Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 grudnia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Elżbieta Zalewska-Statuch

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2021 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym sprawy

z wniosku K. Ś. (1)

z udziałem P. P. (1)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji obu stron

od postanowienia Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 30 lipca roku, sygnatura akt I Ns 837/18

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu
w W. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temuż sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 520/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Wieluniu w sprawie z wniosku K. Ś. (1) z udziałem P. P. (1) o podział majątku wspólnego, ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni K. Ś. (1) i uczestnika postępowania P. P. (1) wchodzą: zabudowana nieruchomość położona
w K. gminie L. o łącznej powierzchni 1,19 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...) dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw. Nr (...) o wartości 397.161,00 zł, nieruchomość położona w W. gminie W. o łącznej powierzchni 6,7559 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi:
(...), (...), (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw. Nr (...) o wartości 419.129,00 zł, ruchomości wskazane w punkcie III od 1 do 55 (pkt A), oddalił wniosek K. Ś. (1) o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym (pkt B), dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania
oraz zniesienia współwłasności w ten sposób, że: na wyłączną własność wnioskodawczyni K. Ś. (1) przyznał zabudowaną nieruchomość położoną w K. gminie L. o łącznej powierzchni 1,19 ha, składającą się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...) dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw. Nr (...) o wartości 397.161,00 zł oraz ruchomości wymienione w pkt A III pkt 1-54 o wartości 51.497,00 zł,
na wyłączną własność uczestnika postępowania P. P. (1) przyznał nieruchomość położoną w W. gminie W. o łącznej powierzchni 6,7559 ha, składającą się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...), (...), (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw. Nr (...) o wartości 419.129,00 zł oraz samochód dostawczy marki C. (...), rok produkcji 2013, o nr rej. (...) o wartości
20.460,00 zł (pkt C), zasądził od uczestnika postępowania P. P. (1) na rzecz wnioskodawczyni K. Ś. (1) tytułem dopłaty do wyrównania udziału w majątku wspólnym kwotę 70.465,50 zł płatną jednorazowo w terminie miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi
jej płatności (pkt D). nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wieluniu tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania: od wnioskodawczyni kwotę 5.140,08 zł
i od uczestnika postępowania kwotę, 5.414,25 zł, a w pozostałym zakresie stwierdził,
że zainteresowani ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie
w kwotach dotychczas przez siebie wydatkowanych (pkt E).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

W dniu 20 października 2007 roku wnioskodawczyni K. Ś. (1)
i uczestnik postępowania P. P. (1) zawarli związek małżeński. W dniu (...) urodził się syn M., natomiast w dniu (...) syn R.

Przed ślubem, zarówno wnioskodawczyni, jak i uczestnik postępowania nie posiadali żadnego, znaczącego majątku. Po zawarciu związku małżeńskiego zainteresowani zamieszkali w K., w domu należącym do A. i K. Ś. (2), rodziców wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni przed ślubem pracowała w firmie należącej do jej ojca K. Ś. (2). W 2009 roku wnioskodawczyni podjęła pracę w banku. Uczestnik postępowania pracował za granicą, w Austrii. Otrzymywane z wynagrodzenia
za pracę środki, zainteresowani przeznaczali na bieżące wydatki, w tym utrzymanie dzieci oraz budowę domu.

Po zawarciu związku małżeńskiego, małżonkowie za otrzymane w prezencie ślubnym pieniądze zakupili samochód osobowym marki O. (...) o nr rej. (...).

Przed zawarciem związku małżeńskiego P. P. (1) posiadał zadłużenie
w KRUS-ie w wysokości około 4.000,00 zł oraz kredyt w banku (...) w wysokości około 20.000,00 zł. Zadłużenie w KRUS-ie zostało uregulowane przez K. Ś. (2), a uczestnik postępowania spłacił je teściowi w ratach. Natomiast przy spłacie zadłużenia wobec banku, już po zawarciu związku małżeńskiego, uczestnikowi postępowania pomogła jego matka H. P., która pracując za granicą dokonywała na rzecz syna przelewów za pośrednictwem W. U.. Przelewy wykonywane przez H. P. były również przeznaczone na spłatę jej zobowiązania, które posiadała wobec G. Banku.
W czasie kiedy uczestnik postępowania przebywał za granicą, przelewy były wykonywane
na rzecz K. Ś. (1), która w imieniu teściowej dokonywała spłat rat kredytu.

Umową przyrzeczenia sprzedaży z dnia 13 kwietnia 2010 roku, sporządzoną przed notariuszem D. K. w Kancelarii Notarialnej w W. za Nr Rep. A (...) T. P. w imieniu własnym oraz w imieniu H. P.
i P. P. (1), zobowiązał się sprzedać K. i R. małżonkom S. za cenę w kwocie 175.000,00 zł, w terminie do dnia 15 czerwca 2010 roku, zabudowaną nieruchomość położoną w W. przy ul. (...), gminie W., składającą się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,1816 ha. Zgodnie z ustaleniami poczynionymi pomiędzy braćmi otrzymana ze sprzedaży nieruchomości suma miała zostać podzielona w ten sposób, iż kwotę 70.000,00 zł miał otrzymać T. P., natomiast pozostała suma w wysokości 100.000,00 zł miała przypaść P. P. (1). Środki otrzymane ze sprzedaży nieruchomości, zostały przelane na rachunek bankowy należący
do T. P..

Umową darowizny z dnia 30 kwietnia 2010 roku, sporządzoną przed notariuszem A. M. w Kancelarii Notarialnej w W. za Nr Rep. A (...), K. Ś. (2) i A. Ś. darowali małżonkom K. i P. P. (1) nieruchomość położoną w K., gminie L., składającą się z działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), stanowiącą rolę o powierzchni 1,00 ha, natomiast K. Ś. (2) darował małżonkom K. i P. P. (1) nieruchomość położoną w K., gminie L., składającą się z działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), stanowiącą rolę o powierzchni 0,19 ha.

Małżonkowie, na otrzymanej wspólnie od rodziców działce, rozpoczęli w 2010 roku budowę domu. W prowadzonych pracach oraz finasowaniu budowy domu małżonkom pomagali rodzice wnioskodawczyni, płacąc zarówno za materiały budowlane, jak i opłacając robotników pracujących na budowie. Małżonkowie otrzymali również od rodziców wnioskodawczyni drzewo na budowę domu, w tym na więźbę dachową. Otrzymane drzewo pochodziło z lasu należącego do rodziców wnioskodawczyni. Decyzja A. i K. Ś. (2) o pomocy córce w budowie jej własnego domu podyktowana była zarówno możliwościami finansowymi, jaki i faktem, że brat wnioskodawczyni w przyszłości miał przejąć prowadzenie gospodarstwa rolnego należącego do rodziców. Rodzice wnioskodawczyni budowę domu dla córki i zięcia finansowali z prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego – hodowla świń i nasiennictwo oraz prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej – hurtownia gazów technicznych i masarnia. W rozpoczętą budowę wkład własny mieli również małżonkowie K. i P. P. (2), którzy zakupili cegłę na dom.

Umową darowizny z dnia 10 sierpnia 2010 roku, K. i A. Ś. wspólnie darowali K. P. kwotę 19.000,00 zł, z przeznaczeniem na cele inwestycyjne, podejmowane na działkach nr (...) położonych w K.,
(...)-(...) L.. Rodzice przekazali pieniądze bezpośrednio do rąk własnych córki, z uwagi
na to, iż uważali, że na zięcia „nie bardzo można liczyć”.

Umową darowizny z dnia 14 sierpnia 2012 roku, W. Ś. darował K. P. kwotę 7.500,00 zł, z przeznaczeniem na zakup blachodachówki
do nowo wybudowanego domu.

Umową darowizny z dnia 10 października 2012 roku, H. Ś. darowała K. P. kwotę 9.500,00 zł, z przeznaczeniem na zakup blachodachówki do nowo wybudowanego domu na działkach nr (...) położonych
w K., (...)-(...) L..

