Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 listopada 2020 roku, wydanym w sprawie z powództwa głównego M. J. przeciwko Okręgowej Izbie (...) w Ł. o zapłatę oraz sprawy z powództwa wzajemnego Okręgowej Izby (...) w Ł. przeciwko M. J. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Pabianicach:

I. w sprawie z powództwa głównego:

1.  umorzył postępowanie co do kwoty 345 złotych;

2.  zasądził od Okręgowej Izby (...) w Ł. na rzecz M. J. kwotę 1 500 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty;

3.  oddalił powództwo w pozostałej części;

4.  zasądził od M. J. na rzecz Okręgowej Izby (...) w Ł. kwotę 2 484,62 zł wraz z odsetkami ustawowymi za
opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem
stosunkowej części kosztów procesu;

II. w sprawie z powództwa wzajemnego:

1.  oddalił powództwo;

2.  zasądził od Okręgowej Izby (...) w Ł. na rzecz M. J. kwotę 3 617 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Orzeczenie to zapadło w okolicznościach faktycznych, z których najważniejsze były następujące:

Powódka prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...)-J.. Jej prokurentem jest jej mąż K. J. (1), a prokura jest ujawniona w (...) od 26 lutego 2020 r.

12 lutego 2019 r. powódka złożyła pozwanemu ofertę cenową dotyczącą wykonania dokumentacji projektowej parkingu dla samochodów osobowych na posesji pozwanego przy ul. (...) w Ł.. W skład dokumentacji projektowej miały wchodzić następujące opracowania branżowe: uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, projekt zagospodarowania terenu w zakresie budowy parkingu, projekt drogowy, projekt instalacji deszczowej – odprowadzanie wody deszczowej do istniejącej na terenie kanalizacji deszczowej. Oferowany koszt wykonania dokumentacji i uzyskania pozwolenia na budowę został określony na kwotę 12 000 zł + VAT.

4 lipca 2019 roku powódka zawarła z pozwanym umowę nr (...) na prace projektowe. Zgodnie z § 1 umowy jej przedmiotem było opracowanie kompleksowej dokumentacji projektowej oraz uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę, które będą podstawą wykonania prac budowlanych: budowy parkingu przy budynku pozwanego, położonego w Ł. przy ul. (...). Kompleksowa dokumentacja miała obejmować: uzyskanie decyzji o warunkach budowy parkingu (uzyskanie mapy do celów lokalizacyjnych, złożenie wniosku i uzyskanie decyzji
o warunkach zabudowy), projekt zagospodarowania terenu parkingu wraz
z projektem branży drogowej (oświetlenie zewnętrzne i monitoring zewnętrzny parkingu, roboty dodatkowe niezbędne dla prawidłowej realizacji powyższych robót), projekt architektoniczno-budowlany, kosztorys inwestorski i przedmiar robót, wizualizacje przestrzenne. Powódka zobowiązała się również do uzyskania decyzji warunków zabudowy oraz uzyskania pozwolenia na budowę na podstawie dokumentacji projektowej (§ 1 ust. 2 umowy), a także do uzyskania warunków, uzgodnień, pozwoleń niezbędnych do uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę i uzyskania ewentualnych odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych (§ 1 ust. 3 umowy).

Zgodnie z § 2 ww. umowy do obowiązków powódki należało m.in.: wykonanie dokumentacji w stanie kompletnym z punktu widzenia celu, któremu ma służyć
(w tym projekty branżowe, wymagane uzgodnienia i sprawdzenia) oraz zgodnie
z umową, a także obowiązującymi przepisami i normami; złożenie wniosku
o pozwolenie na budowę; przedstawienie dokumentacji projektowej pozwanemu przed złożeniem jej w Urzędzie Miasta w celu zaopiniowania i zweryfikowania
w zakresie zgodności z założeniami inwestycyjnymi. W przypadku stwierdzenia braków lub nieprawidłowości w wykonanej dokumentacji powódka zobowiązana była je usunąć w terminie 7 dni. Jeżeli okazałoby się, że dokumentacja projektowa zawiera błędy, uniemożliwiające prawidłowe wykonanie robót budowlanych, powódka zobowiązana była w wyznaczonym terminie do naniesienia stosownych poprawek.

Pozwany w § 3 umowy zobowiązał się do współpracy z powódką w zakresie realizacji umowy. W § 4 ust. 1 umowy wskazano, że powódka zobowiązuje się wykonać prace w stałym porozumieniu z pozwanym. W § 4 ust. 2 wskazano, że osobą reprezentującą wykonawcę w trakcie realizacji jest architekt M. P. (podając również jej nr telefonu i adres mailowy). Zgodnie z § 4 ust. 1 pozwanego reprezentować miała A. K. (1), a podczaj jej nieobecności M. K.. Strony miały się na bieżąco, wzajemnie i bezpośrednio informować
o istotnych zdarzeniach dotyczących projektowanej inwestycji. Wszelkie istotne zdarzenia dotyczące projektowanej inwestycji, a także ustalenia mające wpływ na zmianę decyzji miały być sporządzane na piśmie i podpisane przez obie strony umowy. W § 6 strony ustaliły wynagrodzenie powódki na kwotę 15 000 zł netto powiększoną o podatek VAT według obowiązującej stawki. Wynagrodzenie miało charakter ryczałtowy i obejmowało wszelkie prace wykonawcy w celu realizacji umowy, a także wszelkie niezbędne materiały, dokumenty i projekty branżowe. Wynagrodzenie miało być płatne w dwóch częściach w terminie 14 dni od przedstawienia pozwanemu prawidłowo wystawionej faktury. Kwota 7 500 zł netto miała być zapłacona na podstawie faktury przedstawionej w ciągu 7 dni od podpisania umowy. Druga kwota 7 500 zł miała być zapłacona na podstawie faktury wystawionej pozwanemu w ciągu 7 dni od dni przekazania protokołem zdawczo-odbiorczym kompletnej dokumentacji wraz z przedłożeniem oryginału potwierdzenia złożenia wniosku o pozwolenie na budowę.

W § 11 strony zastrzegły kary umowne. Powódka zobowiązała się do zapłaty kar umownych m.in. w przypadku odstąpienia przez pozwanego od umowy
z przyczyn leżących po stronie powódki w wysokości 10% wynagrodzenia umownego netto oraz w przypadku nieuzasadnionego odstąpienia od umowy przez wykonawcę w wysokości 10% kwoty wynagrodzenia umownego netto (§ 11 ust. 1). Pozwany zobowiązał się do zapłaty kar umownych w postaci: w przypadku odstąpienia przez powódkę z przyczyn zawinionych przez pozwanego w wysokości 10% kwoty wynagrodzenia netto oraz za nieuzasadnione odstąpienie od umowy przez pozwanego w wysokości 10% kwoty wynagrodzenia netto. Zapłata drugiej
z wymienionych kar nie zwalniała pozwanego od uregulowania wynagrodzenia za faktycznie wykonane przez powódkę prace, na podstawie procentowego stanu zaawansowania prac projektowych w stosunku do wynagrodzenia umownego.
W § 11 ust. 6 umowy strony postanowiły, że zastrzeżenie kary umownej nie wyłącza dochodzenia przez pozwanego odszkodowania na zasadach ogólnych

Powołana umowa była kolejną z umów zawieranych przez strony i wcześniej pozwany zawsze przedstawiał powódce oświadczenie na urzędowym druku o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (B-3), składane pod groźbą odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdy.

Pozwany w dniu 23 lipca 2019 r. uiścił na rzecz powódki kwotę 9 225 zł tytułem pierwszej części wynagrodzenia umownego.

3 grudnia 2019 r. pozwany udzielił powódce pełnomocnictwa do występowania w jego imieniu w sprawach związanych z uzyskaniem wszelkich promes i warunków technicznych od gestorów sieci, decyzji, zezwoleń, opinii; zmierzających do uzyskania pozwolenia na budowę dla przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie parkingu dla samochodów osobowych zlokalizowanego w Ł. przy ul. (...) oraz do składania i odbioru wszelkich pism, wniosków, oświadczeń i decyzji związanych z zakresem pełnomocnictwa. Dokument ten przekazano powódce w dniu 6 grudnia 2019 r. W tym samym dniu powódce wręczono oświadczenie
o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, na urzędowym druku. Oświadczenie to zostało wykorzystane przez powódkę do złożenia wniosku o pozwolenie na budowę w ramach innej umowy łączącej strony (dotyczącej przebudowy strefy wejścia do budynku), dodatkowo jeden tego typu dokument, przekazany przez pozwanego powódce został wykorzystany przy łączącej strony umowie w zakresie dotyczącym termomodernizacji. Przedmiotowe pełnomocnictwo zostało udzielone ponieważ poprzednie pełnomocnictwo o tożsamej treści wygasło jako udzielone na rok.

