Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 22 października 2019 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w sprawie o sygn. akt II Ns 1450/17 oddalił wniosek J. S. z udziałem T. P. i Z. S., o wyrażenie zgody na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd rzeczą wspólną.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożyła wnioskodawczyni, zaskarżając postanowienie w całości.

Skarżąca zarzuciła wydanemu orzeczeniu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a.  art. 199 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że zamierzone do przeprowadzenia przez wnioskodawczynię czynności nie były gospodarczo użyteczne, celowe i nie służyły korzystnie wszystkim współwłaścicielom, w sytuacji gdy zamierzone do przeprowadzenia przez wnioskodawczynię prace, tj. ocieplenie części budynku są gospodarczo użyteczne i służą korzystnie całej nieruchomości,

b.  art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że wnioskodawczym nie udowodnił, że czynności, co do której wnosi o pozwolenie na wykonanie są dopuszczalne w świetle sztuki budowlanej oraz że są gospodarczo użyteczne, celowe i służą korzystnie wszystkim współwłaścicielom,

2.  naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na treść orzeczenia, tj.:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego, która polegała na:

-

błędnym przyjęciu, że wnioskodawczym nie udowodniła, że czynności, co do której wnosi o pozwolenie na wykonanie jest dopuszczalna w świetle sztuki budowlanej, w sytuacji gdy wnioskodawczym przedłożyła do akt niniejszego postępowania „Program Wykonania izolacji termicznej i przeciwwilgociowej budynku mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. (...) lok. 2”, który to Program został opracowany przez osobę posiadającą uprawnienia z zakresu budownictwa lądowego oraz pełniącego funkcję kierownika budowy na zamierzonej inwestycji,

-

błędnym uznaniu, że wnioskodawczym powinna przewidywać, że uczestnik postępowania nie wyrazi zgody na przeprowadzenie zamierzonych prac, w sytuacji gdy uczestnik postępowania w odpowiedzi na wniosek oświadczył, że „wyraża zgodę na pracę objęte wnioskiem”, a dopiero na późniejszym etapie postępowania cofnął swoją zgodę,

b.  art. 207 § 6 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że złożony przez wnioskodawczynię wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego jest spóźniony i zmierza do przedłużenia postępowania, w sytuacji gdy podczas 2 lat postępowania przed tut. Sądem nie odbyło się żadne merytoryczne posiedzenie, z wyjątkiem ostatniego posiedzenia, z uwagi na składane przez uczestnika postępowania wnioski o wyłączenie sędziego i posiedzenie w dniu 8 października 2019 r. było pierwszym posiedzeniem, w trakcie którego strony mogły się wypowiedzieć i zając stanowiska, w tym stanowisko w zakresie przedłożonego przez wnioskodawczynię „Programu Wykonania izolacji termicznej i przeciwwilgociowej budynku mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. (...) lok. 2”, który nie był przez uczestnika postępowania merytorycznie kwestionowany,

c.  art. 232 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że wnioskodawczynię nie udowodniła zasadności złożonego przez siebie wniosku,

d.  art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. poprzez bezzasadne oddalenie zgłoszonego przez wnioskodawczynię wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa, w sytuacji gdy strona nie mogła przewidzieć konieczności powołanie biegłego na etapie składania wniosku do Sądu, a konieczność powołanie przedmiotowego dowodu zaistniała na późniejszym etapie postępowania,

W związku z podniesionymi zarzutami skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie złożonego wniosku w całości, zaś ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania, oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, za obie instancje.

Uczestnik postępowania T. P., w odpowiedzi na wniesioną apelację, wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna i skutkowała uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia, w tym również rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżone orzeczenie nie poddaje się weryfikacji w toku instancji. Zapadłe rozstrzygnięcie nie może się ostać w obrocie prawnym, dlatego że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, w związku z czym odnoszenie się do poszczególnych zarzutów apelacyjnych stało się zbędne.

