Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 783/20

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 lutego 2020 roku, wydanym w sprawie z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. przeciwko R. S. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi zasądził od R. S. na rzecz (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 34.592,45 złote wraz z:

-

odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 33.304,73 (trzydzieści trzy tysiące trzysta cztery 73/100) złote od dnia

15 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty,

-

odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 945,35 (dziewięćset czterdzieści pięć 35/100) złotych od dnia 8 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty,

-

odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 342,37 (trzysta czterdzieści dwa 37/100) złote od dnia 8 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty,

oraz kwotę 2.217 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów postępowania apelacyjnego.

W swej apelacji, pozwany zaskarżył wyrok w całości, podnosząc zarzuty naruszenia:

1.  przepisów prawa procesowego:

a.  art. 231 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. i ustalenie stanu faktycznego w zakresie wysokości roszczenia powoda na podstawie przedłożonego dokumentu w postaci dokumentu prywatnego w postaci zestawienia operacji i odsetek, uznając iż są one w pełni wiarygodne i stanowią podstawę ustalenia wysokości roszczenia powoda, podczas gdy te materiały były kwestionowane przez stronę pozwaną, a brak jest jakichkolwiek innych dowodów potwierdzających i ustalających właściwą kwotę roszczenia , co bezzasadnie doprowadziło do błędnego przyjęcia, iż strona powodowa udowodniła swoje roszczenie co do wysokości, podczas gdy nie wykazała tego faktu za pomocą dowodów. A to wszystko w sytuacji gdzie kwota powództwa nie była spójna ani z kwotą z sierpnia 2017r. Z tej tabeli ani też z kwotą całkowitego zadłużenia w wysokości 42 886,65 widniejącą na tym dokumencie oraz inna niż ta na wyciągu z Ksiąg Banku. Zarzucam iż zostało ustalone precyzyjnie zadłużenie gdzie w przedmiotowej tabeli zadłużenia widniały dwie stawki i z całą stanowczością nie wiadomo, która z tych stawek była właściwa dla danej pozycji. Zarzucam także błędne ustalenie stanu faktycznego dotyczącego otrzymania wezwania z dnia 24 lutego 2017r. W sytuacji gdzie pozwany kategorycznie zaprzeczył żeby je otrzymał i mógł się z nim zapoznać a także braku potwierdzenia i daty otrzymania oraz że w przesyłce był ten a nie inny dokument. A w świetle tego ,że pozwany miał trzy kredyty w u powoda to w takowej przesyłce mógł być dokument dotyczący każdego z tych zobowiązań.

b.  Art. 129 § 2 k.p.c. polegające na ich niezastosowaniu i uznaniu, że przedłożone przez powoda odpisy w postaci nieuwierzytelnionych kopii dokumentów mogą stanowić dowody w sprawie a w szczególności po tym gdzie powód dostał możliwość od Sądu II Instancji uzupełnienia wszystkich dokumentów o prawidłowo poświadczone a uzupełnił tylko niektóre z nich a tym samym uznając że np. potwierdzenie nadania i wezwanie przed wypowiedzeniem nie są dla niego istotne.

c.  207 § 6 k.p.c. i art. 217 § 2 i 3 k.p.c. poprzez zezwolenie powodowi na złożenie dalszych wniosków dowodowych w sytuacji gdy powód jako profesjonalista w branży finansowej powinien mieć wyższy standard staranności jego fachowości, a tym samym winien z należytą starannością przygotować pozew i załączyć do niego podstawowe dokumenty i dowody figurujące na liście dowodów załączonych do Sądu Rejonowego a najpóźniej do zakończenia postępowania w I Instancji. Pozwolenie powodowi na uzupełnienie dowodów dołączonych po czasie na poziomie postępowania apelacyjnego i w ponownym postępowaniu przed I Instancją zachwiało równowagą na niekorzyść będącego i tak słabszą stroną konsumenta tj. pozwanego, w sytuacji gdy, że strona powodowa nie przygotowała starannie pozwu pod względem materiału dowodowego. Wiedząc że powód nienależycie przygotował materiał dowodowy Sąd podjął inicjatywę w celu dopuszczenia dodatkowego materiału dowodowego po czasie. Także Sąd I Instancji podjął inicjatywę w celu rozstrzygnięcia na korzyść powoda.

2.  przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a.  720 k.c. w zw. z 781 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w tym konkretnym przypadku, gdyż powód jako dowód uruchomienia kredytu załączył nie podpisany i nie potwierdzony przez stronę załącznik. A pomimo iż z racji że jest poświadczony za przez pełnomocnika strony to świadczy o jego potwierdzeniu z wersją elektroniczną. I dowodzi on tylko że Bank wypłacił sobie prowizję w wysokości 3 137,48 a nie tego, że pozwany otrzymał do dyspozycji pełną kwotę z umowy a nie pomniejszoną o wynagrodzenie pośrednika. Co jest spójne z drugim powództwem pozwanego w sprawie o sygn. Akt I C 252/18 gdzie Bank przelał 7900 z tytułu prowizji pośrednika. Także powód powinien wykazać za pomocą dowodu, że pozwany otrzymał do dyspozycji pełną kwotę kredytu a nie inną kwotę pomniejszoną o opłaty.

b.  481 § 2 k.c. poprzez niewłaściwe uznanie że po ustaniu stosunku umownego wskutek wypowiedzenia Bankowi należą się odsetki w wysokości 14% a nie ustawowe. Jest to niezgodne zastrzeganie odsetek umownych za opóźnienie wyższych niż odsetki maksymalne określone w art. 395 § 2[1] k.c. zgodnie z wyrokiem 8 maja 2019 r., gdyż powód przez wypowiedzenie skorzystał z prawa odstąpienia.

c.  niewłaściwą interpretację art 75 prawa Bankowego w połączeniu z niewłaściwą interpretacją art. 60, 61 i uznanie że Wypowiedzenie Umowy z dnia 27.03.2017r. jest prawidłowe w sytuacji gdy nie zostało poprzedzone wezwaniem do zapłaty i nie można było wypowiedzieć umowy bez podjęcia żadnych wcześniejszych działań upominawczych. A także przyjęcie że pozwany otrzymał wezwanie do zapłaty z 24.02.2017r. ( którego powód nie udowodnił) i mógł się skutecznie z nim zapoznać w sytuacji braku potwierdzenia otrzymania i wykazania, że w przesyłce był ten a nie inny dokument a to w sytuacji, której pozwany miał 3 różne zobowiązania u powoda i nie ma 100 % pewności że wysłane pismo dotyczyło przedmiotowej umowy. A także to że wypowiedzenie nie było przedwczesne bo nie wiadomo kiedy hipotetyczniepozwany mógłby otrzymać taki dokument i czy dostałby 14 dni na spełnienie świadczenia przed wypowiedzeniem. Oraz nie uznanie, że takowe wypowiedzenie bez spełnienia przesłanek zawartych w prawie Bankowym stanowiło nadużycie ze strony powoda. A nie powinno pozostawiać wątpliwości co do jego złożenia woli, powinno być być prawem kształtującym , które miało być zrealizowane poprzez konkretne złożenie oświadczenie mające na celu zerwanie węzła obligacyjnego po wcześniejszym upomnieniu.

d.  niewłaściwą interpretację art 60 k.c. w połączeniu z art. 89 k.c. i art 385 3 k.c. oraz uznanie że wypowiedzenie umowy nie jest warunkowe w sytuacji gdy stanowisko powoda w wypowiedzeniu powinno być jednoznaczne. A nie powinno pozostawiać wątpliwości co do jego złożenia woli, powinno być prawem kształtującym , które miało być zrealizowane poprzez konkretne złożenie oświadczenie mające na celu zerwanie węzła obligacyjnego, oraz przede wszystkim umieszczenie na wypowiedzeniu postanowienia, które uzależniło cofnięcie skutków wypowiedzenia od nieokreślonej woli i okoliczności zależnych tylko od woli Banku.

W konkluzji skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości,

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za postępowanie przed sądem I instancji.

3.  Zwolnienie z opłaty od apelacji,

ewentualnie:

4.  o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia,

5.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Zarządzeniem z dnia 28 października 2020 roku Sąd Okręgowy wpisał HORYZONT Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. w systemie repertoryjnym jako drugiego powoda, w związku z jego wstąpieniem do procesu jako nabywcy wierzytelności pozwanego.

Powód HORYZONT Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd Odwoławczy w pełni podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne i uznając za zbędne powielanie ich w treści uzasadnienia.

Apelujący w ramach zarzutów środka zaskarżenia, odwoływał się zarówno do zarzutów prawa materialnego jak i prawa procesowego. Należyte rozpoznanie apelacji wymaga odniesienia się w pierwszej kolejności do zarzutów wywodzonych z przepisów prawa procesowego. Jest bowiem zrozumiałe, że oceny zasadności zarzutów naruszenia prawa materialnego można dokonać dopiero wówczas, gdy stan faktyczny sprawy stanowiący podstawę rozstrzygnięcia, został prawidłowo ustalony (vide przykładowo: uzasadnienie wyroku SN z 18 kwietnia 2007 r. V CSK 55/07, OSNC-ZD 2008, z. 1, poz. 24; teza z uzasadnienia wyroku SN z 20 kwietnia 2004 r. V CK 92/04, Lex 194083).