22 stycznia 2020 r., na skutek wniosku złożonego przez powódkę, reprezentującą pozwanego, została wydana decyzja o warunkach zabudowy dla przedmiotowej inwestycji, w których wskazano, że inwestycja obejmuje m.in. przebudowę istniejącej sieci kanalizacji deszczowej. W zakresie warunków infrastruktury technicznej i komunikacji (pkt. II.3 decyzji) wskazano, że zaopatrzenie w wodę i energię elektryczną na warunkach istniejących po rozbudowie istniejącej instalacji, odprowadzanie wód opadowych: do kanalizacji deszczowej, ewentualne zwiększenie zapotrzebowania należy uzgodnić z gestorem sieci.

Początkowo powódka zakładała, że projektowana instalacja deszczowa
w ramach projektowanego parkingu będzie miała ujście w istniejących przyłączach kanalizacyjnych ponieważ parking jest obiektem przylegającym do trzech przyłączy. Po uzyskaniu decyzji o warunkach zabudowy prace związane z instalacją deszczową zostały zlecone osobnemu projektantowi, który poprosił o umowy i warunki dotyczące odprowadzania wody deszczowej. W trakcie wykonywania prac projektowych okazało się, że pozwany nie ma zawartej umowy na odprowadzanie wody deszczowej z (...), co zostało ustalone w korespondencji mailowej pomiędzy stronami ze stycznia i lutego 2020 r. (mail z umową został za pozwanego przesłany przez J. K.- osobę nie wymienią w umowie jako reprezentującą zamawiającego). W tej sytuacji, za radą projektanta, powódka sporządziła projekt wystąpienia do (...) o warunki techniczne na rozbudowę instalacji kanalizacyjnej, przesłała go pozwanemu mailem z dnia 3 lutego 2020 r., a pozwany wniosek taki założył. W tym samym mailu powódka poprosiła pozwanego o wypełnienie, podpisanie i odesłanie oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością.
13 lutego 2020 r. (...) wydał warunki techniczne. W piśmie tym wskazano, że (...) nie stawa sprzeciwu co do rozbudowy instalacji kanalizacyjnej w oparciu o istniejące trzy przyłącza oraz odprowadzania wód opadowych z całej posesji poprzez te przyłącza w maksymalnej ilości 20 dm3/s, a pozostałą ilość wód należy retencjonować na terenie posesji. Wskazano, że na ww. zakres prac należy opracować projekt, który należy uzgodnić ze (...). Warunki techniczne (...) pozwany przesłał mailem powódce w dniu 27 lutego 2020 r., a dzień później powódka poinformowała pozwanego, że z warunków technicznych (...) wynika, że posesja pozwanego jest podłączona do sieci ogólnospławnej, do której zrzuca ścieki sanitarne i deszczowe oraz aby oszacować ich ilość poprosiła o rachunki za ostatnie 3-6 miesięcy, na których widać faktyczny pobór wody i zrzut ścieków. Rachunki zostały przesłane przez pozwanego mailowo z dniem 2 marca 2020 r. (mail wysłany przez A. K. (2)- osobę nie wskazaną w umowie jako reprezentującą inwestora). 3 marca 2020 r. powódka poprosiła o wskazanie w budynku liczby: misek ustępowych, natrysków, umywalek, zlewów, wpustów podłogowych. 19 marca 2020 roku powódka mailowo ponownie poprosiła o przesłanie ilości przyborów sanitarnych, oraz poprosiła o potwierdzenie zwiększania kosztów wykonania całego opracowania o kwotę 2 000 zł + VAT. Dodatkowo w mailu tym powódka wskazała, że koszty te związane są ze zwiększonym zakresem projektu kanalizacji deszczowej, a czynności wskazane w warunkach technicznych (...) znacznie przewyższają przyjęte założenia i standardowe procedury w tego typu projektach. Powyższa kwota nie miała stanowić wynagrodzenia dla powódki tylko dla znalezionego przez nią projektanta, za projekt obejmujący przyłącza. 24 marca 2020 r. pozwany (mail wysłany przez J. K.) przesłał informację dotyczącą ilości przyborów sanitarnych. W mailu z tego samego dnia powódka poprosiła o podanie liczby pracowników i ewentualną liczbę osób biorących udział w szkoleniach i w tym samym dniu pozwany tej informacji udzielił.

Z wyliczeń projektanta wynikało, że ilość odprowadzanej przez pozwanego wody i ścieków jest zbyt duża dla istniejących przyłączy. W tej sytuacji aby podłączyć instalację deszczową do istniejących przyłączy konieczne było wykonanie osobnych prac projektowych dotyczących tych przyłączy. Ponieważ powódka (i jej projektant) nie zajmuje się tego typu pracami, znalazła dla pozwanego projektanta który mógłby wykonać takie prace, prosząc o podpisanie stosownego pełnomocnictwa dla tej osoby. W wiadomości mailowej z dnia 26 marca 2020 r. pozwany powiadomił powódkę, że nie ma możliwości podpisania pełnomocnictwa dla (...), oraz przypomniał, że umowa zobowiązuje powódkę do opracowania kompleksowej dokumentacji projektowej oraz uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę jak również do uzyskania warunków, uzgodnień, decyzji, pozwoleń, niezbędnych do uzyskała ostatecznych decyzji
o pozwoleniu na budowę. W odpowiedzi mailowej z dnia 27 marca 2020 r. K. J. (1) poinformował, że projekt zostanie ukończony według przyjętych ustaleń, a powódka nie będzie wychodzić poza zakres zlecenia. Pozwany, powołując się na mail powódki z 19 marca 2020 r., poprosił o wykonanie projektu z uwzględnieniem informacji zawartych w tym mailu – w tym z uwzględnieniem czynności, które w nim wymieniono (zwiększony zakres projektu kanalizacji deszczowej) za zwiększonym wynagrodzeniem, a także o potwierdzenie, że projekt parkingu zostanie wykonany łącznie z wykonaniem czynności wymienionych przez powódkę w mailu z dnia 19 marca 2020.

Powódka, wobec stanowiska pozwanego oraz tego, że prace związane z przyłączami nie były uwzględnione w umowie, wykonała ją projektując instalację deszczową bez uwzględnienia przyłączy.

Mailem z dnia 16 kwietnia 2020 r. K. J. (1) przesłał pozwanemu m.in. druk oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane z prośbą o jego podpisanie (oświadczenie dodatkowo było do uzupełnienia danymi osobowymi). W mailu wskazał, że jest to dokument niezbędny do złożenia wniosku o wydanie pozwolenia na budowę parkingu oraz poprosił
o informację kiedy dokument będzie gotowy do odbioru. Prokurent powódki żądał przedstawienia podpisanego ww. oświadczenia również w rozmowie telefonicznej,
w której informował pozwanego, że pełni funkcję prokurenta powódki. W jednej
z rozmów pomiędzy K. J. (1) a A. P. Okręgowej Rady (...) i Położony w Ł., wymieniona stwierdziła, że dla niej to, że K. J. (1) jest prokurentem nic nie znaczy oraz, że chce rozmawiać z powódką. Od stycznia do maja 2020 roku strony (za powódkę również jej prokurent ale z telefonu podanego do umowy) wielokrotnie kontaktowały się telefonicznie.

P. Okręgowej Rady (...) i Położonych w Ł. nie przesłała wypełnionego ww. druku oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, uznając, że nie zrobi tego z uwagi na udzielone wcześniej pełnomocnictwo oraz fakt, że wcześniej składała już takie oświadczenia
w grudnia 2019 r. Uważała też, że K. J. (1) nie ma uprawnień do działania w tej sprawie, chociaż miała świadomość, że jest prokurentem. Ponadto obawiała się podania swoich danych adresowych.

Pismem z dnia 20 kwietnia 2020 r. adresowanym do powódki pozwany wskazał, że ponieważ z maila K. J. (1) z dnia 2 kwietnia 2020 r. wynika, że powódka wykonuje umowę w sposób nie uwzględniający warunków technicznych (...), wzywa powódkę do zmiany sposobu wykonania projektu – i wykonania projektu – w sposób prawidłowy – tzn. uwzględniający warunki techniczne ze (...) i czynności wymienione przez powódkę z dnia 19 marca 2020 r. – pod rygorem odstąpienia od umowy przez zamawiającego. Wskazał przy tym, że pozwany zaakceptował zwiększenie wynagrodzenia o 2 000 zł oraz poprosił o wskazanie czy projekt parkingu zostanie wykonany łącznie z czynnościami z warunków technicznych (...) do dnia 27 kwietnia 2020 r., wskazując, że brak odpowiedzi spowoduje odstąpienie od umowy. Ponadto pozwany wezwał powódkę do kontaktowania się z nim przez osobę do tego upoważnioną oraz w sposób zgody z zasadami współżycia społecznego również pod rygorem odstąpienia od umowy. Pozwany wskazał w piśmie, że K. J. (1) nie przedstawił jakiegokolwiek umocowania, a w trakcie rozmów telefonicznych krzyczy i jest wulgarny.

