Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV U 112/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Załęska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 kwietnia 2022 roku w Sieradzu

odwołania S. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 1 lutego 2022 r. Nr (...)

i z 24 lutego 2022 r. Nr (...)

w sprawie S. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o kapitał początkowy

zmienia zaskarżone decyzje i zalicza S. B. do stażu ubezpieczeniowego okres nauki zawodu w (...) Szkole Zawodowej (...) w R. od 1 września 1971 roku do 12 czerwca 1974 roku i zobowiązuje organ rentowy do przeliczenia kapitału początkowego.

Sygn. akt IV U 112/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 1.02.2022r., ZUS II Oddział w Ł. ustalił S. B. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r. w wysokości 19.796,48zł. Do obliczenia pwkp oraz obliczenia wwpw przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1974 – 31.12.1983; wwpw wyniósł 17,39%. Uwzględnione zostały okresy składkowe w wymiarze 3 lat, 8 miesięcy 20 dni. Do ustalenia kp nie uwzględniono okresu od 14.10.1977 – 15.11.1977, gdyż nie podjął zatrudnienia po odbyciu zasadniczej służby wojskowej.

Nie podzielając powyższej decyzji, w dniu 21.02.2022r. w/w złożył odwołanie, wnosząc o uwzględnienie w stażu pracy okresu odbywania nauki zawodu w (...) Szkole Zawodowej (...) w R. od 1.09.1971 - 12.06.1974, gdzie był oddelegowany jako młodociany pracownik Państwowego Ośrodka (...) w R.. Do odwołania dołączył umowę z 1.09.1971r. o naukę zawodu mechanika maszyn rolniczych, zawartą na okres od 1.09.1971 - 24.06.1974.

Wobec roszczenia podniesionego w odwołaniu, traktując odwołanie jako nowy wniosek, decyzją z 24.02.2022r., ZUS odmówił S. B. ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wnosił o oddalenie odwołań , gdyż zaliczenie spornego okresu nie przewidują przepisy prawa. Wnoszono o połączenie spraw do łącznego rozpoznania.

Postanowieniem z 21.03.2022r., połączono sprawy do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. B., ur. (...)

W okresie od 1.09.1971 – 12.06.1974, S. B. uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowej (...) w R..

W dniu 1.09.1971r., między Państwowym Ośrodkiem (...) w R. reprezentowanym przez Dyrektora J. W., a E. B. – ojcem w- cy, została zawarta umowa, mocą której zakład pracy przyjął młodocianego do pracy w celu nauki zawodu w zakresie mechanika maszyn rolniczych od 1.09.1971 – 24.06.1974, za wynagrodzeniem, ustalonym w Zarządzeniu nr 7 Ministra Rolnictwa z 26.01.1963r. w sprawie zasad wynagradzania (…).Wnioskodawca był umieszczony na liście płac pracowników (...) i od przyznanego wynagrodzenia opłacano składki na ubezpieczenie społeczne.

W każdym roku szkolnym były 3 dni praktyk i 3 dni nauki. Po zakończeniu roku szkolnego były także obowiązkowe praktyki w czasie wakacji, których odbycie warunkowało promocję do następnej klasy. W-ca każdego roku odbywał takie praktyki. S. B. ukończył (...) w R. 12 czerwca 1974r. otrzymując świadectwo ukończenia tej Szkoły. Następnie 14.06.1974r., (...) w R. zawarł ze S. B. umowę o pracę na okres próbny jako monter ciągnikowy, a po jego upływie na czas nieokreślony. W okresie od 24.10.1975 – 13.10.1977 wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po powrocie z wojska pracodawca – (...) w R. zawarł z wnioskodawcą 16.11.1977r. umowę pracę, nadal na stanowisku monter samochodowy na pełen etat (wyjaśnienia wnioskodawcy – na nagraniu CD 00:03:07 – 00:09:08 k. 25, uwierzytelnione kserokopie: zaświadczenia z odbycia praktyki zawodowej z 31.07.1972r. k. 22, umowy o naukę zawodu z (...) z 1.09.1971r. k. 4, lista płac (...) k.6 akt IVU140/22, świadectwo ukończenia (...) w R. z 12.06.1974r. k. 12, umowy o pracę k. 21, świadectwa pracy k. 23, /akta sprawy).

W dniu 28.12.2021r., S. B. złożył w ZUS wniosek o emeryturę ( wniosek/akta ZUS).

Decyzją z 1.02.2022r., ZUS II Oddział w Ł. ustalił S. B. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r. w wysokości 19.796,48zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kp oraz obliczenia wwpw przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1974 – 31.12.1983; wwpw wyniósł 17,39%. Uwzględnione zostały okresy składkowe w wymiarze 3 lat, 8 miesięcy 20 dni. Do ustalenia kp nie uwzględniono okresu od 14.10.1977 – 15.11.1977, gdyż nie podjął zatrudnienia po odbyciu zasadniczej służby wojskowej (decyzja k. 3-4/akta kapitałowe).

Decyzją z 3.02.2022r., ZUS przyznał S. B. emeryturę od 1.12.2021r. (decyzja k. 14-15/akta ZUS).

Decyzją z 24.02.2022r., ZUS odmówił S. B. ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. (decyzja k. 6/akta kapitałowe).

Powyższy niesporny stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed organem rentowym oraz w niniejszej sprawie . W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął dokumenty, tj. uwierzytelnione kserokopie: zaświadczenia z odbycia praktyki zawodowej z 31.07.1972r., umowy o naukę zawodu z (...) w R. z 1.09.1971r., listy płac (...), świadectwo ukończenia (...) w R. z 12.06.1974r . , umowy o pracę z (...) po ukończeniu (...) , świadectwa pracy. Powyższy materiał dowodowy wskazuje , że w spornym okresie od 1.09.1971 – 12.06.1974, wnioskodawca posiadał status pracownika, gdyż jako uczeń (...) Szkoły Zawodowej (...) w R. była zatrudniony w Państwowym Ośrodkiem (...) w R. w celu odbycia nauki zawodu na podstawie umowy o pracę z młodocianym.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Przedmiotem sporu jest okres nauki zawodu w (...) Szkole Zawodowej (...) w R. od 1.09.1971 – 12.06.1974, którą wnioskodawca odbywał w (...) w R. jako młodociany pracownik.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. 2021.291), za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15.11.1991r. okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1.01.1975r.

Jako okresy zatrudnienia młodocianych podlegają uwzględnieniu okresy szkolenia zawodowego młodzieży odbywane w formie praktycznej nauki zawodu, przyuczania do wykonywania określonej pracy lub odbywania wstępnego stażu – wykonywanych na podstawie indywidualnych umów zawartych miedzy uczniem a pracodawcą. Elementem decydującym o uwzględnieniu nauki zawodu jest posiadanie statusu pracownika w czasie tej nauki, czyli nawiązanie indywidualnego stosunku pracy. Zasady zatrudniania młodocianych w celu nauki zawodu podlegały odrębnym regulacjom prawnym – dekretu z 2.08.1951r. o pracy i szkoleniu zawodowym młodocianych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 41, poz. 311 ze zm.), następnie ustawy z 2.07.1958r. o nauce zawodu, przyuczeniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 276 ze zm.) – które przewidywały zawieranie indywidualnych umów o naukę zawodu, o przyuczeniu do określonej pracy, wstępnego stażu pracy pomiędzy zakładem pracy, a młodocianym.

Młodociany, odbywający naukę zawodu, przyuczanie do określonej pracy, bądź odbywający wstępny staż pracy w ramach umowy zawartej z zakładem pracy na podstawie przepisów ustawy z 1958r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy, posiadał status pracownika w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz ubezpieczeniu społecznym. Tak więc jeżeli młodociany odbywał praktyczną naukę zawodu w zakładzie pracy, przyuczanie do określonej pracy oraz wstępny staż pracy, to okres taki podlegał uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty oraz przy ustalaniu wysokości tych świadczeń. Podstawowe rozróżnienie dotyczy tego, czy nauka zawodu była pobierana przez młodocianego przy jego równoczesnym zatrudnieniu, czy też jako przedmiot praktyczny w programie nauki szkolnej. Innymi słowy, czy nauczający zawodu był pracodawcą, czy nauczycielem młodocianego, a więc czy związek między nimi polegał na stosunku prawa pracy - nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy, czy na stosunku administracyjnym. Stosunek zatrudnienia obejmował bowiem tylko młodocianych przyjętych do pracy w celu nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy bądź odbycia wstępnego stażu pracy, obowiązanych do dokształcania się w szkole, nie zaś tych, którzy pobierali naukę bez zatrudnienia. Uczniowie mogli odbywać naukę zawodu w formie praktyk w zakładach pracy, lecz nie otrzymywali wynagrodzenia, a ich czas pracy nie podlegał rygorom przewidzianym dla pracowników. Odbywali praktyki zawodowe i zajęcia praktyczne według harmonogramu. W takich też przypadkach to szkoła, a nie uczeń, zawierała z zakładem pracy „umowę o praktyczną naukę zawodu”. Między uczniem a zakładem pracy nie istniał wówczas żaden stosunek prawny. W drugim przypadku umowy dotyczące praktyk, polegających na nauce zawodu, były zawierane przez zakłady pracy z osobami młodocianymi lub ich przedstawicielami ustawowymi. Umowy te, będące umowami o naukę zawodu, powodowały nawiązanie między zakładem, w którym były odbywane praktyki i uczniem stosunku pracy, który był odrębny od stosunku administracyjnego łączącego ucznia ze szkołą. Tylko okresy takiej nauki zawodu mogą być zaliczone do stażu ubezpieczeniowego jako okresy składkowe, bowiem tylko one są okresami zatrudnienia (por. wyrok SA w Łodzi z 3.12.2019r., III AUa 403/19).

W ocenie Sądu materiał dowodowy daje w pełni uzasadnione podstawy do zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu nauki zawodu w (...) Szkole Zawodowej (...) w R. od 1.09.1971 – 12.06.1974., którą wnioskodawca odbywał jako młodociany pracownik w (...) w R. na podstawie zawartej umowy z 1.09.1971r. przez Dyrektora J. W. i E. B. – ojca w- cy, , mocą której zakład pracy przyjął młodocianego do pracy w celu nauki zawodu w zakresie mechanika maszyn rolniczych od 1.09.1971 – 24.06.1974, za wynagrodzeniem, ustalonym w Zarządzeniu nr 7 Ministra Rolnictwa z 26.01.1963r. w sprawie zasad wynagradzania, a jego otrzymywanie i odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne potwierdza załączona przez odwołującego lista płac. Nie budzi zatem jakichkolwiek wątpliwości , że wnioskodawca ukończył (...) w (...).06.1974r. oraz że w spornym okresie posiadał status pracownika.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 14§2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżone decyzje i zaliczył S. B. do stażu ubezpieczeniowego okres nauki zawodu w (...) Szkole Zawodowej (...) w R. od 1.09.1971 – 12.06.1974 i zobowiązał organ rentowy do przeliczenia kapitału początkowego.