Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 października 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił K. B. wypłaty świadczenia niezrealizowanego po zmarłej w dniu 1 listopada 2020 r. H. K.. W uzasadnieniu wskazano, że brak było podstaw do wypłaty niezrealizowanego świadczenia , ponieważ wnioskodawczyni nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego ze zmarłą , a poza tym nie pozostaje w kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłej , jak również H. K. nie pozostawała na jej utrzymaniu.

/ decyzja k.37 akt ZUS/

W dniu 19 listopada 2021 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie K. B. od ww. decyzji , w którym wniosła o jej zmianę i wypłatę niezrealizowanych świadczeń po zmarłej babci H. K.. W treści odwołania podkreśliła , że od kilku lat opiekowała się schorowaną babcią , a w czasie jej pobytu w szpitalu , co miało miejsce w ostatnich miesiącach jej życia , regularnie opłacała rachunki za mieszkanie. Pobyt H. K. w szpitalu spowodował zaś ,że nie pobrała ona świadczeń emerytalnych za wrzesień , październik oraz listopad 2020 r. ( H. K. nie posiadała konta bankowego).

/odwołanie k.3 – 4/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.3 – 4/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny :

H. K. urodziła się (...) , a zmarła w dniu 1 listopada 2020 r. W chwili śmierci nie pozostawała w związku małżeńskim. H. K. w chwili śmierci posiadała prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu R. K. ( wysokość świadczenia wynosiła 1 919,12 zł).

/okoliczności bezsporne/

Wnioskodawczyni K. B. jest wnuczką H. K.. W dniu 11 października 2021 r. K. B. złożyła wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłej.

/okoliczność bezsporna , wniosek k.29 – 30 odwrót akt ZUS/

Wnioskodawczyni K. B. od kilku lat , a w szczególności w ostatnich 6 miesiącach życia H. K. , stale opiekowała się babcią m.in. robiła zakupy , opłacała rachunki , zawoziła do lekarza. Z uwagi na podeszły wiek oraz demencję starczą , H. K. właściwie nie opuszczała domu (poruszała się przy balkoniku) , jak również nie była w stanie kontrolować terminowości dokonywania opłat. Pomimo faktu , że H. K. otrzymywała co miesiąc rentę ,, do ręki”, to jednak z środków tych nie pokrywała kosztów swojego utrzymania (środki te prawdopodobnie ukrywała). Wnioskodawczyni z własnych środków zgromadzonych na rachunku bankowym m.in. kupowała dla babci żywność , czy też spłacała raty zaciągniętego przez H. K. kredytu ( za aparat słuchowy) , bądź innych zobowiązań ( m.in. zaległości w opłacie za wodę) , czy też rachunków za czynsz. K. B. na utrzymanie babci przeznaczała miesięcznie kwotę około 1 200,00 zł. Począwszy od dnia 19 września 2020 r. do dnia śmierci , H. K. przebywała w szpitalu ( nie pobrała świadczeń rentowych za wrzesień oraz październik 2020 r.). K. B. zarabia miesięcznie około 10 tys. zł.

/zeznania wnioskodawczyni min.00:04:16 – 00:09:55 rozprawy z dnia 23 lutego 2022 r. , płyta CD k.40 , dokumentacja k.5 – 18/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumentację zawartą w aktach ZUS oraz aktach sprawy , a także w oparciu o zeznania wnioskodawczyni , które znalazły potwierdzenie w złożonej dokumentacji.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z jednoznacznym brzmieniem art. 922 § 2 k.c. - nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są spadkobiercami. Zatem do spadku należą cywilnoprawne prawa i obowiązki zmarłego o charakterze majątkowym, w tym ekspektatywa wierzytelności - jako prawo majątkowe, a niemajątkowe prawa i obowiązki wygasają z chwilą śmierci ich podmiotu i na nikogo przejść nie mogą. Za jednolicie ugruntowany w judykaturze uznać należy pogląd, że do spadku nie należą prawa do świadczeń powtarzających się z zakresu ubezpieczeń społecznych i zabezpieczenia emerytalnego. Zatem emerytury i renty, jako prawa zmarłego ściśle związane z jego osobą, nie są przedmiotem dziedziczenia (por. uzasadnienie wyroku TK z dnia 12 listopada 2001 r. P. 2/2001 OTK ZU 2001/8 poz. 249, uchwałę składu siedmiu sędziów SN z dnia 26 lutego 1965 r. wpisaną do księgi zasad prawnych III PO 22/64 OSNCP 1965/7-8 poz. 107, uchwałę składu siedmiu sędziów SN z dnia 19 grudnia 1968 r., również wpisaną do księgi zasad prawnych, III PZP 59/68 OSNCP 1969/5 poz. 84).

Roszczenia o emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych mogą być jednak dochodzone według regulacji wyjątkowej, zawartej w art. 136 ustawy z dnia z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r., poz.291) Zgodnie z brzmieniem art.136 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

Hipoteza wskazanej normy ma szeroki zakres, obejmując nią wszystkie przypadki niezrealizowania świadczenia w okresie między wystąpieniem z wnioskiem o emeryturę lub rentę a śmiercią uprawnionego, czyli zarówno te, gdy zgon nastąpił w trakcie postępowania o przyznanie świadczenia, jak i te, gdy dotknął on osobę już mającą ustalone decyzją organu rentowego lub wyrokiem sądowym prawo do emerytury (renty).

Zatem niezrealizowane świadczenie emerytalne lub rentowe w rozumieniu zacytowanego przepisu to takie świadczenie, do którego prawo zostało już ustalone lub co najmniej osoba uprawniona wystąpiła o nie jeszcze za życia, ale nie zostało ono jej wypłacone, niezależnie od przyczyn opóźnienia w wypłacie świadczenia. A contrario świadczenie zrealizowane to takie świadczenie, które dotarło do rąk osoby uprawnionej albo zostało przekazane na konto bankowe wskazane przez uprawnionego. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt III AUa 386/13, LEX nr LEX nr 1428144).

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia , czy K. B. przysługuje prawo do wypłaty świadczenia H. K. jako świadczenia niezrealizowanego.

Zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy wskazuje jednoznacznie ,że wnioskodawczyni sprawowała stałą opiekę nad swoją babcią H. K., co z kolei sprowadzało się m.in. do robienia zakupów , opłacania rachunków , czy też zawożenia babci do lekarza. Wprawdzie H. K. pobierała własne świadczenie rentowe , to jednak , z uwagi choćby na stan zdrowia oraz jej podeszły wiek, nie sposób przyjąć , że przeznaczała te środki na własne utrzymanie (środki te prawdopodobnie ukrywała). Nie ulega również wątpliwości ,że wnioskodawczyni była emocjonalnie związana z babcią , a tym samym nie może dziwić ,że nie tylko opiekowała się nią , ale też ponosiła koszty związane z egzystencją babci. Z własnych środków pokrywała opłaty za czynsz , czy też spłacała raty kredytu. Co więcej , od dnia 19 września 2020 r. do dnia śmierci , H. K. przebywała w szpitalu i nie pobrała świadczeń rentowych za wrzesień oraz październik 2020 r. , a tym samym uzasadnione jest twierdzenie , że cały ciężar jej utrzymania spoczywał wówczas właśnie na wnioskodawczyni.

Mając za uwadze wszystkie przytoczone wyżej okoliczności niniejszej sprawy oraz treść powołanych przepisów, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć

ZUS wypożyczając akta rentowe

S.B.