Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 367/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Jerzy Leder

Sędziowie: SA Izabela Szumniak (spr.)

SA Zbigniew Kapiński

SA Adam Wrzosek

SO (del.) Sławomir Machnio

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Katarzyna Rucińska

przy udziale Prokuratora Gabrieli Marczyńskiej-Tomali i oskarżycieli posiłkowych

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2022 roku

sprawy:

B. K., syna B. i K. z domu K., urodzonego (...) w G.

oskarżonego o dwa czyny z art. 148 § 2 pkt 2 k.k. w zb. z art. 148 § 2 pkt 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz o czyn z art. 278 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 31 maja 2021 r., sygn. akt V K 107/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie 1. wyroku jako podstawę skazania za czyny opisane w pkt. I i II aktu oskarżenia przyjmuje art. 148 § 2 pkt 1 k.k. w zb. z art. 148 § 2 pkt 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu na poczet orzeczonej kary łącznej dożywotniego pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 17 czerwca 2021 r. do dnia 2 marca 2022 r.;

IV.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. K. (1) – Kancelaria Adwokacka w W., kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych), w tym 23 % VAT, za obronę z urzędu oskarżonego wykonywaną w postępowaniu odwoławczym przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie oraz kwotę 199,88 zł (sto dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem poniesionych niezbędnych i udokumentowanych wydatków;

V.  zwalnia oskarżonego w całości od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 367/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 31 maja 2021 r., sygn. akt V K 107/20

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

--------------------------------------------------------------

--------------------------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

------------------------------------------------------------

--------------------------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

-----------------------------------

--------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  Obraza przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 kpk, poprzez błędne przyjęcie, że zeznania świadków G. Ś., K. W. (1), D. S. i I. M. oraz pieniądze zatrzymane przy oskarżonym w kwocie 2.106,99 zł. potwierdzają dokonanie zaboru pieniędzy należących do pokrzywdzonych M. K. (2) i K. K. (2), co stanowi naruszenie zasad prawidłowego rozumowania, ponieważ wnioski wyciągnięte przez sąd nie wynikają ze wskazanych dowodów;

2.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, poprzez błędne przyjęcie, że oskarżony dokonał zaboru w celu przywłaszczenia pieniędzy w kwocie nie mniejszej niż 4700 zł. na szkodę pokrzywdzonych M. K. (2) i K. K. (2);

3.  Obrazę przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonemu w pkt. I i II aktu oskarżenia, tj. art. 148 §2 pkt 3 kk, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że działanie oskarżonego spowodowane było motywacją zasługującą na szczególne potępienie, tj. osiągnięcia korzyści majątkowej w kwocie 4.700 zł.;

4.  Obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 46 § 1 kk, poprzez jego zastosowanie i zasądzenie od oskarżonego solidarnie na rzecz K. B., S. B., M. K. (3), K. K. (3), E. W. i K. W. (2) kwoty 4700 zł. tytułem naprawienia szkody

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ wszystkie zarzuty niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Apelacja obrońcy oskarżonego jest bezzasadna, a zarzuty w niej zawarte nie mogły podważyć prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w zakresie sprawstwa oskarżonego co do wszystkich przypisanych mu czynów zabronionych. Sąd odwoławczy, w ramach kontroli instancyjnej zgodnie z treścią art. 455 kpk, nie zmieniając ustaleń faktycznych poprawił natomiast błędną kwalifikację prawną przyjmując jako podstawę skazania i wymiaru kary za czyny z pkt I i II aktu oskarżenia art. 148 § 2 pkt 1 kk. w zb. z art. 148 § 2 pkt 3 kk.

Wbrew zarzutom apelacji obrońcy sformułowanym w jej punktach 1 - 3 Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie naruszył wskazanego przepisu postępowania karnego, ustalił prawidłowy stan faktyczny w zakresie czynu opisanego w punkcie III aktu oskarżenia i nie naruszył przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynów opisanych w punktach I i II aktu oskarżenia.

