Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2021 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2021 roku w C.

sprawy z powództwa Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W.

przeciwko D. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego D. K. na rzecz powoda Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. kwotę 36.887,92 zł (trzydzieści sześć tysięcy osiemset osiemdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 05 września 2019 roku do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego D. K. na rzecz powoda Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. kwotę 4.062,19 zł (cztery tysiące sześćdziesiąt dwa złote dziewiętnaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, w tym kwotę 3.600,00 zł. (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 415/20 upr

UZASADNIENIE

Powód Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny z siedzibą w W. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie przeciwko D. K. pozew o zapłatę kwoty 36887,92 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 5.09.2019 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu – do rozpoznania w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż przedmiotowego roszczenia dochodzi w oparciu o art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...) z tytułu wypłaconego przez powoda świadczenia na rzecz poszkodowanego, na podstawie art. 98 ust. 1 cyt. Ustawy – za szkodę spowodowaną nieubezpieczonym w zakresie OC pojazdem marki C. o nr rej. (...), powstałą wskutek zdarzenia komunikacyjnego zaistniałego 12.07.2016 roku, potwierdzonego w toku postępowania mandatowego, prowadzonego przez Komisariat Policji w Juracie sygn. KPJ.535- (...).

W elektronicznym postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie 9.03.2020 r. wydał nakaz zapłaty nakazujący pozwanemu D. K. zapłacić powodowi kwotę 36887,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 5.09.2019 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 462,19 zł wraz z odsetkami tytułem kosztów procesu w sprawie o sygn. akt VI Nc-e 76167/20 .

Pełnomocnik pozwanego wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty z 9.03.2020 r. zaskarżając go w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu sprzeciwu pełnomocnik pozwanego podniósł, iż potwierdza fakt wypadku komunikacyjnego w dniu 12 lipca 2016 r. z udziałem samochodu marki C. o nr rej. (...), jednak nie kierował on autem i nie był sprawcą wypadku. Pozwany nie był też właścicielem wymienionego samochodu i nie miał obowiązku go ubezpieczać. Samochód był wynajmowany od D. S. (1), który zapewnił pozwanego, że pojazd ma ubezpieczenie OC i przekazał mu polisę ubezpieczeniową ważną od 3.02.2016 r. do 2.02.2017 r.

Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie postanowieniem z 9.04.2020 r. stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w Człuchowie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany D. K. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą D. w (...).06.2015 r. wynajął od (...) samochód marki C. o nr rej. (...) stanowiący własność wynajmującego, na okres od 1.10.2015 r. do 1.10.2015 r. W treści umowy najmu samochodu strony przewidziały, iż czasie użytkowania pojazdu najemca zobowiązany jest do posiadania ważnych dokumentów w tym polisy OC (pkt 15 a umowy) oraz oświadczyły, że samochód posiada ubezpieczenie OC (pkt 22 umowy).

(dowód: umowa-regulamin wypożyczalni samochodów z 20.06.2015 r. k. 39-43, wydruk (...) k.47).

Pozwany D. K. oraz D. S. (1) 1.10.2015 r. zawarli aneks do umowy-regulaminu wypożyczalni samochodów zawartej 20.06.2015 r. przedłużającej okres obowiązywania umowy do 30.04.2017 r. zmieniający wysokość czynszu a pozostałe warunki umowy pozostały bez zmian.

(dowód: aneks z 1.10.2015 r. do umowy-regulaminu wypożyczalni samochodów z 20.06.2015 r. k. 44).

12.07.2016 roku doszło do wypadku komunikacyjnego z winy D. S. (2) z udziałem wynajętego samochodu marki C. o nr rej. (...), którym kierował D. S. (2), pracownik pozwanego D. K.. D. S. (2) w J. najechał na stojące przed przejściem dla pieszych samochody marki B. nr rej. (...) i A. (...) nr rej. (...) za co został ukarany mandatem karnym.

(dowód: pismo Komisariatu Policji w Juracie z 8.08.2016 r. k. 33, umowa o pracę k. 45-46).

Samochód marki C. o nr rej. (...) posiadał polisę ubezpieczeniową OC w (...) nr polisy (...) w okresie od 3.02.2015 r. do 2.02. 2016 r. , ale nie opłacono drugiej raty składki i umowa nie była kontynuowana.

(dowód: pismo (...) k.35).

Wynajmujący D. S. (1) przekazał mailowo koleją polisę ubezpieczeniową (...) nr (...), wynajmowanego samochodu marki C. obejmującą okres od 3.02.2016 r. do 2.02.2017 r.

(dowód: polisa k.171).

Przedmiotowy samochód marki C. o nr rej. (...) w dacie wypadku komunikacyjnego 12.07.2016 r. nie był objęty ochroną ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych polisą (...) nr (...) na okres ubezpieczenia 3.02.2016 r. do 2.02.2017 r. zawartej przez D. S. (1). Polisa nr (...) została podrobiona i w wielu miejscach zmieniono jej treść, między innymi podmieniono dane pojazdu P. 407 na C. (...), zmieniono datę zawarcia umowy i okres ubezpieczenia.

(dowód: pismo P. z 16.09.2021 r. k.200).

W wyniku zdarzenia wystąpiła szkoda w mieniu tj. uszkodzenia samochodów marki B. nr rej. (...) i A. (...) nr rej. (...)

(bezsporne, nadto zgłoszenie szkody k.48 – 95)

Likwidując przedmiotową szkodę Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłacił poszkodowanym łącznie kwotę 36887,92 zł zł tytułem odszkodowania.

(bezsporne, nadto dowód: pismo z 15.07.2019 r. k. 101-102, pismo z 3.10.2019 r. k.103, przelewy bankowe k. 58, 79, 98-100, akta szkody k.13).

W dniu 15 lipca 2019 roku Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wezwał pozwanego do zapłaty należności w kwocie 36887,92 zł w terminie 30 dni.

(bezsporne, nadto wezwanie k. 101-102).

D. S. (1) nie odebrał pisma pełnomocnika pozwanego zawierającego oświadczenie o przypozwaniu jako interwenienta ubocznego.

(dowód: k.190).

Pozwany sam dokonał naprawy przedmiotowego samochodu C. (...) i po dwóch miesiącach po wypadku zaczął ponownie go użytkować.

(niesporne).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę prawną żądania stanowił przepis art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz. U. z 2013r. poz. 392 ze zm.). Przepis ten stanowi, że z chwilą wypłaty przez Fundusz odszkodowania, w wypadkach określonych w art. 98 ust. 1 pkt 3 i ust. 1a cyt. ustawy, sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2 tj. umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych) oraz umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego (ubezpieczenie OC rolników), są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów. Stosownie do art. 98 ust. 1 pkt 3 podpkt. a cyt. Ustawy do zadań Funduszu należy m.in. zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w mieniu i na osobie, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że powód – działając w ramach swych ustawowych zadań – wypłacił odszkodowanie poszkodowanym ruchem pojazdu nie ubezpieczonego obowiązkowym ubezpieczenie OC. Przy czym sprawcą szkody był pracownik pozwanego D. S. (2) – kierujący nie ubezpieczonym pojazdem, a posiadaczem który nie dopełnił obowiązku jego ubezpieczenia był D. K.. Nie budziła wątpliwości również wysokość dochodzonej z tego tytułu należności. Okoliczności powyższe zostały potwierdzone złożonymi w sprawie dokumentami: fakturami, wydrukami przelewów bankowych i dokumentacją akt szkody.

Pełnomocnik pozwanego nie kwestionowali ani wysokości wypłaconego poszkodowanym odszkodowania ani wysokości kosztów powstałych w wyniku przeprowadzonego postepowania likwidacyjnego. Wskazywał jedynie, że odpowiedzialność za brak obowiązkowego ubezpieczenia samochodu C. (...) winien ponosić właściciel wynajmowanego pojazdu, który zobowiązał się do jego ubezpieczenia.

W niniejszej sprawie co do zasady odpowiedzialnymi za szkodę wynikłą z wypadku komunikacyjnego są kierujący pojazdem i posiadacz samochodu. Przy czym każdy z nich odpowiada za czyn własny. Kierujący pojazdem odpowiada bowiem za spowodowanie kolizji, w wyniku której powstała szkoda majątkowa (art. 415 k.c.). Natomiast pozwany D. K.– jako posiadacz tego pojazdu (art. 436 § 1 k.c.).

W niniejszej sprawie niesporne było, iż kierujący samochodem C. (...) D. S. (2) był pracownikiem pozwanego i wyrządził szkodę osobom trzecim podczas wykonywania normalnych obowiązków pracowniczych kierowcy.

Zgodnie z art. 120 k.p. w razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca. Z kolei wobec pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, odpowiedzialność ponosi pracownik na zasadach działu piątego rozdział pierwszy I kodeksu pracy. Konstrukcja odpowiedzialności przyjęta w tym przepisie odnosi się do pracownika, a zawarte w nim wyłączenie odpowiedzialności wobec osoby trzeciej podyktowane jest przede wszystkim ochroną pracownika przed surowymi skutkami odpowiedzialności cywilnej ze względu na związane z procesem pracy ryzyko popełnienia uchybień bądź zaniedbań, z którymi związane jest niejednokrotnie powstanie wysokiej szkody (tak: W. Perdeus [w:] Kodeks pracy. Komentarz. Tom II. Art. 114-304(5), wyd. V, red. K. W. Baran, Warszawa 2020, art. 120).

