Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Wojciech Wołoszyk

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2022 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko K. G. oraz B. K.

o zapłatę

1.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzez powoda kwotę 15.403.568,16 zł ( piętnaście milionów czterysta trzy tysiące pięćset sześćdziesiąt osiem złotych 16/100 ) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie , od kwoty 11.533.926,53 ( jedenaście milionów pięćset trzydzieści trzy tysiące dziewięćset dwadzieścia sześć złotych 53/100 ) za okres od dnia 24 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty ,

2.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 225.017 zł ( dwieście dwadzieścia pięć tysięcy siedemnaście złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 10/22

UZASADNIENIE

Powód - (...) wniósł o zasądzenie od pozwanych K. G. oraz B. K. solidarnie na rzecz Powoda łącznej kwotę w wysokości 15 403 568,16 złotych, na którą składają się : 11 533 926,53 złotych tytułem należności głównej, 13 853,90 złotych tytułem odsetek umownych,

3 855 570,73 złotych tytułem odsetek karnych, 217 złotych tytułem kosztów, dalsze odsetki karne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 24.06.2021 r. do dnia zapłaty liczone od kwoty należności głównej w wysokości 11 533 926,53 złotych, koszty postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał , iż dnia 9 września 2015r. zawarł z (...) K. G., B. K. (...) z siedzibą w P. (KRS: (...)) (dalej zwanym „Kredytobiorcą") umowę nr (...) limitu kredytowego wielocelowego z dnia 09.09.2015r. zmienioną aneksami. W ramach Umowy Kredytu, Powód udzielił Kredytobiorcy kredytów w rachunku bieżącym, kredytów obrotowych odnawialnych oraz kredytu obrotowego nieodnawialnego. Zgodnie z aneksem nr (...) do Umowy Kredytu, termin wykorzystania umowy limitu został określony na dzień 08.11.2018r. i Kredytobiorca został zobowiązany do spłaty kredytów udzielonych w ramach limitu w tym okresie. Kredytobiorca nie spłacił wierzytelności z tytułu Umowy Kredytu do dnia 08.11.2018r. Kredytobiorca oraz Pozwani zostali wezwani pismami z dnia 22.11.2018r. do zapłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Otrzymanie przez Kredytobiorcę oraz przez Pozwanych wezwania do zapłaty nie spowodowało spłaty wierzytelności Powoda.

Na dzień 24.06.2021r. łączną kwota wierzytelności Powoda z tytułu Umowy kredytu wynosi 15 403 568,16 złotych, na którą składają się : 11 533 926,53 złotych tytułem należności głównej, 3 853,90 złotych tytułem odsetek umownych, 3 855 570,73 złotych tytułem odsetek karnych, 217 złotych tytułem kosztów.

Dodatkowo Powód wskazał , iż jest uprawniony do naliczania dalszych odsetek karnych w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty należności głównej w wysokości 11 533 926,53 złotych.

Powód podał , iż pozwani jako wspólnicy spółki jawnej tj. (...) K. G., B. K. (...) z siedzibą w P. (KRS: (...)) na podstawie art. 31 k.s.h. ponoszą odpowiedzialność subsydiarną wraz ze spółką. Dodatkowo, na podstawie art. 31 § 2 k.s.h. subsydiarna odpowiedzialność wspólników spółki jawnej nie stoi na przeszkodzie do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikom zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Dnia 21 września 2021 r. Sąd Okręgowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym , w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwani złożyli sprzeciw od nakazu zapłaty , w którym wnieśli o oddalenie powództwa w całości , zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu a także o zawieszenie postępowania z uwagi na toczące się postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości, sanacyjne, restrukturyzacyjne COVID: Sad Rejonowy Poznań Stare Miasto XI GU 118/20 o ogłoszenie upadłości z wniosku (...); Sad Rejonowy Poznań Stare Miasto XI GU 714/21 o ogłoszenie upadłości z wniosku (...); Sąd Rejonowy Poznań Stare Miasto XI GR 15/21 o otwarcie postępowania sanacyjnego (obecnie przekazana do Sadu w Bydgoszczy XV GR 5/21). Ponadto pozwani podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda.

W odpowiedzi na sprzeciw powód wniósł o wydanie wyroku zasądzającego wierzytelności Powoda zgodnie z treścią złożonego pozwu. Powód wskazał także , iż wniosek o zawieszenia postępowania jest niezasadny , gdyż postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości, sanacyjne i restrukturyzacyjne wydają się wskazywać, że Pozwanym chodziło o powyższe postępowania dotyczące (...) (...) Niniejsze postępowanie nie dotyczy (...) (...) lecz dotyczy K. G. i B. K. (wspólników tej spółki). Postępowanie to nie dotyczy zatem masy upadłości, masy układowej lub sanacyjnej (...) (...) Nie zachodzą zatem przesłanki do zawieszenia niniejszego postępowania. Powód podniósł także , iż zarzut przedawnienia jest niezasadny. Pozwani w żaden sposób nie uzasadniają swojego zarzutu, a roszczenie Powoda stało się wymagalne od dnia 09.11.2018r., zatem złożony przez Powoda pozew przerwał upływ terminu przedawnienia i roszczenie nie stało się przedawnione.

Biorąc pod uwagę treść pism procesowych stron oraz wnioski dowodowe , uznał , że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Wnioski obejmowały wyłącznie przeprowadzenie dowodów z dokumentów a żadna ze stron nie domagała się przeprowadzenia rozprawy. W związku z powyższym zaszły podstawy do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym , zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kpc.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

Dnia 9 września 2015r. powód zawarł z (...) K. G., B. K. (...) z siedzibą w P. umowę nr (...) limitu kredytowego wielocelowego na kwotę 10.000.000 zł. Umowa była zmieniana aneksem nr (...) z dnia 28.09.2015r., aneksem nr (...) z dnia 08.12.2015r., aneksem nr (...) z dnia 08.09.2018r. oraz aneksem nr (...) z 08.10.2018r. Pozwani są wspólnikami kredytobiorcy.

W ramach powyższej umowy Powód udzielił Kredytobiorcy kredytów w rachunku bieżącym, kredytów obrotowych odnawialnych oraz kredytu obrotowego nieodnawialnego. Kredytobiorca złożył w dniu 08.09.2018r. dyspozycje wydłużenia okresu uruchomienia kredytu obrotowego odnawialnego, kredytu w rachunku bieżącym oraz kredytu obrotowego nieodnawialnego. Zgodnie z aneksem nr (...) do Umowy Kredytu, termin wykorzystania umowy limitu został określony na dzień 08.11.2018r. i Kredytobiorca został zobowiązany do spłaty kredytów udzielonych w ramach limitu w tym okresie. Limit kredytowy wynosił wówczas 11.632.199 zł.

Kredytobiorca nie spłacił wierzytelności z tytułu Umowy Kredytu do dnia 08.11.2018r. Kredytobiorca oraz Pozwani zostali wezwani pismami z dnia 22.11.2018r. do zapłaty należności w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Wezwania pozostały bezskuteczne.

Dowód :

- informacja odpowiadającej odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców (...) K. G., B. K. (...) (KRS: (...)), k. 24 akt

- umowa nr (...) limitu kredytowego wielocelowego z dnia 09.09.2015r. zmienioną aneksem nr (...) z dnia 28.09.2015r. , aneksem nr (...) z dnia 08.12.2015r., aneksem nr (...) z dnia 08.09.2018r. oraz aneksem nr (...) z dnia 08.10.2018r. , k. 25-37 akt

- załączniki nr 1, załącznik nr 2 oraz załącznik nr 3 do Umowy kredytu, k. 38,39 akt

- wezwania do zapłaty z dnia 22.11.2018r. wraz z dowodami doręczenia : k. 40-43 akt

Na dzień 24.06.2021r. łączną kwota wierzytelności Powoda z tytułu Umowy kredytu wynosiła 15.403.568,16 złotych, a składają się na nią : 11.533.926,53 złotych tytułem należności głównej, 13.853,90 złotych tytułem odsetek umownych, 3.855.570,73 złotych tytułem odsetek karnych za opóźnienie , 217 złotych tytułem kosztów.