W odpowiedzi na ww. pismo K. J. (1) sporządził pismo datowane na 23 kwietnia 2020 roku i przesłane mailem do pozwanego w dniu 24 kwietnia 2020 roku. Wyjaśnił w nim, że w ofercie cenowej skierowanej do pozwanego znalazł się zakres dotyczący projektu kanalizacji deszczowej w postaci projektowanych wpustów deszczowych włączonych do istniejącej na działce kanalizacji deszczowej. Wyjaśnił, że warunki nałożone przez (...) na pozwanego przekraczały zakres prac umownych. W piśmie tym prokurent powódki wezwał ponownie pozwanego do dostarczenia w terminie 7 dni podpisanego oświadczenia o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Wskazał w nim nadto, że działa jako prokurent, że prokura jest wpisana do (...) i stąd jest umocowany do prowadzenia korespondencji z pozwanym.

W wiadomości mailowej z dnia 11 maja 2020 roku wysłanej do pozwanego K. J. (1) zwrócił się z prośbą o dostarczenie w ciągu 3 dni do biura powódki podpisanych oryginałów dokumentów – oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością pod rygorem odstąpienia od umowy.

Pismem z 13 maja 2020 roku, odebranym przez powódkę w dniu 15 maja 2020 r., pozwany- wskazując, że odpowiada na maila K. J. (1) z 26 kwietnia 2020 r. w którym domagał się odesłania oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, skierowała prośbę
o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. W piśmie tym pozwany wskazał, że zgodnie
z zapisem § 4 ust. 1 umowy jedyną osobą reprezentującą wykonawcę jest M. P.. Wskazał, że w mailu z 7 maja 2020 r. przesłano stosowne pełnomocnictwo oraz, że pełnomocnictwo to w dniu 13 maja 2020 r. zostało wysłane do M. P..

Pismem nadanym do pozwanego w dniu 14 maja 2020 roku K. J. (1) jako prokurent powódki złożył oświadczenie o odstąpieniu od ww. umowy, powołując się na podstawę odstąpienia wynikającą z art. 640 k.c.

Pismem z dnia 19 maja 2020 r., odebranym w dniu 21 maja 2020 r. pozwany wezwał powódkę do realizacji umowy pod rygorem odstąpienia. W piśmie tym wskazał, że oświadczenie K. J. (1) jest bezskuteczne ponieważ zgodnie z umową osobą reprezentującą wykonawcę będzie M. P. oraz
z uwagi na fakt, że przyczyny odstąpienia są nieuzasadnione. W piśmie pozwany zażądał wskazania czy powódka będzie realizowała umowę i wykona dokumentację zgodnie z zapisami umowy – łącznie z uzyskaniem pozwolenia na budowę, informując, że brak odpowiedzi do 26 maja 2020 roku skutkować będzie odstąpieniem od umowy z winy wykonawcy.

Pismem z dnia 29 maja 2020 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 11.070 zł tytułem wynagrodzenia z umowy za prace projektowe oraz kary umownej.

Pismem z dnia 2 czerwca 2020 r., odebranym w dniu 9 czerwca 2020 r., pozwany oświadczył, że odstępuje od przedmiotowej umowy, wskazując, że powodem odstąpienia jest zaniechanie realizacji umowy przez wykonawcę, brak możliwości skontaktowania się z osobą uprawnioną do reprezentowania wykonawcy- M. P., oraz brak udzielenia przez M. P. jakichkolwiek wyjaśnień co do działań związanych z realizacją umowy.

Pismem z dnia 18 czerwca 2020 r., odebranym w dniu 6 lipca 2020 r. pozwany wezwał powódkę do zapłaty kwoty 10.725 zł, w ty, 9.225 zł tytułem częściowej zapłaty wynagrodzenia umownego uiszczonego przez pozwanego oraz 1.500 zł tytułem kary umownej.

25 sierpnia 2020 r. pozwany odesłał powódce dokumentację projektową uznając, że wobec braku pozwolenia na budowę nie ma ona dla niego żadnego znaczenia. Powódka odmówiła przyjęcia przesyłki i dokumentację zwrócono pozwanemu.

Pismem z dnia 8 października 2020 roku pozwany wystąpił do Kierownika Oddziału Urbanistyki III Wydziału Urbanistyki i Architektury Departamentu Architektury u (...) Urzędu Miasta Ł. z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie czy biorąc pod uwagę, że warunki zabudowy obejmują „przebudowę istniejącej sieci kanalizacji deszczowej” oraz wymagania techniczne na rozbudowę instalacji kanalizacyjnej na terenie posesji przy ul. (...), możliwe i zgodne z prawem byłoby sporządzenie projektu budowlanego i wykonanie inwestycji rozbudowy parkingu z pominięciem przebudowy istniejącej sieci kanalizacji deszczowej, z założeniem jedynie podłączenia się do sieci już istniejącej, czyli wpięcie do istniejącej instalacji na działce i podłączenie wpustów z projektowanego parkingu właśnie do tej instalacji (instalacji ogólnospławnej)?

W odpowiedzi z dnia 16 października 2020 r. Urząd Miasta Ł. poinformował, że nie ma obowiązku dokonywania przebudowy istniejącej kanalizacji deszczowej jeżeli wody opadowe z projektowanego parkingu będą w całości mieścić się w obszarze oddziaływania przedmiotowej inwestycji i nie dojdzie do naruszeń dotyczących ochrony środowiska. Wskazał, że (...) zezwolił na odprowadzanie wód opadowych z całej posesji wyłącznie do maksymalnej ilości 20dm3/s a pozostała ilość wody powinna być retencjonowana na terenie posesji.

Dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd Rejonowy wskazał, że podłożenie niniejszego sporu ma źródło w konflikcie personalnym pomiędzy przewodniczącą organu pozwanego a prokurentem powódki, który przełożył się na nielojalność procesową pozwanej głównej w stosunku do przeciwniczki procesowej i do Sądu, opóźnienie w zgłaszanie wniosków dowodowych, zwłaszcza wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Sąd pominął ten dowód jako ewidentnie spóźniony i nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Nieistotny, ponieważ strona powodowa wywodziła swoje roszczenia z odstąpienia od umowy, które uznano za skuteczne, tym samym nie sposób w ogóle prowadzić ocenę wykonanej przez nią dokumentacji, skoro odstąpienie miało skutek ex tunc. Poza tym biegły nie jest od tego by oceniać czy sporządzenie danego projektu budowlanego było zgodne z prawem. Nie sposób też dokonywać oceny możliwości sporządzenia
i zgodności z prawem projektu budowlanego w sposób abstrakcyjny, to jest
w oderwaniu od rzeczywiście wykonanej przez powódkę dokumentacji projektowej, której żadna ze stron nie złożyła. Podniesiono również, że profesjonalny pełnomocnik pozwanego zgłaszając zastrzeżenie do protokołu w trybie art. 162 § 1 k.p.c. co do pominięcia ww. dowodu, pomimo jednoznacznego wezwania przez przewodniczącego składu do wskazania przepisów postępowania które miałyby być naruszane na skutek tego postanowienia (również pomimo propozycji skorzystania z książkowej wersji kodeksu postępowania cywilnego) kategorycznie odmówił wskazania konkretnych przepisów. W konsekwencji sposób złożenia zastrzeżenia przez profesjonalnego pełnomocnika powoda wobec nie wskazania konkretnych przepisów postępowania skutkował jego bezskutecznością procesową.

Oceniając zeznania składane za pozwanego przez A. K. (1) Sąd uznał je za wiarygodne jedynie częściowo. Nie dał wiary wymienionej, że przedłożone w grudniu 2019 r. powódce oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane dotyczyło parkingu. Jest to sprzeczne
z zeznaniami świadka i pozwanej, a zeznania te mają potwierdzenie
w przedłożonych pozwoleniach na budowę co do dwóch inwestycji- termomodernizacji i przebudowy wejścia do budynku. Jednocześnie nawet gdyby rzeczywiście oświadczenie to było złożone dla celów związanych z budową parkingu, to jego wykorzystanie na inną inwestycję w ramach współpracy stron, nie zwalniało pozwanego do wydania kolejnego oświadczenia. Zanegowano też, że z powódką nie było kontaktu, czemu przeczyła korespondencja mailowa, jak również bilingi połączeń telefonicznych. Większą część kontaktów realizował prokurent powódki, ale jego działania były w pełni skuteczne. Za niewiarygodne uznano również te zeznania w zakresie zachowań K. J. (1).

Oceniając ustalone fakty pod kątem prawa materialnego, w przypadku powództwa głównego Sąd Rejonowy przyjął, że jest ono częściowo uzasadnione.
Z tym że co do kwoty 345 zł, objętej częściowym cofnięciem pozwu, postępowanie podlegało umorzeniu (art. 355 k.p.c.).

Sąd podkreślił, że związany jest faktyczną podstawą pozwu i nie może wyjść poza twierdzenia strony powodowej zakreślone w pozwie w oparciu o art. 187 § 1 pkt. 2 k.p.c. i nie może zasądzać na innej podstawie faktycznej niż w nim zakreślona. W tej sprawie powódka opierała swoje roszczenia na karze umownej oraz na treści umowy domagając się zasądzenia wynagrodzenia umownego, a nie odszkodowania wynikłego z niewykonania zobowiązania przez pozwanego. Tym samym podstawa faktyczna odnosiła się do żądania świadczenia umownego, a nie odszkodowawczego. Ewentualne zasądzenie odszkodowania byłoby wyjściem ponad żądanie.

Strony łączyła umowa o dzieło (z elementami umowy zlecenia w zakresie dotyczącym występowania do organów administracji publicznej celem uzyskania decyzji). W tym kontekście podstawą prawną roszczenia był art. 627 k.c. i przepisy umowy łączącej strony w zakresie żądanego wynagrodzenia, a także art. 640 k.c., art. 494 § 1 k.c., art. 483 § 1 k.c., art. 484 § 1 k.c. oraz § 11 umowy- w zakresie żądanej kary umownej. W umowie nie doszło do odmiennego ukształtowania skutków odstąpienia od umowy niż wyrażone w art. 494 § 1 k.c.- w sposób mogący skutkować uznaniem, że odstąpienie nie niweczyło umowy. Przepis § 11 umowy na który powoływała się powódka nie zawiera tego typu regulacji, a jedynie ustanawia kary umowne, gdzie przy jednej z kar (nie mającej zastosowania w niniejszej sprawie) przewiduje możliwość żądania obok kary wynagrodzenia, ale dotyczy to sytuacji bezzasadnego odstąpienia od umowy przez zamawiającego, a skoro odstąpienie miałoby być bezzasadne to umowa w jego wyniku nie mogłaby zostać uznana za niezawartą. W efekcie powołany zapis umowny przy skutecznym odstąpieniu od umowy modyfikował jedynie odpowiedzialność odszkodowawczą poprzez obowiązek zapłaty kary umownej.

Zdaniem Sądu I instancji powódka skutecznie odstąpiła od umowy z uwagi na brak współdziałania zamawiającego , który nie złożył wymaganego oświadczenia
o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, co uniemożliwiło uzyskanie pozwolenia na budowę,

W konsekwencji skutecznego odstąpienia od umowy doszło do jej zniweczenia ze skutkami wyrażonymi w art. 494 § 1 k.c. Oznacza to, że odstąpienie wywołuje skutek wsteczny (ex tunc) i powoduje, że strony, nie będąc już związane węzłem obligacyjnym, nie są zobowiązane do wykonania umowy, nie przysługują im więc roszczenia wynikające z tej umowy. Powódka nie mogła żądać zasądzenia od pozwanego pozostałej części wynagrodzenia umownego, gdyż roszczenie takie
w wyniku odstąpienia od umowy jej nie przysługiwało. Od zasady powodującej wsteczne zniweczenie umowy w wyniku odstąpienia od niej jest wyjątek, który wynika z zastrzeżenia kary umownej na wypadek skutecznego odstąpienia od umowy. Oznacza to, że dopuszczalnym było żądanie powódki aby pozwany zapłacił jej karę umowną zastrzeżoną w § 11 ust. 2 umowy w części dotyczącej kary w przypadku odstąpienia przez powódkę od umowy z przyczyn zawinionych przez pozwanego, określonej jako 10% kwoty wynagrodzenia netto, co dawało kwotę 1 500 zł.

Sąd Rejonowy podkreślił, że nawet gdyby uznać, iż powódka w niniejszej sprawie oprócz kary umownej dochodziła roszczenia odszkodowawczego to powództwo co do kwoty odszkodowania określonej w wysokości 9 225 zł również należałoby oddalić. Jak wynika z art. 484 § 1 zd. 2 k.c. żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły, a w tym przypadku takiego zastrzeżenia umownego nie było. Zastrzeżono jedynie możliwość dochodzenia dalszego wynagrodzenia w sytuacji gdyby pozwany od niej odstąpił bezzasadnie (wówczas umowa dalej by obowiązywała)- § 11 ust. 2 tiret 2 umowy, oraz zastrzeżono możliwość dochodzenia dalszego odszkodowania w przypadku zapłaty kary umownej ale wyłącznie
w przypadku gdyby odszkodowania dochodził pozwany- § 11 ust 6 umowy.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo wzajemne było bezzasadne i jako takie podlegało oddaleniu. Podstawą prawną roszczenia zgłoszonego przez powoda wzajemnego był art. 494 § 1 k.c. co do żądania zwrotu uiszczonej przez niego części wynagrodzenia umownego oraz art. 483 § 1 k.c. i 484 § 1 k.c. i § 11 ust. 1 umowy co do żądania zapłaty kary umownej. Powód wzajemny nie wskazał jednoznacznie której kary umownej dochodzi, a przedmiotem rozważań może być zarówno kara ustanowiona w § 11 ust. 1 tiret drugi jak i trzeci (tiret pierwszy z uwagi na jego konstrukcje nie był przedmiotem roszczenia). Niemniej żądanie żadnej z tych kar nie mogło być skuteczne, gdyż nie doszło do zaistnienia przesłanek umożliwiających powodowi wzajemnemu wystąpienie z powództwem o ich zapłatę. Odstąpienie od umowy przez pozwaną wzajemną było uzasadnione, stąd powód wzajemny nie mógł dochodzić kary umownej wskazanej w § 11 ust. 1 tiret trzeci umowy. Powód wzajemny nie mógł też dochodzić kary umownej wynikającej z tego, że sam odstąpił od umowy z przyczyn leżących po stronie pozwanej wzajemnej. Ponieważ pozwana wzajemna wcześniej skutecznie odstąpiła od umowy niwecząc jej skutki i powodując, że należało uznać ją za niezawartą, to niezależnie od zasadności późniejsze odstąpienie od tej umowy przez powoda wzajemnego nie mogło być skuteczne albowiem węzeł obligacyjny pomiędzy stronami nie istniał, innymi słowy nie było od czego odstępować.

Sąd I instancji dodatkowo wskazał, że odstąpienie od umowy przez powoda wzajemnego było nieuzasadnione i bezpodstawne. Powód wzajemny nie wykazał, że pozwana wzajemna opóźniała się w wykonaniu zobowiązania.

W odniesieniu do żądania zapłaty kwoty 9 225 zł wskazano, że podobnie jak w przypadku powództwa głównego, również przy powództwie wzajemnym sąd związany jest jego podstawą faktyczną. Powód wzajemny wywodził swoje roszczenie co do zwrotu częściowego wynagrodzenia nie z tego, że pozwana wzajemna odstąpiła od umowy - to odstąpienie uważał za bezskuteczne - ale z tego, że sam od umowy odstąpił. Ponieważ w istocie odstąpienie powoda wzajemnego nie wywołało żadnego skutku materialnoprawnego, nie mogło być podstawą faktyczną zwrotu częściowej zapłaty wynagrodzenia. Nadto, w kontekście treści art. 5 k.c. podniesiono, że powód wzajemny nie podejmując współpracy w ramach wykonywanego przez pozwaną wzajemną dzieła, w sytuacji gdy współdziałanie to było potrzebne, de facto uniemożliwił pozwanej wzajemnej realizację umowy. W tej sytuacji powód wzajemny naruszył zasadę lojalności stron stosunku zobowiązaniowego, wywołał po stronie pozwanej wzajemnej szereg kosztów związanych z realizacją umowy, oraz uniemożliwił jej uzyskanie drugiej części świadczenia w postaci wynagrodzenia, gdyż to mogło być dochodzone wyłącznie w sytuacji uzyskania pozwolenia na budowę, którego uzyskanie bez współdziałania powoda wzajemnego było niemożliwe. W tej sytuacji żądanie zwrotu uiszczonej przez powoda wzajemnego, pierwszej części wynagrodzenia było niesłuszne i powodowałoby uzyskanie przez powoda wzajemnego korzyści majątkowej, wynikającej z jego nielojalnej postawy
i zaniechania, podczas gdy nic nie stało na przeszkodzie by dokument z żądanym oświadczeniem pozwanej wzajemnej przedłożyć, a to umożliwiłoby prawidłową realizację umowy zgodnie z jej treścią.

Apelacje od powyższego orzeczenia złożyły obie strony.

