Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 kwietnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił A. M. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawcy odmówiono przyznania emerytury zgodnie z art.4 ustawy o emeryturach pomostowych , ponieważ nie udowodnił on okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że do pracy w warunkach szczególnych uwzględniono okresy zatrudnienia wnioskodawcy: od 27 lipca 1981 r. do 1 lipca 1984 r. , od 21 września 1987 r. do 31 marca 1988 r. , od 1 kwietnia 1990 r. do 31 stycznia 1991 r. , od 1 września 2003 r. do 30 września 2006 r. , od 1 stycznia 2009 r. do 31 sierpnia 2010 r. oraz od 1 września 2010 r. do 30 kwietnia 2015 r. ( z wyłączeniem okresów nieskładkowych) – tj. 13 lat , 4 miesiące i 24 dni. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jednocześnie wskazał ,że do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił wnioskodawcy okresów zatrudnienia: od 1 sierpnia 1984 r. do 19 września 1985 r. , od 1 kwietnia 1988 r. do 28 lutego 1989 r. , od 1 marca 1989 r. do 31 marca 1990 r. , od 1 lutego 1991 r. do 31 sierpnia 2003 r. oraz od 1 października 2006 r. do 31 grudnia 2008 r. , ponieważ wnioskodawca wykonywał prace równocześnie na dwóch różnych stanowiskach w obrębie dwóch różnych działów zarządzenie resortowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył ,że A. M. udowodnił staż sumaryczny w wymiarze 33 lat , 9 miesięcy i 9 dni oraz 13 lat , 4 miesięcy i 24 dni stażu w szczególnych warunkach/charakterze.

/decyzja k.24 - 24 odwrót plik I akt ZUS/

W dniu 8 czerwca 2021 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie A. M. od ww. decyzji , w którym wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej od dnia złożenia wniosku oraz zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania. W treści odwołania A. M. wskazał, że legitymuje się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych, a tym samym spełnia przesłanki do uzyskania emerytury. A. M. podkreślił, że w spornych okresach wykonywał prace maszynisty urządzeń uzdatniania wody oraz laboranta, przy czym nie zdarzało się, aby prace te wykonywał jednocześnie.

/odwołanie k.3 – 5/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.11 – 11 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. M. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

W dniu 22 lutego 2021 r. A. M. wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej. Wnioskodawca na dzień złożenia wniosku nie pozostawał w stosunku pracy. Po dniu 31 grudnia 2008 r. A. M. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

/okoliczności bezsporne, a nadto wniosek k.1 – 3 plik I akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił A. M. prawa do emerytury pomostowej.

/decyzja k.24 - 24 odwrót plik I akt ZUS/

Wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w łącznym wymiarze 33 lat , 9 miesięcy i 9 dni.

/okoliczność bezsporna/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. uwzględnił A. M. staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 13 lat , 4 miesięcy i 24 dni - uwzględniono okresy zatrudnienia wnioskodawcy: od 27 lipca 1981 r. do 1 lipca 1984 r. ( praca na stanowisku aparatowego uzdatniania wody) , od 21 września 1987 r. do 31 marca 1988 r. ( praca na stanowisku aparatowego uzdatniania wody) , od 1 kwietnia 1990 r. do 31 stycznia 1991 r. ( praca na stanowisku aparatowego uzdatniania wody) , od 1 września 2003 r. do 30 września 2006 r. ( praca na stanowisku aparatowego uzdatniania wody), od 1 stycznia 2009 r. do 31 sierpnia 2010 r. (prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną) oraz od 1 września 2010 r. do 30 kwietnia 2015 r. (prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną).

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 27 lipca 1981 r. do 30 kwietnia 2015 r. A. M. był pracownikiem (...) spółki akcyjnej ,a powierzone obowiązki wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy. Okresy nieskładkowe przypadające w okresie zatrudnienia: od 10 kwietnia 1997 r. do 5 czerwca 1997 r. , od 5 grudnia 2003 r. do 16 stycznia 2004 r. , od 4 sierpnia 2005 r. do 26 sierpnia 2005 r. , od 13 października 2005 r. do 19 października 2005 r. , od 6 lutego 2006 r. do 19 lutego 2006 r. , od 17 maja 2006 r. do 2 czerwca 2006 r. , od 11 grudnia 2006 r. do 12 grudnia 2006 r. , od 20 kwietnia 2015 r. do 30 kwietnia 2015 r.