Umową darowizny z dnia 18 października 2012 roku, A. O. darowała K. P. kwotę 9.500,00 zł, z przeznaczeniem na cele inwestycyjne – blachodachówkę do nowo wybudowanego domu.

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 1997 roku, Sąd Rejonowy w Wieluniu I Wydział Cywilny, w sprawie o sygn. akt I Ns 159/97, z wniosku H. P. stwierdził,
że spadek po zamarłym w dniu 12 września 1988 roku w W., ostatnio stale tam zamieszkałym A. P., nabyli na podstawie ustawy i z dobrodziejstwem inwentarza żona H. P. oraz synowie P. P. (1) i T. P. po 1/3 części każde z nich. Następnie, umową darowizny z dnia 25 marca
2013 roku, sporządzoną przed notariuszem D. K. w Kancelarii Notarialnej
w W. za Nr Rep. A (...), H. P. przekazała swoim synom T. P. i P. P. (1), w imieniu którego działała jego żona K. P.: - cały przypadający jej udział wynoszący 4/6 części
w nieruchomości położonej w obrębie i gminie W., składającej się z działek
o numerach ewidencyjnych (...), stanowiącej łąki, rowy, grunty orne, pastwiska oraz działkę o numerze ewidencyjnym (...), stanowiącą użytki rolne zabudowane o łącznej powierzchni 3,7761 ha – po ½ części dla każdego z nich, z przeznaczeniem do ich majątków osobistych, - nieruchomość położoną w W., gminie W., składającą się
z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), stanowiącą łąki, rowy, pastwiska, grunty orne o łącznej powierzchni 5,0734 ha – po ½ części dla każdego z nich, z przeznaczeniem do ich majątków osobistych.

W spadkowym gospodarstwie rolnym, uczestnik postępowania razem z bratem T. P. prowadzili hodowlę owiec, świń, byków oraz koni. Kontynuując prowadzoną przez mamę H. P. produkcję rolną, sadzili również ziemniaki.
Z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, uczestnik postępowania pobierał z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dopłaty bezpośrednie. Środki te wpływały na konto wnioskodawczyni, która pokrywała z nich część zobowiązań uczestnika postępowania.
Ze środków tych został również wyremontowany pokój jednego z synów.

Z uwagi na nierentowność prowadzonego gospodarstwa rolnego, bracia zaprzestali hodowli zwierzęcej. Ponadto, w 2014 roku P. P. (1) i T. P. podjęli decyzję o podziale nieruchomości będących ich udziałem spadkowym po zmarłym ojcu A. P., jak i otrzymanych od mamy w formie darowizny. Następnie, P. P. (1) podjął decyzję o przekazaniu nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego żonie K.. Umową darowizny z dnia 05 kwietnia 2014 roku, sporządzoną przed notariuszem J. T. w Kancelarii Notarialnej w W. za Nr Rep. A (...), P. P. (1) darował gospodarstwo rolne położone w W. o łącznej powierzchni 6,7559 ha, składające się z działek o numerach ewidencyjnych (...), dla którego Sąd Rejonowy w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw. Nr (...), do majątku wspólnego małżonków.

Umową darowizny z dnia 06 lutego 2014 roku, J. O. darował K. P. kwotę 7.500,00 zł, z przeznaczeniem na zakup bramy garażowej, parapetów wewnętrznych i montaż do nowo wybudowanego domu na działkach nr (...) położonych w K., (...)-(...) L..

W 2015 roku uczestnik postępowania rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, polegającej na obróbce drewna kominkowego oraz wysyłce tego drewna na teren Austrii. Sprawami finansowymi oraz prowadzeniem księgowości zajmowała się wnioskodawczyni. Jednocześnie wnioskodawczyni, z uwagi na częste wyjazdy uczestnika postępowania
za granicę, zajmowała się domem, dziećmi, jak i rozpoczętą budową nowego domu.

Umową darowizny z dnia 14 lutego 2016 roku, K. i A. Ś. wspólnie darowali K. P. kwotę 15.500,00 zł, z przeznaczeniem na montaż bojlera, instalacji CO, wodnej, montaż paneli do nowo wybudowanego domu na działkach
nr 127 i 129 położonych w K., (...)-(...) L..

W dniu 14 grudnia 2016 roku w Oddziale w C. P. P. (1),
w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą (...) P. P. (1),
jako Leasingobiorca zawarł z (...) S.A. z siedzibą
we W. jako Leasingodawcą, umowę leasingu operacyjnego (OH) Nr (...), samochodu dostawczego marki C. (...), rok produkcji 2013, na okres 36 miesięcy.
W dniu 14 stycznia 2020 roku uczestnik postępowania wykupił przedmiot leasingu, którym
był samochód marki C. (...). Sprawami związanymi z umową leasingu, w tym opłatami rat leasingowych zajmowała się wnioskodawczyni. Raty leasingowe pokrywane były z budżetu domowego, w tym wynagrodzenia za pracę uczestnika postępowania, otrzymywanego
w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Umową darowizny z dnia 01 listopada 2017 roku, K. i A. Ś. wspólnie darowali K. P. kwotę 150,000,00 zł, płatną w trzech ratach:
I – 08 listopada 2017 roku w kwocie 50.000,00 zł na zakup kostki brukowej do posesji nr 25a położonej w K., (...)-(...) L., II – 26 stycznia 2018 roku w kwocie 50.000,00 zł na zakup wyposażenia domu znajdującego się w K. 25a – meble kuchenne, stoły, krzesła, sprzęt AGD (lodówka, piekarnik, zmywarka, płyta kuchenna, baterie kuchenne, pralka), wyposażenie łazienki (zlewy, sedesy, wanna, prysznic, meble łazienkowe, baterie łazienkowe), oświetlenie domu wewnętrzne i zewnętrzne, meble do garderoby,
III – 06 marca 2018 roku w kwocie 50.000,00 zł na zakup ogrodzenia do posesji nr 25a położonej w K., (...)-(...) L.. Rodzice, z uwagi na pogarszające się stosunki panujące pomiędzy małżonkami, podjęli decyzję, iż darowiznę tę przekażą jedynie
na rzecz córki do jej majątku osobistego.

Po przeprowadzce małżonków do wybudowanego w K. 25a domu, stosunki pomiędzy zainteresowanymi uległy znacznemu pogorszeniu.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu I Wydział Cywilny z dnia 07 maja 2018 roku, sygn. akt I 1C 205/18, który uprawomocnił się w dniu 29 maja 2018 roku, małżeństwo K. i P. P. (1) zostało rozwiązane przez rozwód, bez orzekania o winie.

