Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I C 361/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Elżbieta Sadowska -Augustyniak

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. P. i K. P.

przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powodów A. P. i K. P. kwotę 81.872,52 (osiemdziesiąt jeden tysięcy osiemset siedemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt dwa grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a)  od kwoty 51.300 (pięćdziesiąt jeden tysięcy trzysta złotych) od dnia 29 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty;

b)  od kwoty 30.572,52 (trzydzieści tysięcy pięćset siedemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt dwa grosze) od dnia 31 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo o odsetki ustawowe za opóźnienie w pozostałej części,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powodów A. P. i K. P. kwotę 5.417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 5.122,31 (pięć tysięcy sto dwadzieścia dwa złote trzydzieści jeden groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 361/21

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu Rejonowego w Łasku powodowie K. P.
i A. P. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego Skarbu Państwa
(...) Zarządu (...) w B. kwoty 15.000 zł tytułem kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego oraz kwoty
36.300 zł tytułem odszkodowania z tytułu utraty wartości rynkowej nieruchomości,
oznaczonej numerem działki (...), położonej w obrębie Ł., gmina Ł., powiat (...), objętej księgą wieczystą Kw. nr (...) prowadzoną przez
Sąd Rejonowy w Łasku z odsetkami ustawowymi za zwłokę od dnia 29 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

(pozew - k. 2 – 6),

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy jako właściwego rzeczowo i miejscowo oraz o oddalenie powództwa
w całości i zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego,

( odpowiedź na pozew - k. 49 - 57).

Postanowieniem z dnia 1 września 2017 roku Sąd Rejonowy w Łasku zwolnił powodów od kosztów sądowych w sprawie w całości,

(postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku - k. 44).

Postanowieniem z dnia 3 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Łasku, w punkcie 1, oddalił wniosek pozwanego o przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy jako właściwemu rzeczowo i miejscowo,

(postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku - k. 69).

Pismem procesowym z dnia 16 sierpnia 2021 roku powodowie rozszerzyli powództwo żądając zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 81.872,52 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 29 czerwca 2017 roku od dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należącej
do nich nieruchomości oraz koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego,

(pismo procesowe powodów - k. 134 – 135).

Postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2021 roku Sąd Rejonowy w Łasku uznał się niewłaściwym do rozpoznania sprawy i przekazał ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu
w S.,

(postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku - k.137).

Pismem procesowym z dnia 1 grudnia 2021 roku powodowie ostatecznie sprecyzowali roszczenie żądając zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 22.572,52 zł tytułem kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego oraz kwoty 59.300 zł tytułem odszkodowania z tytułu utraty wartości rynkowej nieruchomości,
obie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 czerwca 2017 roku od dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

(pismo procesowe powodów - k. 150 – 153).

W piśmie procesowym z dnia 3 grudnia 2021 roku i 11 stycznia 2022 roku strona pozwana podtrzymała dotychczasowe stanowisko, wnosząc o oddalenie powództwa,

(pismo procesowe pozwanego - k. 157 – 158, 161).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powodowie K. P. i A. P. są na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej właścicielami nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, położonej w miejscowości Ł., obręb (...) Ł., gmina Ł., powiat (...), oznaczonej jako działka nr (...), o powierzchni 0.3234 ha, objętej księgą wieczystą Kw. nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

(bezsporne, odpis zwykły księgi wieczystej - k. 37 – 37 v., wypisy z rejestru gruntów
- k. 38, 39, mapa - k. 40,).

Zgodnie ze „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Ł." zatwierdzonym uchwałą nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia
12 lutego 2014 r. działka o nr ewid. (...), (id działki: (...)_5. (...) (...)), obręb 11 Ł., gmina Ł. położona jest na terenach zabudowy mieszkaniowo - usługowej
i zagrodowej o niskiej intensywności. Ponadto zgodnie z ww. studium działka położona jest w strefie obserwacji archeologicznej, w granicach części 1 powierzchni podejścia 1:100,
w strefie związanej z inwestycjami wojskowymi - granice stref ochronnych od terenów zamkniętych,

(bezsporne, zaświadczenie Burmistrza Ł. z dnia 30 czerwca 2017 roku – k. 36, opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości L. B. (1) koperta - k. 128).

