Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 2434/21

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w W.
z 19 stycznia 2022 roku

Powód Zwrot Prowizji (...) z siedzibą w L. wystąpił przeciwko (...) Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 8.146,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 5.354,08 zł od dnia 4 maja 2017 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 2.792,13 zł od dnia 19 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty. Powód zażądał również zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że 20 marca 2015 r. pozwany Bank zawarł z konsumentem umowę pożyczki. Kwota udzielonej pożyczki gotówkowej wynosiła 26.837,31 zł. Datę spłaty ustalono na dzień 20 marca 2018 r. Pożyczkobiorca w dniu 5 czerwca 2015 r. dokonał spłaty pożyczki przed terminem. Pozwany pobrał na podstawie umowy pełną składkę za ochronę ubezpieczeniową w kwocie 3.003,11 zł. Po spłaceniu pożyczki pozwany nie dokonał zwrotu uiszczonej składki w wysokości proporcjonalnej do okresu liczonego od dnia wcześniejszej spłaty do dnia spłaty określonej w umowie.

W dniu 20 sierpnia 2015 r. pozwany Bank zawarł z tym samym konsumentem kolejną umowę pożyczki na kwotę 37.455 zł. Datę spłaty ustalono na dzień 20 lipca 2021 r. Pożyczkobiorca w dniu 20 kwietnia 2017 r. dokonał spłaty pożyczki przed terminem. Pozwany pobrał na podstawie umowy pełną składkę za ochronę ubezpieczeniową w kwocie 7.455 zł, również nie dokonując jej zwrotu w wysokości proporcjonalnej do okresu liczonego od dnia wcześniejszej spłaty do dnia spłaty określonej w umowie.

Powód na podstawie umowy cesji wierzytelności z 7 kwietnia 2021 r. zawartej z konsumentem, nabył przedmiotowe roszczenia względem pozwanego Banku.

Jako podstawę prawną swojego żądania powód wskazał przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

(pozew – k. 2-7)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podniósł zarzuty spełnienia roszczenia, braku legitymacji procesowej po stronie powoda, braku skutecznego przelania wierzytelności na powoda oraz zarzut przedawnienia roszczenia w zakresie części roszczenia odsetkowego. Pozwany wskazał, że wierzytelności, których strona powodowa dochodzi nie istniały w dniu zawarcia umowy cesji, z uwagi na spełnienie przez Bank roszczeń względem pożyczkobiorcy w dniu 5 czerwca 2015 r. (kwota 2.794,78 zł) oraz w dniu 27 kwietnia 2017 r. (kwota 5.366,09 zł). Z uwagi na powyższe powód nie posiada legitymacji procesowej w niniejszej sprawie.

(odpowiedź na pozew – k. 74-76)

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

Konsument M. F. (pożyczkobiorca) zawarł 20 marca 2015 r. z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę pożyczki nr (...), na podstawie której Bank udzielił mu pożyczki w kwocie 26.837,31 zł (§ 1 ust. 1 umowy). Umowa została zawarta na czas określony 36 miesięcy (§ 1 ust. 1 umowy). Całkowita kwota pożyczki wynosiła 23.000 zł, całkowity koszt pożyczki 8.283,42 zł, a całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę 31.283,42 zł (§ 1 ust. 2-4 umowy).

Pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty przy wypłacie przez (...) SA pożyczki kosztów obejmujących prowizję za udzielenie pożyczki w wysokości 834,20 zł oraz składkę ubezpieczeniową za cały okres kredytowania w wysokości 3.003,11 z tytułu przystąpienia do ubezpieczenia, o którym mowa w „Deklaracji przystąpienia”, stanowiącej załącznik do umowy. (§ 2 ust. 1 umowy).

Wypłata pożyczki miała nastąpić jednorazowo w dniu 20 marca 2015 r. przelewem na rachunek bankowy (...) (§ 4 ust. 1 umowy).

Zgodnie z § 7 ust. 1 umowy pożyczkobiorca miał prawo do spłaty całości albo części pożyczki przed terminem ustalonym w planie spłaty.

Ostatnia rata pożyczki miała zostać spłacona 3 kwietnia 2018 r.

Zawierając umowę pożyczki M. F. podpisał również deklarację przystąpienia do grupowego ubezpieczenia na życie oraz grupowego ubezpieczenia utraty pracy.

(dowody: umowa pożyczki nr (...) – k. 23-25, harmonogram spłat – k. deklaracja przystąpienia – k. 26-27)

5 czerwca 2015 r. pożyczkobiorca M. F. dokonał całkowitej spłaty zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki nr (...).

(dowód: wydruk z raportu BIK – k. 30-34)

Również 5 czerwca 2015 r. pozwany Bank dokonał przelewu na rachunek bankowy M. F. o nr (...) kwoty 2.794,78 zł tytułem zwrotu części składki ubezpieczeniowej.

(dowody: potwierdzenie przelewu – k. 79, wydruk z systemu pozwanego – k. 100)

M. F. zawarł 20 sierpnia 2015 r. z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. kolejną umowę pożyczki nr (...), na podstawie której Bank udzielił mu pożyczki w kwocie 37.455 zł (§ 1 ust. 1 umowy). Umowa została zawarta na czas określony 71 miesięcy (§ 1 ust. 1 umowy). Całkowita kwota pożyczki wynosiła 30.000 zł, całkowity koszt pożyczki 18.585,81 zł, a całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę 48.585,81 zł (§ 1 ust. 2-4 umowy).

Pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty przy wypłacie przez (...) SA pożyczki kosztów obejmujących prowizję za udzielenie pożyczki w wysokości 0 zł oraz składki ubezpieczeniowej za cały okres ubezpieczenia równy okresowi kredytowania w wysokości 7.455 zł z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia zawartej na podstawie Warunków (...) U. Dochodu i Trwałego Inwalidztwa w Następstwie Nieszczęśliwego Wypadku dla Pożyczkobiorców posiadających (...) w (...) SA oraz umowy ubezpieczenia zawartej na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia na Życie Pożyczkobiorców Posiadających (...) w (...) SA – wariant podstawowy (§ 2 umowy).

Wypłata pożyczki miała nastąpić jednorazowo w dniu 20 sierpnia 2015 r. przelewem na rachunek bankowy (...) (§ 4 ust. 1 umowy).

Zgodnie z § 7 ust. 1 umowy pożyczkobiorca miał prawo do spłaty całości albo części pożyczki przed terminem ustalonym w planie spłaty.

Ostatnia rata pożyczki miała zostać spłacona 5 sierpnia 2021 r.

W tym samym dniu, zawierając umowę pożyczki M. F. zawarł także umowę ubezpieczenia dla Pożyczkobiorców posiadających (...) w (...) SA oraz umowę ubezpieczenia dla Pożyczkobiorców posiadających (...) w (...) SA – wariant podstawowy.

(dowody: umowa pożyczki nr (...) – k. 14-16, harmonogram spłat – k. 21-22, wniosko-polisy – k. 17-19)

20 kwietnia 2017 r. pożyczkobiorca M. F. dokonał całkowitej spłaty zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki nr (...).

(dowód: wydruk z raportu BIK – k. 30-34)

21 kwietnia 2017 r. pozwany Bank dokonał przelewu na rachunek bankowy M. F. o nr (...) kwoty 5.366,09 zł tytułem zwrotu części składki ubezpieczeniowej.

(dowody: potwierdzenie przelewu – k. 80, wydruk z systemu pozwanego – k. 99)

7 kwietnia 2021 r. pożyczkobiorca M. F. zawarł z powodem umowę cesji, której przedmiotem była wierzytelność pieniężna wynikająca z umów pożyczek o nr (...) oraz (...), tj. wierzytelności obejmujące wszelkie roszczenia pieniężne jakie przysługiwały cedentowi będącemu konsumentem wobec Banku, w związku z wcześniejszą spłatą należności z kredytu konsumenckiego, a zwłaszcza nienależnie pobrane prowizje, opłaty, koszty, potrącenia, a także składki i inne należności z tytułu umów ubezpieczenia związanych z kredytem konsumenckim, wraz z wszelkimi roszczeniami ubocznymi.

(dowody: umowa przelewu wierzytelności – k. 11-12, załącznik do umowy – k. 38)

M. F. pismem z 7 kwietnia 2021 r. zawiadomił pozwanego o zbyciu wierzytelności pieniężnej wynikającej z przedterminowej spłaty pożyczek z 20 marca 2015 r. oraz 20 sierpnia 2015 r. na rzecz powoda.

(dowód: pismo z 7 kwietnia 2021 r. – k. 13)

Pismem z 12 maja 2021 r. powód wezwał pozwany Bank do zapłaty kwoty 8.146,20 zł wraz z odsetkami w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu 14 maja 2021 r.

Pozwany do dnia wytoczenia powództwa nie spełnił roszczenia powoda.

(dowody: wezwanie do zapłaty – k. 35-36, potwierdzenie doręczenia – k. 37)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie złożonych do akt sprawy dowodów z dokumentów prywatnych, których prawdziwość i treść nie budziła wątpliwości Sądu, jak również Sąd nie powziął wątpliwości co do ich autentyczności, dlatego mogły one stanowić podstawę ustaleń stanu faktycznego. Na ich podstawie Sąd ustalił fakt zawarcia przez M. F. dwóch umów pożyczek z pozwanym oraz fakt ich wcześniejszej spłaty, co pozostawało pomiędzy stronami bezsporne.

Kluczowy dla rozstrzygnięcia sprawy fakt, iż pozwany Bank wypłacił konsumentowi kwotę 2.794,78 zł w dniu 5 czerwca 2015 r. oraz kwotę 5.366,09 zł w dniu 21 kwietnia 2017 r. z tytułu przedwczesnej spłaty pożyczek, Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy przez pozwanego potwierdzenia przelewów oraz wydruki z systemu pozwanego, a także na podstawie domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.). Z raportu BIK M. F. wynikało, iż w latach 2015-2017 nie dokonał on spłaty innych pożyczek w pozwanym Banku. Ponadto, oba przelewy zostały wykonane na rachunek bankowy, na który została wypłacona kwota obu pożyczek. Z faktu wykonania przelewów, ich tytułów oraz kwot możliwym było w drodze domniemania faktycznego wyprowadzenie wniosku i ustalenie faktu, że powyższe przelewy zostały wykonane tytułem zwrotu części składki ubezpieczeniowej z tytułu wcześniejszej spłaty kredytu w całości. Ponadto, po złożeniu przez pełnomocnika pozwanego pisma procesowego z 23 listopada 2021 r., do którego załączone były wydruki z systemu pozwanego, Sąd zarządzeniem z 2 grudnia 2021 r. zakreślił pełnomocnikowi powoda termin 7 dni celem ewentualnego ustosunkowania się (zarządzenie k. 103) do tego pisma. Zobowiązanie zostało doręczone pełnomocnikowi powoda 9 grudnia 2021 r. (potwierdzenie doręczenia k. 105), a do dnia zamknięcia rozprawy 19 stycznia 2022 r. pełnomocnik powoda nie złożył żadnego pisma przygotowawczego w sprawie, nie stawił się także na terminie rozprawy. Pełnomocnik powoda nie odniósł się zatem do twierdzeń strony przeciwnej w tym zakresie.

Należy dodać, że okoliczności bezsporne w ogóle nie wymagały wykazywania ich prawdziwości za pomocą dowodów zgodnie z treścią art. 229 - 230 k.p.c. albowiem zostały przez strony wprost przyznane, bądź też nie zostały zaprzeczone, co zostało przez Sąd ocenione na zasadzie przywołanych przepisów.

Sąd pominął na podstawie art. 235 2 § 1 pkt 2 k.p.c. zgłoszony przez stroną pozwaną dowód z przesłuchania świadka B. Z. uznając, że fakty, na które miał zeznawać świadek zostały udowodnione przez pozwanego, zgodnie z jego twierdzeniami.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia od pozwanego Banku kwoty 8.146,20 zł tytułem zwrotu proporcjonalnej części uiszczonych składek ubezpieczeniowych przy zawarciu dwóch umów pożyczek przez poprzednika prawnego powoda. Pozwany podniósł zarzut spełnienia roszczenia na rzecz pożyczkobiorcy przed zawarciem przez powoda umowy cesji wierzytelności z konsumentem, z czego miał wynikać brak legitymacji procesowej po stronie powodowej.

Stosownie do art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2018.993 j.t. ze zm. dalej jako „u.k.k.”), konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie.

Skutki powyższej regulacji zostały określone w art. 49 ust. 1 u.k.k., zgodnie z którym w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

Przepis ten przewiduje zatem mechanizm automatycznego obniżenia kosztów kredytobiorcy z tytułu umowy o kredyt konsumencki albo kosztów związanych z taką umową, ustanawiając zasadę proporcjonalnej redukcji tych kosztów. Stosownie do art. 52 u.k.k., kredytodawca jest zobowiązany do rozliczenia z konsumentem kredytu w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości.

Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 49 ust. 1 u.k.k. przepis ten obejmuje swoim zakresem całkowity koszt kredytu. Z kolei definicja całkowitego kosztu kredytu zawarta została w art. 5 pkt 6 u.k.k., który stanowi, że całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: a) odsetki, opłaty, prowizje , podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz b) koszty usług dodatkowych w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu - z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

W sprawie bezspornym pomiędzy stronami było, że M. F. zawarł z pozwanym w 2015 r. dwie umowy pożyczek, które spłacił przed terminem wynikającym z tychże umów. Pozwany nie negował przy tym, że konsumentowi przysługiwało roszczenie o proporcjonalny zwrot kosztów kredytu w postaci uiszczonych składek na ubezpieczenie. Spór sprowadzał się do tego, czy pozwany dokonał zwrotu odpowiedniej części kosztów ubezpieczenia na rzecz pożyczkobiorcy w przewidzianym w art. 52 u.k.k. terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości.

Jak wynika z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego, pozwany Bank wypłacił M. F. kwotę 2.794,78 zł w dniu 5 czerwca 2015 r. z tytułu przedwczesnej spłaty umowy pożyczki nr (...) oraz kwotę 5.366,09 zł w dniu 21 kwietnia 2017 r. z tytułu przedwczesnej spłaty umowy pożyczki nr (...). Podstawa tych ustaleń została wyjaśniona w poprzedzających akapitach, stąd zbędnym jest jej ponowne przytaczanie. Bank dokonał zatem proporcjonalnego zwrotu kosztów kredytu w terminie wynikającym z art. 52 u.k.k.

Zasadny okazał się więc zarzut spełnienia roszczenia przez pozwanego. W efekcie powyższego, wierzytelności, których powód dochodzi w niniejszym postępowaniu nie istniały już w dniu zawarcia przez niego umowy cesji 7 kwietnia 2021 r. Powodowi w dacie wytoczenia powództwa nie przysługiwało roszczenie względem pozwanego o proporcjonalny zwrot kosztów kredytu w postaci uiszczonych składek na ubezpieczenie, stąd jego żądanie nie mogło zasługiwać na uwzględnienie.

Odnosząc się do twierdzeń powoda, iż kwoty wskazane w pozwie różnią się od kwot, które pozwany przelał na rzecz pierwotnego pożyczkobiorcy, po pierwsze, wskazać należy, że różnice te są nieznaczne i wynikają z odmiennego przyjęcia danych do obliczeń matematycznych. Po wtóre, pozwany wypłacił na rzecz konsumenta kwoty wyższe, niż te dochodzone pozwem. Po trzecie, prawidłowy sposób wyliczenia kwoty do zwrotu przedstawił pozwany, jako że powód przyjął błędne daty zakończenia umowy, inne niż wynikające z harmonogramu spłat pożyczki. Prawidłowość obliczeń pozwanego potwierdza także wydruk ze strony Rzecznika (...) (k. 101).

Z przedstawionych powyżej powodów, powództwo jako niewykazane co do zasady podlegało oddaleniu.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd oparł na treści art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Wobec oddalenia powództwa, powód przegrał proces w całości i powinien zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty.

Koszty po stronie pozwanego wyniosły 1.817 zł. Na koszty złożyła się opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, oraz kwota 1.800 zł z tytułu zastępstwa procesowego przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, ustalona na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

sędzia Łukasz Baranowski

Sygn. akt I C 2434/21

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi powoda (bez pouczenia).

W., 3 lutego 2022 roku

sędzia Łukasz Baranowski