W skład majątku wspólnego wnioskodawczyni K. Ś. (1) i uczestnika postępowania P. P. (1) wchodzą ruchomości: meble w jadalni – stół owalny
i 12 krzeseł – 4.617,00 zł, meble kuchenne ze stołem i 4 krzesłami –17.328,00 zł, płyta kuchenna gazowa – 1.074,00 zł, okap kuchenny 80 cm – 966,00 zł, zmywarka B.
– 1.331,00 zł, lodówka z zamrażarką E. – 1.506,00 zł, piekarnik B. – 1.373,00 zł, zlewozmywak 2 komorowy F. – 320,00 zł, bateria kuchenna zlewozmywaka – 167,00 zł, meble w spiżarni – 1.283,00 zł, meble w garderobie z obuwiem – 855,00 zł, meble w pralni – 718,00 zł, meble w ubikacji – 257,00 zł, meble w garderobie – 292,00 zł, meble w łazience – 872,00 zł, zastawa stołowa dzienna – 319,00 zł, serwis obiadowy na 24 osoby – 1.530,00 zł, serwis do herbaty – 308,00 zł, serwis do kawy – 384,00 zł, komplet filiżanek ze spodkiem 6 sztuk – 111,00 zł, czajnik z gwizdkiem – 51,00 zł, ceramiczne naczynie żaroodporne 2 sztuki – 60,00 zł, szklane naczynie żaroodporne – 26,00 zł, półmiski ceramiczne białe 2 sztuki
– 50,00 zł, salaterka szklana – 34,00 zł, szklanki ze srebrną obwódką 12 sztuk (komplet)
– 23,00 zł, szklanki ze srebrną spiralą 12 sztuk – 23,00 zł, kieliszki ze srebrną obwódką
22 sztuki – 214,00 zł, kieliszki różnego rodzaju 44 sztuki – 285,00 zł, pucharki do koktajli
12 sztuk – 83,00 zł, szklanki 12 sztuk - 65,00 zł, pucharki do lodów 8 sztuk – 55,00 zł, frytkownica P. – 170,00 zł, maszynka do mięsa – 222,00 zł, mikser Z. – 179,00 zł, czajnik elektryczny – 144,00 zł, blender B. – 196,00 zł, komplet garnków 8 sztuk
– 365,00 zł, młynek elektryczny – 0,00 zł, telewizor marki S. (...)” – 3.151,00 zł, odkurzacz E. – 0,00 zł, pralka automatyczna – 1.052,00 zł, lampy i żyrandole 5 sztuk – 1.130,00 zł, lampy sufitowe 5 sztuk – 583,00 zł, lampy zewnętrzne 5 sztuk – 453,00 zł, lampy najazdowe 4 sztuki – 392,00 zł, lampa stojąca – 0,00 zł, wanna – 842,00 zł, umywalki 3 sztuki – 723,00 zł, bidet i miska wc firmy (...) – 1.564,00 zł, miska wc firmy (...) – 446,00 zł, brodzik – 234,00 zł, baterie łazienkowe 4 sztuki – 931,00 zł, samochód osobowy marki O. (...), rok produkcji 2000, o nr rej. (...) – 2.140,00 zł, samochód dostawczy marki C. (...), rok produkcji 2013, o nr rej. (...) – 20.460,00 zł,

Do majątku wspólnego zainteresowanych wchodzą również nieruchomości, w tym: zabudowana nieruchomość położona w K., gminie L., o łącznej powierzchni 1,19 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi:
(...) dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) o wartości rynkowej w wysokości 397.161,00 zł, - nieruchomość położona w W., gminie W., o łącznej powierzchni 6,7559 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi:
(...), (...), (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) o wartości rynkowej w wysokości 419.129,00 zł.

Wartość nakładów dokonanych na zabudowaną nieruchomość położoną w K., gminie L., o łącznej powierzchni 1,19 ha, składającą się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...) dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw. Nr (...) dokonanych z majątku osobistego K. Ś. (1) określono na kwotę 150.000,00 zł.

Wszystkie należące, w dacie uprawomocnienia się rozwodu, do majątku wspólnego zainteresowanych ruchomości, pozostały na wyposażeniu budynku mieszkalnego, który zamieszkuje wnioskodawczyni wraz z małoletnimi synami M. i R.. Uczestnik postępowania jest w posiadaniu samochodu dostawczego marki C. (...).

Powyższy stan faktyczny oparty został o następujący materiał dowodowy: osobowy
w postaci tych twierdzeń wnioskodawczyni i uczestnika postępowania, które nie zostały zakwestionowane w toku postępowania przez zainteresowanych (art. 230 k.p.c. w zw.
z art. 13 § 2 k.p.c.) oraz zeznań świadków: A. Ś., K. Ś. (2), H. P. i T. P., a także nieosobowy w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy oraz w załączonych aktach ksiąg wieczystych Kw Nr (...) i aktach Sądu Okręgowego
w S. o sygn. akt I 1C 205/18.

Sąd uznał za całkowicie wiarygodny, zebrany w sprawie, nieosobowy materiał dowodowy. Wszelkie dokumenty zostały bowiem, sporządzone przez podmioty do tego uprawnione, w ramach przyznanych im kompetencji, a prawdziwości i autentyczności oraz mocy dowodowej tychże dokumentów strony nie podważyły i skutecznie nie zakwestionowały.

Sąd, podzielając argumentację pełnomocnika uczestnika postępowania zawartą
w piśmie z dnia 19 września 2019 roku oraz zgłoszoną na rozprawie w dniu 02 grudnia
2019 roku, dotyczącą dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii innego biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego w zakresie wyceny nieruchomości objętych sprawą, dopuścił dowód z opinii innego biegłego z zakresu szacowania nieruchomości E. S. i uczynił tę opinię podstawą ustaleń faktycznych, gdyż opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości i rolnictwa B. M. w zakresie wyceny nieruchomości będących przedmiotem podziału, została skutecznie zakwestionowana przez pełnomocnika uczestnika postępowania.

Sąd uznał za wiarygodne opinie sporządzone przez biegłych sądowych: z zakresu szacowania nieruchomości i rolnictwa B. M. w przedmiocie wyceny ruchomości oraz z zakresu szacowania nieruchomości E. S. w przedmiocie wyceny nieruchomości, gdyż są one jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Mając na uwadze powyższe oraz fakt, iż opinie te nie zostały skutecznie zakwestionowane przez zainteresowanych oraz ich pełnomocników, a przeprowadzone postępowanie dowodowe nie zdołało podważyć fachowości ich sporządzenia i wniosków
w nich zawartych, sąd nie dostrzegł żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby
do dopuszczenia dowodu z kolejnej opinii biegłych.

Sąd uznał także, co do zasady, za wiarygodne zeznania przesłuchanych w sprawie świadków: A. Ś., K. Ś. (2), H. P.
i T. P., zgłoszonych zarówno przez wnioskodawczynię, jak i uczestnika postępowania. Zeznania te w kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia są spójne, logiczne i choć różniące się co do szczegółów, przedstawiają w podobny sposób okres małżeństwa stron
i stopień przyczyniania się każdego z nich do powstania wspólnego majątku oraz znajdują oparcie w pozostałym, uznanym za prawdziwy, materiale dowodowym oraz korespondują
z zeznaniami zainteresowanych. Sąd nie tracił jednak z pola widzenia faktu, iż wobec konfliktu, jaki panuje pomiędzy K. Ś. (1) i P. P. (1) oczywistym jest,
że zeznania świadków – członków rodziny były zdeterminowane przez tę sytuację i miały
na celu przede wszystkim wsparcie wersji zdarzeń przedstawionej przez tę stronę, z wniosku której zostali wezwani w charakterze świadków.

Z uwagi na konflikt między małżonkami, a tym samym przedstawianie wersji korzystnej dla danej strony, sąd nie dał wiary tym zeznaniom wnioskodawczyni, w których twierdziła, iż darowizny zarówno od rodziców, jaki i członków jej rodziny w łącznej kwocie 68.500,00 zł zostały przekazane do jej majątku osobistego. W tym miejscu wskazano,
iż z zeznań świadka K. Ś. (2) wynika, że darowizny te były przekazywane dla rodziny: „Te pieniądze, które przekazywałem, miały być dla nich wszystkich” (tak świadek K. Ś. (2) k. 133v), „To były pieniądze przekazane wnuczce na budowę dla dobra tej rodziny” (tak świadek A. Ś. k. 132v).

W ocenie sądu, mając na uwadze zasady logiki i doświadczenia życiowego,
jest to działanie, jak najbardziej powszechne i prawidłowe, mające na celu ułatwienie młodym małżonkom startu we wspólne życie. Tym samym, pomoc udzielana małżonkom
np. przy budowie domu, jak również przekazywane środki finansowe w kwocie 68.500,00 zł były dokonywane na rzecz obojga małżonków P., a nie jedynie jako darowizna na rzecz córki, wnuczki, bratanicy.

Jednocześnie wskazano, iż sąd nie dał wiary także tym zeznaniom uczestnika postępowania, w których twierdził, iż na budowę domu w K. 25a przeznaczył całość środków otrzymanych ze sprzedaży należącego do niego domu w W. przy
ul. (...) tj. kwotę 100.000,00 zł. Uczestnik postępowania nie wykazał tych okoliczności żadnymi obiektywnymi dowodami np. w postaci dokumentów, potwierdzających otrzymanie od brata wyżej wymienionej kwoty.