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł., w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno-i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo – usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

W myśl § 9 tej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części
na budynki mieszkalne jedno - i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo – usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci
i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

Zgodnie z § 10 uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie
z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

(bezsporne, fakt znany sądowi z urzędu).

Nieruchomość powodów znajduje się w podobszarze A. Zabudowana działka gruntu nr ew. (...) i powierzchni 3234 m 2 ma kształt zbliżony do prostokąta o szerokości około
23 m przy drodze o nawierzchni asfaltowej. W odległości niespełna 500 m zlokalizowana jest droga wojewódzka nr (...). Teren działki jest zagospodarowany, ogrodzony z frontu płotem
z przęseł metalowych kutych na podmurówce betonowej z metalową kutą furtką i bramą otwieraną automatycznie. W dalszej części działka ogrodzona jest płotem z płyt betonowych
i siatką na słupkach metalowych. Teren działki częściowo wyłożony jest kostką betonową. Działka zabudowana jest murowanym, parterowym budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym z garażem w bryle budynku z poddaszem nieużytkowym, bez podpiwniczenia, a także blaszanym budynkiem gospodarczym z dachem pokrytym blachą. Na działce znajduje się infrastruktura techniczna: energetyczna, wodociągowa, kanalizacyjna (biologiczna oczyszczalnia ścieków),

(bezsporne, opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości L. B. (1) koperta - k. 128).

Na nieruchomościach powodów objętych pozwem na skutek działania lotniska wojskowego w Ł. dochodzi do znacznego przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu lotniczego w środowisku. Budynek jest dostatecznie wyciszony zgodnie z normami prawa budowlanego, stosującymi się na terenach, na których obowiązują i są spełnione przepisy dotyczące ochrony przed hałasem lotniczym. W celu zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym strony powodowej przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa (...)
nr (...) i Polskich Normach należy zwiększyć izolacyjność akustyczną łącznie
w czterech pokojach poprzez: wymianę łącznie sześciu okien na okna o zwiększonej izolacyjności akustycznej i wstawienie jednego tłumika akustycznego do kanału wentylacji grawitacyjnej. W celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego, wynikającego z utworzenia (...), należy zainstalować łącznie pięć wentylatorów sufitowych.

(dowód: opinia Politechniki (...) - k. 72 – 85 v.).

Koszt prac do wykonania przy uwzględnieniu opinii biegłego z zakresu akustyki
w cenach aktualnych na dzień sporządzenia opinii dla budynku mieszkalnego położonego
w obrębie Ł., gmina Ł., wynosi brutto 22.572,52 zł.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości
i budownictwa J. O. - k. 94 – 103).

W opinii Politechniki (...) w ofercie rynkowej nie udokumentowano ofert sprzedaży wentylatorów bez oświetlenia o średnicy 112 cm i 125 cm. Trzeba też uwzględnić w cenie podatek Vat w wysokości 23 %. Koszty montażu wentylatorów
są zróżnicowane w zależności od wielkości pomieszczenia, materiału z którego wykonane
są elementy konstrukcyjne i wykończenie ścian i sufitów. Koszty te podlegają indywidualnej kalkulacji. Wentylator aby spełniał swoją funkcje powinien być mocowany na środku pomieszczenia a w większości przypadków w tym miejscu znajduje się punkt świetlny.
Przy montażu wentylatora bez oświetlenia w centralnym punkcie sufitu należy uwzględnić koszty przeniesienia punktu świetlnego wraz z robotami towarzyszącymi obejmującymi
m.in. koszty malowania ścian i sufitu po wykuciu i zaprawieniu bruzdy pod przewód zasilający. Koszt wykonania przyłącza z 8% podatkiem VAT, wynosi,
ok. 283,78 zł na jeden wentylator i wiąże się ze zwiększeniem kosztów
w przypadku wykończenia powierzchni np. glazurą czy boazerią, koniecznością wyniesienia usunięcia mebli spowodowanych zakurzeniem w wyniku kucia ścian i sufitu pod przewód zasilający, itp. Montaż wentylatora wraz z oświetleniem jest nie droższym rozwiązaniem
w stosunku do montażu wentylatora bez oświetlenia przy uwzględnieniu kosztów robót towarzyszących.

