Pełny tekst orzeczenia

Niniejszy dokument nie stanowi doręczenia w trybie art. 15 zzs 9 ust. 2 ustawy COVID-19 (Dz.U.2021, poz. 1842)

Sygn. akt I ACa 1432/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Marek Boniecki

Protokolant:

st. sekretarz sądowy Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2021 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa U. N. jako następczyni prawnej powódki H. K.

przeciwko (...) sp. z o.o. w B.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 9 kwietnia 2018 r. sygn. akt I C 1237/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że punktowi I nadaje treść: „ zasądza od (...) sp. z o.o. w B. na rzecz U. N. jako następczyni prawnej powódki H. K. kwotę 243 641,02 zł (dwieście czterdzieści trzy tysiące sześćset czterdzieści jeden złotych dwa grosze) wraz z odsetkami ustawowymi od 1 czerwca 2010 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r.”;

2.  oddala apelację strony pozwanej;

3.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

4.  nakazuje pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 8.677 zł (osiem tysięcy sześćset siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSA Marek Boniecki

Sygn. akt I ACa 1432/21

Uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie

z 29 listopada 2021 r.

Wyrokiem z 9 kwietnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od strony pozwanej (...) sp. z o.o. w B. na rzecz powódki H. K. kwotę 243.641,02 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot: 46.849,02 zł od 4 lipca 2014 r., 196.792 zł od 21 lutego 2017 r. do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd pierwszej instancji ustalił stan faktyczny szczegółowo zaprezentowany
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z którego to uzasadnienia wynika, że:

- powódka jest właścicielką nieruchomości gruntowych położonych w M., gm. L., stanowiących: działkę ewid. nr (...) o powierzchni 0,2331 ha, zabudowaną dwoma budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi i budynkiem gospodarczym, niezabudowaną działkę ewid. nr (...) o powierzchni 0,14 ha;

- 25 maja 2009 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...), zarządzanego przez pozwaną; uchwała weszła w życie 11 lipca 2009 r.;

- zgodnie z uchwałą w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadzono ograniczenia
w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z terenów m.in. w strefie (...) - zakaz lokalizowania i budowy nowych obiektów zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej, zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego, zabudowy mieszkaniowo-usługowej, szpitali, domów opieki społecznej, oraz zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, lokalizacji terenów rekreacyjno-wypoczynkowych poza miastem oraz zakaz zmiany funkcji budynków z niemieszkalnych na mieszkalne;

- nieruchomości powódki zostały objęte w całości strefą (...).

- teren, na którym znajdują się nieruchomości nie posiada obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;

- budynki mieszkalne na nieruchomości powódki posadowione zostały w latach 40. i 70. ubiegłego wieku; zamontowana w nich stolarka okienna i drzwiowa nie spełnia wymagań normowych w zakresie zapewnienia właściwego klimatu akustycznego pomieszczeń; całkowity koszt wymiany stolarki okiennej i drzwiowej w obu budynkach wynosi 46.849,02 zł;

- w związku z obowiązywaniem uchwały Sejmiku Województwa (...) z 25 maja 2009 r. doszło do spadku wartości rynkowej nieruchomości powódki o 196.792 zł;

- pismem z 30 kwietnia 2010 r. powódka wezwała pozwaną spółkę do zapłaty dochodzonej obecnie kwoty; pismo to zapoczątkowało wymianę korespondencji między stronami, której przedmiotem była próba dowodzenia zasadności żądań powódki; ostatecznie pozwana odmówiła wypłaty świadczeń w pismach z 14 grudnia 2010 r., 9 marca 2011 r. oraz 30 marca 2011 r.