Na wstępie, choć nie podniesiono zasadniczo zarzutów w apelacji kwestionujących sprawstwo oskarżonego w zakresie przypisanych mu zbrodni zabójstwa M. K. (2) i K. K. (2), to nie sposób, wobec stanowiska wyrażonego przez oskarżonego nie odnieść się pokrótce do tej kwestii. Sąd Apelacyjny w pełni podziela prawidłowo uzasadnione stanowisko Sądu meriti, że tylko oskarżony mógł pozbawić życia M. K. (2) i K. K. (2). Pozwala na podjęcie takiej konstatacji zgromadzony materiał dowodowy, szczegółowo opisany i prawidłowo oceniony, w tym w szczególności opinia z zakresu badań genetycznych, z której bezsprzecznie wynika, że na przedmiotach z miejsca zdarzenia, w tym na nożu oraz powierzchni ostrza i trzonka siekiery ujawniono ślady DNA (w tym ślady krwi) zarówno oskarżonego jak i K. K. (2). Również zabezpieczone od oskarżonego ubranie i obuwie zabrudzone było krwią pokrzywdzonej zarówno o charakterze nasiąknięcia, jak i nakapania co potwierdza, że oskarżony był w pobliżu pokrzywdzonej w momencie zabójstwa i rozpryskiwania się krwi w związku z zadawanymi ranami.

Przechodząc do kwestionowanej przez obronę winy w zakresie dokonania przez oskarżonego przestępstwa kradzieży, a co za tym idzie działania z motywacją zasługującą na szczególne potępienie stwierdzić należy, wbrew zarzutom apelacji, że sąd prawidłowo ocenił zeznania świadków G. Ś., K. W. (1), D. S. i I. M. a apelacja nie wykazała takich wad w ocenie tych dowodów aby prowadziły do wniosku, że ocena ta przekroczyła granicę swobodnej oceny. W zakresie zeznań świadka M. sąd zwraca uwagę, że obrona, cytując wyjęte z kontekstu części zeznań tego świadka złożone na rozprawie dopasowuje je do przyjętej i często zmienianej wersji zaprezentowanej przez oskarżonego. W pierwszym rzędzie podkreślić należy za Sądem I instancji, że świadek I. M. kategorycznie zaprzeczył wersji wskazanej w wyjaśnieniach oskarżonego, iż trzy dni przed zdarzeniem miał mu wypłacić kwotę 4200 zł. Ponadto z zeznań złożonych przez tego świadka w postępowaniu przygotowawczym, a zatem najbliżej zdarzeń, o których zeznawał wynika, że umówiony był na zapłatę za miesiąc pracy 3 do 4 tysięcy złotych. Oskarżony przed podjęciem pracy dostał zaliczkę, ale w miesiącu lipcu przepracował tylko dwa dni, gdyż trzeciego dnia pracy wypadł pijany z koparki. W lipcu oskarżony miał zarobić dodatkowo, przy użyciu koparki pożyczonej od świadka 2700- 2800 zł. Kolejne pieniądze oskarżony otrzymał od świadka na trzy dni przed zabójstwem, czyli około 25 sierpnia i była to łącznie kwota 1100 zł. (zeznania świadka M. k. 67 – 68 i 215 – 217, potwierdzone na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2021 r. k. 1270 - 1271) Świadek E. W. zeznała natomiast, a jej zeznania prawidłowo sąd uznał za wiarygodne, że gdy podwiozła oskarżonego pod dom matki mógł mieć przy sobie 100 zł, o czym miał jej sam powiedzieć. Tym samym zatrzymane przy oskarżonym pod koniec sierpnia 2019 r. pieniądze w kwocie 2.106,99 zł. nie mogły pochodzić z innych źródeł niż zabór kwoty uzyskanej ze sprzedaży źrebaka przez M. K. (2) i K. K. (2). Próba wykazania przez obrońcę, że zatrzymane przy oskarżonym pieniądze miałyby pochodzić z wypłat dokonanych w miesiącach poprzedzających zabójstwo z uwagi na jej nielogiczność, sprzeczność z doświadczeniem życiowym oraz w świetle zeznań E. W. nie mogła się powieść. Prawidłowo dokonana ocena dowodów przez sąd I instancji nie pozwala przy tym na wywiedzenie innego wniosku niż ten, że motywem dokonanych przez oskarżonego brutalnych zabójstw była właśnie chęć zaboru w celu przywłaszczenia pieniędzy uzyskanych przez nich z tytułu przeprowadzonej transakcji, której oskarżony był świadkiem. Sąd nie ma również wątpliwości w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, w tym zeznań świadków E. W., D. S., G. Ś. i K. W. (1) że do dnia zatrzymania tj. do 30 sierpnia miał oskarżony nie kwestionowaną możliwość spożytkowania znacznej części zrabowanych pieniędzy, skoro za same kursy taksówką zapłacił około 700 zł, a w tym czasie wielokrotnie kupował i spożywał alkohol, nabywał i przekazywał alkohol przygodnym ludziom, podróżował w towarzystwie innych mężczyzn. Tym samym, wbrew zarzutom obrońcy słusznie, biorąc pod uwagę motyw związany z zuchwałą kradzieżą pieniędzy ludzi, którzy go znali, lubili i ugościli, sąd I instancji uznał, że zasługuje on na szczególne potępienie, co znalazło odzwierciedlenie w przyjętej kwalifikacji prawnej.