W swej apelacji, powódka M. J. zaskarżyła wyrok
w części oddalającej powództwo co do roszczenia o zapłatę kwoty 9 225 zł wraz
z odsetkami (pkt 1 tiret pierwszy petitum pozwu) tj. w pkt I. 3. i 4. tegoż wyroku, wnosząc o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uwzględnienie powództwa co do kwoty 9 225 zł wraz z należnościami ubocznymi zgodnie z pozwem, zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych. Skarżąca podniosła zarzuty naruszenia prawa materialnego poprzez:

1.  niezastosowanie art. 639 k.c. w zw. z art. 640 k.c. oraz § 11 ust. 2 tiret drugi zd. II umowy, w sytuacji skutecznego odstąpienia przez powódkę od umowy, która była gotowa do wykonania dzieła, ale doznała przeszkody z przyczyn dotyczących pozwanej (zabrakło współdziałania potrzebnego do wykonania dzieła), a w konsekwencji błędne przyjęcie, że powódce nie przysługuje
roszczenie o umówione wynagrodzenie;

2.  niewłaściwe zastosowanie tj. art. 65 § 1 i 2 k.c. polegające na błędnym
przyjęciu, że zapis § 11 ust. 2 tiret drugi zdanie drugie umowy odnosi się
wyłączenie do przypadku opisanego w § 11 ust. 2 tiret drugi zdanie pierwsze umowy, a nie do obu przypadków opisanych w § 11 ust. 2 tiret pierwszy i drugi umowy, tj. niezgodnie z okolicznościami złożenia oświadczeń woli, zasadami współżycia społecznego oraz celem umowy.

Powódka wzajemna (pozwana pozwu głównego) wniosła apelację zaskarżając wyrok:

1.  co do rozstrzygnięcia w sprawie z powództwa głównego (pkt I wyroku) w części zasądzającej na rzecz M. P. kwotę 1 500 zł wraz z odsetkami
ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty (ppkt 2) oraz w części oddalającej żądanie zasądzenia na rzecz Okręgowej Izby (...) w Ł. kosztów sądowych ponad kwotę 2 484,62 zł.;

2.  co do całości rozstrzygnięcia w sprawie z powództwa wzajemnego (pkt II wyroku).

Powódka wzajemna zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie:

I.  naruszenie prawa materialnego, a to:

1.  art. 491 § 1 k.c., przez niewłaściwe przyjęcie, że nie może mieć zastosowania do odstąpienia od umowy dokonanego przez Okręgową Izbę (...)
i Położnych w Ł. ( (...)), podczas, gdy (...) w Ł. skutecznie odstąpiła od umowy z M. P. spełniając zarówno warunki formalne odstąpienia od umowy, jak i działając w sposób uzasadniony; M. P. zaniechała
bowiem jakichkolwiek kontaktów z A. K. (1) przez co
dopuściła się zwłoki w prawidłowym wykonywania umowy;

2.  art. 95 § 1 k.c. w zw. z art. 1091 § 1 k.c. poprzez niewłaściwą
wykładnię tego przepisu i przyjęcie, że udzielenie prokury niweczy zapis umowy o dzieło zakładający osobiste działanie wykonawcy, a prokurent może działać w ramach wykonania dzieła za wykonawcę, podczas, gdy prokura
dotyczy czynności prawnych, a nie faktycznych - prokurent może co najwyżej reprezentować stronę umowy przy zmianie umowy (za zgodą drugiej strony), niemniej nie może zastąpić wykonawcy przy realizacji umowy wbrew brzmieniu umowy;

3.  art. 34 ust. 4 Prawa budowlanego przez niewłaściwą wykładnię tego przepisu i bezpodstawne przyjęcie, że Oświadczenie o Posiadanym Prawie Do
Dysponowania Nieruchomością na Cele Budowlane nie może być złożone przez pełnomocnika osoby prawnej, podczas, gdy przepis ten nie zawiera
zakazu działania przez pełnomocnika;

4.  art. 5 k.c. poprzez niewłaściwą wykładnię tego przepisu:

a)  oraz błędne, całkowicie nieuzasadnione przyjęcie, że zasądzenie na rzecz
(...) w Ł. kwoty uiszczonej na przez M. P. tytułem wykonania umowy (I rata) naruszałoby zasady współżycia społecznego, podczas gdy
(...) w Ł. w żaden sposób nie naruszyła zasad współżycia społecznego
i dążyła do sfinalizowania umowy, a A. K. (1) wielokrotnie
próbowała nawiązać kontakt z M. P.;

b)  bezpodstawne przyjęcie, że zachowanie K. J. (1)
(niezależnie od tego czy był upoważniony do działania w ramach umowy) nie naruszało zasad współżycia społecznego i nie miało wpływu na realizację umowy, a (...) w Ł. była zobowiązana do wydania K.
J. Oświadczenia o Posiadanym Prawie do Dysponowania
Nieruchomością na Cele Budowlane bez względu na to zachowanie, podczas, gdy zachowanie K. J. (1) (krzyczenie i kierowanie gróźb wobec A. K. (1)) było zachowaniem w sposób rażący naruszającym zasady współżycia społecznego i nie może być uznane za prawidłową
realizację umowy.

II. naruszenie przepisów postępowania, która miało wpływ na treść orzeczenia, to jest:

1.  art. 233 § 1 k.p.c., polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny
dowodów, poprzez niewłaściwą, całkowicie dowolną i sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego w postaci:

a)  zeznań A. K. (1) i przyjęcie, że znacznej części są one
niewiarygodne (w szczególności co do okoliczności, że:

- Oświadczenie o Posiadanym Prawie Do Dysponowania Nieruchomością na Cele Budowlane wydane M. P. w dniu 6 grudnia 2020 r. zostało wydane na potrzeby umowy o rozbudowę parkingu,

- od końca marca A. K. (1) nie miała kontaktu z M. P.,

- K. J. (1) żądał na Oświadczeniu o Posiadanym Prawie Do Dysponowania Nieruchomością na Cele Budowlane podania miejsca zamieszkania A. K. (1),

- K. J. (1) kierował wobec A. K. (1) wypowiedzi rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami, w wyniku czego A. K. (1) czuła się zastraszana przez K. J. (1) i że się go bała, a w konsekwencji przyjęcie, że A. K. (1) powinna wydać K. O. o Posiadanym Prawie Do Dysponowania Nieruchomością na Cele Budowlane , podczas gdy zeznania A. K. (1) były spójne, konsekwentne i w sposób logiczny wyjaśniały wszelkie działania (...) w Ł. i okoliczności realizacji umowy, w szczególności:

- okoliczność, że Oświadczenie o Posiadanym Prawie Do Dysponowania Nieruchomością na Cele Budowlane wręczone powódce w dniu 6 grudnia 2020 r. zostało wydane na potrzeby umowy o projekt rozbudowy parkingu,

- okoliczność braku kontaktu z M. P. - mimo licznych prób,

- jak również zachowania K. J. (1);

b) zeznań K. J. (1) i wywodzenie na ich podstawie , że świadek informował A. K. (1), że Oświadczenie o Posiadanym Prawie Do Dysponowania Nieruchomością na Cele Budowlane wydane M. P.
w dniu 6 grudnia 2019 r. zostało użyte w celu uzyskania pozwolenia na budowę przy projekcie wejścia do piwnicy, podczas, gdy pozostały materiał dowodowy - zeznania A. K. (1) oraz maile (w tym pisane przez K. J. (1) ) absolutnie nie potwierdzają, żeby świadek taką informację przekazał A. K. (1);

c) zeznań A. K. (1), oraz dokumentów: pisma (...) w Ł. z dnia 13 maja 2020 r., pisma (...) w Ł. do M. P. z dnia 19 maja 2020 r.
poprzez bezpodstawne przyjęcie Sądu I instancji, że:

- (...) w Ł. pozorowała wole dalszego wykonywania umowy na skutek oświadczenia M. P., że nie wykona dzieła ponad umówiony zakres prac i to było głównym powodem odmowy złożenia przedmiotowego oświadczenia - podczas, gdy wniosek ten jest zupełnie dowolny, a przyczyna wypowiedzenia umowy przez (...) w Ł. była wskazywana zarówno w pismach jak i w zeznaniach A. K. (1);

- (...) w Ł. nie wykazała, że M. P. opóźniała się (a tym bardziej że dopuszczała się zawinionego opóźnienia czyli zwłoki) w wykonaniu
zobowiązania oraz przyjęcie, że A. K. (1) miała kontakt z M.
P., jak również przyjęcie, jakoby „powód wzajemny nie podejmował
współpracy w ramach wykonywanego przez pozwaną dzieła” czy też, że powód wzajemny „de facto uniemożliwił pozwanej wzajemnej realizacje umowy”,
„naruszył zasadę lojalności stron stosunku zobowiązaniowego” oraz przyjęcie „nielojalnej postawy i zaniechania’'’ (...) w Ł. podczas realizacji umowy,
podczas gdy taka ocena jest całkowicie nieuzasadniona, a z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika wyraźnie, że A. K. (1) wielokrotnie
podejmowała próbę kontaktu z M. P. podejmując w tym zakresie bardzo daleko posuniętą staranność, a M. P. zaniechała kontaktów z A.
K.;

d) zeznań M. P. i dokumentu w postaci maila M. P. z dnia 19.03. 2020 r. oraz pisma z (...) z dnia 16.10.2020 r. poprzez:

- bezzasadne danie wiary M. P., która wskazywała, że Oświadczenie o Posiadanym Prawie Do Dysponowania Nieruchomością na Cele Budowlane
wydane M. P. w dniu 6 grudnia 2019 r miało być wykorzystane do projektu wejścia do piwnicy, podczas, gdy zeznania te są sprzeczne z logicznymi
i konsekwentnymi zeznaniami A. K. (1)

- bezzasadne danie wiary zeznaniom M. P., która wskazywała, że: czynności wskazane w warunkach technicznych (...) znacznie przewyższają przyjęcie założenia i sztandarowe procedury w tego typu projektach, a żądana kwota dodatkowa 2000 zł nie miała stanowić wynagrodzenia M. P. tylko innego projektanta, podczas, gdy zeznania te nie zasługują na wiarę - twierdzenia o standardowych założeniach projektów należy oceniać jedynie jako próbę
uzasadnienia niewłaściwych założeń M. P., a ewentualne dowodzenie „standardu założeń” w projektach wymagałoby dowodu z opinii biegłego;
natomiast kwota 2 000 zł miała zwiększyć wynagrodzenie M. P., co wprost wynika z jej maila.

- zupełnie dowolne danie wiary M. P., że dokumentację projektową można było wykonać również bez uwzględnienia przyłączy - podczas, gdy z pisma z (...) z dnia 16 października 2020 r. wnika, że poprawna dokumentacja projektowa powinna uwzględniać wymagania (...);

e) umowy z dnia 4 lipca 2019 r między Okręgową Izbą (...) w Ł. a M. P., której przedmiotem było opracowanie kompleksowej dokumentacji projektowej oraz uzyskanie decyzji pozwoleniu na budowę, parkingu przy budynku położonym w Ł. przy ul. (...). poprzez błędne przyjęcie, że zapis § 4 ust 2 umowy nie zobowiązywał M. P. do osobistego działania, podczas, gdy zapisy te z uwagi na przedmiot umowy - wymagający odpowiedniej wiedzy i kwalifikacji - zakładały osobisty kontakt M. P. z (...) w Ł..

f) dowodów w postaci dokumentów:

- pisma (...) z dnia 13 lutego 2020 r.

- DECYZJI NR DAR UA VIII 96.2020 o warunkach zabudowy

- mail M. P. z dnia 24 01 2020 r.

- mail (...) w Ł. z 29 01 2020 r. wraz z załącznikiem - umową ze (...)

- mail M. J. z 29 01 2020 r.

- mail M. J. z 3 02 2020

- mail (...) w L. z 27 02 2020 r. z załącznikiem

- mail M. J. z 28 02 2020,

- mail z (...) w Ł. z dnia 2 03 2020 r. z załącznikami

- mail M. J. z 3 03 2020 r.

- mail M. J. z 19 03 2020 r.

- mail z (...) w Ł. z dnia 24 03 2020 r.

- mail M. J. z 24 03 2020 r.

- mail z (...) w Ł. z dnia 24 03 2020 r.

- poprzez błędne przyjęcie, że projekt został zrealizowany zgodnie z umówionym zakresem, podczas, gdy z w/w dokumentów wynika, że - niezależnie od zakresu przygotowanego projektu

- został on przygotowany nieprawidłowo - w sposób sprzeczny z wymaganiami (...) co do podłączenia kanalizacji deszczowej,

2. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. przez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu projektów budowlanych i błędne przyjęcie, że wniosek został złożony jedynie w celu przewlekłości postępowania,
podczas gdy w/w okoliczności miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i pozwoliłyby na ustalenie, czy sporządzenie dokumentacji projektowej bez uwzględnienia wymogów (...) było działaniem prawidłowym, a złożenie wniosku po przeprowadzeniu pierwszej rozprawy zostało szczegółowo
uzasadnione przez (...) w Ł. w piśmie z dnia 21 10 2020 r. oraz na
rozprawie w dniu 3 listopada 2020 r. W odniesieniu do postanowienia Sądu
I instancji oddalającego wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego
(...) w Ł. pozwana pozwu głównego wskazała, że złożyła zastrzeżenie
o naruszeniu przez Sąd procedury.

III. błąd w ustaleniach faktycznych, poprzez:

1.  przyjęcie przez Sąd meritii, że M. P. wykonała dokumentację projektową parkingu zgodnie z umową i w znacznej części („dzieło
zostało w znacznej mierze zrealizowane, projekt został sporządzony
i nawet przesłany powodowi wzajemnemu ”) - podczas, gdy okoliczność ta nie została w żaden sposób wykazana przez M. P. (nie przedstawiono Sądowi jakiejkolwiek dokumentacji);

2.  bezpodstawne przyjęcie, że Okręgowa Izba (...)
w Ł. nie złożyła powódce dokumentu: Oświadczenie o Posiadanym Prawie Do Dysponowania Nieruchomością Na Cele Budowlane na poczet wykonania umowy o dokumentację projektową parkingu, podczas, gdy dokumentu ten został wydany w dniu 6 grudnia 2020 r.;

3.  bezpodstawne przyjęcie, że M. P. „wielokrotnie (przynajmniej cztery razy) wzywała pozwanego do złożenia tego oświadczenia (Oświadczenia o Posiadanym Prawie Do Dysponowania
Nieruchomością Na Cele Budowlane) oraz informowała, że jest to
konieczne dla złożenia wniosku o pozwolenie na budowę”, podczas gdy M. P. nie sformułowała takiego wniosku ani razu;

4.  bezpodstawne przyjęcie, że (...) w Ł. nie podejmowała współpracy w ramach wykonywanego działa i wykazał nielojalną postawę
i dopuściła się zaniechania, podczas gdy z zebranego materiału
dowodowego wynika, że (...) w Ł. wielokrotnie próbowała
nawiązać kontakt z M. P., co okazało się niemożliwe.

W konkluzji powódka wzajemna wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku, oddalenie powództwa głównego w całości i zasądzenie od M. P. na rzecz Okręgowej Izby (...) w Ł. kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem I jak i II instancji, dalej o uwzględnienie powództwa wzajemnego w całości i zasądzenie od M. P. na rzecz Okręgowej Izby (...) w Ł. kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem I jak i II instancji - za sprawę z powództwa głównego jak i wzajemnego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Ponadto powód wzajemny wniósł o rozpoznanie przez Sąd II instancji postanowienia Sądu I instancji oddalającego wniosek Okręgowej Izby (...)
i Położnych w Ł. o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu projektów budowlanych (postanowienie wydane na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2020 r.
i dopuszczanie dowodu z opinii biegłego z zakresu projektów budowlanych na okoliczność wskazania, czy - biorąc pod uwagę, że warunki zabudowy obejmują „przebudowę istniejącej sieci kanalizacji deszczowej” oraz wymagania techniczne na rozbudowę instalacji kanalizacyjnej na terenie posesji przy ul. (...)-dz. Nr 73/1, jak również dane dotyczące zużycia wody dostarczone przez (...) w Ł. M. J., możliwe i zgodne z prawem byłoby sporządzenie projektu budo walnego i wykonanie inwestycji rozbudowy parkingu z pominięciem wytycznych (...) określonych w piśmie z dnia 13 lutego 2020 r. - czyli z pominięciem przebudowy istniejącej sieci kanalizacji deszczowej dostosowującej kanalizację do wymogów (...), z założeniem jedynie podłączenia się do sieci już istniejącej, czyli wpięcie do istniejącej instalacji na działce i podłączenie wpustów z projektowanego parkingu właśnie do tej instalacji (instalacji ogólnospławnej).

Powódka M. J. w odpowiedzi na apelację pozwanej (powódki wzajemnej) Okręgowej Izby (...) w Ł. wniosła o jej oddalenie w całości i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.

Pozwana Okręgowa Izba (...) w Ł. w odpowiedzi na apelację powódki M. J. wniosła o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

obie apelacje okazały się bezzasadne.

W pierwszej kolejności trzeba przesądzić, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, co umożliwiło Sądowi odwoławczemu uznanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia za własną.