Podmiotami zobowiązanymi do zawarcia umowy ubezpieczenia OC są w zasadzie posiadacze pojazdów mechanicznych (posiadacze odpowiedzialni w rozumieniu art. 436 KC). Dla określenia posiadacza decydujące znaczenie ma art. 336 KC. Jest nim osoba, która faktycznie włada pojazdem mechanicznym. Może nim być posiadacz samoistny (władający pojazdem w zakresie odpowiadającym treści prawa własności) oraz posiadacz zależny władający pojazdem w zakresie odpowiadającym ograniczonemu prawu rzeczowemu, jak użytkowanie, zastaw, albo w zakresie odpowiadającym prawu obligacyjnemu, jak najem, dzierżawa, leasing (vide: art. 23 UbezpObowU M. 2012, wyd. 1/K. N.).

Jeżeli w danym wypadku pojazd ma zarówno posiadacza samoistnego, jak i zależnego, posiadaczem odpowiedzialnym będzie posiadacz zależny. Przeciwko poprawności powyższego wniosku nie przemawia fakt, że w praktyce niejednokrotnie w wypadku oddania pojazdu w leasing umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawiera finansujący (posiadacz samoistny), a nie korzystający (posiadacz zależny). Umowy takie są zazwyczaj zawierane jako tzw. umowy pakietowe, co oznacza, że oprócz odpowiedzialności cywilnej posiadacza ubezpieczony jest również sam pojazd w zakresie autocasco, a także niekiedy następstwa nieszczęśliwych wypadków. Oczywisty jest przy tym interes ubezpieczeniowy finansującego jako właściciela w odniesieniu do ubezpieczenia pojazdu na własny rachunek, jako ubezpieczenia mienia w rozumieniu art.821 k.c. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej stanowi w takim wypadku jeden ze składników pakietu i należy uznać, że jest ona zawierana jako ubezpieczenie na rachunek osoby trzeciej - korzystającego, co jednocześnie stanowi wypełnienie jego obowiązku wynikającego z art. 23 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. (por.: K. M., Relacje sprawcy i poszkodowanego a ubezpieczenie OC, osoba trzecia w ubezpieczeniu OC, cz. II, Opublikowano: (...) 2006/11/25-32).

Osobą faktycznie władającą samochodem, C. (...), jego posiadaczem odpowiedzialnym, w dniu wypadku komunikacyjnego był pozwany D. K. jako najemca pojazdu, posiadacz zależny.

Zatem nie sposób podzielić stanowiska pełnomocnika pozwanego, iż pozwany, który nie był właścicielem pojazdu i nie miał obowiązku ubezpieczania go. W ocenie sądu nietrafny jest więc zarzut braku legitymacji biernej pozwanego.

Ponadto z treści umowy najmu przedmiotowego pojazdu wynika, iż to najemca zobowiązany jest do posiadania przy sobie ważnych dokumentów, wymaganych przez kontrolę ruchu drogowego w tym polisę OC (pkt 15a umowy). Zaś w punkcie 22 umowy najmu zawarte jest tylko i wyłącznie stwierdzenie, że samochód posiada ubezpieczenie OC, AC, na dzień zawarcia umowy a najemca jest zobowiązany zapoznać się z postanowieniami polisy i ogólnymi warunkami umów ubezpieczenia samochodu. W treści umowy najmu samochodu z 30.06.2015 r. strony nie przewidziały, iż to na wynajmującym spoczywa obowiązek ubezpieczenia OC czy AC wynajmowanego pojazdu.

W umowie z 20.06.2015 r. nie ma żadnego postanowienia, iż w przypadku upływu terminu ubezpieczenia obowiązkowego OC, obowiązek tego ubezpieczenia będzie spoczywał na wynajmującym właścicielu samochodu. Natomiast ustawowy obowiązek ubezpieczenia pojazdu mechanicznego spoczywa na jego posiadaczu, którym nie zawsze jest jego właściciel.

Należy wskazać na pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 5 października 2011 roku (IV CSK 662/10), że zawarte w art. 110 ust. 1 ustawy sformułowanie„ nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy" tłumaczyć, należy w taki sam sposób, jak się to czyni dla ogółu zobowiązań. Jak wskazuje Sąd Najwyższy w powołanym orzeczeniu „Niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy przez zobowiązanego oznacza nie zawarcie przez niego, z przyczyn leżących po jego stronie, ważnej umowy lub nie posiadanie ważnej umowy, jeśli zawrzeć ją miał poprzednik prawny ze skutkami dla zobowiązanego. Brak posiadania takiej umowy może być spowodowane niezgodnym z porządkiem prawnym zachowaniem zobowiązanego, który albo umyślnie, albo nieumyślnie, czyli z naruszeniem staranności wymaganej dla stosunków danego rodzaju nie wykonał ciążącego na nim obowiązku ( art. 355 k.c. ).”