W ustalonym przez siebie stanie faktycznym, po dokonaniu analizy zebranego
w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy uznał powództwo za częściowo uzasadnione w świetle przepisów art. 129 ust. 2 i 4 oraz art. 136 ust. 3 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (obecnie t. jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 1973, dalej: p.o.ś.), przyjmując, że:

- wartość nieruchomości powódki uległa zmniejszeniu na skutek sąsiedztwa lotniska emitującego hałas, nie pozwalający dotrzymać standardów jakości środowiska oraz związanych z tym ograniczeń w zakresie korzystania z niej wprowadzonych wyżej opisaną uchwałą;

- nie zasługiwał na uwzględnienie argument pozwanej, zgodnie z którym zwrot kosztów na rewitalizację akustyczną budynku dotyczy jedynie kosztów faktycznie poniesionych oraz pogląd, że odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości działki powinno być pomniejszone
o wzrost wartości budynku na skutek wykonania stosownych prac mających na celu zwiększenie jego izolacyjności akustycznej;

- dopiero od chwili ustalenia odszkodowania można mówić o opóźnieniu się dłużnika
w zapłacie odszkodowania ustalonego według aktualnych cen i w konsekwencji dopiero od tej chwili można zasądzić od niego odsetki za opóźnienie, co spowodowało zasądzenie odsetek od dat doręczenia pozwanej odpisów opinii biegłych.

Wyrok powyższy zaskarżyły apelacjami obie strony.