W pierwszej kolejności za nieuzasadniony uznać należy sformułowany w treści apelacji zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 231 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. Sąd Rejonowy dokonując ustaleń w zakresie wysokości roszczenia powoda zasadnie oparł się na wyciągu z ksiąg banku nr (...), oryginału umowy kredytu i wydruku z systemu bankowego dotyczący rozliczenia kredytu R. S., uznając iż są one w pełni wiarygodne i stanowią podstawę ustalenia wysokości roszczenia powoda, co zresztą należycie uzasadnił w treści uzasadnienia skarżonego wyroku. Strona powodowa udowodniła swoje roszczenie co do wysokości, podczas gdy pozwany nie przedstawił Sądowi Rejonowemu żadnego kontrdowodu, z którego wynikałoby, że wysokość jego zobowiązania jest inna niż to wynika z przedstawionych przez powódkę w/w dowodów. Wbrew twierdzeniom apelującego, sam fakt, że gołosłownie kwestionuje dowody przedstawione przez powódkę i brak jest innych dowodów potwierdzających właściwą kwotę roszczenia, poza przedstawionymi przez powódkę nie może automatycznie prowadzić do odmowy wartości dowodowej tym dokumentom. Należy podkreślić, że pozwany nie zgłosił żadnych środków dowodowych, które mogłyby dorowadzić do zakwestionowania istnienia i wysokości roszczenia strony powodowej. Pozwany nie zakwestionował także faktu niewykonania przez niego w całości umowy kredytu z dnia 28 lipca 2016 r. Natomiast twierdzenia skarżącego, iż kwota powództwa nie była spójna z kwotą z sierpnia 2017r., z tabeli ani też z kwotą całkowitego zadłużenia w wysokości 42 886,65 widniejącą na tym dokumencie oraz inna, niż ta na wyciągu z Ksiąg Banku, stanowią jedynie gołosłowną polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego w tym zakresie, które Sąd ten w wystarczającym stopniu uzasadnił. Tak samo należy ocenić twierdzenia skarżącego w zakresie otrzymania przez niego wezwania z dnia 24 lutego 2017r. Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia Sądu Rejonowego w powyższym zakresie i przyjmuję za własne.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się również naruszenia przez Sąd meriti art. 129 § 2 k.p.c. W artykule tym mowa jest o obowiązku przedstawienia dokumentu w oryginale aktualizującego się na żądanie strony przeciwnej. Konstrukcja tego przepisu jest dostosowana do postępowania opartego na zasadzie kontradyktoryjności, w którym przedmiotem ustaleń są fakty wynikające z dowodów, w tym dokumentów. W postępowaniu toczącym się w trybie procesu, okoliczności - chociażby wynikały one z dokumentów prywatnych albo urzędowych - nie wymagają zawsze dowodu. Z tej przyczyny uregulowanie zawarte w art. 129 § 2-4 k.p.c. należy postrzegać jedynie jako ułatwienie dowodowe strony powołującej się na dokument.

Pozbawiony realnych podstaw okazał się zarzut naruszenia art. 207 § 6 k.p.c. i art. 217 § 2 i 3 k.p.c. poprzez zezwolenie powodowi na złożenie dalszych wniosków dowodowych. Oczywiście od powoda jako profesjonalisty w branży finansowej należy oczekiwać wyższych standardów staranności jego fachowości, w zakresie chociażby przygotowania pozwu i załączenia do niego podstawowych dokumentów i dowodów figurujących na liście dowodów załączonych. Jednak w niniejszej sprawie brak było podstaw by odmówić powodowi prawa do uzupełnienie dowodów na poziomie postępowania apelacyjnego. Pozwany natomiast nie wykazał w jaki sposób to uzupełnienie mogło zachwiać równowagą na jego niekorzyść w ponownym postępowaniu przed I Instancją. Jak słusznie wskazał w swym uzasadnieniu Sąd Rejonowy „postępowanie toczące się przed uchyleniem i po uchyleniu wyroku sądu pierwszej instancji stanowi jedną całość, zaś strony mogą także przytaczać nowe okoliczności faktyczne (zob. m.in. aktualne nadal orzecz. SN z dnia 6 października 1959 r., 1 CR 147/58, OSN 1931, poz. 66) i dowody w celu uzasadnienia swych wniosków lub w celu odparcia twierdzeń i wniosków strony przeciwnej, (zob. W. Siedlecki, Realizacja swobodnej oceny dowodów..., Nowe Prawo 1956, nr 4, s. 30).” Nie można się zatem zgodzić z argumentacja pozwanego, że Sąd I Instancji podjął inicjatywę w celu rozstrzygnięcia sporu na jego niekorzyść.

Całkowicie niezasadny okazał się zarzut naruszenia art. 720 k.c. w zw. z 781 k.c. Kwota udzielonego kredytu została przelana na rachunek bankowy wskazany w umowie kredytu przez R. S., tj. rachunek nr (...), co wynika z § 15 ust. 1 umowy kredytu, oraz potwierdzenia realizacji przelewu wygenerowanego elektronicznie z systemu Banku na podstawie art. 7 ustawy Prawo bankowe. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego, wynikające z utrwalonego poglądu wyrażonego w orzecznictwie i nauce, zgodnie z którym art. 309 k.p.c. może mieć zastosowanie także do niepodpisanych wydruków komputerowych. Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera bowiem zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2008 r. I CSK 138/08,). Wobec tego, złożone przez stronę powodową odpisy dyspozycji realizacji płatności, zestawienie rozliczenia kredytu pozwanego były pełnowartościowymi dowodami w rozumieniu art. 309 k.p.c. Ponadto wskazać należy, że również kserokopia może być uznana za dokument stanowiący dowód istnienia oryginału i w związku z tym podlegać ocenie jako dokument prywatny, mający stanowić źródło wiadomości o istnieniu oryginalnego dokumentu oraz jako dokument prywatny mający stanowić źródło wiadomości o faktach. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Okręgowego w powyższym zakresie.

Nie można zgodzić się z pozwanym, że Sąd Rejonowy naruszył art. 481 § 2 k.c. Sąd I instancji prawidłowo uznał, że po ustaniu stosunku umownego wskutek wypowiedzenia, Bankowi należą się odsetki w wysokości 14% a nie ustawowe. Nie ma racji skarżący, że rozstrzygnięcie to stanowi niezgodne z prawem zastrzeganie odsetek umownych za opóźnienie wyższych niż odsetki maksymalne określone w art. 395 § 2 k.c. Zgodnie z przywołanym przepisem w razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie. Natomiast odsetki za opóźnienie naliczone od kwoty niespłaconego kapitału Sąd Rejonowy zasądził w wysokości 14% od dnia 15 grudnia 2016 r. do 14 czerwca 2017 r. oraz dalsze odsetki umowne od kwoty kapitału zgodnie z umową - w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 21 k.c. od dnia 15 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty, w stawce 14%. Podkreślić przy tym należy, że maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Obecnie maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie wynosi 11,2% w stosunku rocznym (2 x 5,6%), jednak w okresie od dnia 15 grudnia 2016 r. do 14 czerwca 2017 r. wynosiły one 14%, co uzasadniało przyznanie ich powodowi w takiej wysokości za w/w okres.

Sąd Odwoławczy nie podziela zarzutu pozwanego, iż Sąd Rejonowy dokonał błędnej interpretacji art. 75, 60 i 61 Prawa bankowego. Wypowiedzenie umowy z dnia 27.03.2017r. jest prawidłowe, a pozwany otrzymał wezwanie do zapłaty z 24.02.2017r., co powód udowodnił i pozwany mógł się skutecznie z nim zapoznać w odpowiednim czasie. Wypowiedzenie nie było też przedwczesne. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego pisma z dnia 27 marca 2017 r. zawierające wypowiedzenie umowy kredytu nr (...) zostało doręczone bezpośrednio R. S. w dniu 4 kwietnia 2017 r., co wynika z przedstawionego przez powoda oryginału zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki zawierającej pismo o numerze (...).

Sąd Rejonowy nie naruszył również art 60 k.c. w zw. z art. 89 k.c. i art 385 3 k.c. Sąd I instancji z należną uwagą przeanalizował treść zdania pierwszego i drugiego wypowiedzenia, dochodząc do słusznej konkluzji, iż powód w sposób jednoznaczny i stanowczy wskazał, że wypowiada umowę numer (...), wskazał także okres wypowiedzenia, przyczynę wypowiedzenia i skutek prawny wypowiedzenia. W dalszej części wypowiedzenia powód wskazał jedynie, iż „Bank rozważy możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu w przypadku uregulowania w okresie wypowiedzenia całości zaległości…), Wyraźnie zatem wskazano, że powód – „rozważy możliwość cofnięcia” wypowiedzenia przy zaistnieniu podanej dalej okoliczności. Sąd Odwoławczy w pełni podziela ustalenia Sądu Rejonowego, że z zacytowanego wyżej zdania nie sposób wnioskować o warunkowym wypowiedzeniu, jak w sposób nieuprawniony czyni to profesjonalny pełnomocnik pozwanego.

W tym stanie rzeczy, nie podzielając zarzutów sformułowanych w wywiedzionym środku zaskarżenia, Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie artykułu 385 k.p.c. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwocie 1 800 zł ustalono na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 pkt 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.).