Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 414/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 stycznia 2021 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wysokość emerytury A. W. od dnia 22 lutego 2014 r. to jest od dnia przyznania prawa do emerytury. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że podstawa obliczenia emerytury nie podlegała pomniejszeniu o kwoty pobranych wcześniejszych emerytur, a wysokość emerytury obliczona została od podstawy obliczenia niepomniejszonej o kwoty pobranych wcześniejszych emerytur. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że podstawa obliczenia emerytury wyniosła 443.811,42 zł (57.570,- zł + 386.241,42 zł). Wysokość emerytury 22 lutego 2014 r. wyniosła 1.759,06 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że przy ustalaniu wysokość emerytury uwzględnił wszystkie zmiany w wysokości świadczenia, jakie miały miejsce od dnia jej przyznania do dnia 31 grudnia 2020 r., w tym zmiany wynikające z waloryzacji, jakimi emerytura była objęta oraz zmiany wynikające z załatwienia zgłaszanych wniosków. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że wysokość emerytury od 1 stycznia 2021 r. wyniosła 2.173,94 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż emerytura jest nadal świadczeniem mniej korzystnym od dotychczas pobieranej emerytury wcześniejszej przyznanej decyzją z dnia 23 października 2008 roku wobec czego nadal będzie wypłacana emerytura wcześniejsza (decyzja k.127 akt ZUS).

Wnioskodawczyni odwołała się od powyższej decyzji, podnosząc, iż jest ona niezgodna prawem i Konstytucją (odwołanie k.3).

W dniu 24 lutego 2021 roku wnioskodawczyni złożyła jeszcze jedno odwołanie, w treści którego nawiązała do wydanej decyzji z 12 I 2021 roku, również podnosząc, iż decyzja jest niezgodna z Konstytucją. Wskazała także, iż gdyby ZUS poinformował ją o tym, że będzie miała pomniejszoną emeryturę, kiedy wystąpiła o nią w 2014 roku to wycofałaby wniosek (odwołanie k.3 akt VIII U 847/21).

W odpowiedzi na odwołania pełnomocnik organu rentowego wniósł o ich oddalenie, przytaczając argumentację z decyzji (odpowiedź na odwołanie k.4 i k.5-6 akt VIII U 847/21).

Postanowieniem z dnia 15 kwietnia 2021 roku sprawa o sygnaturze akt VIII U 847/21 została połączona do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawa VIII U 414/21 (postanowienie k.11 akt VIII U 847/21).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. W. urodziła się (...) (okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia 23 października 2008 roku, znak E (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał wnioskodawczyni prawo wcześniejszej emerytury od dnia 22 października 2008 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił przeciętną podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych od I 1988 roku do XII 1997 roku oraz 29 lat i 11 miesięcy okresów składkowych (395 miesięcy) oraz 5 lat i 1 miesiąc okresów nieskładkowych (61 miesięcy) (decyzja k.111 akt ZUS).

Kolejnymi decyzjami Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeliczał wnioskodawczyni powyższe świadczenie, a nadto kwota należnej wnioskodawczyni emerytury podlegała corocznej waloryzacji (okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia 28 marca 2014 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dnia 22 lutego 2014 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej. Do obliczenia emerytury przyjęto: kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 57.570,- zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 386.241,42 zł, sumę kwot pobranych emerytur w wysokości 101.712,74 zł, średnie dalsze trwanie życia tj. 252,30 miesięcy. Wyliczona emerytura wyniosła 1.355,92 zł [(57.570 + 386.241,42) – 101.712,74] / 252,30. Tak wyliczona emerytura została zawieszona, ponieważ okazała się świadczeniem mniej korzystnym w stosunku do już wypłacanej wnioskodawczyni emerytury ustalonej decyzją z dnia 23 października 2008 roku (decyzja k.21 – 22 plik I akt ZUS).

Wysokość wcześniejszej emerytury wypłacanej odwołującej wynosi na dzień 1 stycznia 2021 roku 2.350,61 zł (okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na mocy art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz. U z 2021 r. , poz. 291) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

Stosownie zaś do treści art.194 i ww ustawy, do ustalenia podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ubezpieczonego urodzonego w (...) r., nie stosuje się przepisu art. 25 ust. 1b, jeżeli wniosek o przyznanie tej emerytury zgłosi w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 1222), pod warunkiem że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego ma ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r.

Zgodnie zaś z treścią art. 194 j ww. ustawy:

1. Kwotę emerytury przyznanej na podstawie art. 24 ubezpieczonemu urodzonemu w (...) r., który wcześniej pobierał emeryturę wymienioną w art. 25 ust. 1b na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r., ustala się ponownie od podstawy ustalonej z zastosowaniem art. 194i.

2. Przeliczeniu podlega podstawa obliczenia emerytury przyjęta w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury.

3. Do ustalenia nowej kwoty emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia przyjęte w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury, a następnie uwzględnia się kolejne zmiany wysokości świadczenia.

4. Emerytura w ponownie ustalonej wysokości przysługuje od dnia, od którego podjęto wypłatę emerytury przyznanej na podstawie art. 24, a w przypadku gdy prawo do tej emerytury było zawieszone - od dnia, od którego mogłaby być podjęta jej wypłata.

5. Jeżeli ponownie ustalona wysokość emerytury przyznanej na podstawie art. 24 jest wyższa od wypłacanej dotychczas, emerytowi wypłaca się wyrównanie. Kwotę wyrównania stanowi różnica między sumą kwot emerytur, jakie przysługiwałyby w okresie od dnia, o którym mowa w ust. 4, do dnia wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, z uwzględnieniem ich waloryzacji, a sumą kwot wypłaconych w tym okresie.

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni kwestionowała wysokość emerytury obliczonej jej skarżoną decyzją, wskazując że organ rentowy dokonał błędnych obliczeń.

W dniu 10 lipca 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 1222), dalej ustawa zmieniająca. Dostosowała ona przepisy do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r., wprowadzając możliwość obliczenia wysokości emerytury powszechnej bez pomniejszania podstawy jej obliczenia.

Zaskarżoną decyzją ponownie ustalono wysokość emerytury wnioskodawczyni od 22 lutego 2014 roku z poszanowaniem wskazanych zasad, czyli bez pomniejszenia podstawy emerytury o sumę kwot pobranych emerytur. Tak obliczone świadczenie okazało się świadczeniem mniej korzystnym od wypłaceni emerytury wcześniejszej.

Wnioskodawczyni w odwołaniu wywiodła jednak, że organ rentowy dokonał niewłaściwych obliczeń, a nadto zastosował niewłaściwy wskaźnik średniego trwania życia, gdyż w jej ocenie, powinien zastosować wskaźnik z 2020 roku i obliczyć świadczenie tak jak byłoby świadczeniem pierwszorazowym.

Niemniej jednak przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe nie wykazało, aby organ rentowy dopuścił się błędów ustalając wysokość należnego wnioskodawczyni świadczenia. Nie ulega także wątpliwości, że nawet po ponownym obliczeniu wysokości emerytury wnioskodawczyni jej wysokość nadal jest niższa ( 2.173,94 zł) od emerytury wcześniejszej, która wynosi 2.350,61 zł

