiększył jej stopień wskutek rażącego niedbalstwa. Ponadto Sąd I instancji ustalił plan spłaty wierzycieli upadłego w ten sposób, że upadły przeznaczy na zaspokojenie swoich wierzycieli łączną kwotę 800 zł miesięcznie, uiszczając raty do piętnastego dnia każdego miesiąca przez okres 58 miesięcy, a rata 59 będzie ratą wyrównawczą, począwszy od miesiąca następnego po uprawomocnieniu się postanowienia. Wreszcie, Sąd ten określił sposób uiszczania przez upadłego poszczególnych rat.

W uzasadnieniu wskazano, że w toku postępowania upadłościowego P. S. syndyk przedłożył projekt planu spłaty wierzycieli, zgodnie z którym upadły miał spłacać wierzycieli w miesięcznych ratach w kwocie 1400 zł przez okres 35 miesięcy. Sąd I instancji podkreślił, że upadły zgodził się z propozycją syndyka pod warunkiem, ze zostanie jemu przedłużona umowa o pracę. Zaś upadły zmienił swoje stanowisko i wniósł o umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli. Jednocześnie Sąd I instancji wskazał, że wyznaczył on rozprawę celem przesłuchania upadłego, natomiast upadły na przedmiotową rozprawę nie stawił się. Stawił się jego profesjonalny pełnomocnik, który wniósł o ustalenie planu spłaty wierzycieli z miesięczną ratą w wysokości 300-400 zł.

Sąd Rejonowy wydał rozstrzygnięcie w oparciu o następujące ustalenia i wnioski prawne.

Postanowieniem z dnia 28 lipca 2020r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy ogłosił upadłość P. S. nieprowadzącego działalności gospodarczej. Z oświadczenia pełnomocnika wynika, ze upadły mieszka z konkubiną, otrzymuje rentę policyjną w kwocie 1750 zł. Dodatkowo pracuje jako portier – dozorca na podstawie umowy o pracę na czas określony do dnia 31 października 2021r. za minimalnym wynagrodzeniem. Łączny dochód upadłego wynosi 3683 zł. Upadły oszacował miesięczne wydatki na kwotę 1991 zł. Choruje on na schizofrenię. Upadły popadł w stan niewypłacalności, gdyż od 2004r. nie miał stałej pracy i ratował się chwilówkami, starał się podejmować pracę, jednak wynagrodzenie nie starczało na utrzymanie i spłatę zadłużenia. Dodatkowo powstał dług wobec ZUS, który wynikał z niezależnie pobranych przez niego świadczeń. Upadły, pomimo niewypłacalności, wydaje środki pieniężne na gry hazardowe oraz alkohol, ponadto był leczony z powodu toksycznego uszkodzenia wątroby, stwierdzono chorobę alkoholową oraz chorobę wątroby. Upadły legitymował się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do grudnia 2020r. W toku postępowania upadłościowego swoją wierzytelność zgłosiło 7 wierzycieli, wszystkie wierzytelności zostały w całości uznane. Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Bydgoszczy poniósł tymczasowo koszty postepowania upadłościowego w kwocie 4150 zł.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy zważył, że na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz oświadczeń pełnomocnika upadłego może zostać ustalony plan spłaty wierzycieli wobec upadłego. W ocenie Sądu I instancji, nie ulega wątpliwości, że upadły otrzymuje rentę policyjną w wysokości 1750 zł, zaś na dzień orzekania dodatkowo pracował na podstawie umowy o pracę na czas określony do dnia 31 października 2021r., wobec czego jego łączny dochód wynosił 3683 zł. Sąd ten zaznaczył, że przy takim dochodzie upadły godził się na miesięczną ratę w kwocie 1400 zł. Uwzględniono nadto okoliczność, że od dnia 1 listopada 2021r. upadły już nie będzie pracował u dotychczasowego pracodawcy. Jednakże w ocenie Sądu I instancji nie oznacza to, że upadły nie może znaleźć innej pracy, zwłaszcza, iż to do niego należała decyzja o nieprzedłużaniu umowy. Zdaniem Sądu Rejonowego nie przedłożono żadnych dokumentów, z których wynikałoby, że upadły nie może nadal świadczyć dodatkowej pracy czy też dotychczasowy pracodawca nie chce przedłużyć z upadłym umowy o pracę. Według Sądu I instancji, choroba upadłego nie mogła mieć znaczenia, skoro choruje od wielu lat, a i tak dodatkowo pracuje. W ocenie tego Sądu, wobec tego, że upadły ma stały miesięczny dochód w kwocie 1750 zł oraz może dodatkowo pracować za około 1000 -1200 zł miesięcznie oraz mając na uwadze fakt, że upadły mieszka z konkubiną, gdzie koszty utrzymania dwuosobowego gospodarstwa domowego są niższe niż jednoosobowego, upadły jest w stanie wygospodarować kwotę 800 zł na spłatę wierzycieli.