Mając na uwadze powyższe, sąd uznał, iż składniki majątkowe nabyte w trakcie trwania małżeństwa przez K. Ś. (1) i P. P. (1), zostały przez nich zakupione ze środków wspólnych, w tym przede wszystkim pochodzących z dochodów uzyskiwanych
z wynagrodzenia za pracę wnioskodawczyni, wynagrodzenia za pracę uczestnika postępowania, w tym wynagrodzenia uzyskiwanego z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz z darowizn otrzymanych od rodziców wnioskodawczyni oraz członków jej rodziny w wysokości 68.500,00 zł.

Podsumowując, w okolicznościach przedmiotowej sprawy, niewątpliwym jest,
iż w skład majątku wspólnego wchodzą: ruchomości stanowiące składniki wyposażenia domu o łącznej wartości 49.357,00 zł, samochód osobowy marki O. (...), nr rej. (...)
o wartości 2.140,00 zł, samochód dostawczy marki C. (...), nr rej. (...)
o wartości 20.460,00 zł, zabudowana nieruchomość położona w K., gminie L. o łącznej powierzchni 1,19 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: 129 i 127 o wartości 397.161,00 zł, nieruchomość położona w W., gminie W. o łącznej powierzchni 6,7559 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...), (...), (...) o wartości 419.129,00 zł.

Sąd wskazał na przepisy art. 35 i art. 43 i 45 – 46 kro, art. 1035 – 1046
oraz art. 213 – 218 k.c.

W przedmiotowej sprawie sąd ustalił, że wspólność majątkowa istniejąca między zainteresowanymi tj. K. Ś. (1) i P. P. (1), wynikająca
z zawartego przez nich małżeństwa, wygasła z mocy rozwodu orzeczonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu I Wydział Cywilny z dnia 07 maja 2018 roku, wydanego w sprawie
o sygn. akt I 1C 205/18, który uprawomocnił się w dniu 29 maja 2018 roku. W tej sytuacji zatem, co do zasady, zachodzi konieczność dokonania przez zainteresowanych podziału majątku wspólnego.

Kolejno sąd stwierdził, że w trakcie postępowania o podział majątku wspólnego, po ustaniu ustawowej wspólności małżeńskiej, Sąd ustala – jako przesłanki podziału – skład tego majątku oraz jego wartość (art. 684 k.p.c.). Zwrócono tez uwagę na przepisy art. 685 k.p.c., art. 686 k.p.c.

Przenosząc rozważania w realia przedmiotowej sprawy stwierdzono, iż zadaniem sądu, w niniejszym postępowaniu było: ustalenie składu i wartości majątku wspólnego zainteresowanych, ustalenie wartości nakładów poczynionych z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny, ustalenie wartości nakładów poczynionych z majątku osobistego uczestnika postępowania na majątek wspólny, ustalenie, w jakim zakresie każde
z małżonków przyczyniło się do powstania majątku wspólnego.

Mając powyższe na uwadze i kierując się wskazanymi zasadami, sąd ustalił skład majątku wspólnego oraz wartość poszczególnych jego składników, a także dokonał pozostałych niezbędnych rozliczeń między zainteresowanymi.

Sąd mając na uwadze, iż w trakcie trwania związku małżeńskiego ze środków wspólnych tj. osiąganych przez małżonków dochodów w postaci wynagrodzenia za pracę,
w tym prowadzonej przez uczestnika postępowania działalności gospodarczej, otrzymanych darowizn, nabywane były poszczególne składniki majątku, ustalił iż w skład majątku wspólnego wchodzą: zabudowana nieruchomość położona w K., gminie L., o łącznej powierzchni 1,19 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...) dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw Nr (...) o wartości rynkowej w wysokości 397.161,00 zł, nieruchomość położona w W., gminie W.,
o łącznej powierzchni 6,7559 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...), (...), (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw. Nr (...) o wartości rynkowej w wysokości 419.129,00 zł. ruchomości stanowiące składniki wyposażenia domu aktualnie będące w posiadaniu wnioskodawczyni o łącznej wartości 49.357,00 zł, samochód osobowy marki O. (...), nr rej. (...) o wartości 2.140,00 zł,

- samochód dostawczy marki C. (...), nr rej. (...) o wartości 20.460,00 zł.

Jednocześnie sąd uznał, iż kwota 150.000,00 zł przekazana przez rodziców wnioskodawczyni A. i K. Ś. (2) została, z uwagi na pogarszające się relacje pomiędzy małżonkami P., przekazana tylko córce K. Ś. (1) do jej majątku osobistego.

Natomiast, w odniesieniu do samochodu dostawczego marki C. (...) o nr rej. (...), będącego przedmiotem umowy leasingu z możliwością wykupu, sąd uznał, wbrew twierdzeniom uczestnika postępowania, iż pojazd ten wchodzi do majątku wspólnego małżonków. Wskazano, że jeżeli między małżonkami istniała wspólność majątkowa,
to wynikające z umowy leasingu prawo do korzystania z przedmiotu umowy (np. samochodu) oraz roszczenie o jego wykup wchodzą do majątku wspólnego małżonków, a nie do majątku osobistego leasingobiorcy, a co za tym idzie koszty uzyskania tych praw nie mają charakteru nakładów na majątek odrębny. Podział majątku następuje według stanu istniejącego w chwili ustania wspólności majątkowej, późniejsze wykupienie przedmiotu leasingu przez stronę umowy jest tylko realizacją roszczenia o nabycie prawa majątkowego przysługującego małżonkom wspólnie. Wykupiony przedmiot leasingu wejdzie więc w skład majątku wspólnego małżonków. W konsekwencji, w ramach podziału majątku małżonek, który nie był stroną umowy może domagać się rozliczenia praw z leasingu, lecz nie może żądać zwrotu poniesionych z tego tytułu wydatków.

Sąd podniósł, że wartość zarówno nieruchomości, jak i poszczególnych ruchomości została ustalona w oparciu o opinie powołanych w sprawie biegłych B. M.
oraz E. S. którzy dysponując odpowiednią wiedzą specjalistyczną, w sposób wyczerpujący, odnosząc się do zgłaszanych przez zainteresowanych zastrzeżeń i wniosków, oznaczyli wartość poszczególnych składników majątkowych.

Sąd stwierdził, że żadna ze wskazanych sytuacji, uzasadniających przyjęcie nierównych udziałów, nie miała miejsca w przypadku zainteresowanych. Ze stanu faktycznego niniejszej sprawy wynika jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości, że zarówno K. Ś. (1), jak i P. P. (1) w równym stopniu przyczyniali się do powstania majątku wspólnego. Małżonkowie w naturalny sposób, z uwzględnieniem swoich osobistych predyspozycji, dokonali podziału ról małżeńskich. Ponadto, zarówno wnioskodawczyni,
jak i uczestnik postępowania przez cały okres trwania związku małżeńskiego pracowali zawodowo. Według sądu, małżonkowie w równym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego i w równym stopniu korzystali ze wspólnie zgromadzonego majątku.

Sąd nie uwzględnił, żądania wnioskodawczyni w zakresie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, uznając, iż każde w małżonków w równym stopniu przyczyniło się do jego powstania, a tym samym przysługują im równe udziały w tym majątku

Z kolei, przystępując do dokonania podziału majątku wspólnego, Sąd kierując się treścią art. 567 § 3 k.p.c. poprzez art. 680-689 k.p.c., miał na uwadze odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności (art. 617–625 k.p.c.), a w szczególności art. 622 i 623 k.p.c. Ponadto, sąd rozważył także przepisy kodeksu cywilnego, które w razie braku zgodnego wniosku, co do sposobu podziału preferują w pierwszej kolejności podział fizyczny rzeczy, polegający na przyznaniu poszczególnych składników majątkowych każdemu z małżonków, stosownie do wielkości ich udziałów w majątku wspólnym (art. 211 k.c.). Natomiast w sytuacji, gdy tego typu podział nie jest możliwy lub celowy, przyjmują, że w grę może wchodzić przyznanie wszystkich składników majątku wspólnego jednemu z małżonków i zasądzenie
od niego na rzecz drugiego z małżonków spłaty odpowiadającej wartości jego udziału
w majątku wspólnym (art. 212 § 2 k.c.).

