Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Majkowski

Protokolant : Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2022 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) SA V. (...) z siedzibą w W.

przeciwko J. H.

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego J. H. na rzecz powoda (...) SA V. (...) z siedzibą w W. kwotę 195.000,00 ( sto dziewięćdziesiąt pięć tysięcy ) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 marca 2021 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego J. H. na rzecz powoda (...) SA V. (...) z siedzibą w W. kwotę 15.167,00 ( piętnaście tysięcy sto sześćdziesiąt siedem ) zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.400,00 ( pięć tysięcy czterysta) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. akt I C 223/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 marca 2021 r. (data wpływu do Sądu Okręgowego w Łodzi) pełnomocnik powoda (...) S.A. V. (...) w W. wniósł o:

1.  zasądzenie od pozwanego J. H. na rzecz powoda (...) S.A. V. (...) w W. kwoty 195.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem należności regresowej – zwrotu wypłaconego zadośćuczynienia;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Postanowieniem z dnia 7 maja 2021r. sprawę przekazano do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

Na rozprawie dnia 03 marca 2022 r. pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa, podniósł nadto zarzut przyczynienia się zmarłego do zaistniałego zdarzenia na poziomie 50%.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 marca 2017 r. pozwany J. H. po zatrzymaniu kierowanego przez siebie pojazdu marki B. o nr rej. (...), przy ul. (...) w (...), na wysokości posesji nr (...) po prawej stronie (patrząc w kierunku jazdy) a następnie bez upewnienia się, że nie spowoduje zagrożenia w bezpieczeństwie ruchu, otworzył przednie prawe drzwi od strony kierowcy, bezpośrednio przed nadjeżdżającego rowerzystę G. I., który uderzył rowerem w drzwi i przewrócił się na jezdnię. W wyniku doznanych obrażeń G. I. zmarł 15 kwietnia 2017 r. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 19 lipca 2017 r. wydanym w sprawie II K 299/17, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 5 grudnia 2017 r. w sprawie IV Ka 653/17 J. H. został skazany za to, ze po potrąceniu rowerzysty odjechał z miejsca zdarzenia, nie udzielając poszkodowanemu pomocy oraz nie dostosował się do orzeczonych prawomocnymi wyrokami zakazów prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym. Wyrok ten jest prawomocny.

(bezsporne; wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 19 lipca 2017 r. k. 9-10; wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalski z dnia 5 grudnia 2017 r. k. 10v-11)

Pojazd uczestniczący w zdarzeniu, którym poruszał się J. H. objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w powodowym Towarzystwie (...).

(bezsporne, polisa k. 12-12v)

Powód jako ubezpieczyciel odpowiedzialności sprawcy zdarzenia otrzymał zgłoszenie szkody – żądanie zadośćuczynienia w związku ze śmiercią osoby najbliższej od członków rodziny zmarłego m. in. od żony zmarłego E. I. i syna zmarłego od A. I.. Po przeprowadzeniu postępowań likwidacyjnych powodowe towarzystwo wypłaciło na rzecz E. I. i A. I. zadośćuczynienie na podstawie art. 446 § 4 k.c. w ustalonej przez siebie wysokości. Po tej decyzji powoda E. I. i A. I. wytoczyli przeciwko ubezpieczycielowi powództwo o zapłatę dalszego zadośćuczynienia oraz stosownego odszkodowania. Wyrokiem z dnia 29 stycznia 2020 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził na rzecz E. I. kwotę 130.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 50.000 zł tytułem odszkodowania oraz na rzecz A. I. kwotę 65.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Na skutek apelacji Sad Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 23 listopada 2020 r. w sprawie I ACa 410/20 zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniżył zadośćuczynienia na rzecz E. I. do kwoty 100.000,00 zł i na rzecz A. I. do kwoty 45.000,00 zł. Powód wykonał wskazane wyżej wyroki i wypłacił zasądzone świadczenia na rzecz poszkodowanych.

