Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII C 900/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: sekr. sąd. Katarzyna Górniak

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2021 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa P. N.

przeciwko (...) Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę 1.180,80 zł

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.180,80 zł (jeden tysiąc sto osiemdziesiąt złotych i osiemdziesiąt groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 marca 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 387 zł (trzysta osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 900/21

UZASADNIENIE

W dniu 19 marca 2020 roku powód P. N., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wytoczył przeciwko (...) Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W. powództwo o zasądzenie kwoty 1.180,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 marca 2020 roku do dnia zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 11 stycznia 2020 roku doszło do kolizji drogowej w wyniku której uszkodzeniu uległ samochód marki A. o nr rej. (...). Sprawca zdarzenia posiadał ubezpieczenie OC w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. W związku ze szkodą poszkodowany wynajął od powoda pojazd zastępczy, z tytułu czego powód wystawił w dniu 7 lutego 2020 roku fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.920 zł obejmującą 16 dni najmu za stawkę 250 zł netto dziennie. Oferta najmu spełniała indywidualne potrzeby poszkodowanego, przy czym poszkodowany przed zawarciem umowy z powodem nie otrzymał od pozwanego informacji na temat stawek najmu. Po zgłoszeniu roszczenia pozwany wypłacił z powyższego tytułu kwotę 3.739,20 zł akceptując 16-dniowy okres najmu oraz weryfikując stawkę dobową do kwoty 190 zł netto. W ocenie powoda stanowisko pozwanego jest nieprawidłowe. Prawo do dochodzonej wierzytelności powód nabył na mocy umowy cesji z dnia 21 stycznia 2020 roku. (pozew k. 5-9)

W odpowiedzi na pozew strona pozwana, reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwany podniósł zarzut braku legitymacji czynnej powoda, ponadto zakwestionował ujętą w fakturze stawkę najmu. Wyjaśnił, że po zgłoszeniu szkody poinformował poszkodowanego o możliwości skorzystania z oferty najmu pojazdu zastępczego oraz o akceptowalnych stawkach dobowych. Oferta ta została przesłana za pośrednictwem wiadomości SMS na numer telefonu podany w zgłoszeniu szkody. Poszkodowany z oferty tej nie skorzystał decydując się na wynajem za wyższą stawkę. (odpowiedź na pozew k. 45-49)

W toku procesu stanowiska stron nie uległy zmianie, przy czym pełnomocnik powoda zakwestionował fakt przesłania poszkodowanemu wiadomości SMS z ofertą najmu pojazdu zastępczego. (pismo procesowe k. 63-66v., protokół rozprawy k. 89-92)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 stycznia 2020 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki A. (...) o nr rej. (...) będący własnością V. Z..

Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela. (zeznania świadka V. Z. - elektroniczny protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2021 roku, z akt szkody: oświadczenie o okolicznościach kolizji; okoliczności bezsporne)

Zaistniała szkoda została zgłoszona pozwanemu, który wdrożył postępowanie likwidacyjne. W dokumencie potwierdzającym zgłoszenie pozwany odnotował, że poszkodowany będzie na czas likwidacji szkody korzystał z pojazdu zastępczego. W dniu 14 stycznia 2020 roku pozwany wysłał wiadomość SMS o treści: „ (...) informuje, że w przypadku konieczności korzystania z pojazdu zastępczego prosimy o kontakt z naszą infolinią. Jeżeli zdecydują się państwo na najem auta z firmy zewnętrznej takie roszczenie będzie weryfikowane do stawek obowiązujących w (...). Stawki do 7 dni 200 zł netto, powyżej 7 dni 190 zł netto”. Nie wiadomo, kto był adresatem tej wiadomości, ani na jaki numer telefonu została ona wysłana.

V. Z. nie otrzymał wiadomości, o której mowa wyżej. Pozwany przesłał mu wyłącznie informację o opiekunie szkody. Z osobą tą poszkodowany bezskutecznie próbował się skontaktować w trakcie kilku następnych dni. Jednocześnie na infolinii (...) poszkodowany został pouczony, że auto zastępcze może zostać zorganizowane wyłącznie za pośrednictwem wyznaczonego opiekuna, a także, że może on skorzystać w tym zakresie z oferty innego podmiotu. Ostatecznie, wobec braku realnej możliwości wypożyczenia auta zastępczego za pośrednictwem pozwanego, V. Z. postanowił skorzystać z usług powoda. Gdyby podczas rozmowy z pracownikiem infolinii pozwanego poszkodowanemu zaproponowano by samochód zastępczy skorzystałby on z takiej oferty. (zeznania świadka V. Z. - elektroniczny protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2021 roku, wydruk wiadomości SMS k. 52, z akt szkody: potwierdzenie rejestracji zgłoszenia)

W dniu 21 stycznia 2020 roku V. Z. podpisał z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki M. (...). Stawka dobowa za najem została ustalona na kwotę 250 zł netto + 23% VAT. W umowie brak było limitu km, kaucji, ograniczeń dotyczących kierowcy oraz innych ograniczeń, udziału własnego w szkodzie, wynajmowany pojazd miał pełne ubezpieczenie OC i AC. (...) zostało udostępnione na czas likwidacji szkody.

Tego samego dnia powód zawarł ze V. Z. umowę cesji wierzytelności, w treści której cedent oświadczył, że przysługuje mu wierzytelność pieniężna – prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego – w stosunku do sprawcy szkody oraz wszystkich osób i podmiotów odpowiedzialnych za szkodę z dnia 11 stycznia 2020 roku w samochodzie marki A.. Przedmiotową wierzytelność cedent przelał na rzecz powoda. W ankiecie dotyczącej warunków najmu poszkodowany oświadczył, że przed zawarciem umowy nie złożono mu oferty najmu pojazdu zastępczego spełniającej jego kryteria. (zeznania świadka V. Z. - elektroniczny protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2021 roku, umowa cesji wierzytelności k. 13, ankieta k. 14, umowa najmu pojazdu zastępczego k. 15, oferta k. 16, okoliczności bezsporne)

W oświadczeniu z dnia 5 lutego 2020 roku V. Z. wskazał, że pozwany proponował mu zorganizowanie samochodu zastępczego, jednak po skierowaniu do ubezpieczyciela prośby w tym zakresie nie było kontaktu ze strony opiekuna szkody. Dodał, że pomimo starań i ponagleń do dnia wynajęcia auta od powoda nie otrzymał samochodu zastępczego od pozwanego, a kontakt bezpośredni z likwidatorem był niemożliwy, wobec czego był zmuszony skorzystać z firmy zewnętrznej. (oświadczenie k. 21)

W dniu 7 lutego 2020 roku powód wystawił na V. Z. fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.920 zł brutto, tytułem wynajmu samochodu zastępczego za okres 16 dni. Termin płatności przypadał na dzień 21 lutego 2020 roku.

W wiadomości email z tego samego dnia powód wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 14 dni kwoty wynikającej z przedmiotowej faktury. (faktura k. 17, wydruk wiadomości email k. 18, okoliczności bezsporne)

Decyzją z dnia 21 lutego 2020 roku pozwany poinformował powoda o przyznaniu świadczenia w wysokości 3.739,20 zł brutto z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego. W treści decyzji wyjaśnił, że uznał okres najmu (16 dni) oraz zweryfikował stawkę dobową do kwoty 190 zł zgodnie z przedstawioną ofertą najmu. (decyzja k. 19-20, okoliczności bezsporne)

Do dnia wyrokowania pozwany nie zapłacił powodowi kwoty dochodzonej pozwem. (okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwości ani rzetelności ich sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron. Za podstawę ustaleń faktycznych Sąd przyjął ponadto logiczne i spójne zeznania świadka V. Z.. Świadek ten szczegółowo opisał okoliczności, w jakich doszło do wynajęcia auta zastępczego od powoda.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Rozważania w sprawie rozpocząć należy od oceny zarzutu braku legitymacji procesowej czynnej. Zarzut ten okazał się niezasadny. Uprawnienie powoda do wystąpienia z przedmiotowym powództwem wynika wprost z zawartej z V. Z. w 21 stycznia 2021 roku umowy cesji, w treści której oznaczono wierzytelność podlegającą przelewowi oraz tytuł z jakiego przysługiwała ona poszkodowanemu. Zawieranie tego typu umów jest przy tym powszechną praktyką stosowaną w przypadku najmu pojazdu zastępczego, jednocześnie za oczywiste uznać należy, że w dacie zawierania umowy najmu pojazdu zastępczego wartość wierzytelności przysługującej poszkodowanemu wobec zakładu ubezpieczeń nie jest jeszcze znana. Nie budzi również wątpliwości, że roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego wchodzi w zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu umowy OC, a także, że konieczność najmu takiego pojazdu skutkuje powstaniem po stronie osoby poszkodowanej szkody majątkowej, której wartość odpowiada kosztom tegoż najmu. Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, że co do zasady refundacja kosztów najmu odbywa się w sposób bezgotówkowy, tj. poprzez wypłatę świadczenia na rzecz wynajmującego. Jedynie na marginesie zauważenia wymaga, że w toku likwidacji szkody pozwany nie kwestionował uprawnienia powoda do odbioru świadczenia z przedmiotowego tytułu.

W niniejszej sprawie znajdują zastosowanie zasady odpowiedzialności samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody statuowane w przepisie art. 436 k.c., oraz – w związku z objęciem odpowiedzialności posiadacza pojazdu obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej – przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j Dz.U. 2013, poz. 392 ze zm.). W kwestii zakresu szkody i odszkodowania obowiązują reguły wyrażone w przepisach ogólnych księgi III Kodeksu cywilnego, tj. przepisy art. 361 § 2 k.c. oraz art. 363 k.c. Zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdują także przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące ubezpieczeń majątkowych.

W myśl przepisu art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zaś zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczyciel odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody – odpowiada za normalne następstwa działania bądź zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wysokość odszkodowania winna odpowiadać rzeczywistym, uzasadnionym kosztom usunięcia skutków wypadku, ograniczona jest jedynie kwotą określoną w umowie ubezpieczenia (art. 824 § 1 k.c., art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).

Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).

Zakład ubezpieczeń w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia przejmuje obowiązki sprawcy wypadku. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie może wykraczać poza granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, ale również nie może być mniejsza niż wynikła na skutek ruchu pojazdu mechanicznego szkoda.

Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, art. 822 § 4 k.c.).

W przedmiotowej sprawie bezspornym między stronami był fakt zaistnienia zdarzenia komunikacyjnego z dnia 11 stycznia 2020 roku, w wyniku którego samochód marki A. uległ uszkodzeniu. Do zdarzenia drogowego doszło z winy osoby ubezpieczonej w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym Towarzystwie (...). Przedmiotem sporu nie była zatem zasada odpowiedzialności pozwanego za przedmiotową szkodę. Pozwany nie kwestionował także uprawnienia poszkodowanych do wynajęcia pojazdu zastępczego na czas likwidacji szkody, a także długości najmu.

Oś sporu w niniejszej sprawie stanowiła wyłącznie stawka dobowa za najem, którą pozwany określił na kwotę 190 zł netto.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego godzi się przypomnieć, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28), nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2 k.c. , art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c. ). Na ubezpieczycielu ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji gwarancyjnej ubezpieczyciela. W tożsamy sposób wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 lutego 2019 roku (III CZP 84/18, OSNC 2020/1/6), akcentując, że w ramach tego obowiązku powinnością poszkodowanego, jako wierzyciela, jest lojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody przez ograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela, a nie zbędne powiększanie wysokości szkody. Brak podjęcia takich działań mimo, że leżały w zakresie możliwości poszkodowanego, nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody. W tym zakresie należy proporcjonalnie wyważyć interesy poszkodowanego i ubezpieczyciela kierując się standardem rozsądnie myślącej osoby, która określone zachowanie uznałaby za celowe, konieczne i racjonalne ekonomicznie. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 roku (III CZP 20/17, OSNC 2018/6/56), wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że jak wynika z oświadczenia V. Z. (k. 21) oraz złożonych przez niego zeznań, które nie zostały podważone przez stronę przeciwną, pozwany nie przedstawił mu warunków najmu pojazdu zastępczego oraz nie wskazał podmiotu, który najem taki mógłby realizować, jak również stawek, do wysokości których akceptuje roszczenie z tego tytułu. Wprawdzie pozwany powołał się na okoliczność przesłania poszkodowanemu wiadomości SMS zawierającej informację o akceptowalnej stawce, to jednak nie została ona dostatecznie udowodniona. Pozwany poprzestał wyłącznie na załączeniu wydruku systemowego (k. 52), w treści którego m.in. zamieszczono treść informacji przesłanej w wiadomości SMS oraz podano użytkownika – R. J.. Rzecz jednak w tym, że nie wiadomo, kim jest R. J. (nie są to dane ani powoda, ani poszkodowanego), z wydruku nie wynika również, na jaki numer telefonu wiadomość została przesłana, co już samo w sobie całkowicie dezawuuje jego walor dowodowy. Przypomnienia wymaga, że poszkodowany zaprzeczył, aby otrzymał od pozwanego wiadomość SMS o treści, jak na k. 52. Jednocześnie, jak wynika z oświadczenia pełnomocnika pozwanego złożonego na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku, z systemu (...) nie da się wygenerować potwierdzenia, z którego wynikałoby, do kogo omawiana wiadomość została przesłana. W konsekwencji nie sposób przyjąć, aby pozwany we właściwy sposób poinformował poszkodowanego o oferowanych przez niego warunkach najmu. Wprawdzie poszkodowany przyznał, że otrzymał dane kontaktowe do opiekuna szkody, to jednocześnie dodał, że pomimo wielokrotnych prób kontakt z tą osobą był niemożliwy. Z kolei z informacji pozyskanych od pracownika infolinii pozwanego wynikało, że wyłącznie opiekun szkody może zorganizować auto zastępcze. Ostatecznie po kilku dniach, wobec niemożności wynajęcia samochodu za pośrednictwem pozwanego, poszkodowany zdecydował się skorzystać z usług powoda. Pozwany miał przy tym świadomość, że poszkodowany chce korzystać z auta zastępczego, co wynika wprost z dokumentu „ (...)_ (...)_irs_rejestracja_dokument_5_1_irs_rejestracja” w aktach szkody. W ocenie Sądu zeznania V. Z. uznać należy za odpowiadające prawdzie, nie były one bowiem podważane przez pozwanego, nadto ich autentyczność potwierdza pośrednio fakt, że umowa najmu została zawarta dopiero 10 dni po szkodzie. Implikacją powyższego musi być uznanie, że nie można stawiać poszkodowanemu zarzutu, że nie współpracował z ubezpieczycielem w celu minimalizacji rozmiaru szkody. Powtórzyć należy, że ani poszkodowany, ani powód, nie otrzymali żadnych informacji o proponowanych przez ubezpieczyciela warunkach najmu, w tym o wysokości dobowej stawki, skutkiem czego V. Z. został pozbawiony prawa do weryfikacji przyjętej od powoda oferty pod kątem jej atrakcyjności, tak w zakresie stawki dobowej, jak również w odniesieniu do samych warunków najmu. Pozwany nie kwestionował przy tym rynkowego charakteru stawek powoda.

Reasumując Sąd uznał, że powód, jako nabywca wierzytelności, mógł się skutecznie domagać uzupełniającego odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie dochodzonej pozwem.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.180,80 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 marca 2020 roku do dnia zapłaty.

Podstawę żądania odsetkowego powoda stanowi przepis art. 481 § 1 k.c. w myśl którego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. W niniejszej sprawie termin płatności należności wynikającej z wystawionej przez powoda faktury upływał w dniu 21 lutego 2020 roku, żądanie zasądzenia odsetek począwszy od dnia 8 marca 2020 roku było zatem w pełni zasadne.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 387 zł obejmującą: opłatę sądową od pozwu 100 zł, wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w stawce minimalnej 270 zł oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zł.

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.