Pozwana zaskarżyła wyrok ponad kwotę 46.849,02 zł należności głównej zasądzonej
z tytułu kosztów prac niezbędnych dla zapewnienia właściwego klimatu akustycznego
z ustawowymi odsetkami od 9 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty oraz co do kosztów procesu, zarzucając naruszenie: 1) art. 233 §1 k.p.c. w zw. z art. 278 §1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. polegające na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów poprzez błędną ocenę opinii biegłej sądowej M. B. (1) z 24 maja 2017 r., z 27 października 2017 r. oraz ustnych wyjaśnień biegłej złożonych na rozprawie w dniu 26 marca 2018 roku, polegającą na uznaniu, że opinie sporządzone na okoliczność ustalenia wysokości szkody związanej ze spadkiem wartości poszczególnych nieruchomości powodów zostały sporządzone w sposób rzetelny, fachowy i kompletny, a tym samym mogą stanowić podstawę wyrokowania w sprawie, a to w sytuacji, gdy przeczą temu następujące uchybienia, których biegła dopuściła się w przedmiotowej opinii: a) wadliwie określono rodzaj rynku nieruchomości i wadliwie przyjęto w tym zakresie założenia, tj. wadliwie uznano, iż rynkiem właściwym dla wykonania opinii są nieruchomości, które nie mogą zostać samodzielnie zabudowane i zainwestowane; b) błędnie uznano, że ograniczenia w zabudowie dotykające nieruchomość powoda są całkowite, podczas gdy na wycenianej nieruchomości nie można jedynie budować budynków o określonym przeznaczeniu; c) przy wycenie gruntów zbudowanych domami jednorodzinnymi w sposób błędny całkowicie pominięto występowanie cechy „położenie/otoczenie”; d) nie dokonano prawidłowo oględzin nieruchomości w zakresie jej lokalizacji, sąsiedztwa otoczenia, co skutkowało błędnymi założeniami wyjściowymi do procesu wyceny, a w konsekwencji błędnym wynikiem wyceny; e) nie oparto wyceny na bazie nieruchomości położonych w strefach OOU (...) mimo że takie transakcje występowały i mogły/powinny być podstawą obliczeń; f) przyjęto do wyceny - dla różnych stanów nieruchomości - transakcje sprzedaży z niejednorodnych obszarów Gminy L., co skutkowało błędnym wynikiem wyceny z uwagi na znaczne zróżnicowanie cen na terenie tej gminy; g) błędnie określono cechę „otoczenie, uciążliwości” oraz jej wpływ w 32% na wartość rynkową nieruchomości, podczas gdy wpływ lokalizacji oszacowano jedynie na 16,40% - tabela str. 38 opinii; h) przyjęto do wyceny nieruchomości, które nie spełniają kryterium podobieństwa, tj. nie są nieruchomościami podobnymi w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami; i) przyjęto do wyceny niejednorodny obszar rynku; j) przy wycenie nieruchomości dla dwóch stanów (ograniczenia związane z położeniem w strefie OOU oraz bez w/w ograniczenia) wprowadzono cechy nieruchomości wraz z ich opisem w sposób niejednorodny, k) przyjęto błędne założenie, że całkowite ograniczenia w zabudowie charakteryzują działki rolne, a nie działki wąskie (jak w wycenie); l) przyjęto błędne założenie, że cesze „ograniczenia” wycenianej nieruchomości należy przypisać ocenę 1 (najgorszą); m) błędnie przyjęto założenie, że miejscowość M., w której znajduje się wyceniania nieruchomość stanowi obszar niezurbanizowany – co z kolei skutkowało błędnymi ustaleniami faktycznym przyjętymi za podstawę rozstrzygnięcia w zakresie oszacowania wartości nieruchomości powodów i ewentualnego spadku wartości nieruchomości w związku z lokalizacją tej nieruchomości w strefie (...) obszaru ograniczonego użytkowania ustanowionego dla lotniska(...) 2) art. 6 k.c. poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie roszczenia pomimo braku jego udowodnienia przez powoda, zarówno co do zasady, jak i co do wysokości; 3) art. 129 ust. 2 p.o.ś. w związku z § 5 pkt. 2 i pkt. 3 uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 roku poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz przyjęcie, że przepis uchwały wprowadza całkowite ograniczenie zabudowy i korzystania z nieruchomości położonych w strefie (...) obszaru ograniczonego użytkowania, podczas gdy cyt. uchwała w strefie (...) ustanawia zakaz lokalizowania i budowy nowych obiektów zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej, zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego, zabudowy mieszkaniowo-usługowej, szpitali, domów opieki oraz zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, lokalizacji terenów rekreacyjno-wypoczynkowych poza miastem oraz zakaz zmiany funkcji budynków z niemieszkalnych na mieszkalne; uchwała natomiast nie wprowadza ograniczeń co do jakiejkolwiek zabudowy, bądź gospodarczego wykorzystania nieruchomości; tym samym gospodarcze wykorzystanie nieruchomości powoda jest możliwe co winno znaleźć przełożenie na sposób wykonania przez biegłą M. B. (1) opinii w sprawie i wpłynąć na zmniejszenie ustalonego przez nią spadku wartości nieruchomości; 4) art. 455 k.c. w zw. z art. 481 §1 k.c. w zw. z art. 363 §2 k.c. poprzez ich błędną interpretację polegającą na uznaniu, że jeżeli wysokość szkody za utratę wartości została ustalona wg cen z daty wyrokowania, tj. z 9 kwietnia 2018 roku, to tak ustalona wysokość szkody z obu tytułów nie rekompensuje powodowi także ewentualnej szkody z tytułu opóźnienia w zapłacie świadczenia pieniężnego i konieczne jest zasądzenie odsetek nie od dnia wyrokowania lecz od dat wcześniejszych, tj. od dnia doręczenia pozwanej opinii biegłych sądowych powołanych w sprawie, podczas gdy prawidłowo winno zostać uznane, iż jeżeli wysokość szkody została ustalona odpowiednio wg cen z 9 kwietnia 2018 roku, to tak ustalona wysokość szkody rekompensuje powodowi w całości także ewentualną szkodę z tytułu opóźnienia w zapłacie świadczenia pieniężnego na dzień wyrokowania; tym samym niezasadne jest zasądzanie na rzecz powoda przez Sąd I instancji jakichkolwiek odsetek za opóźnienie w zapłacie za okres sprzed dnia wyrokowania, zaś powyższe doprowadziło do wadliwego zastosowania przez Sąd I instancji przepisu art. 455 k.c.; 5) art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 p.o.ś. w zw. z art. 361 k.c. poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz przyjęcie, że szkoda z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości powoda oraz szkoda z tytułu rewitalizacji akustycznej powoda, pozostają bez wzajemnego na siebie wpływu, gdy tymczasem roszczenia te są powiązane ze sobą, wskutek czego doszło w niniejszej sprawie do podwójnego (dwukrotnego) rekompensowania uszczerbku majątkowego na rzecz powoda z tytułu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego budynku, a przez to naruszenia zasady prawa cywilnego compensatio lucri cum damno obowiązującej przy miarkowaniu odszkodowania, w myśl której wszelkie korzyści o jakie poszkodowana ewentualnie wzbogaci się w następstwie zdarzenia powodującego szkodę, należy zaliczyć na poczet odszkodowań,

W konkluzji pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 46.849,02 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia od 9 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty.