Sąd Rejonowy wskazał, że upadły doprowadził się do swojej niewypłacalności i istotnie zwiększył jej stopień wskutek rażącego niedbalstwa. Zaznaczył, że upadły popadł w stan niewypłacalności, gdyż od 2003r. nie miał pracy i ratował się chwilówkami. W ocenie Sądu I instancji do rażącego niedbalstwa doszło na skutek pobierania przez upadłego świadczeń ZUS, które mu nie przysługiwały. Dodatkowo upadły zwiększał stopień swojej niewypłacalności, wydając środki pieniężne na gry hazardowe i alkohol, mając świadomość rosnącego zadłużenia. Jednocześnie Sąd ten zaznaczył, że ta okoliczność spowodowała wydłużenie okresu planu spłaty powyżej 36 miesięcy.

Sąd Rejonowy zważył, że po wykonaniu planu spłaty, zobowiązania upadłego powstałe przed ogłoszeniem upadłości zostaną w pozostałej części umorzone. W ten sposób zostanie zrealizowany zasadniczy cel postępowania upadłościowego.

Zażalenie na powyższe postanowienie Sądu Rejonowego wniósł upadły, zaskarżając je w całości. W uzasadnieniu zaznaczył, iż przeszedł wylew i udar mózgu. Upadły wniósł o umorzenie jego zobowiązań w całości (zob. k. 232 akt). Uzupełniając zażalenie (zob. k. 224-226 akt oraz k. 237-239 akt), pełnomocnik upadłego wniósł o umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty. Wskazał, że przyczyną jest pogorszenie się stanu zdrowia upadłego tj. udar mózgu, porażenie połowiczne, konieczność rehabilitacji, poruszanie się o kulach, brak możliwości kontynuowania pracy.

W odpowiedzi na zażalenie upadłego syndyk przychylił się do wniosku upadłego o umorzenie jego zobowiązań.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie dłużnika zasługiwało na uwzględnienie i skutkowało uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że upadły we wniesionym zażaleniu powołał się na - powstałe już po wydaniu zaskarżonego rozstrzygnięcia - okoliczności, skutkujące pogorszeniem jego stanu zdrowia tj. udar mózgu, porażenie połowiczne, konieczność rehabilitacji, poruszanie się o kulach, a w konsekwencji brak możliwości kontynuowania pracy. Powyższe z kolei zdaniem upadłego skutkuje tym, iż nie jest on w stanie spłacać ustalonego przez Sąd Rejonowy planu spłaty wierzycieli.

Zauważyć należy, iż umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli może mieć miejsce w przypadku, gdy osobista sytuacja upadłego wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat. Przepis powinien mieć zastosowanie wyjątkowo wobec osób, które wskutek czynników niezależnych od siebie nie są w stanie dokonywać jakichkolwiek spłat wierzycieli. Przykładem może być poważna choroba upadłego lub osoby pozostającej na jego utrzymaniu, która właściwie uniemożliwia upadłemu wykonywanie jakiejkolwiek pracy zarobkowej (zob. P. Janda, Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. II., opublikowano: WKP 2020r.).

W ocenie Sądu Odwoławczego rezygnacja z tak istotnego stadium postępowania upadłościowego powinna mieć charakter wyjątkowy, uzasadniony w sposób obiektywny stanem zdrowia upadłego, jego niedołężnością i brakiem zdolności do pracy - w sytuacji, gdy dostępne źródła utrzymania pozwalają wyłącznie na pokrycie bieżących potrzeb upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, a nie ma podstaw do uznania, aby stan ten mógł ulec zmianie w najdłuższym możliwym okresie wykonywania planu spłaty (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2019 r., sygn. akt III CZP 76/18, OSNC z 2019 r. Nr 12, poz. 118 oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 16 października 2019 r., sygn. akt VIII Gz 144/19, niepubl.).