I.  Apelacja powódki głównej.

Niezasadny okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 639 k.c. w zw. z art. 640 k.c. oraz § 11 ust. 2 tiret drugi zd. II umowy. Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony
w wyroku z 20 czerwca 2013r. (IV CSK 704/12), w którym stwierdził on, iż zakres normy wynikającej z art. 639 k.c. jest szerszy niż normy wynikającej z art. 640 k.c.
w tym znaczeniu, że art. 639 k.c. obejmuje wszelkie przypadki niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody
z przyczyn dotyczących zamawiającego, zarówno przez niego zawinionych, jak
i niezawinionych. Przewidziany w art. 640 k.c. brak współdziałania, stanowiąc jedną z przeszkód w wykonaniu dzieła w rozumieniu art. 639 k.c., zawiera się przeto
w zbiorze przyczyn objętych tym przepisem, ale skutki tego przypadku podlegają odrębnej regulacji. Ustawodawca, przyznając wykonawcy w przypadku braku współdziałania zamawiającego uprawnienie do odstąpienia od umowy, w zakresie przysługujących wykonawcy roszczeń, nie odsyła do art. 639 k.c. i nie ma podstaw do wnioskowania o istnieniu takiego odesłania. Zaniechanie współdziałania, stanowiące przeszkodę do wykonania dzieła, jest tu traktowane, jako zwłoka wierzyciela (art. 486 § 2 k.c.) i tak kwalifikowane zaniechanie ustawodawca opatrzył surowszą sankcją. Przyznał mianowicie wykonawcy prawo odstąpienia od umowy. Przez skuteczne wykonanie prawa odstąpienia wykonawca niweczy umowę i tym samym nie jest narażony na domaganie się przez zamawiającego wykonania dzieła. Odmienne uregulowanie uprawnień przyjmującego zamówienie w sytuacji zwłoki zamawiającego usprawiedliwia się potrzebą zapewnienia przyjmującemu zamówienie szerszej ochrony niż wynika z art. 639 k.c. Na gruncie art. 639 k.c. nie ma podstaw do przyjęcia, że zobowiązanie wygasło. Wykonawca nadal pozostaje zobowiązany wobec zamawiającego do czasu ewentualnego wygaśnięcia zobowiązania z innych przyczyn niż przez wykonanie bądź ewentualnego wykonania po ustaniu przeszkody. Zamawiający świadcząc wynagrodzenie spełnia świadczenie wynikające z umowy, a przyjmujący zamówienie nie może wykluczyć, że zamawiający zgłosi się do niego po dzieło skoro był gotów je wykonać. Art. 640 k.c. pozwala przyjmującemu zamówienie uwolnić się od tej niepewności (Wyrok Sądu Najwyższego z 20.06.2013 r., IV CSK 704/12, OSNC 2014, nr 3, poz. 33). Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że w omawianym przypadku doszło do skutecznego odstąpienia od umowy. Stanowisko to zostało szeroko i precyzyjnie uzasadnione, zasługuje na pełną akceptację Sądu odwoławczego.

W przedmiotowej umowie nie doszło do odmiennego ukształtowania skutków odstąpienia od umowy niż wyrażone w art. 494 § 1 k.c. które mogłyby skutkować uznaniem, że odstąpienie nie niweczyło umowy. Powódka błędnie przywołuje § 11 ust. 2 tiret drugi zd. II umowy, bowiem nie zawiera on tego typu regulacji, a jedynie ustanawia karę umowną, nie mającą zastosowania w niniejszej sprawie przewidując jednocześnie możliwość żądania obok tej kary wynagrodzenia. Dotyczy to sytuacji bezzasadnego odstąpienia od umowy przez zamawiającego, a skoro odstąpienie miałoby być bezzasadne, to jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy umowa w jego wyniku nie mogłaby zostać uznana za niezawartą. W efekcie powołany § 11 ust. 2 tiret drugi zd. II umowny przy skutecznym odstąpieniu od umowy modyfikował jedynie odpowiedzialność odszkodowawczą poprzez obowiązek zapłaty kary umownej.

Chybiony był także zarzut dotyczący rzekomego naruszenia przez Sąd
I instancji art. 65 § 1 i 2 k.c. Formułując zarzut skarżąca domagała się w istocie stwierdzenia, że przysługuje jej roszczenie wobec pozwanej o zapłatę wynagrodzenia na podstawie postanowień § 11 ust. 2 umowy, gdzie strony jedynie w tirecie drugim (a więc w przypadku odstąpienia od umowy przez zamawiającego – pozwaną, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca, bowiem to powódka odstąpiła od umowy) wyraźnie i jednoznacznie ustaliły, że pomimo zapłacenia przez pozwaną kary umownej, będzie ona również zobowiązana do wypłacenia powódce wynagrodzenia. W ocenie Sądu Odwoławczego zapis § 11 ust. 2 tiret drugi zdanie drugie umowy odnosi się wyłączenie do przypadku opisanego w § 11 ust. 2 tiret drugi zdanie pierwsze umowy, a nie do obu przypadków opisanych w § 11 ust. 2, co wynika z jego literalnego brzmienia przepisu oraz braku odesłania do tiretu pierwszego. Świadczy to o tym, że wolą stron było by zapis § 11 ust. 2 tiret drugi zdanie drugie umowy nie odnosił się do tiretu pierwszego tegoż paragrafu. Takie rozumowanie nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego ani celem umowy. Powołany zapis umowy jest jasny i jednoznaczny. Nie naruszył zatem Sąd Rejonowy reguł wykładni umowy z art. 65 § 1 i 2 k.c.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 k.p.c. apelację powódki należało oddalić.

II.  Apelacja pozwanej głównej (powódki wzajemnej).

Apelująca (...) odwoływała się zarówno do zarzutów prawa materialnego, jak i prawa procesowego. Należyte rozpoznanie apelacji wymaga odniesienia się
w pierwszej kolejności do zarzutów wywodzonych z przepisów prawa procesowego. Jest bowiem zrozumiałe, że oceny zasadności zarzutów naruszenia prawa materialnego można dokonać dopiero wówczas, gdy stan faktyczny sprawy stanowiący podstawę rozstrzygnięcia, został prawidłowo ustalony (vide przykładowo: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 18.04.2007 r. V CSK 55/07, OSNC-ZD 2008, z. 1, poz. 24; teza z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z 20.04.2004 r. V CK 92/04, Lex 194083).

Przewidziane w art. 233 § 1 k.p.c. ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymogami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie
z 14.08.2012r., III AUa 620/12, publ. LEX nr 1216345). Stawiając zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy wykazać, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Z tych względów za niewystarczające należy uznać przekonanie strony o innej niż przyjęta przez sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i o ich odmiennej ocenie niż ocena dokonana przez sąd (tak: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach: z 1.03.2012r. I ACa 111/12;
z 3.02.2012r., I ACa 1407/11, L.). Uznać zatem należy, że jeżeli sąd, ze zgromadzonego materiału dowodowego, wyprowadza wnioski logicznie poprawne
i zgodne z doświadczeniem życiowym – a tak było w niniejszej sprawie – to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, chociażby
w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (tak: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu cyt. wyroku z 8.02.2012r.,
I ACa 1404/11). Nie można również pominąć, iż same, nawet poważne wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r., I UK 347/11).