Powódka zaskarżyła wyrok w części oddalającej powództwo o zasądzenie odsetek od dnia wezwania do zapłaty, zarzucając naruszenie prawa materialnego art. 481 §1 k.c. w zw.
z art. 455 k.c. i w zw. z art. 363 §2 k.c. - poprzez ich błędną wykładnię, co polegało na uznaniu, iż opóźnienie dłużnika (tu: strony pozwanej) w zapłacie odszkodowania należy przyjmować dopiero od dnia następującego po doręczeniu stronom wydanych w sprawie opinii, w konsekwencji zasądzenie odsetek ustawowych od pretensji głównej od dnia 4.07.2014 r. (w zakresie rewitalizacji akustycznej) oraz od dnia 21.02.2017 r. (w zakresie utraty wartości nieruchomości), a nie od dnia następnego po dniu wyznaczonym przez powódkę stronie pozwanej do zapłaty w przedprocesowym wezwaniu, tj. od 1 czerwca 2010 roku do dnia zapłaty.

Skarżąca wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 243.641,02 zł z odsetkami ustawowymi od 1 czerwca 2010 roku do 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty.

Po wniesieniu apelacji w dniu 2 października 2021 r. zmarła powódka H. K.. Jej wyłączną następczynią prawną, która wstąpiła do udziału w sprawie, jest córka U. N. (dowód: odpis skrócony aktu zgonu – k. 732, akt poświadczenia dziedziczenia – k. 733).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy prawidłowo, z poszanowaniem reguł wyrażonych w przepisie art. 233 §1 k.p.c. ustalił stan faktyczny sprawy, co sprawiło, że Sąd Apelacyjny przyjął go za własny.

Jedyną okolicznością sporną w zakresie ustaleń faktycznych okazał się wymiar spadku wartości nieruchomości powódki. Zdaniem pozwanej Sąd pierwszej instancji naruszył art. 233 §1 k.p.c., dokonując nieprawidłowej oceny opinii biegłej rzeczoznawcy M. B. (1). Tożsamej treści zarzuty pozwana podnosiła już przed Sądem Okręgowym. Biegła udzieliła na nie wyczerpującej odpowiedzi zarówno na piśmie (k. 578-581), jak i podczas rozprawy w dniu 26 marca 2018 r. Argumenty strony pozwanej skierowane przeciwko opinii dotyczyły metodyki jej sporządzenia, zastosowanych kryteriów oceny, nieruchomości przyjętych do porównania. Biegła wyjaśniła, dlaczego dokonany przez nią dobór nieruchomości do porównania był właściwy, z jakich powodów określonym cechom (otoczenie, uciążliwości, ograniczenia) przydała taką, a nie inną wartość. Przypomnieć w tym miejscu trzeba, że dobór do porównania nieruchomości o takich samych lub prawie takich samych cechach jest praktycznie niemożliwy, co zresztą przewidział ustawodawca, wprowadzając instrument w postaci współczynników korygujących. Wywodów swoich skarżąca nie wsparła żadnym fachowym opracowaniem, np. prywatną opinią rzeczoznawcy, a zatem mają one charakter wyłącznie polemiczny. Nie zawnioskowała także o ocenę prawidłowości sporządzenia operatu szacunkowego na zasadach określonych w art. 157 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 1899 ze zm., dalej: u.g.n.). Zarzut braku należytych oględzin nieruchomości także nie mógł podważyć mocy dowodowej opinii M. B. (1). Zdaniem skarżącej biegła na skutek tego uchybienia w nienależytym stopniu uwzględniła sąsiedztwo nieruchomości, w którym rozwija się budownictwo produkcyjno-usługowe. Biegła wyjaśniła na rozprawie w dniu 26 marca 2018 r., że stwierdzenie o braku takiej zabudowy dotyczyło bezpośredniego sąsiedztwa, a wskazywane w zarzutach obiekty położone są jedynie w tej samej miejscowości. Kwestie istniejących ograniczeń czy ich braku zostały zresztą podniesione przy okazji zarzutu materialnoprawnego, o czym niżej.

Przypomnieć należy, że opinia biegłego podlega ocenie - przy zastosowaniu art. 233 §1 k.p.c. - na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki
i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4, poz. 64). Sąd odwoławczy w okolicznościach badanej sprawy nie miał wystarczających podstaw do poddania w wątpliwość oceny opinii biegłej dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, tym bardziej, że w apelacji nie zażądano w trybie art. 380 k.p.c. weryfikacji postanowienia tego Sądu o oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, co do którego zresztą nie zgłoszono zastrzeżenia do protokołu na podst. art. 162 k.p.c., pomijając w tym miejscu przeszkodę wynikającą z art. 157 ust. 2 u.g.n. Sąd Apelacyjny dostrzegł oczywiście , że w sporządzonej wcześniej opinii biegłego rzeczoznawcy A. W., spadek wartości nieruchomości powódki został oszacowany na znacznie niższym poziomie, niemniej opinia ta została skutecznie zakwestionowana przez powódkę, albowiem nie uwzględniała ona w odpowiednim zakresie charakteru zabudowy nieruchomości, możliwości jej podziału oraz ograniczeń w zabudowie na skutek położenia w strefie (...).

Odnośnie do zarzutu obrazy art. 6 k.c., na wstępie zauważyć należy, że sformułowany on został w sposób nieprawidłowy. Sąd może bowiem naruszyć omawiany przepis (bez nawiązania do innej normy materialnoprawnej) jedynie wówczas, gdy nieprawidłowo rozłoży ciężar dowodu, co w rozpoznawanej sprawie nie miało miejsca ani nawet nie było zarzucane. Niezależnie od powyższego zarzut nieudowodnienia szkody co do zasady i wysokości, wobec fiaska podważenia mocy dowodowej opinii biegłej, nie mógł osiągnąć zamierzonego skutku.

Sąd Okręgowy nie naruszył także prawa materialnego, w szczególności w postaci przepisów wskazanych w wywiedzionym środku odwoławczym. Zarzucając obrazę art. 129 ust. 2 u.p.o.ś., skarżąca wydaje się nie dostrzegać ugruntowanego już w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych poglądu, zgodnie z którym ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości znajdującej się w obszarze ograniczonego użytkowania (OOU), jest związane przede wszystkim z utratą uprawnień właściciela, który nie może poprzez akcję prawną domagać się zaniechania immisji związanych z uciążliwą lokalizacją lotniska (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2020 r., I CSK 11/20). Określone ograniczenia w zabudowie mogą wpływać, nie na zmniejszenie szkody, a jej zwiększenie. Nie ma też racji pozwana, podnosząc, że Sąd Okręgowy przyjął całkowity zakaz zabudowy na nieruchomości powódki, albowiem co innego wynika z treści uzasadnienia (k. 610 v.). Argumentacja skarżącej pomija także całkowicie fakt, że nieruchomość powódki wykorzystywana jest na cele mieszkaniowe, a nie usługowe.

Prawidłowo przyjął również Sąd Okręgowy, że szkoda z tytułu spadku wartości nieruchomości i z tytułu zwrotu nakładów pozostają bez wzajemnego wpływu na siebie. Wniosek taki płynie z zestawienia treści art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 p.o.ś. Drugi
z powoływanych przepisów wyraźnie wskazuje, że w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki. Podkreślenia wymaga, że zmniejszenie wartości nieruchomości nie wyczerpuje szkody wskazanej w art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zatem użycie wyrażenia „także” w art. 136 ust. 3 p.o.ś. oznacza, że obniżenie wartości nieruchomości oraz koszty poniesione w celu wypełnienia wymagań akustycznych to dwa niezależne od siebie składniki szkody.

Apelacja powódki okazała się natomiast uzasadniona w całości.

Przede wszystkim zasądzenie odszkodowania za szkodę określoną w art. 129 ust. 2
w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś. według cen z dnia jego ustalenia nie wyłącza przyznania odsetek za opóźnienie od dnia powstania stanu opóźnienia. Wyroki odszkodowawcze nie mają charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny, wobec czego nie ma szczególnych argumentów przemawiających za traktowaniem dnia wydania wyroku jako daty co do zasady traktowanej jako stanowiąca o wymagalności roszczenia odszkodowawczego. Przeciwnie, analizę należy rozpocząć od oznaczenia terminu, w jakim dłużnik powinien wykonać swój obowiązek po wezwaniu go do jego spełnienia. Świadczenie należy spełnić niezwłocznie, to znaczy w terminie uwzględniającym czas potrzebny w normalnym biegu starannie wykonywanych czynności na zweryfikowanie zasadności żądania zawartego w wezwaniu
i jego pilną realizację. Termin ten zależy więc od rodzaju świadczenia i niezbędnych czynności, jakie są konieczne do oceny jego zasadności i wykonania. W wypadku, kiedy przedmiotem sporu jest świadczenie odszkodowawcze dochodzone na podstawie art. 129 ust. 2 i 4 oraz art. 136 ust. 1 i 3 p.o.ś., zasadą pozostaje, że termin płatności świadczenia - w zakresie kwot w nim żądanych i uznanych ostatecznie za uzasadnione - wyznacza ocenione w powyższy sposób wezwanie dłużnika do zapłaty, które powinno precyzować rodzaj szkody, jej źródło i wysokość żądanego odszkodowania. W tym wypadku specyficzne są okoliczności powstania tego rodzaju roszczeń; nie mają one charakteru losowego, zaskakującego dla dłużnika, lecz powstają jako ustawowa konsekwencja ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w szczegółowo określonym przepisami trybie. W ramach postępowania poprzedzającego wprowadzenie obszaru przeprowadzane są m.in. oceny wpływu obiektu (w tym wypadku lotniska) na środowisko, określane strefy intensywności tego oddziaływania, ustalane są konieczne ograniczenia obowiązujące w strefie i wymagania techniczne, wprowadzane następnie do postanowień uchwały tworzącej obszar. Dłużnik orientuje się więc nawet przed wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, że - skoro oddziałuje na środowisko w sposób uniemożliwiający dotrzymanie standardów jakości środowiska poza terenem obiektu - tego rodzaju roszczenia odszkodowawcze będą do niego kierowane niezwłocznie po stworzeniu obszaru i czego będą dotyczyły, zna zakres wprowadzonych ograniczeń, specyfikę zabudowy, która znajduje się w jego sąsiedztwie. Są to okoliczności umożliwiające szybszą ocenę, czy konkretne roszczenie jest uzasadnione i w jakich szacunkowych rozmiarach (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 8.11.2019 r., III CZP 32/19, OSNC 2020, nr 10, poz. 81).

W rozpoznawanej sprawie powódka wzywając pozwaną do zapłaty pismem z 30 kwietnia 2010 r. precyzyjnie określiła wysokość odszkodowania, zarówno związanego
z rewitalizacją akustyczną, jak i obniżeniem wartości nieruchomości, a nadto wskazała, jakimi kryteriami kierowała się przy swoim szacunku. Pozwana z kolei, dysponując niewątpliwie znacznymi możliwościami tak finansowymi, jak i organizacyjnymi, nie uczyniła ze swej strony nic, aby zweryfikować wartości podane przez powódkę.

Dodatkowo zauważyć należy, że zarówno biegły A. W. (k. 409), jak
i biegła M. B. (1) (k. 504, 519) wskazali na nieistotność statystyczną trendu czasowego w relewantnym okresie (2012-2015, 2010-2017), co oznacza, że wartość nieruchomości nie uległa w istocie zmianie w stosunku do tej wskazanej w wezwaniu do zapłaty.

W tych okolicznościach rację należało przyznać stronie powodowej, że jej roszczenie stało się wymagalne z chwilą doręczenia pozwanej wezwania do zapłaty (art. 455 k.c.). Z uwagi na rozmiar działalności gospodarczej pozwanej spółki i jej potencjał ekonomiczno-finansowy, nie może budzić wątpliwości, że była ona w stanie zaspokoić powódkę w wyznaczonym
w wezwaniu terminie.

Z tych samych przyczyn nie mógł się ostać podniesiony w apelacji pozwanej zarzut naruszenia art. 455 k.c. w zw. z art. 481 §1 k.c. w zw. z art. 363 §2 k.c.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 §1 k.p.c. orzekł jak w sentencji. Z uwagi na zakres zmiany zaskarżonego wyroku korekta orzeczenia o kosztach procesu była zbędna.

Za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, które po stronie powódki ograniczyły się do wynagrodzenia adwokata przyjęto art. 98 §1 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. oraz §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

Na stronę pozwaną jako przegrywającą nałożono również obowiązek pokrycia nieuiszczonej przez powódkę opłaty od jej apelacji, na podst. art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 2257).

SSA Marek Boniecki