W świetle powyższych rozważań, Sąd II instancji, analizując materiał dowodowy zebrany w sprawie, a także dokumenty przedłożone przez dłużnika w toku postępowania zażaleniowego doszedł do przekonania, że taka sytuacja niewątpliwie zachodzi w niniejszej sprawie. Istotne znaczenie należało przyznać bowiem nowej okoliczności, mianowicie temu, iż P. S. w dniu 7 września 2021r. tj. pięć dni po wydaniu zaskarżonego postanowienia, przeszedł udar niedokrwienny półkuli mózgu prawej w przednim obszarze unaczynienia, a nadto stwierdzono u niego niedowład połowiczny lewostronny (zob. karta informacyjna z leczenia szpitalnego – k. 252 -258 akt, oraz k. 247-251 akt). Ponadto, na skutek orzeczenia komisji lekarskiej, upadły został uznany za całkowicie niezdolnego do służby i jakiegokolwiek zatrudnienia oraz zaliczono go do pierwszej grupy inwalidzkiej (zob. orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 10 listopada 2021r. – k. 277-281 akt).

Wobec zatem zaistnienia - już po wydaniu zaskarżonego postanowienia - nowych okoliczności mogących skutkować zmianą możliwości zarobkowych upadłego, a co za tym idzie – również jego sytuacji finansowej, w ocenie Sądu Okręgowego dla prawidłowego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, konieczne jest przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego.

Ubocznie należy podkreślić, że w przedmiotowej sprawie, mając na uwadze obecną sytuację zdrowotną jak i finansową P. S., syndyk aktualnie również wnosi o umorzenie jego zobowiązań w całości (k. 282 akt).

Mając zatem na uwadze powyższy stan faktyczny i prawny, Sąd Okręgowy na podstawie zastosowanego odpowiednio przepisu art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 229 w zw. z art. 491 ² ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe (Dz.U.2020.0.1228 t.j.) postanowił jak w sentencji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd pierwszej instancji podda wnikliwej analizie przedłożone przez upadłego dokumenty, załączone do niniejszego zażalenia, a dotyczące jego obecnej sytuacji zdrowotnej, a co za tym idzie możliwości zarobkowych. Następnie, Sąd Rejonowy powinien wysłuchać dłużnika, co do okoliczności związanych z jego aktualnym stanem zdrowia, sytuacją osobistą i osiąganymi obecnie dochodami, z uwzględnieniem w szczególności tego, czy nie nastąpiła zmiana wysokości ponoszonych wydatków np. związanych z koniecznością pozostawania pod stałą opieką lekarzy, ponoszenia dodatkowych kosztów badań, leczenia oraz utrzymywania specjalnej diety. W ocenie Sądu Odwoławczego, dopiero po przeprowadzeniu w koniecznym zakresie uzupełniającego postępowania dowodowego, Sąd Rejonowy powinien ocenić czy w ogóle uzasadnione będzie ustalenie planu spłaty wierzycieli.

Wydanie orzeczenia w przedmiocie wniosku upadłego o umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli bądź też - z urzędu - ustalenia planu spłaty wierzycieli, wymaga rozważenia wysłuchania (przesłuchania) upadłego co do wskazanych wyżej okoliczności (art. 491 ¹⁴ ust. 1 i art. 217 ust. 1 w zw. z art. 491 ² ust. 1 ww. ustawy). Analiza tych okoliczności oraz niezbędne uzupełnienie w tym zakresie postępowania dowodowego, nie powinno jednak należeć do Sądu drugiej instancji, gdyż Sąd Odwoławczy po raz pierwszy dokonywałby ustaleń faktycznych istotnych dla ustalenia planu spłaty. Z uwagi na obowiązek respektowania zasady dwuinstancyjności postępowania, koniecznym było uchylenie zaskarżonego postanowienia (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 168/12, OSNC 2013, Nr 5, poz. 68 oraz z dnia 20 lutego 2015 r., V CZ 119/14, LEX nr 1661943).

SSO Elżbieta Kala SSO Sylwia Durczak – Żochowska SSO Marcin Winczewski

(z uwagi na urlop wypoczynkowy

nie podpisała uzasadnienia)