Nadmienić także należy, że przysługujące wnioskodawczyni świadczenia na przestrzeni lat były waloryzowane stosownie do obowiązujących przepisów. Ponadto zauważyć należy, iż wprowadzenie nowych regulacji prawnych z uwzględnieniem usankcjonowanych przez Trybunał Konstytucyjny zasad nie jest równoznaczne w każdym przypadku z realnym wzrostem wypłacanych świadczeń i nie może stanowić asumptu do dowolnego interpretowania zaistniałych rzeczywiście zdarzeń tak, by rzeczywiście doprowadzić do ich wzrostu. Oczywistym również jest, że organ rentowy ustalając w treści zaskarżonej decyzji wysokość należnego jej świadczenia zastosował właściwy wskaźnik średniego trwania życia tj. 252,30 miesięcy, bowiem nie było jakichkolwiek podstaw, by traktować wnioskodawczynię jako osobę składającą wniosek o emeryturę w wieku powszechnym po raz pierwszy. Według art. 26 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 ustawy. Tablice, o których mowa w ust. 4 (czyli średniego dalszego trwania życia) są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6. W myśl ust.6, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Nie ulega także wątpliwości, że stosownie do zacytowanego powyżej przepisu art.194j ust. 3 ww. ustawy do ustalenia nowej kwoty emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia przyjęte w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury, a następnie uwzględnia się kolejne zmiany wysokości świadczenia.

Powyższe oznacza, że ZUS zastosował prawidłowe średnie dalsze trwanie życia, czyli z dnia złożenia wniosku o emeryturę w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego przez wnioskodawczynię.

Samo zatem subiektywne przekonanie wnioskodawczyni, że kwota wyliczonej emerytury jest za niska, w sytuacji braku przedstawienia przez nią konkretnych błędów organu rentowego, nie może skutkować zmianą zaskarżonej decyzji.

Niezrozumiałe pozostają także argumenty odwołującej dotyczące tego, iż organ rentowy nie poinformował jej o tym, że emerytura przyznawana w wieku powszechnym zostanie pomniejszona o wypłacone emerytury wcześniejsze, gdyż gdyby tak uczynił nie wystąpiłaby o emeryturę w 2014 roku. Nie zmieniłoby to absolutnie niczego w sytuacji odwołującej. Gdyby bowiem nie wystąpiła o emeryturę w wieku powszechnym to nadal byłaby jej wypłacana emerytura wcześniejsza. Tymczasem tak właśnie było w sytuacji wnioskodawczyni. Niezmiennie od 2008 roku odwołująca pobiera emeryturę wcześniejszą. Złożenie wniosku w 2014 roku niczego w jej sytuacji nie zmieniło. Żeby uniknąć odliczenia wcześniejszych emerytur wnioskodawczyni nie powinna składać wniosku o emeryturę wcześniejszą. Takie zachowanie nie poprawiłoby w żadnym zakresie sytuacji wnioskodawczyni. Przeciwnie – nie pobierałaby emerytury w okresie od 2008 roku do 2014 roku a nadto jej emerytura przyznana w 2014 roku byłaby niższa od emerytury efektywnie wypłacanej. Przypomnieć bowiem należy, iż w całym okresie pobierania i niezależnie od sposobu naliczenia, w przypadku wnioskodawczyni, emerytura wcześniejsza jest i byłą świadczeniem korzystniejszym.

Zupełnie absurdalny jest wniosek ubezpieczonej aby obliczyć świadczenie tak jak byłoby świadczeniem pierwszorazowym. Po pierwsze, wnioskodawczyni wystąpiła zarówno o emeryturę wcześniejszą jak i w wieku powszechnym i pobierała świadczenie emerytalne od 2008 roku czyli przez 13 lat, co powoduje, iż w 2020 roku jest wniosek nie mógłby zostać potraktowany jako nowy wniosek. Po wtóre zaś, gdyby wnioskodawczyni nie złożyła ww wniosków lub je skutecznie cofnęła, to de facto – nigdy nie otrzymałaby wymienionych świadczeń. Być może taka emerytura byłaby wyższa od tej już wypłacanej (brak podstaw do dokonania choćby hipotetycznego wyliczenia), ale sytuacja wnioskodawczyni nie byłaby korzystniejsza bowiem przez te 13 lat pozbawiona byłaby świadczeń emerytalnych.

W tym stanie rzeczy, Sąd na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni.

21 II 2022 roku.