W niniejszej sprawie na pozwanym D. K. spoczywał ustawowy obowiązek ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz wynikający z pkt 15a umowy najmu pojazdu obowiązek posiadania polisy OC i AC i zapoznania się z polisą, pkt 22 umowy. Więc pozwany był świadomy swojego obowiązku. Otrzymanie przez pozwanego od D. S. (1) e-mailem tylko elektronicznego zdjęcia polisy, nie zwalniało go z obowiązku należytego i starannego sprawdzenia czy wynajmowany samochód faktycznie posiada polisę obowiązkowego ubezpieczenia OC, skoro co do zasady to na pozwanym spoczywał obowiązek jego ubezpieczenia.

W ocenie sądu pozwany nieumyślnie z naruszeniem zasad wymaganych od posiadaczy pojazdów mechanicznych i osób prowadzących zawodowo działalność gospodarczą w zakresie usług pocztowych i kurierskich dopuścił, bez zachowania należytej staranności, do użytkowania wynajętego samochodu przez swojego pracownika, bez obowiązkowego ubezpieczenia OC.

Przepis art. 355 § 2 k.c. stanowi, że ocena należytej staranności dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej musi uwzględniać zawodowy charakter tej działalności. W tym przypadku, bez względu na treść zobowiązania, zarówno w stosunkach jednostronnie, jak i obustronnie profesjonalnych, zawodowy charakter działalności dłużnika określa obiektywny wzorzec wymaganej staranności (tak: A. Olejniczak [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, wyd. II, red. A. Kidyba, Warszawa 2014, art. 355).

Profesjonalizm powinien przejawiać się w dwóch podstawowych cechach jego zachowania: postępowaniu zgodnym z regułami fachowej wiedzy oraz sumienności. Wzorzec należytej staranności musi nadto uwzględnić zwiększone oczekiwania co do zawodowych kwalifikacji dłużnika-specjalisty oraz jego wiedzy i praktycznych umiejętności skorzystania z niej. Obok fachowych kwalifikacji, od przedsiębiorcy (profesjonalisty) wymaga się zwiększonego zaangażowania w podjęte działania. Uprawnione jest więc odwołanie się do ogólnego modelu należytej staranności także w profesjonalnym obrocie handlowym, jako wzorca starannego przedsiębiorcy. Wzorzec taki musi uwzględniać szczególną zdolność przewidywania, zapobiegliwość i rzetelność (sumienność) w sposobie działania profesjonalisty oraz duże wymagania w zakresie jego wiedzy i umiejętności praktycznych – fachowość (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 10 marca 2021 r., I ACa 98/20, Lex).

W niniejszej sprawie, spełnione zostały przesłanki żądania regresowego powoda.

W oparciu o wyżej wskazane przesłanki stwierdzić należy, że pozwany zobowiązany był na podstawie art. 441 § 1 k.c. do naprawienia szkody w mieniu, a ponieważ świadczenie z tego tytułu zostało za niego zrealizowane przez powoda – w oparciu o art. 110 ustawy, na zasadach wynikających z art. 518 k.c., zobowiązany jest do zwrotu zarówno uiszczonego odszkodowania jak i powstałych kosztów w łącznej kwocie 36887,92 zł .

Odsetki od zasądzonego roszczenia przyznano w oparciu o art. 481 § 1 i 2 k.c. Powód wniósł o zasądzenie odsetek od dnia 5.09.2019 roku wykazując, że termin 30 dni na uregulowanie należności, wyznaczony w wezwaniu doręczonym pozwanym w dniu 5.08.2019 roku upłynął bezskutecznie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na postawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. ustalając, że po stronie powodowej powstały celowe koszty dochodzenia roszczenia w postaci: opłaty sądowej od pozwu 462 zł , 0,19 zł tytułem prowizji operatora płatności oraz wynagrodzenia pełnomocnika zawodowego w kwocie 3600 zł – na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zm.), łącznie 4.062,19 zł.

Z.

1. odnotować

2. odpis wyroku i uzasadnienia po scaleniu doręczyć pełnomocnikowi powoda za pośrednictwem portalu informacyjnego

3. przedłożyć z apelacją, najdalej za 30 dni od wykonania.

C., 14 stycznia 2022 r.