/świadectwo pracy k.8 – 8 odwrót plik I akt ZUS , dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.34/

W całym okresie zatrudnienia w (...) spółce akcyjnej wnioskodawca wykonywał obowiązki pracownicze maszynisty urządzeń uzdatniania wody lub laboranta , przy czym nigdy nie wykonywał obydwu tych prac jednocześnie (wnioskodawcę obowiązywał miesięczny grafik i mogło się zdarzyć, że w jedynym miesiącu, a nawet w dłuższym okresie pracował na stanowisku maszynisty, a w kolejnym na stanowisku laboranta; zdarzało się, że otrzymywał angaż na stanowisko maszynisty urządzeń uzdatniania wody, a po pewnym czasie angaż na stanowisko maszynisty urządzeń uzdatniania wody – laboranta ruchowego). W zależności bowiem od potrzeb pracodawcy, wnioskodawca wykonywał prace na jednym , bądź na drugim stanowisku pracy. Wykonując obowiązki maszynisty urządzeń uzdatniania wody wnioskodawca zajmował się wyłącznie czynnościami związanymi z prowadzeniem stacji uzdatniania wody. A. M. utrzymywał parametry danej stacji, regenerował wymienniki , przeprowadzał analizę chemiczną zarówno przed, jak i po przeprowadzenie procesu regeneracji. Do 2000 r. wnioskodawca większość prac wykonywał ręcznie ( m.in. ręcznie ustawiał parametry , bądź operował zaworami) , a od 2000 r. nastąpiła komputeryzacja całego procesu. Wykonując obowiązki maszynisty urządzeń uzdatniania wody wnioskodawca, do momentu przyjścia zmiennika , nawet na chwilę nie mógł opuścić stanowiska pracy. Zdarzało się, że wnioskodawca pracował 12 , a nawet 16 godzin dziennie. Na stanowisku laboranta wnioskodawca przeprowadzał analizę chemiczną wody doprowadzanej oraz odprowadzanej z kotłów. Wnioskodawca co 2 godziny pobierał próbki wody , które następnie analizował przy użyciu stosownych odczynników chemicznych takich jak stężony kwas solny , czy też kwas siarkowy. Ponadto wnioskodawca zajmował się analizą chemiczną wymienników oraz turbin ( m.in. sprawdzał normy wodoru służącego do chłodzenia turbiny) , a także kontrolował stężenie dwutlenku węgla. Z uwagi na rodzaj używanych substancji i możliwość poparzenia, wnioskodawca musiał stosować odzież ochronną , w tym maskę oraz rękawice. Podobnie jak przy stanowisku maszynisty urządzeń uzdatniania wody , wnioskodawca , do czasu przyjścia zmiennika , nie mógł opuścić stanowiska pracy. Zdarzało się , że wnioskodawca pracował 12 , a nawet 16 godzin dziennie. Wnioskodawca otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych.

/zeznania świadków: I. J. min.00:28:12 – 00:36:17 , P. K. min.00:36:17 – 00:50:49 , zeznania wnioskodawcy min. 00:53:25 – 00:57:51 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:17 – 00:23:48 rozprawy z dnia 15 marca 2022 r., płyta CD 53 , dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.34/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach ZUS, w szczególności na podstawie dokumentacji osobowej obejmującej sporny okres zatrudnienia wnioskodawcy, a także na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz zeznań świadków: I. J., P. K. , którzy pracowali razem z wnioskodawcą i z tego tytułu mają pełną wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez niego w czasie zatrudnienia w (...) spółce akcyjnej. Wszystkie złożone w niniejszej sprawie zeznania były wiarygodne, spójne i znajdowały potwierdzenie w zachowanej dokumentacji osobowej. Wartość dowodowa zeznań nie była kwestionowana przez organ rentowy. Stanowiły one tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 1924), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270), ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 punkt 1. Za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, Dz. U. z 1983 roku nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz A wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 i 2 tegoż rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 15 grudnia 1997 roku II UKN 417/97; 15 listopada 2000 roku II UKN 39/00). Okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 ww. rozporządzenia).

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma jednak zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84).

Dodać w tym miejscu należy, iż z wykładni art. 4 ustawy z 2008 roku o emeryturach pomostowych wynika obowiązek zaliczania do okresów pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze także zatrudnienia w takich warunkach w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku. Artykuł ten zawiera dodatkowe warunki, aby praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana przed dniem 1 stycznia 1999 roku oraz po dniu 31 grudnia 2008 roku, jednak nie zakreśla ram czasowych odnośnie do stażu 15 lat pracy w tych warunkach. Ten okres 15 lat może więc dotyczyć całego okresu ubezpieczenia, jednak co najmniej jeden miesiąc musi przypadać przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz jeden miesiąc po dniu 31 grudnia 2008 roku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2013 roku, I UK 448/12, LEX Nr 1396383).

W przypadku, gdy ubezpieczony kontynuuje zatrudnienie po 31 grudnia 2008 roku w warunkach szczególnych, praca w warunkach szczególnych przypadająca przed dniem 1 stycznia 1999 roku może być pracą szczególną w rozumieniu przepisu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, zaś prace wykonywane po dniu 31 grudnia 2008 roku muszą być pracami szczególnymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Wnioskodawca urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku, ukończył 60 lat, legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze przekraczającym 25 lat, a w dniu 30 kwietnia 2015 r. doszło do rozwiązania stosunku pracy , nadto po dniu 31 grudnia 2008 r. A. M. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła zatem ostatecznie posiadania przez wnioskodawcę wymaganego 15-letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił wnioskodawcy okresów zatrudnienia: od 1 sierpnia 1984 r. do 19 września 1985 r. , od 1 kwietnia 1988 r. do 28 lutego 1989 r. , od 1 marca 1989 r. do 31 marca 1990 r. , od 1 lutego 1991 r. do 31 sierpnia 2003 r. oraz od 1 października 2006 r. do 31 grudnia 2008 r. , ponieważ jego zdaniem wnioskodawca miał wówczas wykonywać prace równocześnie na dwóch różnych stanowiskach w obrębie dwóch różnych działów zarządzenie resortowego.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało jednoznacznie, że w spornych okresach wnioskodawca wykonywał obowiązki pracownicze maszynisty urządzeń uzdatniania wody lub laboranta , przy czym nigdy nie wykonywał obydwu tych prac jednocześnie. W zależności bowiem od potrzeb pracodawcy , wnioskodawca wykonywał prace na jednym , bądź drugim stanowisku pracy. Wykonując obowiązki maszynisty urządzeń uzdatniania wody wnioskodawca zajmował się wyłącznie czynnościami związanymi z prowadzeniem stacji uzdatniania wody. A. M. utrzymywał parametry danej stacji, regenerował wymienniki, przeprowadzał analizę chemiczną zarówno przed , jak i po przeprowadzenie procesu regeneracji. Do 2000 r. wnioskodawca większość prac wykonywał ręcznie ( m.in. ręcznie ustawiał parametry , bądź operował zaworami) , a od 2000 r. nastąpiła komputeryzacja całego procesu. Wykonując obowiązki maszynisty urządzeń uzdatniania wody wnioskodawca , do momentu przyjścia zmiennika , nawet na chwilę nie mógł opuścić stanowiska pracy. Zdarzało się ,że wnioskodawca pracował 12 , a nawet 16 godzin dziennie. Na stanowisku laboranta wnioskodawca przeprowadzał analizę chemiczną wody doprowadzanej oraz odprowadzanej z kotłów. Wnioskodawca co 2 godziny pobierał próbki wody , które następnie analizował przy użyciu stosownych odczynników chemicznych takich jak stężony kwas solny , czy też kwas siarkowy. Ponadto wnioskodawca zajmował się analizą chemiczną wymienników oraz turbin ( m.in. sprawdzał normy wodoru służącego do chłodzenia turbiny) , a także kontrolował stężenie dwutlenku węgla. Z uwagi na rodzaj używanych substancji i możliwość poparzenia , wnioskodawca musiał stosować odzież ochronną , w tym maskę oraz rękawice. Podobnie jak przy stanowisku maszynisty urządzeń uzdatniania wody , wnioskodawca , do czasu przyjścia zmiennika , nie mógł opuścić stanowiska pracy. Zdarzało się ,że wnioskodawca pracował 12 , a nawet 16 godzin dziennie. Zarówno zatem pracę na stanowisku maszynisty gospodarki wodnej , jak i laboranta , przy czym nie jednocześnie , wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Praca świadczona przez wnioskodawcę na stanowisku aparatowego uzdatniania wody ( maszynisty gospodarki wodnej) została wymieniona w wykazie A, dziale IX ( gospodarka komunalna), pod pozycją 2 , pkt 1 stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 17 ministra górnictwa i energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach , a praca świadczona przez wnioskodawcę na stanowisku laboranta została wymieniona w wykazie A, dziale IX (gospodarka komunalna), pod pozycją 2 , pkt 2 stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 7 ministra przemysłu chemicznego i lekkiego w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. Podkreślić w tym miejscu należy, że stanowiska na których praca jest wykonywana w szczególnych warunkach zostały sprecyzowane w wykazach stanowiących załączniki do ww. zarządzeń resortowych , które mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający ogólne pojęcia istniejące w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43).

Nawet zaś gdyby hipotetycznie przyjąć , że wnioskodawca jednocześnie wykonywał prace na ww. stanowiskach pracy to okoliczność ta z całą pewnością nie dyskwalifikuje pracy wykonywanej przez skarżącego jednocześnie na dwóch stanowiskach w ramach jednego etatu, jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Skoro bowiem praca na tych stanowiskach jest zaliczana do pracy w warunkach szczególnych, tzn. że wnioskodawca stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu nie ma znaczenia czy wykonuje się prace na jednym czy też dwóch stanowiskach, jeżeli praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach określonych jako praca w szczególnych warunkach.

Po doliczeniu spornego okresu tj. 17 lat , 11 miesięcy i 19 dni do uznanego już przez organ rentowy stażu w szczególnych warunkach w wymiarze 13 lat , 4 miesięcy i 24 dni wnioskodawca wykazał, że w szczególnych warunkach pracował ponad 15 lat, tym samym spełnił wszystkie przesłanki do przyznaniu mu prawa do emerytury pomostowej

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał A. M. prawo do emerytury pomostowej , o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz A. M. kwotę 180 ( sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił zgodnie z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2018 r. poz.265).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego pocztą wraz z aktami rentowymi oraz pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, które rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi

S.B.