Do malowania zostały przyjęte powierzchnie ścian z oknami. Przy demontażu okien konieczny jest demontaż tynku na powierzchni ościeży w wyniku tego demontażu ulega również uszkodzeniu powierzchnia tynku wokół ościeży na powierzchni ścian wewnętrznych, dlatego w celu zachowania jednolitej struktury wykończenia ścian wewnętrznych, przyjmuję się malowanie powierzchni ścian z oknami.

W załączonym kosztorysie nie policzono wymiany podokienników a jedynie przyjęto nakład robocizny i materiałów towarzyszących związanych z demontażem i ponownym montażem tych samych „okapników". Okna osadzane są na kotwach stalowych, aby można osadzić kotwy pod progiem ościeżnicy wraz z izolacją cieplną musi być zapewniony dostęp
w celu ich montażu a tego nie wykona się bez demontażu parapetu, tym bardziej gdy parapet osadzony jest powyżej dolnej krawędzi ościeżnicy. Dla montowanych okien szerokość ościeżnicy, wynosi 82 mm, natomiast szerokość ościeżnicy przy istniejących w budynku oknach wynosi 70 mm, tak wiec istnieje konieczność demontażu parapetów w celu osadzenia okna o większej szerokości ościeżnicy.

Zarówno wentylatory jak i lampy oświetleniowe nie są trwałym elementem konstrukcji budynku są one elementem wyposażeniem lokalu i tak samo jak sprzęt AGD (lodówka, pralka), które też są połączone z instalacją elektryczna. Elementy wyposażenia, które można zdemontować bez naruszenia stanu budynku (lokalu) nie są trwałym elementem konstrukcji budynku, tym samym nie podlegają preferencyjnej stawce podatku VAT.

(dowód: opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości i budownictwa J. O. - k. 116 – 118).

Analiza cen transakcyjnych na rynku lokalnym wykazała, że usytuowanie nieruchomości w określonej strefie oddziaływania lotniska ma wpływ na jej wartość rynkową. W odbiorze uczestników rynku oddziaływanie szkodliwego czynnika środowiskowego jakim jest poziom generowanego hałasu, jest odbierany negatywnie przez potencjalnych nabywców, co powoduje, że nieruchomości zlokalizowane w obszarze oddziaływania lotniska osiągają niższe ceny niż nieruchomości położone w innych rejonach poza tym obszarem. Jednocześnie widoczny jest spadek liczby transakcji szczególnie w podstrefie A. Dla podobszaru A utrata wartości nieruchomości odzwierciedla w szczególności ograniczenia w możliwości zabudowy nieruchomości, niezależnie od odległości od lotniska. Jest to element decydujący o wysokości spadku wartości nieruchomości. Natomiast dla podstrefy B podstawowym negatywnym czynnikiem jest hałas. Utrata wartości nieruchomości w związku z usytuowaniem
w podstrefie A i B jest niezależna od szkody związanej z kosztami rewitalizacji akustycznej budynków mieszkalnych. Oszacowana wartość nieruchomości zabudowanej, stanowiąca podstawę do ustalenia utraty wartości nieruchomości w związku z ograniczeniami przewidzianymi z tytułu utworzenia nowych granic obszaru ograniczonego użytkowania mieści się w przedziale cenowym podobnych nieruchomości zanotowanych na rynku lokalnym. Utrata wartości rynkowej nieruchomości zabudowanej położonej w miejscowości Ł. nr (...), objętej księgą wieczystą nr (...), w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Sejmiku Województwa (...)
Nr (...) wynosi 59.300 zł.

(dowód: opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości L. B. (1), koperta
- k. 128).

Powodowie wystosowali do pozwanego wezwanie do zapłaty, w którym wezwali
go do zapłaty na ich rzecz w terminie 7 dni od doręczenia pisma kwoty 15.000 zł tytułem kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego oraz kwoty 36.300 zł tytułem odszkodowania z tytułu utraty wartości rynkowej nieruchomości. Wezwanie zostało doręczone stronie pozwanej w dniu 21 czerwca 2017 roku,
zaś wyznaczony termin zapłaty upłynął 28 czerwca 2017 roku. Pismem z dnia 28 czerwca 2017 roku pozwany nie uznał roszczeń powodów za zasadne i odmówił wypłaty żądnych kwot,

(bezsporne, kserokopia pisma powodów - k. 41 – 42 v., kserokopia pisma pozwanego
- k. 43).

Ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie sąd dokonał w oparciu
o dokumenty złożone przez stronę powodową na podstawie art. 244 § 1 k.p.c. i 245 k.p.c.. Złożone przez powodów dokumenty urzędowe sporządzone były w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji. Prawdziwość i autentyczność dokumentów załączonych do akt sprawy (w tym dokumentów prywatnych) nie była przy tym kwestionowana przez stronę pozwaną.

Ustalenia faktyczne w sprawie sąd poczynił także w oparciu o opinie biegłych sądowych tj. opinię Politechniki (...), w której wskazano rodzaj nakładów koniecznych do zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym powodów i opinię biegłego z zakresu szacunku nieruchomości L. B. (1), która oszacowała utratę wartości nieruchomości powodów wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania a także opinię biegłego z zakresu szacowania nieruchomości i budownictwa J. O., który wyliczył koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego znajdującego się na nieruchomości powodów.

W ocenie sądu wszystkie ww. opinie załączone do akt niniejszej sprawy sporządzone zostały w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Są pełne i wyczerpujące.

Ponadto biegły z zakresu szacowania nieruchomości i budownictwa J. O.
w opinii uzupełniającej odniósł się szczegółowo do zarzutów kierowanych odnośnie jego opinii głównej przez stronę pozwaną. Wnioski płynące z obu opinii są klarowne i wynikają
z przyjętych podstaw. Sąd nie odnalazł w żadnej z nich błędów logicznych czy niezgodności, bądź też niespójności z pozostałym materiałem dowodowym. W związku z tym zarówno opinii głównej jak i uzupełniającej dał pełen walor wiarygodności, czyniąc je pełnoprawnym źródłem dowodowym w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w zasadzie w całości. Jedynie żądanie strony powodowej odnoście odsetek od zasądzonego roszczenia nie zasługuje na uwzględnienie
w takim kształcie jak chce tego strona powodowa.

Przede wszystkim należy wskazać, że w myśl art. 129 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tj., Dz. U. z 2020 r., poz. 1219 ze zm. dalej również p.o.ś.), w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę.

Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności za szkodę w myśl powyższego przepisu jest: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości
a szkodą.

Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika przy tym, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. Obecnie w doktrynie i orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń
w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 528219).

W przedmiotowej sprawie powodowie wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiącą ich własność nieruchomość, ponieśli szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z niej a w konsekwencji na zmniejszeniu jej wartości.

Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w podobszarze A,
na terenie którego usytuowana jest działka należąca do powodów, wprowadzono ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z tej działki. Powodowie nie mogą skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących im (a wynikających z prawa własności) uprawnień związanych
z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika między innymi zakaz przeznaczania terenu w podobszarze A pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powodów roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń
w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiącej ich własność nieruchomości. Nieruchomość powodów należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania na cele na przykład budownictwa i poddawać ocenie pod kątem spadku
jej wartości.

Niewątpliwie wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania
z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowana jest, stanowiąca własność powodów, nieruchomość położona w miejscowości Ł., obręb (...) Ł., gmina Ł., powiat (...), oznaczona numerem działki (...), powodowie doznali szkody polegającej na obniżeniu jej wartości. Nieruchomość jest niewątpliwie dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym,
a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków.
(vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2010 r., I ACa 772/09,
LEX nr 756717 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r.,
I ACa 484/09, LEX nr 756606). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest
też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415).