Przechodząc do omówienia sposobu podziału majątku wspólnego wskazać należy,
iż sąd uwzględnił skład majątku, dotychczasowy sposób korzystania przez zainteresowanych ze składników tego majątku oraz zgłoszone przez zainteresowanych propozycje jego podziału.

Mając na uwadze, iż wnioskodawczyni wraz z dwójką małoletnich synów zamieszkuje w nieruchomości, wchodzącej w skład majątku wspólnego oraz fakt, iż poczyniła
na tę nieruchomość nakłady z majątku osobistego w wysokości 150,000,00 zł, sąd przyznał
na wyłączną własność K. Ś. (1) zabudowaną nieruchomość położoną w K. gminie L. o łącznej powierzchni 1,19 ha o wartości 397.161,00 zł, ruchomości stanowiące wyposażenie domu, z których wnioskodawczyni korzysta o wartości 49.357,00 zł oraz samochód osobowy marki O. (...) o nr rej. (...) o wartości 2.140,00 zł. Jednocześnie mając na uwadze, iż nieruchomości wchodzące w skład gospodarstwa rolnego należały do rodziny uczestnika postępowania, sąd przyznał P. P. (1) nieruchomość położoną w W. gminie W. o łącznej powierzchni 6,7559 ha
o wartości 419.129,00 zł oraz samochód dostawczy marki C. (...) o nr rej (...) o wartości 20.460,00 zł, który w dalszym ciągu pozostaje w jego posiadaniu.

W tej sytuacji zachodzi dla sądu konieczność wyrównania udziałów poprzez przyznanie spłaty. Co do zasady, mając na uwadze wartość majątku, który przypadł uczestnikowi postępowania, to on powinien spłacić wnioskodawczynię.

Wartość całego majątku to suma składająca się z następujących kwot: 397.161,00 zł – zabudowana nieruchomość położona w K. gminie L. o łącznej powierzchni 1,19 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi:
(...) - 419.129,00 zł – nieruchomość położona w W. gminie W. o łącznej powierzchni 6,7559 ha, składająca się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...), (...) i (...), 49.357,00 zł – ruchomości stanowiące składniki wyposażenia domu, 2.140,00 zł – wartość samochodu osobowego marki O. (...), nr rej. (...), 20.460,00 zł – wartość samochodu dostawczego marki C. (...), nr rej (...).

Tak więc dla sądu, przy równym podziale każdy powinien uzyskać majątek o wartości 444.123,50 zł (397.161,00 zł + 419.129,00 zł + 71.957,00 zł).

Z tej sumy, w pierwszej kolejności, sąd odliczył nakłady dokonane z majątku osobistego K. Ś. (1) na majątek wspólny w kwocie 150.000,00 zł – udokumentowane darowizny A. i K. Ś. (2) na rzecz córki. W tej sytuacji wartość majątku wspólnego przyjęta przez sąd do rozliczenia została określona na kwotę 738.247,00 zł (888.247,00 zł – 150.000,00 zł). Tak więc, przy równym podziale każdy powinien uzyskać majątek o wartości 369.123,50 zł (738.247,00 zł : 2).

W wyniku dokonanego podziału wnioskodawczyni przypadł majątek o wartości 448.658,00 zł = 397.161,00 zł (wartość nieruchomości) + 49.357,00 zł (wartość składników wyposażenia domu) + 2.140,00 zł (wartość samochodu). Natomiast, uczestnikowi postępowania przypadł majątek o wartości 439.589,00 zł = 419.129,00 zł (wartość nieruchomości) + 20.460,00 zł (wartość samochodu). Jednakże w związku z odliczeniem nakładów dokonanych przez K. Ś. (1) z majątku osobistego na majątek wspólny majątek który przypadł wnioskodawczyni w wyniku podziału wynosi 298.658,00 zł (448.658,00 zł – 150.000,00 zł).

Tym samym dla sądu, celem wyrównania udziałów, uczestnik postępowania powinien spłacić wnioskodawczynię kwotą 70.465,50 zł (369.123,50 zł – 298.658,00 zł).

Jednocześnie, mając na uwadze możliwości zarobkowe oraz sytuację życiową wnioskodawczyni i uczestnika postępowania, sąd ustalił spłatę powyższej kwoty w terminie
3 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia wraz z odsetkami ustawowymi
za opóźnienie w razie uchybienia terminowi jej płatności.

O kosztach postępowania sąd orzekł w oparciu o treść art. 520 § 1 k.p.c., za wyjątkiem tej części kosztów, którą wyłożył Skarb Państwa. Tym samy nakazał pobrać
od zainteresowanych, tytułem nieuiszczonej części wydatków na pokrycie kosztów mediacji oraz kosztów opinii biegłych od wnioskodawczyni K. Ś. (1) kwotę 5.140,08 zł
i od uczestnika postępowania P. P. (1) kwotę 5.4414,25 zł.

Apelacje od powyższego postanowienia wnieśli oboje zainteresowani.

Uczestnik postępowania zaskarżył postanowienie w części, tj. co do punktów A.III.55, D i E zaskarżonego postanowienia, zarzucając:

1/ naruszenie prawa procesowego mogące mieć wpływ na wynik sprawy,
tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a/ dokonanie przez sąd I instancji sprzecznego ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym ustalenia, że darowizna otrzymana przez wnioskodawczynię od jej rodziców
w łącznej kwocie 150.000 zł, została spożytkowana na nakłady na nieruchomość należącą
do majątku wspólnego małżonków, podczas gdy wartość tej darowizny wyczerpuje nieomal połowę wartości całej nieruchomości, a nakłady były czynione wtedy, gdy już nieruchomość
była właściwie wykończona, a więc nie wymagała już aż tak znacznych nakładów,
co w kontekście braku przedstawienia przez wnioskodawczynię jakichkolwiek dokumentów (rachunków, faktur VAT itp.) oraz w kontekście zeznań świadków K. S. (1) i A. S. złożonych na rozprawie w dn. 03.04.2019 r., którzy potwierdzili,
że przekazywali wnioskodawczym pieniądze na zaspokojenie codziennych, zwykłych potrzeb bytowych powinno prowadzić do wniosku, że również na takie potrzeby została spożytkowana darowizna w łącznej kwocie 150.000 zł;

b/ dokonanie przez sąd I instancji sprzecznego ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym ustalenia, że uczestnik nie dokonał na nieruchomość wchodzącą w skład majątku wspólnego małżonków nakładu z majątku osobistego w kwocie 100.000 zł, która to kwota pochodziła ze sprzedaży nieruchomości odziedziczonej przez uczestnika;

2/ naruszenie prawa procesowego mogące mieć wpływ na wynik sprawy,
tj. art. 327 ¹ § 1 ust. 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewskazanie dowodów,
na jakich oparł się sąd I instancji zważając, że:

a/ kwota 150.000 zł, otrzymana przez wnioskodawczynię w darowiźnie
od jej rodziców, została spożytkowana na nakłady na nieruchomość wchodzącą w skład
majątku wspólnego stron;

b/ uczestnik nie otrzymał od brata T. P. kwoty 100.000 zł tytułem
rozliczenia za sprzedaż nieruchomości odziedziczonej przez uczestnika oraz,
że kwota ta nie została przeznaczona na nakłady na nieruchomość wchodzącą w skład
majątku wspólnego stron;

3/ naruszenie prawa materialnego, tj. art. 31 § 2 kro w zw. z art. 33 kro poprzez ich niezastosowanie i nieprawidłowe przyjęcie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi pojazd marki C. (...), nr rej. (...), który był przedmiotem umowy leasingu;