Dowód :

transze/uruchomienia kredytu/limitu (...), k. 51

transze/uruchomienia kredytu/limitu (...), k. 74

transze/uruchomienia kredytu/limitu kredyt obrotowy odnawialny (...), k. 47

transze/uruchomienia kredytu/limitu kredyt obrotowy odnawialny (...), k. 46

transze/uruchomienia kredytu/limitu kredyt obrotowy odnawialny (...), k. 48

transze/uruchomienia (...), k. 53

spłaty kredytu/limitu (...), k. 54

spłaty (...), k. 55

transze/uruchomienia (...), k. 56

transze/uruchomienia kredytu/limitu kredyt obrotowy odnawialny (...), k. 50

spłaty (...), k. 57

transze/uruchomienia kredytu/limitu kredyt obrotowy odnawialny (...), k. 49

spłaty (...), k. 58

transze/uruchomienia (...), k. 52

transze/uruchomienia (...), k. 59

transze/uruchomienia (...), k. 60

transze/uruchomienia (...), k. 61

transze/uruchomienia (...), k. 62

transze/uruchomienia (...), k. 63

transze/uruchomienia (...), k. 64

transze/uruchomienia (...), k. 65

transze/uruchomienia (...), k. 66

transze/uruchomienia (...), k. 67

transze/uruchomienia (...),

k. 68

transze/uruchomienia kredytu/limitu (...) , k. 69

zestawienie okresów odsetkowych kredyt obrotowy odnawialny, k. 70-73

zestawienie okresów odsetkowych kredyt w rachunku bieżącym (...), k. 75

historia rachunku kredytu w rachunku bieżącym na płycie DVD, k. 2

Wobec Kredytobiorcy został przez Powoda wniosek o ogłoszenie upadłości a sam Kredytobiorca złożył wniosek o otwarcie przyśpieszonego postępowania układowego.

Dowód :

postanowienie z dnia 13.01.2021r. , k. 44

pismo powoda z dnia 09.11.2020r., k. 45

W SR w Poznań Stare Miasto toczy się pod sygn. akt XI GU 118/20 postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości (...) K. G., B. K. (...) z siedzibą w P.. Wydanie orzeczenia w przedmiocie ogłoszenia upadłości zostało wstrzymane do czasu rozpoznania wniosku tego samego dłużnika o otwarcie postępowania sanacyjnego , które to postępowanie toczy się w SR w Bydgoszczy pod sygn. akt XV GR 5/21.

Dowód : notatka z dnia 6 grudnia 2021 r. , k. 102

Sąd zważył co następuje :

Stan faktyczny niniejszej sprawy został ustalony na podstawie dokumentów prywatnych dostarczonych głównie przez powoda, w szczególności: umowy kredytowej wraz z aneksami i załącznikami , dowodów uruchomienia transz kredytu , zestawienia operacji na rachunku kredytowym , historii rachunku kredytowego , wezwań do zapłaty. Dokumenty te były czytelne i umożliwiały Sądowi zapoznanie się z treścią oświadczeń woli lub wiedzy stron, które na dokumentach złożyły podpisy. Ich autentyczność nie była kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu.

Na wstępie rozważań należało stwierdzić , iż nie było podstaw do zawieszenia postepowania , gdyż wszystkie wskazane przez pozwanych postępowania upadłościowe i sanacyjne dotyczyły (...) a nie pozwanych będących wspólnikami tej spółki ( art. 174 § 1 pkt 4-6 kpc a contrario ) a ponadto żadne z nich nie zakończyło się ogłoszeniem upadłości.

Sąd zważył , iż powoda oraz spółkę , której pozwani są wspólnikami , łączyła umowa kredytu, stanowiąca umowę nazwaną, uregulowaną ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 2187 t.j.). Zgodnie z art. 69 ust. 1 tej ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji. Istotną cechą tej umowy jest jej charakter wzajemny w rozumieniu art. 478 § 2 k.c. Ekwiwalentem świadczenia banku, polegającego na oddaniu do dyspozycji na czas oznaczony określonej kwoty pieniężnej, jest zapłata odsetek i prowizji, niezależna od obowiązku zwrotu wykorzystanego kredytu. Ten rodzaj i zakres ekwiwalentu przesądza również o odpłatnym charakterze umowy kredytu.

Pozwani w niniejszej sprawie nie przeczyli , że kredytobiorca , którego są wspólnikami , zawarł z powodem umowę kredytową 9 września 2015 r. ani, że kredytobiorca otrzymał środki z tytułu tej umowy od powoda. Nie zaprzeczyli także , iż kredyt ten nie został spłacony w terminie wskazanym w umowie , nie negowali wysokości zadłużenia. W kontekście niezakwestionowanych przez pozwanych dowodów przedstawionych przez powoda należy stwierdzić , iż powód sprostał obowiązkowi udowodnienia wysokości i wymagalności roszczenia.

Nie może budzić wątpliwości, że jeśli pozwani nie zgadzali się z okolicznościami podniesionymi dla uzasadnienia żądania pozwu , to powinni je wskazać i ustosunkować się do twierdzeń strony powodowej (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2009 r., III CSK 341/08, LEX nr 584753). Zgodnie bowiem z art. 210 § 2 k.p.c. każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych. Gdy zaś nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane, a przez to nie wymagające dowodu (art. 230 w zw. z art. 229 k.p.c.). W ocenie Sądu taka właśnie sytuacja zachodziła w niniejszej sprawie. Pozwani nie zakwestionowali skutecznie twierdzeń powoda odnośnie rozmiaru zadłużenia wynikających z przedstawionych dokumentów w postaci m. in. historii rachunku kredytowego czy tez zestawienia operacji na rachunku kredytowym.

W ocenie Sądu mając na uwadze wyniki postępowania i postawę pozwanych, którzy nie wykazali, że wysokość zadłużenia przedstawiać się powinna inaczej niż udowodnił bank składając stosowne dokumenty, zachodziła podstawa do uznania tych treści za niesporne (art. 230 w zw. z art. 229 k.p.c.).

Należy zwrócić uwagę, że reguła dotycząca ciężaru dowodu (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.) nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli bowiem powód udowodni fakty uzasadniające powództwo – bądź też możliwie jest ustalenie ich, jak w niniejszej sprawie, na podstawie domniemań z art. 229 i art. 230 k.p.c. – to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających, jej zdaniem, oddalenie powództwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, LEX nr 8416).

Dokumenty złożone przez powoda miały oczywiście charakter wyłącznie dokumentów prywatnych w rozumieniu art. 245 k.p.c., stanowiąc dowód jedynie tego, że osoby, która je podpisały złożyły oświadczenia zawarte w tych dokumentach. Pozwani jednak nie zakwestionowali owych dokumentów , nie podważyli ich wiarygodności ani rzetelności. Pozwani w szczególności nie wykazali , żeby kredytobiorca spłacił zadłużenie w całości bądź w części , nie przedstawili żadnych dowodów dla potwierdzenia, że saldo wzajemnych rozliczeń przedstawiało się odmiennie niż w dowodach zgłoszonych przez powoda.

Przy ocenie dowodów nie można pomijać, zdaniem Sądu, faktu, że dokumenty złożone przez powoda sporządzone zostały przed podmiot profesjonalnie zajmujący się udzielaniem pożyczek i kredytów , w ramach przyznanych mu w tym zakresie kompetencji ustawowych, a nadto podlegający w tym zakresie rygorystycznemu nadzorowi państwowemu, zaś czynności prawne i faktyczne podejmowane w ramach umowy kredytowej są odpowiednio dokumentowane i znajdują swoje odzwierciedlenie w bankowym systemie informatycznym co także przemawia za ich wiarygodnością.

W istocie pozwani podnieśli tylko zarzut przedawnienia , w ogóle go nie uzasadniając. Zarzut ten okazał się niezasadny. Jak stanowi art. 117 k.c., roszczenia majątkowe co do zasady ulegają przedawnieniu, co oznacza, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia. W konsekwencji, jeżeli dłużnik skorzysta z przysługującego mu prawa podmiotowego i podniesie zarzut przedawnienia sąd jest zobligowany oddalić powództwo uprawnionego. Roszczenie nie gaśnie, nadal jest uznawane za prawnie istniejące, jednakże wyłączona zostaje możliwość jego przymusowego zrealizowania.

Roszczenie banku dotyczące zwrotu kredytu bankowego wiąże się z prowadzoną przez bank działalnością gospodarczą. Zatem znajdzie tu zastosowanie art. 118 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata , przy czym – zgodnie z aktualnym brzmieniem tego przepisu , koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Stanowisko, że w myśl art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń banku do kredytobiorcy zarówno o zwrot udzielonego kredytu jak również roszczeń o zwrot poszczególnych jego rat wynosi trzy lata wyrażone zostało zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. np. Prawo umów w obrocie gospodarczym pod red. Stanisława Włodyki, Kraków 1995, s. 256, podobnie w orzeczeniu SN z dnia 17.12.2008 r. w sprawie I CSK 243/08 (OSNC 2010/1/16).

Odnośnie z kolei terminu, od którego zaczyna biec przedawnienie, należy odwołać się do art. 120 § 1 k.c., w myśl którego bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wskazać należy, iż roszczenie staje się wymagalne z nadejściem momentu, w którym świadczenie ma być spełnione. Wymagalność roszczenia należy łączyć z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania (por. wyrok SN z 3 lutego 2006 r., sygn. akt I CSK 17/05). Wymagalność jest kategorią obiektywną, zobowiązanie zaś polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić (art. 353 k.c.).

Z treści zawartej umowy kredytowej wraz z aneksami w sposób wyraźny wynika, iż kredytobiorca zobowiązał się do spłaty zadłużenia w terminie do 8 listopada 2018 r. ( § 1 ust. 3 aneksu nr (...) , k. 36 ) , a brak spłaty z tytułu wykorzystanego limitu w powyższym terminie powoduje, że zadłużenie staje się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym ( § 24 ust. 1 umowy , k. 27 v ). Tak więc roszczenie powoda stało się wymagalne od dnia 9 listopada 2018 r. a w związku z tym termin przedawnienia upłynąłby 31 grudnia 2021 r. Pozew zaś wniesiono we wrześniu 2021 r. a więc przed upływem terminu przedawnienia.

Odpowiedzialność pozwanych wynika przy tym z art. 22 § 2 ksh , zgodnie z którym każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31. Art. 31 § 1 ksh stanowi , iż wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, a zgodnie z art. 31 § 2 ksh przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Ma to potwierdzenie w orzecznictwie ( por. m. in. wyrok SA w Katowicach z 16 maja 2017 r. , sygn. akt V ACa 663/16 ).

Powództwo podlegało zatem uwzględnieniu w całości. W oparciu o powyższe ustalenia i wnioski , biorąc pod uwagę wskazane wyżej przepisy Prawa bankowego oraz umów łączących powoda oraz spółkę gdzie pozwani są wspólnikami , Sąd zasądził od pozwanych solidarnie ( na podstawie art. 22 § 2 ksh jako wspólników spółki jawnej ) całą dochodzoną należność główną w wysokości 11.533.926,53 zł , odsetki umowne za korzystanie z kapitału w wysokości 13.853,90 zł , odsetki karne ( za opóźnienie ) w wysokości 3.855.570,73 zł za okres do 24 czerwca 2021 r. oraz 217 zł z tytułem kosztów ( łącznie 15.403.568,16 zł ) wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie od kwoty należności głównej za okres od dnia 24 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., tj. w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty poniesione przez powoda złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 200.000 zł , opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł , wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda za I instancję w kwocie 25.000 zł według stawki minimalnej ( § 2 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ) , łącznie zatem 225.017 zł.