Wartość należącej do powodów nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem co niewątpliwie jest negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości
w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałasu (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, LEX nr 756735).

Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego sądowego z zakresu szacunku nieruchomości L. B. (2), Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należącej do powoda nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) uległa obniżeniu
o kwotę 59.300 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powodów roszczeń – żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiących ich własność budynku mieszkalnego, Sąd Okręgowy dokonał zaś na podstawie regulacji przewidzianej
w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś.

Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa
w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza
ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały
w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia
15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC z 2002 r., z 6., poz. 74).

Obowiązek strony pozwanej naprawienia szkody polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej powstał z chwilą wyrządzenia tej szkody powodowi,
to jest z chwilą wejścia w życie uchwały Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligującej do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala
zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się
do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny
z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606). Koszty związane
z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powoda właściwego klimatu akustycznego
są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U.
z 2019 r., poz. 1065).

W celu ochrony akustycznej konieczne jest zatem poczynienie nakładów określonych w opinii Politechniki (...), których łączne koszty biegły sądowy z zakresu szacowania nieruchomości i budownictwa J. O. określił na kwotę 22.572,52 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powodowie dotychczas nie poczynili, co jednak nie stoi na przeszkodzie
w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie
i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia wydatków
(patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008,
LEX nr 580137).

Jak wynika z powyższych rozważań w przedmiotowej sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powodów w postaci zmniejszenia wartości ich nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) oraz konieczności poniesienia przez nich nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym.

Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powodów odszkodowanie w łącznej kwocie 81.872,52 zł, na które składa się kwota, o którą zmniejszyła się wartość nieruchomości powodów na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota stanowiąca koszt nakładów, jakie powodowie mają obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na ich nieruchomości (59.300 zł + 22.572,52 zł = 81.872,52 zł) – (pkt 1 wyroku).

O odsetkach ustawowych za opóźnienie sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c.
jak w punkcie 1 a i b wyroku.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na to, że powodowie przed wytoczeniem powództwa zgłosili pozwanemu żądanie zapłaty kwoty 15.000 zł tytułem kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego oraz kwoty 36.300 zł tytułem odszkodowania z tytułu utraty wartości rynkowej nieruchomości, łącznie 51.300 zł, w piśmie odebranym przez pozwanego w dniu 21 czerwca 2017 r. żądając zapłaty w terminie 7 dni od doręczenia wezwania, na które to pismo pozwany udzielił powodowi odpowiedzi
w dniu 28 czerwca 2017 r. Zatem od 28 czerwca 2017 r. roszczenie o zapłatę kwoty 51.300 zł stało się wymagalne, a od 29 czerwca 2017 r. pozwany pozostała w zwłoce co do ww. kwoty.
W części dotyczącej kwoty 30.572,52 zł odsetki należą się od 31 sierpnia 2021 roku, czyli
od dnia następnego po dniu otrzymania przez stronę pozwaną pisma powodów rozszerzającego powództwo, a zatem roszczenie co do ww. kwoty stało się do tej daty wymagalne.

W pozostałej części sąd powództwo o odsetki ustawowe za opóźnienie oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach procesu sąd orzekł jak w punkcie 3 wyroku, na podstawie
art. 98 § 1 - 3 k.p.c., kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu,
który powodowie wygrali w zasadzie w całości. Dlatego sąd zasądził od pozwanego
na rzecz powodów kwotę 5.417 zł, na którą to kwotę złożyły się wynagrodzenie pełnomocnika powodów w kwocie 5.400 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 w zw.
z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i opłata skarbowa
od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Co do nie pokrytych wydatków na wynagrodzenia biegłych sądowych pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa w łącznej kwocie 5.122,31 zł, sąd orzekł jak w punkcie 4 wyroku, na podstawie art. 98 § 1 - 3 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(tj. Dz.U. z 2021, poz. 2257) i zasądził
je na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu od przegrywającego sprawę pozwanego.