Pojęcie "istoty sprawy", o którym mowa w art. 386 § 4 k.p.c., dotyczy jej aspektu materialno-prawnego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że do nie rozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie Sądu I instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy. W szczególności chodzi zaś tutaj o różnego rodzaju zaniedbania, które w ogólnym rozrachunku polegają na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania albo pominięciu merytorycznych zarzutów stron przy jednoczesnym bezpodstawnym przyjęciu, że istnieje przesłanka materialno-prawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie (por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 1936 r., C 1839/36, Zb. Orz. 1936, poz. 315; postanowienia SN z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, opubl. OSNC Nr 1/1999 poz. 22; z dnia 15 lipca 1998 r., II CKN 838/97, opubl. baza prawna LEX Nr 50750; z dnia 3 lutego 1999 r., III CKN 151/98, opubl. baza prawna LEX Nr 519260 oraz wyroki SN z dnia 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, opubl. OSP Nr 3/2003 poz. 36; z dnia 21 października 2005 r., III CK 161/05, opubl. baza prawna LEX Nr 178635.; z dnia 12 listopada 2007 r., I PK 140/07, opubl. OSNP Nr 1-2/2009 poz. 2 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 2007 r., I ACa 209/06, opubl. baza prawna LEX nr 516551 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 listopada 2012 r. sygn. I ACa 486/12). Inaczej mówiąc "nierozpoznanie istoty sprawy" oznacza uchybienie procesowe sądu I instancji polegające na całkowitym zaniechaniu wyjaśnienia istoty lub treści spornego stosunku prawnego, przez co rozumie się nie wniknięcie w podstawę merytoryczną dochodzonego roszczenia, a w konsekwencji pominięcie tej podstawy przy rozstrzyganiu sprawy. Oceny, czy Sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy, dokonuje się zaś na podstawie analizy żądań pozwu, stanowisk stron i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia.

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy, wydając zaskarżone rozstrzygnięcie, w ogóle nie przeprowadził postępowania dowodowego w sprawie. Po wszczęciu postępowania przed Sądem I instancji toczyły się dwa postępowania wpadkowego, które wymagały rozstrzygnięcia, przed przystąpieniem do merytorycznego rozpoznania wniesionego przez skarżącą wniosku. Pierwszym z nich było dotyczyło wniesionej przez Z. S. skargi na przewlekłość postępowania, drugie zaś złożonego przez Z. S. wniosku o wyłączenie sędziego Krzysztofa Ślubowskiego. Ostatecznie postępowania o wyłączenie sędziego zakończyło się poprzez wydanie postanowienia w dniu 30 lipca 2019 r. w przedmiocie odrzucenia zażalenia Zgniewa S.. Następnie w sprawie został wyznaczony termin rozprawy na dzień 8 października 2019 r., na którym to Sąd Rejonowy z niewiadomych przyczyn postanowił pominąć niemalże wszystkie wioski dowodowe z opinii biegłego, zamknął rozprawę oraz ogłosił zaskarżone orzeczenia.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że zaskarżone postanowienie nie może się ostać, ponieważ de facto Sąd Rejonowy w istocie w ogóle nie ocenił zasadności wniosku o wyrażenie zgody na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd rzeczą wspólną – nieruchomością, które to miałyby polegać na ociepleniu części budynku mieszkalnego, ponieważ nie przeprowadził w sprawie postępowania dowodowego. Po pierwsze należy zauważyć, że Sąd I instancji w ogóle nie wezwał uczestników do zgłoszenia wszelkich wniosków dowodowych na poparcie zajętego stanowiska w sprawie, pod rygorem ich pominięcia. Natomiast na najbliższej rozprawie Sąd I instancji uznał zgłoszone wnioski za spóźnione, co budzi dość duże zdumienie Sądu Okręgowego, biorąc pod uwagę fakt, że trudno, aby wnioskodawczyni wcześniej mogła je zgłosić, skoro na rozstrzygnięcie oczekiwał wniosek o wyłączenie sędziego referenta. Wreszcie również należy podkreślić, że wbrew postanowieniu wydanemu na rozprawie w dniu 8 października 2019 r. w sprawie występuje konieczność dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa, który oceni czy planowane przez wnioskodawczynię prace ociepleniowe są uzasadnione oraz zgodne ze sztuką budowlaną.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, zaś stwierdzone uchybienie skutkowało koniecznością wydania orzeczenia kasatoryjnego w oparciu o art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 13 § k.p.c. i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, celem ponownej oceny złożonego wniosku, po uprzednim przeprowadzeniu postępowania dowodowego celem dokonania rzetelnej oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym charakteru i zakresu planowych przez skarżącą prac do przeprowadzenia na wspólnej nieruchomości.

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy Sąd Rejonowy rozstrzygnie również ponownie o całości kosztów zarówno postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i – z mocy art. 108 § 2 k.p.c. – postępowania przed Sądem odwoławczym.

SSO Kinga Grzegorczyk SSO Jacek Kępa SSO Bogdan Jachowicz