(bezsporne, wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 stycznia 2020 r. k. 13-13v; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 listopada 2020 r. k. 14-14v; potwierdzenia transakcji k. 15-18)

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 23 lutego 2021 r. w sprawie II C 1153/20 zasądzono już od J. H. na rzecz powoda kwotę 80.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 kwietnia 2020 r. tytułem dochodzonego przez powoda roszczenia regresowego za wypłacone przez Towarzystwo (...) zadośćuczynienie wypłacone rodzinie zmarłego wskutek wypadku G. I. na etapie postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez powodowe Towarzystwo (...).

(bezsporne, wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 23 lutego 2021 r. wraz z uzasadnieniem k. 160-161v)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane dowody, a także mając na względzie szczególną moc dowodową, z jakiej korzysta w postępowaniu cywilnym prawomocny wyrok skazujący sądu karnego. Nieprzydatne dla ustalenia okoliczności faktycznych okazały się zeznania pozwanego J. H., który przedstawił jedynie swoją subiektywną ocenę wydarzeń osądzonych już przez sąd karny. Sąd nie dostrzegł potrzeby przeprowadzania dodatkowego postępowania dowodowego na okoliczności dotyczące się ewentualnego przyczynienia się G. I. do zaistnienia wypadku i rozmiaru szkody. Okoliczności powoływane przez pełnomocnika pozwanego zostały już wystarczająco udowodnione w postępowaniu przed sądem karnym i w tym zakresie Sąd Okręgowy jest związany z tymi ustaleniami.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie zarówno co do zasady, jak i wysokości.

Podstawą prawną dochodzonego przez stronę powodową roszczenia stanowi art. 43 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z jego brzmieniem zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:

1) wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;

4) zbiegł z miejsca zdarzenia.

Z powyższych przesłanek przyjmuje się, że tylko w przypadku umyślności, która wyraża się w zamiarze bezpośrednim wyrządzenia przez sprawcę skutku w postaci szkody, między działaniem kierującego a wyrządzoną szkodą musi zachodzić adekwatny związek przyczynowy. W odniesieniu do pozostałych przypadków udowodnienie takiego związku do wystąpienia z regresem nie jest konieczne, wystarczy bowiem jedynie wykazać, że w momencie wyrządzenia szkody została spełniona jedna z nich. Brzmienie art. 43 pkt 1-4 powołąnej ustawy wskazuje, że wyjątki od zasady definitywności świadczenia ubezpieczyciela w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych związane są z negatywnymi zachowaniami kierowcy pojazdu na tyle rażącymi, że względy prewencyjne, wychowawcze i represyjne oraz elementarne poczucie słuszności uzasadniają wprowadzenie we wskazanych tam przypadkach możliwości dochodzenia przez ubezpieczyciela zwrotu wypłaconego świadczenia odszkodowawczego.

Prawo regresu służy przeciwko kierowcy, będącemu sprawcą szkody, niezależnie od tego czy był on stroną umowy ubezpieczyciela (uchwała SN z dnia 10 listopada 2005 r., III CZP 83/05) – wbrew temu, co podnosił w procesie pełnomocnik pozwanego.

W świetle okoliczności niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, że to J. H. dnia 20 marca 2017 r. spowodował wypadek komunikacyjny, w wyniku którego śmierć poniósł G. I.. Również kwestia zbiegu z miejsca wypadku została (niezależnie od podnoszonych w niniejszej sprawie okoliczności) prawomocnie przesądzona wyrokiem skazującym sądu karnego. Oprócz tej okoliczności, sąd karny przyjął, iż pozwany kierował w czasie feralnego wypadku samochodem nie posiadając wymaganych uprawnień, albowiem nie stosował się do orzeczonych zakazów prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Zgodnie z treścią art. 11 k.p.c ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Ustalenia poczynione zatem przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim – II Wydział Karny są zatem dla Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie wiążące. W skład tych ustaleń bezsprzecznie wchodziły powyższe okoliczności, tj. odnoszące się do zbiegnięcia pozwanego z miejsca wypadku oraz prowadzenia pojazdu bez stosownych uprawnień. Warto zauważyć, że związanie dotyczy ustalonych w sentencji wyroku znamion przestępstwa, ale również okoliczności jego popełnienia, dotyczących czasu, miejsca czy poczytalności sprawcy.

