Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 października 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił E. R. kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 72 466,57 zł. Wyliczony wskaźnik podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 76,50 %. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął : podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 933,98 zł ( pomnożono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 76,50 % przez kwotę bazową tj. 1 220,89 zł); okresy składkowe (9 lat , 4 miesiące i 25 dni tj. 112 miesięcy) , okresy nieskładkowe ( 0 miesięcy i 29 dni) ; okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (5 lat , 2 miesiące i 26 dni) – łącznie 5 lat , 3 miesiące i 25 dni; współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wysokości 58,25 % ; średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat tj. 209 miesięcy ( komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn). Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że nie uwzględnił wnioskodawczyni następujących okresów: od 18 lipca 1993 r. do 2 stycznia 1994 r. , od 20 stycznia 1998 r. do 20 kwietnia 1998 r., gdyż w okresach tych E. R. była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku ( nie podlegała ubezpieczeniu) , a także nie uwzględnił wnioskodawczyni dochodów za 1994 r. w kwocie 59 711 000,00 zł , ponieważ dochód został podany łącznie za okres rozliczeń imiennych i bezimiennych.

/decyzja k.102 - 105 plik I ZUS/

W dniu 25 października 2021 r. E. R. złożyła odwołanie od ww. decyzji wskazując ,że Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając zaskarżoną decyzję bezzasadnie nie uwzględnił jej zarobków z 1994 r. udokumentowanych na druku Rp – 7, wystawionym przez (...) sp. z o.o.

/odwołanie k.3/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. W treści odpowiedzi wskazał ,że do obliczenia wysokości wynagrodzenia wnioskodawczyni za 1994 r. przyjęto kwotę w wysokości 22 751 700,00 zł ( z poświadczenia za okres od 3 stycznia 1994 r. do 31 maja 1994 r.) oraz minimalne wynagrodzenie za okres od 1 czerwca 1994 r. do 31 grudnia 1994 r. w kwocie 15 850 000,00 zł. Łącznie za 1994 r. przyjęto dochód w wysokości 38 601 700,00 zł.

/odpowiedź na odwołanie k.4 – 4 odwrót/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni E. R. urodziła się (...)

/okoliczność bezsporna/

Zaskarżoną decyzją z dnia 5 października 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił E. R. kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 72 466,57 zł.

/decyzja k.102 - 105 plik I ZUS/

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenia ubezpieczonej w następującej wysokości:

- za rok 1984 – 231 355,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 202 056,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 114,50 %,

- za rok 1985 – 158 004,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 240 060,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 87,76 %,

- za rok 1987 – 54 233,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 350 208,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 46,46 %,

- za rok 1988 – 29 520,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 637 080,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 55,60 %,

- za rok 1989 – 747 300,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 2 481 096,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 32,86 %,

- za rok 1991 – 3 999 810,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21 240 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 56,49 %,

- za rok 1994 – 38 601 700,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 60,38 %,

- za rok 1995 – 8 131,80 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8 431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 96,45 %,

- za rok 1996 – 12 002,20 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10 476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 114,57 %,

- za rok 1997 – 12 727,35 zł , co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 99,88 %,

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 76,50 %.

/obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k.106 - 107 plik I akt ZUS/

W okresie od 3 stycznia 1994 r. do 31 grudnia 1997 r. E. R. zatrudniona była w (...) sp. z o.o. , gdzie wykonywała obowiązki pracownicze specjalisty ds. handlowych. Wysokość wnioskodawczyni w poszczególnych latach przedstawiała się następująco:

- 1994 – 59 711 000,00 zł

- 1995 – 8 131,80 zł

- 1996 – 12 002,00 zł

- 1997 – 12 727,35 zł

/świadectwo pracy k.17 plik I akt ZUS , zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 30 listopada 2001 r. k.21 – 21 odwrót plik I akt ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS , w szczególności na podstawie zachowanej dokumentacji pracowniczej pochodzącej ze spornego okresu zatrudnienia wnioskodawczyni w (...) sp. z o.o. W ocenie Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do zakwestionowania przedstawionego przez wnioskodawczynię zaświadczenia o wysokości zarobków jakie osiągała u ww. pracodawcy. Podnoszona przez organ rentowy argumentacja ,że nie ma podstaw do przyjęcia osiągniętej przez wnioskodawczynię w 1994 r. kwoty wynagrodzenia w wysokości 59 711 000,00 zł , z uwagi na fakt ,że wynagrodzenie wnioskodawczyni zostało podane łącznie za okres rozliczeń imiennych i bezimiennych , nie może zasługiwać na akceptację. Z całą bowiem pewnością wnioskodawczyni , która przedstawiła prawidłowy dokument o wysokości osiągniętego wynagrodzenia , nie może ponosić z tego tytułu jakichkolwiek negatywnych konsekwencji. Nawet zaś gdyby hipotetycznie przyjąć ,że wynagrodzenie wnioskodawczyni za 1994 r. zostało podane łącznie za okres rozliczeń imiennych i bezimiennych , to dokładne ustalenie w tym zakresie z całą pewnością winno spoczywać na organie rentowym , a nie sprowadzać się jedynie do arbitralnego stwierdzenia o braku możliwości uwzględnienia tak określonego wynagrodzenia. Co więcej , stanowisko zaprezentowane przez organ rentowy w kwestii rozliczeń imiennych i bezimiennych nie znajduje należytego umocowania w obowiązujących przepisach prawa.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni jest uzasadnione.

Wnioskodawczyni E. R. urodziła się (...) , a zatem jej emerytura musiała zostać ustalona w oparciu zasady określone w art.26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U z 2021 r. , poz.291)

W myśl wskazanego artykułu emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 (podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art.24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art.173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art.40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust.1a i 1b oraz art.185) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust.5 i art.183.

Istota niniejszego postępowania sprowadziła się zatem do rozstrzygnięcia , czy możliwym jest przyjęcie innych wartości wynagrodzenia przy wyliczaniu kapitału początkowego wnioskodawczyni. Nie ulegało bowiem wątpliwości, że wartość kapitału początkowego ubezpieczonej przekłada się bezpośrednio na wysokość świadczenia emerytalnego.

Zgodnie z treścią art.173 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1. okresy składkowe, o których mowa w art.6,

2. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

3. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust.3 art.174 ww. ustawy, ustala się na zasadach określonych w art. 5, 16, 17 ust.1 i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 roku.

Stosownie zaś do treści art.174 ust.3b jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Zgodnie z treścią §21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja §21 ust.1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku §20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93).

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe ponad wszelką wątpliwość wykazało , że wnioskodawczyni podczas zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w 1994 r. osiągnęła wyższe wynagrodzenie niż przyjmowane dotychczas przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynagrodzenie w kwocie minimalnej . Przedstawiona dokumentacja osobowa ze wskazany okres nie pozostawia jakichkolwiek wątpliwości , co do faktycznego wynagrodzenia wnioskodawczyni jakie osiągnęła w 1994 r. W tym miejscu Sąd pragnie wskazać ,że do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru. W ocenie Sądu przedstawione dowody pozwoliły ponad wszelką wątpliwość ustalić wysokość wynagrodzenia osiąganego przez ubezpieczoną w okresie jej zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w 1994 r. Nie ulega przy tym wątpliwości ,że wyższa kwota wynagrodzenia wnioskodawczyni z 1994 r. tj. 59 711 000,00 zł , zamiast dotychczas przyjmowanej przez organ rentowy kwoty w wysokości 38 601 700,00 zł , przełoży się na wysokość kapitału początkowego , a w konsekwencji na wysokość świadczenia emerytalnego należnego wnioskodawczyni.

Wobec powyższego Sąd , na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem

doręczyć ZUS wypożyczając akta rentowe.

S.B.