Pełny tekst orzeczenia

VIII U 30/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 grudnia 2021roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wykonał wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 sierpnia 2021r. sygn.. akt III AUa 110/21 oraz przyznał z urzędu S. J. prawo do emerytury od dnia 4 maja 2021r. tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury od osiągnięcia wydłużonego wieku emerytalnego i rozliczył na nowo przyznane świadczenie z dotychczas wypłacaną emeryturą stwierdzając jednocześnie że w związku z przyznaniem emerytury prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustaje z dniem 4 maja 2021 roku.

/decyzja - osobny plik akt rentowych oraz k.130-133 akt emerytalnych /

Odwołanie od powyższej decyzji złożył S. J. (1) kwestionując zarówno rozliczenie świadczeń pomiędzy wypłacaną dotychczas emeryturą o wysokością należnej renty z tytułu niezdolności do pracy, podnoszą przedawnienie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń., Ponadto wnioskodawca podnosił kwestie zobowiązania do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia określone inną decyzją z dnia 8 grudnia 2021r. nie będące przedmiotem niniejszej sprawy. Podnosił również kwestie barku wypłaty na jego rzecz zasiłku chorobowego za 182 dni będące przedmiotem odrębnego procesu.

/odwołanie k. 3, /

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.7/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. J. (1) miał ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2011r.

/decyzja k.37 najstarszej części akt rentowych/

W dniu 8 kwietnia 2019 roku złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury.

/wniosek k.1-3 części emerytalnej akt ZUS/

Decyzją z 23 lipca 2019 r. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 8 kwietnia 2019 r. przyznał S. J. emeryturę od 4 maja 2019 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

W dniu 25 czerwca 2019 r. S. J. (1) złożył w organie rentowym pismo, w którym sformułował wniosek o „kasację” decyzji z 5 czerwca 2019 r. i wycofał wniosek o emeryturę.

Decyzją z 23 lipca 2019 r. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 8 kwietnia 2019 r. przyznał S. J. emeryturę od 4 maja 2019 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. W decyzji wskazano również, że zgodnie z art. 101a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 53), prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustaje z dniem, od którego została przyznana emerytura z Funduszu. W związku z przyznaniem emerytury prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustało z dniem 4 maja 2019 r.

W odpowiedzi na pismo z 25 czerwca 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 25 lipca 2019 r. poinformował ubezpieczonego, że emerytura została obliczona na podstawie składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji zapisanych na koncie i wynosi 2.422,68 zł brutto. Kwota wypłacanej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy wynosiła 1776,59 zł brutto. Zatem świadczenie emerytalne jest dla wnioskodawcy korzystniejsze. Zakład poprosił ubezpieczonego o ponowne przeanalizowanie wniosku o wycofanie emerytury i kontynuację wypłaty renty.

W odwołaniu od powyższej decyzji S. J. (1) wniósł o jej uchylenie wskazując, że decyzja ta została wydana mimo cofnięcia przez ubezpieczonego wniosku o emeryturę.

Wyrokiem z dnia 15 października 2020r. w sprawie sygnatura akt VIII U 3832/19 Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie S. J. (2) od decyzji z dnia 23 lipca 2019 r.

Apelację od wyroku złożył ubezpieczony wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie odwołania od decyzji z 23 lipca 2019 r.

Wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2021r. w sprawie sygn.. akt III AUa 110/21 Sąd Apelacyjny w Łodzi zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję z dnia 23lipca 2019r. w ten sposób, że przyznał S. J. prawo do wycofania wniosku z dnia 8 kwietnia o emeryturę i umorzył postępowanie w przedmiocie tego wniosku.

Sąd Apelacyjny wskazał, że zgodnie z art. 116 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 53), wniosek o emeryturę lub rentę może być wycofany, jednakże nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji. W razie wycofania wniosku postępowanie w sprawie świadczeń podlega umorzeniu.

Jak wyraźnie wynika z cytowanego przepisu, wniosek uprawnionego może być wycofany, jednak nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji. Natomiast uprawomocnienie decyzji następuje po upływie miesiąca od jej doręczenia wnioskodawcy, o ile w tym terminie nie wniósł on odwołania. W sytuacji zaś wniesienia odwołania, uprawomocnienie decyzji następuje z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu oddalającego odwołanie lub postanowienia o odrzuceniu odwołania.

Sąd II instancji uznał, że należy mieć na uwadze, że wniosek złożony przez ubezpieczonego stanowi przejaw jego woli i dążenia do uzyskania najkorzystniejszego świadczenia. Złożenie wniosku do organu rentowego o przyznanie świadczenia, skutkuje wszczęciem postępowania i powoduje, że to ubezpieczony jest dysponentem postępowania. A zatem, skoro przed uprawomocnieniem się ostatecznej decyzji przyznającej ubezpieczonemu emeryturę, ubezpieczony zdecydował się cofnąć wniosek o to świadczenie, co potwierdza treść pisma z 25 czerwca 2019 r. i odwołania od decyzji z 23 lipca 2019 r., organ rentowy nie może mu odmówić tego prawa. W następstwie cofnięcia wniosku o emeryturę, organ winien umorzyć postępowanie.

Wykonując powyższy wyrok pozwany organ rentowy wydał w dniu 7 grudnia 2021r. obecnie zaskarżoną decyzję. W decyzji tej wobec cofnięcia wniosku o emeryturę rozliczono wypłacona emeryturę za okres od 4 maja 2019r. do 3 maja 2021roku z przysługującą w wyniku wycofania wniosku rentą z tytułu niezdolności do pracy. Jednocześnie decyzją tą Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał z urzędu wnioskodawcy emeryturę od daty nabycia uprawnień do emerytury od osiągnięcia wydłużonego wieku emerytalnego na podstawie art.24a ustawy emerytalnej.

Do obliczenia emerytury wnioskodawcy przyjęto :

- kwotę zaewidencjonowanych składek na koncie z uwzględnieniem waloryzacji - 169690,41zł;

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego – 393743,77zł;

- kwotę środków zaewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem waloryzacji – 70970,89zł;

- średnie trwanie życia – 188,10 miesięcy.

Wysokość emerytury wyniosła 3372,70zł.

Należność za okres od 4.05.2019r. do 31.12.2021r. w kwocie 70351,54zł organ rentowy zaliczył na poczet wypłaconej emerytury za okres od 4.05.2019r. do 30.11.2021r. w kwocie 77.636,97zł. Poinformowano wnioskodawcę że pozostała należność w kwocie 7285,43zł będzie potrącana z bieżących świadczeń. W wyniku potrącenia kwoty 1686,35zł z tytułu rozliczenia zamiany świadczeń wysokość emerytury w grudniu 2021r. wyniosła 1686,35zł brutto co po odliczeniu zaliczki na podatek oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne

1422,58zł netto.

/ decyzja k.130-133 akt emerytalnych/

W swoim odwołaniu wnioskodawca nie złożył żadnych wniosków dowodowych, nie wskazał żadnych konkretnych zarzutów do treści zaskarżonej decyzji, podniósł jedynie, że jego zdaniem organ rentowy nie miał prawa rozliczać pobranych świadczeń za okres przekraczający 12 miesięcy i podniósł kwestie nie wypłaconych zasiłków chorobowych, które nie były przedmiotem zaskarżonej decyzji.

/odwołanie k.3/

Powyższy stan faktyczny Sad ustalił w oparciu o dowody z dokumentów oraz wcześniejsze decyzje i rozstrzygnięcia Sądu związane pośrednio z zaskarżoną decyzją.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zgodnie z art. 24a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2020.0.53 t.j.) emeryturę, o której mowa w art. 24 , przyznaje się z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej emerytury oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym( ust.1).

Emeryturę przyznaje się od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury, a w przypadku gdy wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy była wstrzymana - od dnia, od którego podjęto jej wypłatę (ust.2).

Emeryturę oblicza się zgodnie z art. 26, z uwzględnieniem ust. 4 i 5 (ust.3).

W oparciu o ten przepis zaskarżona decyzją pozwany ZUS przyznał wnioskodawcy z urzędu prawo do emerytury i ustalił jej wysokość prawidłowo w oparciu o art. 26 ustawy emerytalnej w kwotach wskazanych wyżej i w zaskarżonej decyzji.

Jednocześnie wobec skutecznego wycofania wniosku o emeryturę za wcześniejszy okres przyznaną decyzją 23 lipca 2019 r. (...) organ rentowy był zobowiązany do rozliczenia wypłacanej za okres od 4 maja 2019r. do 3 maja 2021r. emerytury z wysokością przysługującej wnioskodawcy w tym okresie rentą z tytułu niezdolności do pracy. Z uwagi na fakt, ze wypłacana emerytura była wyższa od przysługującej S. J. renty powstała nadpłata wypłaconych świadczeń, która ZUS potrąca z bieżącej emerytury. Postępowanie organu rentowego jest w pełni prawidłowe albowiem wobec działań samego wnioskodawcy powstała nadpłata należności zaś odwołujący mimo informowania przez ZUS, że emerytura jest dla niego korzystniejsza domagał się wycofania wniosku o emeryturę.

Z treści art. 138 cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynika, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

Zgodnie z ust. 2 za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu( ust.3).

Z treści ust. 4 powołanego przepisu, na który prawdopodobnie w odwołaniu powołuje się wnioskodawca wynika, że nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 5.

Ten przepis ma oczywiście zastosowanie w sprawie jednakże termin od którego powstało zobowiązanie do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia rozpoczął biec dopiero od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi w sprawie III AUa 110/21 a więc od skutecznego wycofania wniosku o emeryturę. Oznacza to, że do dnia wydania zaskarżonej decyzji nie upłynęło jeszcze 12 miesięcy można więc zgodnie z prawem potrącać wypłacone nienależnie płatności.

Dodatkowo należy wskazać, że kwestia wypłaty wnioskodawcy zasiłków chorobowych jest przedmiotem odrębnego postepowania przed Sadem w związku z czym Sąd w przedmiotowym postępowaniu nie odnosi się do tej kwestii.

Z tych względów, zgodnie z art. 477 14 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.