Z tych względów, Sąd Okręgowy nie mógł zaaprobować argumentacji strony pozwanej wskazującej na brak odpowiedzialności ze strony pozwanego czy to odnośnie kwestii zbiegnięcia z miejsca wypadku, czy to odnośnie znajdowania się przez pozwanego w ruchu lądowym.

Pozwany w procesie podnosił zarzut przyczynienia się poszkodowanego w wypadku zmarłego G. I., jednakże Sąd Okręgowy nie podziela tego zapatrywania. Zauważyć należy, że ocena zachowania pozwanego jak i poszkodowanego stanowiła przedmiot rozważań sądu karnego pod kątem całościowym, również pod kątem przyczynienia się poszkodowanego do zaistnienia wypadku, ergo – wystąpienia szkody. Bez wątpienia nie zostało wykazane, że G. I. przyczynił się do powstania niniejszej szkody. Sąd karny analizował tę kwestię zarówno w toku postępowania w I jak i w II instancji pod kątem złożonej do sprawy prywatnej opinii J. B., na którą wskazywał również pełnomocnik pozwanego w niniejszej sprawie. Opinia ta, złożona jako dowód w niniejszej sprawie nie mogła odnieść pożądanego przez pozwanego skutku. Okoliczności przyczynienia nie dostrzegł ani sąd karny analizujący przebieg zdarzenia z dnia 20 marca 2017 r., ani sąd cywilny zasądzający od Towarzystwa (...) na rzecz E. i A. I. kwoty tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania. Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie podziela ustalenia tych sądów, nie dopatrując się samodzielnie żadnych okoliczności mogących stanowić o przyczynieniu się poszkodowanego G. I.. Za takie w szczególności nie można uznać niezachowanie przez niego „bezpiecznej” odległości od samochodu, w którym mogą zostać w każdej chwili otwarte drzwi, a także fakt nieposiadania na głowie kasku ochronnego przez G. I.. W ocenie Sądu, tak stawiane wymagania poszkodowanemu (jako wzorzec jego poprawnego zachowania) są abstrakcyjne i skrajnie nieżyciowe i nie mogą stanowić wymagań stawianych przeciętnemu rowerzyście w sytuacji, w jakiej znalazł się G. I..

Poza sporem pozostaje okoliczność, iż w ramach łączącej powoda z posiadaczem pojazdu B. umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczyciel zlikwidował szkodę poniesioną przez członków rodziny G. I. wskutek jego śmierci. Powód dokonał wpłaty na rzecz pokrzywdzonych w kwocie łącznej 195.000,00 zł.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczyciel występując z roszczeniem regresowym zażądał zwrotu przez sprawcę wypadku jedynie kwot wypłaconych poszkodowanym świadczeń z pominięciem wypłaconych kwot odsetek i koszów sądowych, co jest zasadne w świetle art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Powołany przepis stanowi bowiem, że prawem regresu objęte jest odszkodowanie wypłacone z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Nie sposób bowiem rozciągnąć tego na koszty procesu oraz odsetki, których ubezpieczyciel nie poniósłby gdyby dokonał likwidacji szkody w ramach prowadzonego przez siebie postępowania.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy uznał roszczenie powoda za zasadne w całości, a co za tym idzie zasądził na jego rzecz od pozwanego kwotę 195.000,00 zł. Odpowiada ona kwotom zadośćuczynienia i odszkodowania zasądzonym od powoda na rzecz A. i E. I. w wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 stycznia 2020 r. w sprawie I C 783/19, w brzmieniu ostatecznie ustalonym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 lipca 2020 r. w sprawie ACa 410/20, które to kwoty zostały wypłacone przez powodowe Towarzystwo (...). Biorąc powyższe pod uwagę, orzeczono jak w punkcie 1. wyroku zasądzając odsetki ustawowe od dnia 19 marca 2021 r., tj. od dnia nadania pozwu w placówce pocztowej, tj. zgodnie z żądaniem pozwu.

W punkcie 2. wyroku orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Na koszty poniesione przez stronę powodową składają się: opłata od pozwu w kwocie 9.750,00 zł, opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz zwrot kosztów zastępstwa prawnego profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 5.400 zł, ustalonych w oparciu o obowiązujące w tym zakresie przepisy rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie.