Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 837/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok sądu rejonowego w Bełchatowie z dnia 26 sierpnia 2021 roku sygn. II K 894/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

zarzut obrazy przepisów prawa materialnego poprzez naruszenie art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 2 czerwca 2005 roku prawo o ruchu drogowym polegające na:

- nieprawidłowym zastosowaniu tego przepisu do ustalonego stanu faktycznego poprzez przyjęcie, że oskarżony nie zachował się zgodnie z nakazem wynikającym z tego przepisu czego wynikiem było doprowadzenie do zderzenia z nadjeżdżającym z przeciwka motocyklem kierowanym przez R. M., podczas gdy do zderzenia doszło pomiędzy oskarżonym i K. R., który nie nadjeżdżał z przeciwka tylko wyprzedzał pojazd, którym kierował oskarżony,

- nieprawidłowym zastosowaniu tego przepisu poprzez przyjęcie, że przewidziana w nim reguła zachowania szczególnej ostrożności nakłada na kierującego wykonującego manewr skrętu w lewo nakaz ustąpienia pierwszeństwa pojazdowi, który wykonuje manewr wyprzedzania , pomimo iż z przepisu tego jednoznacznie wynika, że kierujący który skręca w lewo ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa wyłącznie jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo, obowiązek ten nie rozciąga się natomiast na pojazd wyprzedzający, zwłaszcza gdy manewr wyprzedzania wykonywany jest w nieprawidłowy sposób, bo niezgodnie z regułami wynikającymi z art. 24 ust. 1 pkt. 3 oraz art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 2 czerwca 2005 roku prawo o ruchu drogowym,

zarzut obrazy przepisów prawa materialnego poprzez naruszenie art. 24 ust. 1 pkt. 3 oraz art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 2 czerwca 2005 roku prawo o ruchu drogowym poprzez ich niezastosowanie, pomimo iż z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego wynika, że oskarżony sygnalizował zamiar skrętu w lewo zarówno kierunkowskazem, jak i wolną jazdą, co było widoczne dla pokrzywdzonego, a w konsekwencji stwarzało po jego stronie obowiązek powstrzymania się od wyprzedzania z lewej strony pojazdu kierowanego przez oskarżonego,

zarzut obrazy przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na treść orzeczenia tj. naruszenie art. 7 k.p.k. poprzez:

- bezkrytyczne zaakceptowanie oceny biegłego i przyjęcie jej za podstawę wydania wyroku w zakresie w jakim biegły uznał, że technika i taktyka jazdy kierującego samochodem B. G. M., bez względu na sposób sygnalizowania zamiaru zmiany kierunku jazdy była nieprawidłowa, ponieważ podjął manewr skrętu w lewo bez uprzedniego upewnienia się czy manewr ten nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, co pozostawało w związku przyczynowym z zaistniałym wypadkiem drogowym, pomimo iż ocena biegłego obarczona jest błędem rozumowania polegającym na całkowicie dowolnym, bo stojącym w sprzeczności z materiałem dowodowym, wniosku że oskarżony podjął manewr skrętu w lewo bez uprzedniego upewnienia się czy manewr ten nie spowoduje zagrożenia w ruchu drogowym,

- pominięcie w ocenie dowodów dowodu z zeznań pokrzywdzonego złożonych w postępowaniu przygotowawczym, a następnie na rozprawie, z których to zeznań wynika, że pokrzywdzony widział, iż pojazd którym kierował oskarżony porusza się wolno, co wobec tego że po lewej stronie znajdowały się miejsca parkingowe oraz bloki, już samo w sobie wskazywało na zamiar skrętu w lewo, a pominięcie tych zeznań skutkowało wyciągnięciem przez sąd pierwszej instancji nieprawidłowego wniosku, że to oskarżony poprzez nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym nie ustąpił pierwszeństwa pokrzywdzonemu, podczas gdy zeznania pokrzywdzonego oceniane łącznie z wnioskami wynikającymi z uzupełniającej opinii biegłego wskazują jednoznacznie, że do zdarzenia doszło wyłącznie na skutek naruszenia przez pokrzywdzonego zakazu wyprzedzania pojazdu prawidłowo sygnalizującego skręt w lewo

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty podniesione przez skarżącego zasługują na uwzględnienie.

Całkowicie trafne są krytyczne spostrzeżenia skarżącego dotyczące uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji zawartego w punkcie 3. formularza zatytułowanym "Podstawa prawna wyroku" , w którym sąd ten omawiając kwalifikacje prawną przypisanego oskarżonemu czynu, ocenił zachowanie drogowe zgoła odmienne niż to, które ustalił w przedmiotowej sprawie w punkcie 1. uzasadnienia zaskarżonego wyroku, dotyczącym ustalonych faktów.

Słusznie wywiódł apelant, że wskazując na powody przyjętej kwalifikacji prawnej sąd ten ocenił pod względem prawnym zderzenie się pojazdu samochodowego skręcającego w lewo z nadjeżdżającym z przeciwka motocyklem R. M., podczas gdy w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z zupełnie inną sytuacją drogową. Doszło bowiem do zderzenia pojazdów, z których jeden - samochód kierowany przez oskarżonego G. M. wykonywał manewr skrętu w lewo, a drugi będący motocyklem wykonywał manewr wyprzedzania pierwszego, przy czym motocyklista nazywa się K. R. a nie R. M.. Jakkolwiek zgodzić należy się z twierdzeniem, że sporządzone przez sąd rejonowy uzasadnienie oceny prawnej zdarzenia drogowego dotyczy innego stanu faktycznego niż ten, na kanwie którego zapadł zaskarżony wyrok, to nie był to powód odmiennego orzekania co do istoty sprawy przez sąd odwoławczy, zważywszy że zgodnie z art.455 a k.p.k. uzasadnienie nie spełniające wymogów art. 424 & 1 k.p.k. nie może być powodem uchylenia wyroku.

Przekonujące są wywody apelanta zmierzające do wykazania braku podstaw prawnych do przypisania oskarżonemu, skutku na płaszczyźnie normatywnej, będącego znamieniem zarzucanego mu występku. Sąd rejonowy z obrazą przepisów prawa materialnego tak właśnie jednak postąpił stwierdzając, że oskarżony naruszył regułę ostrożności wymaganą przy wykonywanym przez niego manewrze drogowym, której nieprzestrzeganie urzeczywistniło się w sferze faktów.

Opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, rekonstrukcji wypadków drogowych i ruchu drogowego, po uzupełnieniu jej na zlecenie sądu rejonowego, jednoznacznie stwierdziła, że z dowodów osobowych wynikają dwie różne wersje dotyczące sygnalizowania zamiaru skrętu w lewo przez kierującego samochodem B. (...), a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie był wystarczający do zweryfikowania tych wersji i wykluczenia jednej z nich. Zdaniem opiniującego ocena zachowania oskarżonego kierującego samochodem w zakresie prawidłowości sygnalizowania zamiaru zmiany kierunku jazdy oraz ocena zachowania kierującego motocyklem Y. w zakresie prawidłowości podjęcia manewru wyprzedzania z lewej strony samochodu B. (...) możliwa była tylko alternatywnie w zależności od wersji przyjętej za wiarygodną.

Sąd pierwszej instancji dokonując analizy zachowania drogowego G. M. i czyniąc ustalenia faktyczne, przyjął w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, zgodnie z wyjaśnieniami oskarżonego, iż tenże podejmując decyzję o skręcie w lewo upewnił się w lusterku wstecznym, czy nic nie nadjeżdża z tyłu i nie widział wówczas żadnego pojazdu oraz zasygnalizował zamiar wykonania tego manewru włączając właściwy kierunkowskaz. Sąd ten powołując się na treść art. 5 & 2 k.p.k. uznał, iż kwestię powyższą należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego i przyjąć, że przed rozpoczęciem manewru skrętu w lewo prawidłowo zasygnalizował jego wykonanie. Ustalenia te nie zostały zakwestionowane przez żadną ze stron procesu, w tym przede wszystkim na niekorzyść oskarżonego.

W opinii uzupełniającej biegły z zakresu ruchu drogowego dokonał ponownego ustalenia prędkości obu uczestniczących w zdarzeniu drogowym pojazdów, przeprowadzając analizę nagrania z monitoringu z odtworzeniem klatkowym zarejestrowanego obrazu i stwierdził, że bezpośrednio przed wypadkiem kierujący samochodem B. (...) jechał z prędkością około 21 km/h - 23,5 km/h, a kierujący motocyklem marki Y. z prędkością 50 - 66,5 km/h. Jednocześnie podał, że jeśli kierujący samochodem oskarżony włączył lewy kierunkowskaz, będąc w odległości co najmniej 10 metrów ( jak deklarował w swoich wyjaśnieniach ) przed miejscem rozpoczęcia skrętu w lewo, to kierujący motocyklem, po podjęciu w porę decyzji o hamowaniu, miałby możliwość zatrzymania swojego jednośladu przed torem ruchu skręcającego w lewo samochodu B. i uniknięcia wypadku.

Opiniujący jednocześnie przyjął, że technika i taktyka jazdy kierującego samochodem marki B. (...) G. M., bez względu na sposób sygnalizowania zamiaru zmiany kierunku jazdy była nieprawidłowa, ponieważ podjął manewr skrętu w lewo bez uprzedniego upewnienia się czy manewr ten nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, co pozostawało w związku przyczynowym z zaistniałym wypadkiem drogowym. To zapatrywanie biegłego podzielił sąd rejonowy wychodząc z błędnego - jak słusznie wskazał skarżący - założenia, że wykonując manewr skrętu w lewo oskarżony sygnalizujący ów manewr, miał obowiązek ustąpić pierwszeństwa wyprzedzającemu go motocyklowi, przez co doprowadził do zderzenia. Odmienne stanowisko w zakresie interpretacji obowiązujących przepisów prawa o ruchu drogowym, dotyczących tożsamej sytuacji drogowej, wielokrotnie prezentowane było w orzecznictwie Sądu Najwyższego, co zostało zauważone w opinii podstawowej biegłego z zakresu ruchu drogowego, aczkolwiek nie podzielone w analizowanym zdarzeniu drogowym. Sąd odwoławczy w tej kwestii przyłącza się do poglądów prezentowanych w skardze apelacyjnej wywiedzionej na korzyść oskarżonego, jako zbieżnych z linią orzeczniczą Sądu Najwyższego ( wyrok SN z dnia 1 grudnia 2005 roku sygn. III KK 151/05, postanowienie SN z dnia 8 stycznia 2013 roku sygn. III KK 109/12, postanowienie SN z dnia 20 lutego 2014 roku sygn. V KK 382/13 ) oraz doktryną ( W. Kotowski, Ustawa - Prawo o ruchu drogowym. Komentarz praktyczny, Warszawa 2004, s.405: R. A. Stefański, Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, Warszawa 2005, s. 215 - 218 i glosa do postanowienia SN 8 stycznia 2013 roku sygn. III KK 109/12, OSP 2013/5/50 ).