4/ naruszenie prawa materialnego, tj. art. 45 § 1 kro poprzez jego niezastosowanie i nierozliczenie kwoty 100.000 zł, która pochodziła z majątku osobistego uczestnika, a która stanowiła nakład z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny stron;

5/ naruszenie prawa materialnego, tj. art. 45 § 1 kro poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i rozliczenie przez Sąd I instancji kwoty 150.000 zł, którą wnioskodawczyni otrzymała w darowiźnie od swoich rodziców i która to kwota weszła w skład majątku osobistego wnioskodawczyni, podczas gdy kwota ta nie została przeznaczona na nakłady
na nieruchomość wchodzącą w skład majątku wspólnego stron w K.;

5/ naruszenie prawa procesowego, a to art. 520 § 2 k.p.c. poprzez obciążenie uczestnika kosztami sądowymi.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą: zabudowana nieruchomość położona w K.,
gm. L., o pow. 1,19 ha, składająca się z działek o nr ewidencyjnych 129 i 127 o wartości 397.161,00 zł; nieruchomość położona w W., gm. W., o pow. 6,7559 ha,
składająca się z działek o nr ewidencyjnych (...), (...), (...) o wartości 419.129,00 zł i ruchomości wymienione w punkcie c od i do liv oraz dokonanie podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania oraz zniesienia współwłasności w ten sposób, że: na wyłączną własność wnioskodawczyni przyznać zabudowaną nieruchomość położoną w K. gm. L. o łącznej powierzchni 1,19 ha, składającą się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...),
dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona
jest księga wieczysta KW nr (...) o wartości 397.161,00 zł oraz wszystkie
ruchomości o wartości 51.497,00 zł; na wyłączną własność uczestnika przyznać nieruchomość położoną w W. gm. W. o łącznej powierzchni 6,7559 ha, składającą się
z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...), (...), (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...) o wartości 419.129,00 zł; zasądzenie
od wnioskodawczyni od uczestnika tytułem dopłaty do wyrównania udziału
w majątku wspólnym kwotę 64.764,50 zł (słownie: sześćdziesiąt cztery tysiące siedemset
sześćdziesiąt cztery złote 50/100) płatną jednorazowo w terminie miesiąca
od uprawomocnienia się postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
w razie uchybienia jej terminowi płatności oraz zasądzenie od wnioskodawczym
na rzecz uczestnika kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wnioskodawczyni zaskarżyła postanowienie w części, a mianowicie w odniesieniu
do rozstrzygnięć zawartych w punktach D i E, zarzucając:

1/ naruszenie art. 233 § 1 KPC poprzez:

a/ przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i bezzasadną odmowę przyznania wiary zeznaniom wnioskodawczyni, kiedy wskazywała ona, że darowizny zarówno
od rodziców, jak i członków jej rodziny w łącznej kwocie 68.500,00 zł zostały przekazane
do jej majątku osobistego,

b/ zaniechanie wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającej na określeniu wartości nakładów dokonanych z majątku osobistego K. S. (2) na majątek wspólny stron na zabudowaną nieruchomość położoną w K., gminie L. o łącznej powierzchni 1,19 ha, składającą się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), dla której w Sądzie Rejonowym
w W. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta numer
Kw. Nr (...) jedynie na kwotę 150.000,00 zł i nie uwzględnienie wniosku wnioskodawczyni o rozliczenie darowizn przekazanych przez jej rodziców i członków
jej rodziny do jej majątku osobistego na kwotę 68.500,00 zł, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wprost wynika, że uczestnik postępowania w trakcie trwania związku małżeńskiego stron nadużywał alkoholu, miał długi i prowadzone były przeciwko niemu egzekucje komornicze, a rodzina wnioskodawczyni nie mając do niego zaufania, a rodzina wnioskodawczyni nie mając do niego zaufania, chciała zabezpieczyć i wspomóc finansowo wnioskodawczynię, przekazując do jej majątku osobistego również darowizny w łącznej kwocie 68.500,00 zł, co zresztą jednoznacznie wynika z treści załączonych do akt sprawy umów darowizn pieniężnych,

c/ zaniechanie wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego polegające na błędnym wyliczeniu dopłaty do wyrównania udziału w majątku wspólnym zasądzonej od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni w kwocie 70.465,50 zł, podczas gdy dopłata do wyrównania udziału w majątku wspólnym, po odliczeniu nakładów dokonanych przez K. S. (2) z majątku osobistego na majątek wspólny
(tj. darowizny w kwocie 150.000,00 zł i darowizn w kwocie 68.500,00 zł) winna wynosić kwotę 138.965,50 zł (369.123,50 zł - 230.158,00 zł),

2/ naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 45 § 1 kro poprzez jego niezastosowanie i nierozliczenie kwoty 68.500,00 zł, która pochodziła z majątku osobistego wnioskodawczyni i stanowiła nakład na majątek wspólny stron,

3/ naruszenie art. 520 § 1 KPC poprzez błędne wyliczenie nieuiszczonej części wydatków na pokrycie kosztów mediacji oraz kosztów opinii biegłych i obciążenie wnioskodawczyni K. S. (2) kwotą 5.140.08 zł, podczas gdy wnioskodawczyni do daty orzekania w przedmiotowej sprawie pokryła w połowie koszty mediacji tj. w kwocie 195.00 zł, koszty wynagrodzenia biegłego w łącznej kwocie 3.176,53 zł oraz opłatę sądową
w kwocie 1.000,00 zł (dowody uiszczenia wpłat w załączeniu).

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę postanowienia
w zaskarżonej części poprzez zasądzenie w punkcie D od uczestnika postępowania P. P. (1) na rzecz wnioskodawczyni K. S. (2) tytułem dopłaty
do wyrównania udziału w majątku wspólnym kwoty 138.965,50 zł płatnej jednorazowo
w terminie miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie w razie uchybienia terminowi jej płatności oraz poprzez poprawne wyliczenie
w punkcie E nieuiszczonych kosztów postępowania przy uwzględnieniu wpłat uiszczonych przez wnioskodawczynię K. S. (2), a mianowicie przy uwzględnieniu kwoty: 195,00 zł tytułem kosztów mediacji, kwoty 3.176.53 zł tytułem kosztów wynagrodzenia biegłych oraz kwoty 1.000,00 zł tytułem opłaty sądowej od wniosku, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi
I instancji, zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania za postępowanie przed sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa, dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów: poświadczonej
za zgodność oryginałem kserokopii dowodu uiszczenia opłaty sądowej w kwocie 1.000,00 zł, wydruku zdjęcia dowodu uiszczenia opłaty z tytułu kosztów mediacji w kwocie 195,00 zł, potwierdzenia wykonania operacji z dnia 4 grudnia 2019 roku na kwotę 1.676.53 zł. potwierdzenia wykonania operacji z dnia 30 lipca 2020 roku na kwotę 1.500,00 zł,
na okoliczność dokonania przez wnioskodawczynię zapłaty opłaty sądowej oraz części kosztów mediacji i kosztów wynagrodzenia biegłych, potwierdzenia wykonania operacji
z dnia 31 sierpnia 2021 roku na kwotę 2.447,57 zł na okoliczność wysokości otrzymywanego przez wnioskodawczynię wynagrodzenia za pracę.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacje złożone w niniejszym postępowaniu były uzasadnione i skutkować musiały uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, Sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku podlegającego podziałowi, jak też, rozstrzyga o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi (art. 566 k.p.c., art. 567 k.p.c. i art. 686 k.p.c.). Wartość nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków ustalana jest bez względu na inicjatywę dowodową uczestników postępowania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2008 r. III CZP 148/07 OSNC 2009/2/23, Biul. SN 2008/2/10). Natomiast wartość nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny ustalana jest na żądanie uczestników postępowania ze względu na treść art. 45 § 1 kro oraz art. 567 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 618 kpc i 688 kpc. W judykaturze (zob. np. postanowienie SN z 27.1.1970 r., III CRN 527/69, OSNCP 1970, z. 9, poz. 164) i w piśmiennictwie przyjęte jest, że o zwrocie wydatków i nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny orzeka sąd wyłącznie na wniosek, a nie z urzędu, gdyż roszczenia te nie wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. Zatem domagający się ich zwrotu zobowiązany jest dokładnie określić te żądania, zgodnie z art. 187 § 1 pkt 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc. Żądaniami tymi Sąd jest związany (art. 321 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc).

Jednocześnie przypomnienia wymaga przepis art. 383 kpc, który stanowi,
że w postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania wniosku, ani występować z nowymi roszczeniami. W postępowaniu apelacyjnym nie można zatem wystąpić z żądaniem zwrotu nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny, jeśli nie było ono zgłoszone w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji.

Ta zasada była znana Sądowi I instancji czemu dał wyraz w uzasadnieniu jednakże
w ocenie Sądu Okręgowego nie została prawidłowo zrealizowana.

W zakresie ustalenia wartości nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię
z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 150 000 zł nieuprawnionym było ich rozliczenie według wartości nominalnej.

Na podstawie art. 45 k.r.o. można żądać zwrotu tylko równowartości poczynionych nakładów, zaś ich wartość ustala się, uwzględniając ich stan z chwili dokonania, a ceny z daty orzekania o zwrocie. Nigdy przedmiotem rozliczenia nie będzie wartość nominalna nakładu, tak jak tego żądała wnioskodawczyni i do czego przychylił się sąd pierwszej instancji.

W braku przepisu, który wskazywałby określony sposób ustalenia wartości danego prawa podlegającego rozliczeniu, to Sąd winien, uwzględniając wszelkie okoliczności sprawy, samodzielnie przyjąć adekwatny miernik przeszacowania, ustalić wartość nakładu w chwili orzekania o jego zwrocie, nie zaś w chwili jego dokonywania.

Do rozważenia przez Sąd Rejonowy pozostaje oczywiście sposób ich rozliczenia choć wydaje się, iż w sytuacji w której nakłady pochodzące z darowanych środków finansowych inwestowane były w nieruchomość to winny podlegać zwrotowi tylko do wysokości odpowiadającej rynkowej wartości wzbogacenia małżonków.

Uchwałą z dnia 16 grudnia 1980 r. (III CZP 46/80, OSNC 1981/11/206) Sąd Najwyższy orzekł, że w sytuacji, gdy małżonkowie w czasie trwania wspólności ustawowej wspólnie zbudowali dom na gruncie wchodzącym w skład majątku odrębnego jednego z nich, wartość nakładów określa się w ten sposób, że najpierw ustala się ułamkowy udział nakładów małżonków w wartości domu według cen rynkowych z czasu jego budowy, a następnie oblicza się ten sam ułamkowy udział w wartości domu według cen rynkowych z chwili podziału majątku wspólnego.

W przedmiotowej sprawie, z uwagi na upływ czasu pomiędzy dokonaniem przez wnioskodawczynię nakładów na nieruchomość a podziałem majątku wspólnego, Sąd Rejonowy winien rozważyć ustalenie wartości nakładów jako różnicę aktualnej wartości nieruchomości i wartości nieruchomości sprzed poczynienia nakładów.

Sposób ten jawi się jako najbardziej sprawiedliwy, nakłady czynione przez wnioskodawczynię były bowiem inwestycją, mającą na celu uatrakcyjnienie nieruchomości,
a w konsekwencji wzrost jej wartości.

Ewentualna waloryzacja nakładów nie gwarantuje natomiast właściwego wyliczenia realnej wartości tych nakładów, nie wiadomo bowiem według jakich wskaźników należałoby taką waloryzację przeprowadzić. Uwzględnienie licznych zmian cen materiałów i wartości prac budowlanych, z uwagi na upływ czasu, mogłoby okazać się niemożliwe, a w konsekwencji - niemiarodajne do określenia faktycznej wartości nakładów na dzień orzekania.

Należy również zwrócić uwagę, iż Sąd Rejonowy rozliczając nominalną wartość nakładów finansowych poczynionych przez wnioskodawczynię nie ustrzegł się błędu ich podwójnego zarachowania. Jeśli bowiem weźmie się pod uwagę, iż wskazana przez sąd w uzasadnieniu kwota 150 000 zł jest sumą trzech transz środków przekazanych wnioskodawczyni przez rodziców, tj. z 8 listopada 2017 roku na kwotę 50 000 zł na zakup kostki brukowej do posesji , z 26 stycznia 2018 roku na zakup wyposażenia domu w postaci mebli kuchennych, stołów, krzeseł, lodówki, piekarnika, zmywarki, płyty kuchennej, baterii kuchennej, pralki, zlewów, sedesów, wanny, prysznica, mebli łazienkowych i baterii łazienkowych oraz z 6 marca 2018 roku w wysokości 50 000 zł na zakup ogrodzenia to nabyte za te środki przedmioty zaliczył jednak do majątku wspólnego pomijając zasadę surogacji i pominął to, że w uzupełniającej opinii biegły ustalając wartość rynkową nieruchomości składającej się z działek (...) pomniejszył ją już na żądanie wnioskodawczyni o wartość odtworzeniową nakładów wykonanych w 2020 roku w postaci częściowego ogrodzenia frontowego (brama i przęsła) oraz urządzeń otoczenia w postaci nasadzeń drzew, krzewów i roślin ozdobnych (opinia k. 528 i następne).

Z tej przyczyny zarzuty obu apelacji sprowadzające się do kwestii związanych z wadliwym rozliczeniem kwoty 150 000 zł oraz nierozliczeniem kwoty 68 500 zł a zatem co do zasady dotyczące nieprawidłowo przyjętej przez Sąd Rejonowy metodologii ustalenia wartości majątku podlegającego podziałowi ocenić należy jako zasadne.

Odnosząc się do zarzutu uczestnika nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy w nakładach poczynionych przez niego na nieruchomość stron w K. 25a domniemanej darowizny kwoty 100.000 zł którą na rzecz uczestnika dokonać miał jego brat, wskazać należy, że okoliczność taka nie wynikała z zebranego w sprawie materiału dowodowego na podstawie którego Sąd Rejonowy poczynił trafne ustalenia faktyczne. Na datę orzekania przez sąd drugiej instancji faktu przekazania takich pieniędzy nie potwierdza żaden obiektywny dowód. Sąd Rejonowy uprawniony był zatem do oceny zeznań H. P. i T. P. za niewiarygodne w ramach kompetencji opartej na przepisie art. 233 kpc. Ponadto wskazać należy, iż uczestnik postępowania nie złożył formalnego wniosku
o rozliczenie nakładów na wskazaną powyżej nieruchomość, lecz wyłącznie powołał się na określone źródła tych nakładów. Tak sformułowany zarzut apelacyjny nie może więc odnieść zamierzonego przez skarżącego skutku.

Sąd Rejonowy nie uchybił natomiast art. 31 § 2 kro w związku z art. 33 kro ustalając, iż w skład majątku wspólnego wchodzi pojazd marki C. (...), który był przedmiotem leasingu.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo wywiódł, iż zgodnie z art. 31 § 1 kro, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). A zatem wszystkie przedmioty i prawa nabyte w trakcie trwania małżeństwa stanowią majątek wspólny małżonków.

Oznacza to, że nawet w sytuacji, gdy umowę leasingu podpisuje tylko jeden z małżonków, a przedmiot wzięty w leasing (np. samochód) związany jest stricte z prowadzoną przez danego małżonka działalnością gospodarczą to nie zmienia to faktu, iż przedmiot ten,
tj. samochód wchodzi w skład majątku wspólnego, ponieważ zgodnie z wyrażoną w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zasadą, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej jest to,
że o przynależności konkretnego prawa do określonej masy majątkowej małżonków decydują przepisy prawa rodzinnego, nie zaś to czy dany przedmiot majątkowy został nabyty w wyniku czynności dokonanej przez jednego, czy też przez oboje małżonków.

Oczywiście pamiętać należy, iż zgodnie z umową leasingu prawo własności przedmiotu leasingu, tj. samochodu przysługuje leasingodawcy, czyli np. bankowi, a leasingobiorca, czyli jeden z małżonków ma prawo korzystania z rzeczy, a także przysługuje mu roszczenie o wykup przedmiotu leasingu. Oznacza to, że przeniesienie na jego osobę prawa własności nastąpi z chwilą zapłaty ostatniej raty i tzw. wykupu samochodu.

Jeżeli do zapłaty ostatniej raty i wykupu przedmiotu leasingu dojdzie w trakcie trwania małżeństwa przedmiot ten, tj. samochód wejdzie w skład majątku wspólnego małżonków i będzie on podlegał podziałowi tak, jak każdy inny składnik tego majątku.

Jeśli natomiast do zapłaty ostatniej raty i wykupu dojdzie po orzeczeniu rozwodu pomiędzy małżonkami to zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dn. 28 stycznia 2015 r. (II CSK 322/14), wynikające z umowy leasingu prawo do korzystania z samochodu oraz roszczenie o nabycie przedmiotu leasingu przekształci się w prawo własności i nadal stanowić będzie majątek wspólny małżonków.

Reasumując: wykupiony przedmiot leasingu, w tym przypadku samochód wchodzi w skład majątku wspólnego bez względu na to czy jego wykup nastąpił przed czy po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej. nie ma też znaczenia fakt nabycia własności przedmiotu umowy leasingu w wyniku czynności podjętej tylko przez jednego z małżonków. W sytuacji, gdy jeden z byłych współmałżonków po ustaniu wspólności ustawowej nabywa prawo w taki sposób, że tylko realizuje uprawnienia uprzednio należące do tej wspólności, to prawo to jednocześnie - dzięki surogacji rzeczowej - nabywa dla drugiego byłego współmałżonka. Istotą wspólności majątkowej małżeńskiej jest bowiem to, że o przynależności konkretnego prawa do określonej masy majątkowej małżonków (majątku wspólnego, majątku odrębnego) decydują przepisy prawa rodzinnego, nie zaś to, czy dany przedmiot majątkowy nabyty został w wyniku czynności dokonanej przez jednego czy też przez oboje małżonków. Objęcie majątkiem wspólnym uprawnień i roszczeń wynikających z umowy leasingu ma jedynie ten skutek, iż konieczne jest ich uwzględnienie przy ustalaniu składu majątku wspólnego, jeżeli żądanie takiego rozliczenia zostałoby zgłoszone.

W przedmiotowej sprawie okoliczność dokonania przez uczestnika spłat rat leasingu po ustaniu wspólności ustawowej w wysokości 38 583,17 zł oraz uiszczenia opłaty za wykup samochodu w wysokości 578,59 zł nie została jednak zgłoszona do rozliczenia w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji jako nakład z jego majątku odrębnego na majątek wspólny, a więc czynienie z tego powodu zarzutu uchybienia przepisom prawa jest bezprzedmiotowe. Nakłady z majątki osobistego na majątek wspólny rozliczane są wyłącznie na wniosek strony. Skoro wniosku o ich rozliczenie nie było to Sąd Rejonowy nie uchybił przepisom art. 684 w związku z art. 688, z art. 618 § 2 i 3, z art. 567 § 1, z art. 130 i art. 13 § 2 k.p.c. Zarzut apelacji odnoszący się do tej okoliczności ocenić należy zatem jako nietrafny.

Z powyższych przyczyn - mając na uwadze przyjętą przez Sąd Rejonowy wadliwą metodologię rozliczenia nakładów - należało uchylić zaskarżone postanowienia i przekazać sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania celem przeprowadzenia stosownego postępowania dowodowego przy wykorzystaniu wiadomości specjalnych biegłego.

W dalszym toku postepowania Sąd pierwszej instancji ustali i oceni czy i które ze zgłaszanych przez strony nakładów z majątku osobistego zwiększały wartość majątku wspólnego w chwili ustania wspólności, rozliczy spłatę rat leasingu po ustaniu wspólności ustawowej oraz uiszczoną opłatę za wykup, jeżeli zostanie ona zgłoszona do rozliczenia
w sposób prawidłowy, zaktualizuje wartość ruchomości i nieruchomości stanowiących majątek wspólny stron w oparciu o zgodne ustalenia stron lub dowód z opinii biegłego, ponownie oceni prawdopodobieństwo istnienia środków pochodzących z majątków osobistych stron w kontekście całokształtu materiału dowodowego uzupełnionego przez strony z ich inicjatywy oraz ich zmaterializowanego substratu w postaci konkretnego nakładów podlegającego rozliczeniu.

Sąd będzie miał także na uwadze, iż przepisy regulujące małżeńskie ustroje majątkowe pozwalają na wyciągnięcie wniosku, zgodnie z którym wszelkie wątpliwości dotyczące przynależności danego przedmiotu do majątku wspólnego czy też do majątku osobistego małżonka powinny zostać rozstrzygane na korzyść tego pierwszego. W orzecznictwie za uzasadnione uznaje się bowiem przyjęcie domniemania faktycznego przynależności składników do majątku wspólnego małżonków, jeżeli zostały nabyte przez jednego z nich, ponieważ nabycie określonej rzeczy z majątku osobistego małżonka musi wynikać wyraźnie, nie tylko z oświadczenia współmałżonka, ale przede wszystkim z całokształtu okoliczności. Dalece niewystarczającym jest gołosłowne stwierdzenie o dysponowaniu majątkiem odrębnym w odpowiedniej wysokości do poczynienia nakładów bez wykazania ich faktycznego poniesienia, czy też twierdzenie, że określone nakłady czynione były z majątku osobistego byłych małżonków w sytuacji w której przeciwnik procesowy takiej okoliczności nie przyznał.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy weźmie pod uwagę zawartą powyżej ocenę prawną oraz zakreśli stronom termin do zgłoszenia stosownych wniosków dowodowych na wskazane okoliczności, co pozwoli potwierdzić fakt czynienia nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny.

Oczywiście w wypadku wskazanym w art. 386 § 4 k.p.c. uchylenie orzeczenia ma charakter fakultatywny i sąd drugiej instancji może samodzielnie takie postępowanie dowodowe przeprowadzać i orzekać merytorycznie na podstawie ustalonego przez siebie stanu faktycznego, jednakże w doktrynie i orzecznictwie zwraca się uwagę na związane z taką sytuacją ryzyko pozbawienia stron jednej instancji merytorycznej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 listopada 2002 r., sygn. I CKN 1149/00, publ. LEX nr 75293).

Z tej przyczyny Sąd Okręgowi uznał, że poczynienie po raz pierwszy szeregu niezbędnych ustaleń faktycznych co do rodzaju nakładów na nieruchomość, czasu ich wykonania i sposobu finansowania, składu i wartości majątku wspólnego, zasięgnięcia opinii biegłego z zakresu szacunku nieruchomości nie jest możliwe na etapie postępowania apelacyjnego przy koniecznym równoczesnym respektowaniu, zagwarantowanego w art. 176 ust. 1 Konstytucji RP, prawa stron do co najmniej dwuinstancyjnego postępowania sądowego.

Sąd Okręgowy w obecnym zaś stanie sprawy, tj. bez ww. niezbędnych ustaleń faktycznych, nie mógł dokonać oceny zarzutów naruszenia prawa materialnego. Tylko bowiem w stanie faktycznym ustalonym zgodnie z przepisami prawa procesowego rozważać można prawidłowość zastosowania norm prawa materialnego.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na zasadzie art. 386 § 4 kpc uchylił zaskarżone orzeczenia i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania w celu przeprowadzenia czynności zgodnie ze wskazywanymi zaleceniami.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 108 § 2 kpc.