Wbrew stanowisku apelującej ustalenia dokonane przez Sąd I Instancji znajdują pełne odzwierciedlenie w zgromadzonym materiale dowodowym. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ocenił dowody z zeznań A. K. (1), K. J. (1) i M. P. oraz dowody z dokumentów znajdujące się w aktach sprawy. Analiza materiału dowodowego, którą przeprowadził Sąd I instancji jest bardzo rozbudowana, wielowątkowa i dotyczy całokształtu zgromadzonych dowodów. Sąd ten w rozumowaniu nie popadł w sprzeczności czy nielogiczności. Strona pozwana nie sprostała opisanym wymogom formułowania analizowanego zarzutu, a jej stanowisko jest wyrazem polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejowego przyjętymi u podstaw zaskarżonego wyroku. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego K. J. (1) żądał podania od A. K. (1) jej adresu zamieszkania - wymagał on co wynika z treści przesłanego do niej maila wpisania do oświadczenia jej danych osobowych oraz przesłał urzędowy druk oświadczenia, wcześniejsze oświadczenia były przez A. K. (1) wypełniane danymi adresowymi pozwanego i nic nie wskazuje na to, że gdyby tak wypełniła również to oświadczenie to strona powodowa by tego nie zaakceptowała. Sąd Rejonowy słusznie nie dał wiary A. K. (1), że przedłożone w grudniu 2019 r. powódce oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane dotyczyło parkingu. Jest to sprzeczne z zeznaniami świadka i pozwanej, a zeznania te mają potwierdzenie w przedłożonych pozwoleniach na budowę co do dwóch inwestycji - termomodernizacji i przebudowy wejścia do budynku. Słusznie zauważył Sąd Rejonowy, iż nawet gdyby rzeczywiście oświadczenie to było złożone dla celów związanych z budową parkingu, to jego wykorzystanie na inną inwestycję w ramach współpracy stron, nie zwalniało pozwanego do wydania kolejnego oświadczenia. Wbrew twierdzeniom pozwanej I. korespondencja mailowa złożona do akt sprawy przez obie strony jak również bilingi połączeń telefonicznych świadczą o tym, ze strony kontaktowały się regularnie a powódka i następnie jej prokurent szczegółowo i szybko odpowiadali na wszelkie wątpliwości i zapytania pozwanego. Nie można było również przyznać waloru wiarygodności zeznaniom A. K. (1), iż powodem odmowy złożenia podpisanego druku oświadczenia było to na to, że czuła się przez K. J. (1) zastraszona lub bała się, że ten przyjdzie i ją pobije. Sąd Rejonowy słusznie uznał te zeznania za nielogiczne bowiem pomimo takiego poczucia zagrożenia wymieniona nie zdecydowała się nawet zgłosić swojego zagrożenia Policji. Słuszna jest konkluzja Sądu Rejonowego, że strona pozwana w istocie pozorowała wolę dalszego wykonywania umowy na skutek oświadczenia strony powodowej, że nie wykona dzieła ponad umówiony zakres prac i to było głównym powodem odmowy złożenia przedmiotowego oświadczenia, a nie szereg podniesionych i zupełnie nieuzasadnionych argumentów. Powyższe wynika z analizy całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Odnosząc się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych wskazać należy, że wobec prawidłowej oceny dowodów, trudno Sądowi Rejonowemu przypisać błędy
w ustaleniu faktów istotnych dla rozstrzygnięcia. Zarzuty skarżącej nie dotyczą przeoczeń czy sprzeczności w budowaniu stanu faktycznego, ale odnoszą się wprost do oceny poszczególnych dowodów, co zostało omówione powyżej. Nie ma potrzeby powtarzania bardzo szczegółowych rozważań Sądu Rejonowego, które Sąd odwoławczy w całości akceptuje. Wystarczy dodać, że prawidłowo dokonana ocena dowodów, odwołująca się do całokształtu materiału dowodowego, konfrontująca osobowe źródła dowodowe z dokumentami, doprowadziła do zbudowania prawidłowej podstawy faktycznej orzeczenia.

Również zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji zasadnie oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu projektów budowlanych i prawidłowo przyjął, że wniosek był dla rozstrzygnięcia sprawy nieistotny, ponieważ strona powodowa wywodziła swoje roszczenia z odstąpienia od umowy, które uznano za skuteczne. Tym samym nie sposób w ogóle prowadzić ocenę wykonanej przez powódkę dokumentacji, skoro odstąpienie miało skutek ex tunc. Sąd Rejonowy szczegółowo odniósł się do kwestii oddalenia wniosku w uzasadnieniu skarżonego orzeczenia i argumentacja ta przekonuje. Nie ma potrzeby przytaczania tych argumentów, ale warto podkreślić, że biegły nie jest od tego by oceniać czy sporządzenie danego projektu budowlanego było zgodne z prawem, a taka była też teza dowodowa. Nie sposób również dokonywać oceny możliwości sporządzenia
i zgodności z prawem projektu budowlanego w sposób abstrakcyjny, to jest
w oderwaniu od rzeczywiście wykonanej przez powódkę dokumentacji projektowej, której żadna ze stron nie złożyła. Wnioskowana opinia miałaby charakter wyłącznie abstrakcyjny i oderwany od dokumentacji rzeczywiście sporządzonej przez powódkę, w efekcie nie wniosła by nic do sprawy. Okoliczności te doprowadziły do tego, że także Sąd odwoławczy pominął omawiany wniosek dowodowy (art. 235 ² § 1 pkt 3 k.p.c.). Dodatkowo wskazać należy, że profesjonalny pełnomocnik skarżącej zgłaszając zastrzeżenie do protokołu w trybie art. 162 § 1 k.p.c. co do pominięcia ww. dowodu odmówił wskazania konkretnych przepisów. W konsekwencji sposób złożenia zastrzeżenia skutkował jego bezskutecznością procesową i brakiem możliwości powoływania się na naruszenia przepisów postępowania przez Sąd Rejonowy, skoro przepisów tych de facto nie wskazano. Rację ma Sąd Rejonowy, odwołując się do odpowiedniego orzecznictwa, że usunięcie ewentualnego naruszenia proceduralnego wymaga wiedzy o naruszenie którego konkretnie przepisu chodzi stronie zgłaszającej.

Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował i zinterpretował przepisy prawa materialnego. Za chybiony należało uznać zarzut naruszenia art. 491 § 1 k.c., Przepis ten nie może mieć zastosowania w niniejszej sprawie z uwagi na fakt, że (...) w Ł. nie dokonało skutecznego odstąpienia od umowy z M. J.. Działanie zamawiającego nie spełniało warunków formalnych odstąpienia od umowy i nie było uzasadnione. Powódka nie zaniechała bowiem kontaktów z A. K. (1), odpowiadając szybko i rzeczowo na maile, i nie dopuściła się zwłoki w prawidłowym wykonywania umowy. Przy czym całkowicie chybione są wywody apelacji dotyczące skuteczności działania prokurenta
w kontekście zapisów umowy.. Za niezasadny należało zatem uznać również zarzut art. 95 § 1 k.c. w zw. z art. 109 ¹ § 1 k.c. Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że udzielenie prokury niweczy zapis umowy o dzieło zakładający osobiste działanie wykonawcy, a prokurent może działać w ramach wykonania dzieła za wykonawcę. Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd Sądu I instancji w tym przedmiocie. Bezzasadny okazał się również zarzut naruszenia art. 34 ust. 4 Prawa budowlanego. Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane nie może być złożone przez pełnomocnika osoby prawnej mimo, że przepis ten nie zawiera zakazu działania przez pełnomocnika. Sporne oświadczenie jest oświadczeniem wiedzy, a zatem nie można od powódki wymagać, że takowe złoży pod rygorem odpowiedzialności karnej, skoro takiej wiedzy nie posiada. Wskazać też należy, że weryfikacja stanu prawnego nieruchomości nie była przedmiotem umowy. Należy mieć również na uwadze, że przy wcześniejszych projektach pozwana (...) działając przez swój organ takie oświadczenia składała. Pełnomocnictwo nie zawierało explicite upoważnienia do złożenia takiego oświadczenia. Trafnie więc Sąd Rejonowy dopatrzył się w tej sytuacji braku współdziałania ze strony pozwanej i pozorowania woli wykonania umowy. Powyższe należy mieć na uwadze zwłaszcza, że jak słusznie zauważyła strona powodowa pozwana korzystała stale z obsługi prawnej, a zatem właściwe ułożenie współpracy stron w procesie budowlanym nie powinno nastręczać problemów. A co więcej, pozwana (...) twierdzi, że takowe oświadczenie wydała powódce, neguje tylko wykorzystanie go do innego wniosku o pozwolenie na budowę.

Odnosząc się do zarzutów obrazy prawa materialnego, tj. art. 5 k.c. należy zaznaczyć, że stanowią one konsekwencję zarzutów dotyczących faktów i dowodów i z tych względów nie wymagają głębszego odniesienia się. Trzeba jednak podkreślić, że apelująca miesza argumentację dotyczącą nadużycia prawa podmiotowego (stanowiącego podstawę zastosowania art. 5 k.c.) z negatywną oceną nieeleganckich zachowań poszczególnych osób. Zachowania takie, jeśli miałyby miejsce, mogły pogorszyć atmosferę współpracy, a nawet doprowadzić do zerwania kontraktu, ale nie mogą zostać uznane za wskazujące na to, że powódka główna nadużyła prawa podmiotowego, kiedy oczekiwała świadczeń wynikających z umowy. Z drugiej strony Sąd Rejonowy zasadnie przyjął, że zasądzenie na rzecz (...)
w Ł. kwoty uiszczonej na rzecz M. P. tytułem wykonania umowy (I rata) naruszałoby zasady współżycia społecznego związane z lojalnością kontrahentów, gdyż (...) dała powody do odstąpienia od umowy, odmawiając niezbędnej współpracy przy realizacji kontraktu. Również prawidłowo uznał Sąd I instancji
(o czym była już mowa wcześniej przy omówieniu zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c.) że (...) w Ł. była zobowiązana do wydania K. J. (1) oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane bez względu na zachowanie K. J..

Z tych względów również apelacja strony pozwanej (powódki wzajemnej) jako bezzasadna musiała podlegać oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Z uwagi na to, że apelacje obu stron zostały oddalone. Strony przegrały w porównywalnym stopniu i poniosły koszty postępowania apelacyjnego w zbliżonych wysokościach. Z tego względu Sąd Okręgowy uznał, iż koszty postępowania apelacyjnego na podstawie art. 100 k.p.c. powinny zostać wzajemnie zniesione.