Wykonywany przez oskarżonego manewr skrętu w lewo należało zakwalifikować jako zmianę kierunku jazdy w rozumieniu art. 22 ust. 1 prawa o ruchu drogowym. Obowiązki kierującego mającego takowy manewr wykonać przewiduje powołany artykuł w ustępie 1, w ustępie 2 pkt. 2 i w ustępie 5 oraz art. 25 ust. 1 i 3 prawa o ruchu drogowym, wedle których to regulacji kierujący pojazdem może zmienić kierunek jazdy tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności, a ponadto zbliżyć się do osi jezdni oraz zawczasu i wyraźnie sygnalizować kierunkowskazem zamiar zmiany kierunku jazdy. Nie zawierają natomiast obowiązku upewnienia się przez takiego kierującego czy wykonując ten manewr nie spowoduje zajechania drogi innym uczestnikom ruchu za nim jadącym, gdyż ustęp 4 wskazanego artykułu 22 nakładający obowiązek ustąpienia pierwszeństwa, dotyczy wyłącznie zmiany pasa ruchu a nie zmiany kierunku jazdy. Zatem kierujący, który wykonał nałożone na niego obowiązki ma prawo - oczywiście w granicach wynikających z działania zasady ograniczonego zaufania - oczekiwać respektowania przez innych uczestników ruchu drogowego tych obowiązków, które z kolei na nich nałożył ustawodawca w takiej właśnie sytuacji drogowej. Nie ulega wątpliwości, że kierujący pojazdem wykonując manewr skrętu w lewo musi dołożyć większej staranności ( szczególnej ostrożności ) właśnie w związku z tym, że tor jego jazdy potencjalnie przecina się z zasady z torem jazdy innych pojazdów. O odpowiedzialności takiego kierowcy wykonującego skręt w lewo można byłoby mówić wtedy, gdy widział ( lub mógł i powinien widzieć ) pojazd poruszający się w sposób stwarzający zagrożenie lub wręcz uniemożliwiający bezpieczne wykonanie manewru, a mimo to ten manewr w dalszym ciągu realizował. W takiej sytuacji odpowiedzialność ta będzie związana w pierwszej kolejności z naruszeniem zasady ograniczonego zaufania ( art. 4 prawa o ruchu drogowym ). W przedmiotowej sprawie nie zostało wykazane, że oskarżony widział lub mógł i powinien dostrzec nadjeżdżający z tyłu motocykl zanim włączył kierunkowskaz.

Natomiast kierujący tym ostatnim K. R. podejmując manewr wyprzedzania zobowiązany był z mocy prawa ( art. 24 ust. 2 prawa o ruchu drogowym ) zachować nie tylko zwykłą ale nawet kwalifikowaną szczególną ostrożność, zwłaszcza że wyprzedzany samochód poruszał się wolno i sygnalizował zamiar skręcenia w lewo ( art. 24 ust.5 prawa o ruchu drogowym nakładał na niego obowiązek wyprzedzania samochodu z prawej strony ). Ponadto jak już było powiedziane w ślad za opinią biegłego, motocyklista miał możliwość zahamowania i uniknięcia zdarzenia.

Trafnie zatem wywiódł apelant, że skoro oskarżony jechał wolno ( na którą to okoliczność wskazał w zeznaniach sam pokrzywdzony ), patrzył w w lusterka wsteczne celem upewnienia się czy nic za nim nie jedzie , włączył lewy kierunkowskaz ( które to okoliczności podniósł w wyjaśnieniach oskarżony, a sąd rejonowy obdarzył je walorem wiarygodności ), zbliżył się do środka jezdni - to spełnił ustawowe obowiązki zachowując szczególną ostrożność przy wykonywaniu rozważanego manewru.

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty w ocenie sądu odwoławczego uzasadnione było przyjęcie, iż oskarżony G. M. nie naruszył nałożonej na niego w tej sytuacji reguły ostrożności, a co za tym idzie nie sposób obarczać go odpowiedzialnością za spowodowanie wypadku komunikacyjnego, skoro prawidłowo rozpoczął wykonywanie skrętu w lewo. Dlatego należało zmienić zaskarżony wyrok i uniewinnić oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Wniosek

wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu jest zasadny, z przyczyn podanych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok i uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zaskarżonego wyroku zostały przedstawione w pkt. 3. niniejszego opracowania.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Wobec uniewinnienia oskarżonego przesądzono zasadę, że koszty sądowe w sprawie ponosi Skarb Państwa - art. 632 pkt. 2 k.p.k. w zw. z art. 616 & 2 pkt. 1 i 2 k.p.k.

3.

Uznając wniosek obrony za zasadny na podstawie art. 632 a k.p.k. zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego G. M. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego kwotę 840 złotych za postępowanie odwoławcze ( w stawce podstawowej stosownie do unormowania zawartego w & 11 ust.2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U poz.1800 z póź. zmianami).

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym pozostające w związku przyczynowo - skutkowym ze spowodowaniem wypadku komunikacyjnego

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana