Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 stycznia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na podstawie w szczególności art. 61 ust. 1 i ust. 2, art. 64 ust. 1 ustawy z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 870 ze zm.), art. 83 ust. 1 pkt 4 i art. 85 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) odmówił J. G. prawa do odsetek za zwłokę do 17.07.2020 r. w wypłacie zasiłku chorobowego od 12.09.2018 r. do 31.10.2018 r., od 5.11.2018 r. do 30.11.2018 r. i przyznał prawo do odsetek od 18.07.2020 r. do 30.07.2020 r. W uzasadnieniu wskazano, że wypłata odsetek może nastąpić, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład ponosi odpowiedzialność (art. 85 ust. 1 ustawy systemowej). Organ podkreślił, że w niniejszej spławie istniał spór odnośnie zliczenia do jednego okresu zasiłkowego różnych schorzeń. Wymagało to wyjaśnienia przed Sądem Rejonowym; który dokonał własnej oceny, odmiennej od ustaleń ZUS. Sąd Rejonowy w Łodzi oparł rozstrzygnięcie na opinii biegłej sądowej z zakresu psychiatrii, poczynił ustalenia faktycznie umożliwiające uznanie faktu zasadności prawa do zasiłku chorobowego. Zdaniem sądu II instancji materia sporu wymagała wiadomości specjalnych i musiała znaleźć oparcie w opinii biegłego. Dopiero w oparciu o uzupełniony przed sądem materiał dowodowy zostały poczynione ustalenia faktyczne pozwalające na wydanie rozstrzygnięcia przyznającego prawo do spornego świadczenia. Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zatem opóźnienie w wypłaceniu świadczenia nie jest następstwem okoliczności za, które Zakład w tym przypadku ponosi odpowiedzialność przed wydaniem wyroku. W świetle powyższego, datę wpływu prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego, tj. 17.06.2020 r., należało uznać za wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wypłaty zasiłku.

/decyzja w nienumerowanych aktach ZUS/

Od powyższej decyzji odwołanie, w dniu 4 marca 2021 r., złożył J. G. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i o przyznanie prawa do odsetek za okres od 12.09.2018 do 30.09.2018 – odsetki od 2.10.2018 r. do dnia 17.07.2020 r., za okres od 1.10.2018 do 31.10.2018 – odsetki od dnia 1.11.2018 r. do dnia 17.07.2020 r., za okres od 5.11.2018 r. do 30.11.2018 r. –odsetki od dnia 1.12.2018 r. do dnia 17.07.2020 r. oraz o zasądzenie od ZUS I Oddział w W. na rzecz odwołującego zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu skarżący wskazał, że przedmiotem niniejszego postępowania jest - zgodnie z art. 85 ust. 1 u.s.u.s. - ustalenie, że opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu zasiłków chorobowych jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność. Żadne dodatkowe przesłanki nie muszą być wykazywane - jak chciałby ZUS.

To ZUS popełnił błąd stosując przepisy prawa materialnego i tylko ten organ ponosi odpowiedzialność za opóźnienie w wypłacie zasiłków chorobowych, a w konsekwencji jest zobowiązany do wypłaty odsetek od nich. Odwołujący podkreślił, że to organ rentowy zasięgnął opinii Lekarza Orzecznika ZUS w ramach postępowania administracyjnego a zatem nie w postępowaniu sądowym doszło do wszystkich niezbędnych ustaleń (że kolejne okresy niezdolności do pracy należy zliczyć do jednego okresu), jak twierdzi ZUS, ale w postępowaniu wyjaśniającym przed organem rentowym. Odsetki przysługują za czas opóźnienia, więc stają się wymagalne począwszy od bezskutecznego upływu terminu spełnienia świadczenia głównego (tu: zasiłku chorobowego), czyli z upływem pierwszego dnia od wymagalności roszczenia głównego, aż do dnia jego zapłaty.

Żądanie zatem obejmuje odsetki w wysokości:

-2425,03 zł - od zasiłku za okres 12.09.2018 do 30.09.2018 (19 dni) czyli 19872,86 zł wymagalne 30.09.2018 r., opóźnienie i wymagalność odsetek od 2.10.2018 r.

-3770,08 zł - za okres 1.10.2018 do 31.10.2018 (31 dni) czyli 32424,14 zł wymagalne 31.10.2018 r., opóźnienie i wymagalność odsetek od 1.11.2018 r.

-3005,54 zł - za okres 5.11.2018 do 30.11.2018 (26 dni) czyli 27194,44 zł wymagalne 30.11.2018, opóźnienie i wymagalność odsetek od 1.12.2018 r.

W sumie: 9200,65 zł (nie licząc 158,55 zł wypłaconego przez ZUS za okres 13 dni 18.07.2020 - 30.07.2020). Odsetki zostały obliczone od dnia wymagalności do dnia 17.07.2020 r., gdyż ZUS ustalił w decyzji odsetki od 18.07.2020 r. do dnia wypłaty zasiłku chorobowego i je wypłacił. W pozostałym zakresie ZUS pozostaje w zwłoce z wypłatą odsetek.

/odwołanie k.3 – 6 verte /.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, stwierdzając, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo do wypłaty odsetek, z uwagi na wydanie przez organ rentowy decyzji w terminie ustawowym. Podniósł nadto, że Sąd Okręgowy w wyroku nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego.

/odpowiedź na odwołanie k. 12 – 13/.

Na rozprawie w dniu 29 marca 2022 roku pełnomocnik wnioskodawczyni sprecyzował ostatecznie roszczenie i wniósł zasądzenie odsetek za następujące okresy:

- od 12 do 26 września 2018 r. od dnia 1 października 2018 roku (płatność winna nastąpić do dnia 30 września 2018 r.),

- od 27 września do 10 października 2018 roku i od 10 października 2018 roku do 22 października 2018 roku od dnia 1 listopada 2018 roku (płatność winna nastąpić do dnia 31 października 2018 r.),

- od 23 października do 31 października oraz od 5 do 27 listopada 2018 r. od dnia 1 grudnia 2018 roku (płatność winna nastąpić do dnia 30 listopada 2018 r.),

- od 28 do 30 listopada 2018 r. od dnia 1 stycznia 2019 roku (płatność winna nastąpić do dnia 31 grudnia 2018 r.)

Wszystkie do dnia 17 lipca 2020 roku

/e-protokół rozprawy z dnia 29 marca 2022 roku 00:02:53 - 00:08:16 k 75 i k 73 /

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 września 2018 r. płatnik składek O.S.T.C. LTD (Sp. z o.o.) Oddział w Polsce złożył wniosek o ustalenie okresu zasiłkowego ubezpieczonego J. G..

/ wniosek – k. 1-1 verte akt ZUS/

W opinii lekarskiej z dnia 7 listopada 2018 r. Zastępca Głównego Lekarza Orzecznika II Oddziału ZUS w W. uznał, iż ubezpieczony po 26 sierpnia 2018 r. mógł odzyskać zdolność do pracy, ale choroba powodująca tę niezdolność była współistniejąca także w okresie późniejszej niezdolności do pracy od dnia 12 września 2018 r. Zgodnie natomiast z zaświadczeniem lekarskim z dnia 23 października 2018 r., kolejne zaostrzenie choroby (F32) nastąpiło od wyżej wymienionej daty.

/opinia lekarska z dnia 7 listopada 2018 roku – k. 24 akt ZUS/

Pismem z dnia 14 listopada 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. poinformował płatnika składek, iż po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, w przypadku J. G. uprawnienia do świadczeń od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia 26 sierpnia 2018 r. oraz od dnia 12 września 2018 r. do dnia 10 października 2018 r. oraz dalszej nieprzerwanej niezdolności do pracy należy ustalić w ramach jednego okresu zasiłkowego, który zakończył się z dniem 26 sierpnia 2018 r.

/pismo z dnia 14 listopada 2018 roku – k. 26-26 verte akt ZUS/

W dniu 10 grudnia 2018 r. odwołujący się złożył wniosek o wydanie decyzji w przedmiocie zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy od dnia 12 września 2018 r. do dnia 31 października 2018 r. oraz od dnia 5 listopada 2018 r. do nadal.

/wniosek – k. 28 akt ZUS/

Decyzją z dnia 21 grudnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. uznał, że niezdolności do pracy J. G. z powodu choroby od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia 26 sierpnia 2018 r. oraz od dnia 12 września 2018 r. do dnia 31 października 2018 r. i od dnia 5 listopada 2018 r. do dnia 30 listopada 2018 r., tj. do dnia zatrudnienia należy ustalić w ramach jednego okresu zasiłkowego, a ponadto odmówił wnioskodawcy prawa do zasiłku chorobowego od dnia 12 września 2018 r. do dnia 31 października 2018 r. oraz od dnia 5 listopada 2018 r. do dnia 30 listopada 2018 r., tj. do dnia zatrudnienia. W uzasadnieniu, organ rentowy wskazał, że z posiadanej dokumentacji wynika, iż ubezpieczony był niezdolny do pracy w wyżej wymienionych okresach. Z opinii Zastępcy Głównego Lekarza Orzecznika II Oddziału ZUS w W. z 7 listopada 2018 roku wynika, że choroba powodująca niezdolności do pracy orzeczona do dnia 26 sierpnia 2018 roku była współistniejąca w okresie późniejszej niezdolności do pracy od dnia 12 września 2018 roku. W zaświadczeniu lekarskim lekarz leczący potwierdził kolejne zaostrzenie choroby od dnia 23 października 2018 roku. Według ZUS w oparciu o opinię Zastępcy Głównego Lekarza Orzecznika II Oddziału ZUS uznać trzeba, że orzeczone niezdolności od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia 26 sierpnia (...). oraz od dnia 12 września 2018 r. do dnia 31 października 2018 r. i od dnia 5 listopada 2018 r. do dnia 30 listopada 2018 r. należy zliczyć do jednego okresu zasiłkowego, a tak liczony okres zasiłkowy upłynął z dniem 26 sierpnia 2018 r., natomiast wnioskodawca nie ma prawa do zasiłku chorobowego za wyżej wskazany okres.

/decyzja z dnia 21 grudnia 2018 roku – k. 35-35 verte akt ZUS/

Wnioskodawca odwołał się od powyższej decyzji do Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi. Postępowanie toczyło się w sprawie o sygnaturze akt XU 254/19.

/okoliczność bezsporna/

W toku tego postępowania, w drodze opinii biegłej ustalono, że z punktu widzenia lekarza psychiatry przyczyną niezdolności do pracy wnioskodawcy w okresie od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia 26 sierpnia 2018 r. było zaburzenie depresyjne, po tym okresie lekarz psychiatra wystawił zaświadczenie o zdolności do pracy, opiniowany odzyskał wówczas zdolność do pracy. Przyczyną niezdolności do pracy w okresie od dnia 5 listopada 2018 r. do dnia 18 grudnia 2018 r. było zaburzenie depresyjne. Jak wynika z dokumentów ZUS zwolnienie wystawione w okresie od dnia 12 września 2018 r. do dnia 10 października 2018 r. było wystawiane z kodem N41 – zapalenie gruczołu krokowego. Zapalenie gruczołu krokowego jest zaś chorobą urologiczną i nie ma nic wspólnego z zaburzeniem depresyjnym. Zaburzenie depresyjne jest chorobą przewlekłą zgodnie z wiedzą medyczną jej leczenie powinno być długotrwałe, zaświadczenie o niezdolności do pracy (zwolnienia lekarskie) wydaje się tylko w okresach pogorszenia stanu psychicznego.

/opinia biegłej sądowej psychiatry – k. 40-43 załączonych akt o sygn. XU 254/19 /

Sąd uznał, że złożona w sprawie opinia biegłej psychiatry jest spójna, logiczna, merytorycznie prawidłowa i odpowiada postawionej tezie dowodowej. Ustalenia biegłej ponadto w całości korespondują ze znajdującą się w aktach sprawy dokumentacją. Sąd w pełni uznał wartość dowodową opinii, podzielając przekonujące wnioski wypływające z jej treści. Ponadto wskazał, że została sporządzona zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot.

W niniejszej sprawie, Sąd, ustalając przyczyny niezdolności do pracy wnioskodawcy oparł się na wnioskach opinii biegłej sądowej psychiatry.

Sąd wskazał, że przyczyną niezdolności do pracy wnioskodawcy w okresie od dnia 26 lutego 2018 roku do dnia 26 sierpnia 2018 roku było zaburzenie depresyjne, natomiast po tym okresie opiniowany odzyskał zdolność do pracy. Od dnia 5 listopada 2018 roku do dnia 18 grudnia 2018 roku przyczyną niezdolności do pracy J. G., a więc po przerwie przekraczającej 60 dni między okresami niezdolności do pracy, były ponownie zaburzenia depresyjne, a od dnia 12 września 2018 roku do dnia 10 października 2018 roku zapalenie gruczołu krokowego, które jest schorzeniem urologicznym i nie ma nic wspólnego z zaburzeniem depresyjnym – chorobą przewlekłą, wymagającą długotrwałego leczenia. Sąd podkreślił, że w pełni podzielił stanowisko biegłej psychiatry i przyjął, iż kolejne niezdolności do pracy ubezpieczonego, następujące po przerwie nieprzekraczającej 60 dni tj. od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia 26 sierpnia 2018 r. oraz od dnia 12 września 2018 roku do dnia 31 października 2018 roku, a także od dnia 5 listopada do dnia 30 listopada 2018 r. były spowodowane różnymi chorobami i nie należy zliczać ich w ramach jednego okresu zasiłkowego. Wnioskodawca, co wynika z opinii biegłego psychiatry w okresie od 12 września 2018 r. do 31 października 2018 r. nie był niezdolny z przyczyn psychiatrycznych, w tym z powodu zaburzeń depresyjnych i z ich powodu stał się niezdolny do pracy ponownie dopiero od dnia 5 listopada 2018 r.

/uzasadnienie SR dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi k. 63 – 67 załączonych aktach o sygn. X U 254/19/

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2019 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, sygn. akt XU 254/19, po rozpoznaniu sprawy z odwołania J. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 21 grudnia 2018 roku znak (...)-05 w punkcie 1 sentencji wyroku zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że uznał, iż niezdolności do pracy wnioskodawcy J. G. z powodu choroby od dnia 26 lutego 2018 r. do 26 sierpnia 2018 r. i od 12 września 2018 r. do 31 października 2018 r. oraz od 5 listopada 2018 r. do 30 listopada 2018 r. nie należy ustalać w ramach jednego okresu zasiłkowego oraz przyznał J. G. prawo do zasiłku chorobowego od 12 września 2018 r. do 31 października 2018 r. oraz od 5 listopada 2018 r. do 30 listopada 2018 r., w punkcie 2 roszczenie J. G. o odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od zasiłku chorobowego za okres od 12 września 2018 r. do 31 października 2018 r. oraz od 5 listopada 2018 r. do 30 listopada 2018 r. przekazał do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. celem rozpoznania i wydania decyzji w tym przedmiocie, zaś w punkcie 3 sentencji orzeczenia zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

/wyrok SR dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z k. 62 załączonych akt o sygn. X U 254/19 /

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 5.05.2020 r. o sygn. akt VIII Ua 13/20 oddalił apelację ZUS od wskazanego wyżej orzeczenia.

/okoliczność bezsporna/

Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi wraz z uzasadnieniem wpłynął do organu rentowego w dniu 17.06.2020 r.

/okoliczność bezsporna/

Organ rentowy dysponował dokumentacją medyczną ubezpieczonego w szczególności z jego leczenia psychiatrycznego i urologicznego, w oparciu o którą opinie wydawała biegła sądowa.

/okoliczność bezsporna – dokumentacja – w aktach orzeczniczych ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 29 stycznia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na podstawie w szczególności art. 61 ust. 1 i ust. 2, art. 64 ust. 1 ustawy z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 870 ze zm.), art. 83 ust. 1 pkt 4 i art. 85 ust. 1 ustawy z 13-10-1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) odmówił J. G. prawa do odsetek za zwłokę do 17.07.2020 r. w wypłacie zasiłku chorobowego od 12.09.2018 r. do 31.10.2018 r., od 5.11.2018 r. do 30.11.2018 r. i przyznał prawo do odsetek od 18.07.2020 r. do 30.07.2020 r. W uzasadnieniu wskazano, że wypłata odsetek może nastąpić, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład ponosi odpowiedzialność (art. 85 ust. 1 ustawy systemowej). Organ podkreślił, że w niniejszej spławie istniał spór odnośnie zliczenia do jednego okresu zasiłkowego różnych schorzeń. Wymagało to wyjaśnienia przed Sądem Rejonowym; który dokonał własnej oceny, odmiennej od ustaleń ZUS. Sąd Rejonowy w Łodzi oparł rozstrzygnięcie na opinii biegłej sądowej z zakresu psychiatrii, poczynił ustalenia faktycznie umożliwiające uznanie faktu zasadności prawa do zasiłku chorobowego. Zdaniem sądu II instancji materia sporu wymagała wiadomości specjalnych i musiała znaleźć oparcie w opinii biegłego. Dopiero w oparciu o uzupełniony przed sądem materiał dowodowy zostały poczynione ustalenia faktyczne pozwalające na wydanie rozstrzygnięcia przyznającego prawo do spornego świadczenia. Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zatem opóźnienie w wypłaceniu świadczenia nie jest następstwem okoliczności za, które Zakład w tym przypadku ponosi odpowiedzialność przed wydaniem wyroku. W świetle powyższego, datę wpływu prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego, tj. 17.06.2020 r., należało uznać za wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wypłaty zasiłku.

/decyzja w nienumerowanych aktach ZUS/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne w przeważającej części.

Wskazać trzeba, że przedmiotem sporu było prawo ubezpieczonego do odsetek od wypłaconego przez organ rentowy zasiłku chorobowego, w związku z realizacją wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 5.05.2020 r.

Dla rozstrzygnięcia zaistniałego problemu konieczne jest odwołanie się do treści przepisu art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017r., poz. 1368), który stanowi, że płatnicy składek wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Jeżeli płatnik składek nie wypłacił zasiłku w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (ust. 2).

Na kanwie powołanego przepisu zarówno w doktrynie, jak i w judykaturze zgodnie przyjmuje się, że datą graniczną, do której zasiłki należne od ZUS powinny być wypłacone, jest 30 dzień od daty złożenia wniosków niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Brak wypłaty zasiłku w terminie oznacza konieczność wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości i na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017r., poz. 1778).

Stosownie do dyspozycji zawartej przez ustawodawcę w treści normy prawnej wyrażonej w przepisie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. 2021 poz. 423 ze zm), jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Przepis § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 1999 roku, nr 12, poz. 104), wydanego na podstawie art. 85 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowi, że odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń. Zaś okres opóźnienia w ustaleniu prawa do świadczeń i ich wypłacie, dla których przepisy określające zasady ich przyznawania i wypłacania przewidują termin na wydanie decyzji, liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji.

Dodać trzeba, że zawarte w art. 85 ustawy systemowej określenie: „nie ustalił prawa do świadczenia” oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej prawa do przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania, a zatem w tym ostatnim przypadku chodzi o sytuację, kiedy organ posiadał wszelkie dane konieczne do przyznania świadczenia, ale mimo to nie wydał decyzji, bądź wydał decyzję odmawiającą przyznania świadczenia mimo, że z dowodów przedłożonych przez stronę wynikało, iż prawo to winno zostać jej przyznane (por. wyr. SN z dnia 7 października 2004r., II UK 485/03, OSNP 2005/10/147; wyr. SN z dnia 9 marca 2001 r., II UKN 402/00, OSNAP 2002/20/501, wyr. SA w Szczecinie z dnia 17 sierpnia 2017 r., III AUa 772/16, lex). Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy mając wszystkie potrzebne dane pozwalające na wydanie decyzji, organ rentowy pozostaje w zwłoce w ustaleniu prawa do zasiłku chorobowego. (por. wyr. SN z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 191/05, OSP 2007, z. 4, poz. 38, A. Rzetecka – Gil, Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2015; E. Darmorost, Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, Warszawa 2012).

Aby stwierdzić, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie, konieczne jest wykazanie, że w przepisanym terminie organ rentowy nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia z uwzględnieniem jednakże tego, czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji.

Dla powstałego w związku z tym obowiązku zapłaty odsetek nie mogą mieć więc znaczenia okoliczności dotyczące przebiegu postępowania sądowego, w toku którego nie ustalono żadnych nowych przesłanek wypłaty świadczenia, nieznanych dotąd organowi rentowemu (por. uzasadnienie wyr. SN z dnia 27 września 2002 r., II UK 214/02, OSNP 2004 nr 5, poz. 89 oraz wyr. SN z dnia 22 kwietnia 2004r., III UK 1/04, OSNP 2004 nr 23, poz. 406).

Z utrwalonego orzecznictwa sądowego (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 kwietnia 2010 r. I UK 345/2009, LexPolonica nr 2578200 i z dnia 15 października 2010 r. III UK 20/2010, LexPolonica nr 3028490) w zakresie wykładani przepisu art. 85 ust. 1 ustawy o sus jednoznacznie wynika, że odpowiedzialność organów rentowych istnieje nie tylko wtedy, gdy opóźnienie w przyznaniu lub w wypłacie świadczenia nastąpiło z winy tego organu ale także wtedy, gdy takie opóźnienie jest skutkiem innych przyczyn od tego organu niezależnych.

W orzecznictwie sądowym można odnaleźć wiele przykładów nieprawidłowego działania organu rentowego, za które organ ten „ponosi odpowiedzialność” i - w razie opóźnienia z tego powodu ustalenia prawa do świadczenia lub jego wypłaty - zobligowany jest do wypłaty należnych odsetek. Są to w szczególności wypadki bezpodstawnego pozostawienia bez rozpoznania wniosku strony o przyznanie prawa do świadczenia oraz nieprawidłowe orzeczenie w sprawie niezdolności do pracy do celów rentowych wydane przez Lekarza Orzecznika ZUS lub Komisję Lekarską ZUS (por. wyrok SN z 12 sierpnia 1998 r., sygn. akt II UKN 171/98, OSNAP nr 16/1999, poz. 521).

Zgodnie z tezą wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 roku (sygn.akt.I UK 159/2004 opubl. OSNP 2005/19/308) wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. Podobnie w wyroku z dnia 7 października 2004 r., II UK 485/03 (OSNP 2005 nr 10, poz. 147) Sąd Najwyższy stwierdził, że do przewidzianego w art. 85 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wyłączenia obowiązku wypłaty odsetek nie jest wystarczające wykazanie, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi winy w powstaniu opóźnienia.

Oznacza to, że jeżeli organ rentowy wydaje bezprawną decyzję o odmowie wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy możliwe było wydanie decyzji zgodnej z prawem, a w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, to opóźnienie nie jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności w rozumieniu art. 85 ust. 1 zdanie drugie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (np. błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy), termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, zwłaszcza gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. Jeśli organ rentowy w chwili wydania zaskarżonej decyzji miał wszystkie potrzebne dane pozwalające na wydanie decyzji zgodnej z prawem, a po stronie ubezpieczonego nie występował obowiązek wykazania żadnych innych okoliczności uzasadniających jego wniosek, to dla obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia nie mogą mieć znaczenia okoliczności dotyczące przebiegu postępowania sądowego, zwłaszcza gdy w tym postępowaniu nie ustalono żadnych nowych przesłanek wypłaty świadczenia, których wykazanie ciążyło na ubezpieczonym, a które nie były znane (nie mogły być znane) organowi rentowemu./por. wyrok SN z dnia 25 stycznia 2005 r, I UK 159/04, OSNP 2005/19/308 wraz z uzasadnieniem/. W celu ustalenia, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie spowodowane błędem w ustaleniach faktycznych, konieczne jest wykazanie, że w przepisanym terminie ZUS nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia. W takiej sytuacji istotna jest jednak konieczność uwzględnienia tego, czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym będzie uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2009 r., I UK 345/08, OSNP 2010, nr 23-24, poz. 293).

Brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a u.e.r.f.u.s. nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia ./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia 10 października 2014 r, III AUa 40/14, LEX nr 1537443, wyrok SA w Szczecinie z dnia 26 marca 2015 r, (...), Lex nr 1771169/.

Organ rentowy w przedmiotowej sprawie przyjął pogląd, iż w przypadku przyznania zasiłku chorobowego za okresy - od 12.09.2018 r. do 31.10.2018 r., od 5.11.2018 r. do 30.11.2018 r. dokumentem niezbędnym do stwierdzenia uprawnień wnioskodawcy jest prawomocny wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 16 grudnia 2019 r.

Pogląd zaprezentowany w tym przedmiocie przez organ rentowy należy uznać za błędny.

Płatnik złożył wniosek o ustalenie okresu zasiłkowego wnioskodawcy we wrześniu 2018 r., wówczas przedstawił dokumentację medyczną, która została przeanalizowana przez Zastępcę Głównego Lekarza Orzecznika ZUS. W opinii lekarskiej z dnia 7 listopada 2018 r. Zastępca Głównego Lekarza Orzecznika ZUS uznał, iż ubezpieczony po 26 sierpnia 2018 r. mógł odzyskać zdolność do pracy, ale choroba powodująca tę niezdolność była współistniejąca także w okresie późniejszej niezdolności do pracy od dnia 12 września 2018 r. Zgodnie natomiast z zaświadczeniem lekarskim z dnia 23 października 2018 r., kolejne zaostrzenie choroby (F32) nastąpiło od wyżej wymienionej daty.

Pismem z dnia 14 listopada 2018 r. ZUS poinformował płatnika składek, iż po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, w przypadku J. G. uprawnienia do świadczeń od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia 26 sierpnia 2018 r. oraz od dnia 12 września 2018 r. do dnia 10 października 2018 r. oraz dalszej nieprzerwanej niezdolności do pracy należy ustalić w ramach jednego okresu zasiłkowego, który zakończył się z dniem 26 sierpnia 2018 r.

Zatem organ rentowy dysponował dokumentacją medyczną wnioskodawcy, nie żądał od ubezpieczonego dodatkowych dowodów, a mimo to nie dokonano prawidłowej oceny niezdolności do pracy. Ta sama dokumentacja stanowiła podstawę do sporządzenia opinii przez biegłego psychiatrę (lekarza o specjalności właściwej z punktu widzenia schorzeń wnioskodawcy w związku z chorobą, na którą cierpi.) w postępowaniu sądowym, który orzekł, że przyczyną niezdolności do pracy wnioskodawcy w okresie od dnia 26 lutego 2018 roku do dnia 26 sierpnia 2018 roku było zaburzenie depresyjne, po tym okresie lekarz psychiatra wystawił zaświadczenie o zdolności do pracy, w ocenie biegłej psychiatry opiniowany odzyskał wówczas zdolność do pracy. Przyczyną niezdolności do pracy w okresie od dnia 5 listopada 2018 roku do dnia 18 grudnia 2018 roku było zaburzenie depresyjne. Jak wynika z dokumentów ZUS zwolnienie wystawione w okresie od dnia 12 września 2018 r. do dnia 10 października 2018 r. było wystawiane z kodem N41 – zapalenie gruczołu krokowego. Zapalenie gruczołu krokowego jest zaś chorobą urologiczną i nie ma nic wspólnego z zaburzeniem depresyjnym. Zaburzenie depresyjne jest chorobą przewlekłą zgodnie z wiedzą medyczną jej leczenie powinno być długotrwałe, natomiast zaświadczenie o niezdolności do pracy (zwolnienia lekarskie) wydaje się tylko w okresach pogorszenia stanu psychicznego.

Jak już wyżej wskazano Zastępca Głównego Lekarza Orzecznika ZUS stwierdził zaś, że uprawnienia do świadczeń od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia 26 sierpnia 2018 r. oraz od dnia 12 września 2018 r. do dnia 10 października 2018 r. oraz dalszej nieprzerwanej niezdolności do pracy należy ustalić w ramach jednego okresu zasiłkowego, który zakończył się z dniem 26 sierpnia 2018 r.

W ocenie Sądu istniała jednak dokumentacja medyczna dająca podstawę do uznania, że kolejne niezdolności do pracy ubezpieczonego, następujące po przerwie nieprzekraczającej 60 dni tj. od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia 26 sierpnia 2018 r. oraz od dnia 12 września 2018 r. do dnia 31 października 2018 r., a także od dnia 5 listopada do dnia 30 listopada 2018 r. były spowodowane różnymi chorobami i nie należy zliczać ich w ramach jednego okresu zasiłkowego.

Organ rentowy w ocenie Sądu ponosi zatem odpowiedzialność za nie ustalenie wymaganych okoliczności do stwierdzenia uprawnień wnioskodawcy w ustawowym terminie, albowiem żadne niezależne od organu rentowego okoliczności nie wpłynęły na opóźnienie.

Podkreślić należy, iż zgromadzony przez organ rentowy materiał dowodowy pozwalał na ustalenie okresu zasiłkowego ubezpieczonego. W ocenie Sądu, te wszystkie okoliczności mogły zostać prawidłowo ustalone i wyjaśnione w postępowaniu administracyjnym, a zatem pozwala to przyjąć, iż organ rentowy w oparciu o całość zgromadzonego materiału dowodowego winien wydać decyzję o przyznaniu prawa do zasiłku chorobowego za okresy od 12 września 2018 r. do 31 października 2018 r. oraz od 5 listopada 2018 r. do 30 listopada 2018 r. Zatem wyrok Sądu Okręgowego nie był ostatnią okolicznością w sprawie, od którego miałby być liczony termin do ustalenia wypłaty świadczenia.

A zatem uwzględniając te wszystkie okoliczności Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. i przyznał wnioskodawcy prawo do odsetek za okresy:

- od 12 do 26 września 2018 r. od dnia 1 października 2018 roku (płatność winna nastąpić do dnia 30 września 2018 r.),

- od 27 września do 10 października 2018 roku i od 10 października 2018 roku do 22 października 2018 roku od dnia 1 listopada 2018 roku (płatność winna nastąpić do dnia 31 października 2018 r.),

- od 23 października do 31 października oraz od 5 do 27 listopada 2018 r. od dnia 1 grudnia 2018 roku (płatność winna nastąpić do dnia 30 listopada 2018 r.),

- od 28 do 30 listopada 2018 r. od dnia 1 stycznia 2019 roku (płatność winna nastąpić do dnia 31 grudnia 2018 r.)

do dnia 17 lipca 2020 roku tj. do dnia poprzedzającego dzień , od którego organ rentowy naliczył odsetki.

Stosownie do wyników postępowania, na podstawie art. 98 k.p.c., Sąd w punkcie 2 sentencji wyroku, obciążył organ rentowy obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez wnioskodawcę. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. ( tj. Dz.U.2018.265 ze zm.) w kwocie 1800 zł (przy wartości przedmiotu sporu wskazanej zarówno przez powoda, jak i pozwanego – k 3 i k 69).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i aktami rentowymi doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego r.pr. M. D. pocztą.

K.B