Nie obraził również sąd, wbrew zarzutowi z pkt 4 apelacji przepisu prawa materialnego art. 46 § 1 kk. Sąd prawidłowo, tytułem odszkodowania (a nie zadośćuczynienia) zasądził na rzecz bezpośrednich pokrzywdzonych, czyli zstępnych zamordowanych K. K. (2) i M. K. (2) kwotę pieniędzy ukradzionych przez oskarżonego. Za szkodę słusznie uznał sąd skradzioną kwotę, która jest zupełnie odrębną od innych kosztów związanych ze śmiercią pokrzywdzonych.

Wniosek

1.  O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

- uniewinnienie oskarżonego od czynu zarzuconego mu w pkt. III aktu oskarżenia, tj. czynu z art. 278 § 1 kk

- wyeliminowanie z opisu czynów zarzuconych oskarżonemu w pkt. I i II aktu oskarżenia art. 148 § 2 pkt 3 kk;

- wymierzenie kary łącznej w łagodniejszym wymiarze niż kara dożywotniego pozbawienia wolności;

- oddalenie w całości wniosku o zasądzenie kwoty 4.700 zł. tytułem naprawienia szkody.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ wszystkie wnioski niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Wobec braku potwierdzenia zarzutów apelacji wnioski są niezasadne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Błędna kwalifikacja czynów opisanych w punkcie I i II aktu oskarżenia a przypisanych w punkcie 1. zaskarżonego orzeczenia.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

Potrzeba poprawienia błędnej kwalifikacji prawnej na podstawie art. 455 kpk.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość rozstrzygnięcia Sądu I instancji, za wyjątkiem korekty błędnej kwalifikacji.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Podniesione w apelacji zarzuty nie zostały potwierdzone w postępowaniu apelacyjnym, a nadto sąd odwoławczy, poza korektą w trybie art. 455 kpk nie stwierdził także okoliczności prowadzących do zmiany bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia poza granicami środków odwoławczych.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

W punkcie 1. wyroku jako podstawę skazania za czyny opisane w punkcie I i II aktu oskarżenia przyjęto art. 148 § 2 pkt 1 kk w zb. z art. 148 § 2 pkt 3 kk w zw. z art. 11 § 2 kk zamiast błędnie przyjętej kwalifikacji z art. 148 § 2 pkt 2 kk w zb. z art. 148 § 2 pkt 3 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Zwięźle o powodach zmiany.

Sąd odwoławczy, w ramach kontroli instancyjnej zgodnie z treścią art. 455 kpk nie zmieniając ustaleń faktycznych poprawił błędną kwalifikację prawną, przyjmując jako podstawę skazania i wymiaru kary za czyny z pkt I i II aktu oskarżenia art. 148 § 2 pkt 1 kk. w zb. z art. 148 § 2 pkt 3 kk. Niezrozumiałe jest bowiem zakwalifikowanie przez sąd I Instancji zachowania oskarżonego w zbiegu z art. 148 § 2 pkt 2 kk w sytuacji gdy zabójstwo nie zostało dokonane ani w związku z wzięciem zakładnika, ani zgwałceniem czy rozbojem. Wydaje się, że przyczyną była powtórzona za aktem oskarżenia omyłka, gdzie zamiast prawidłowej kwalifikacji z art. 148 § 2 pkt 1 kk wskazano pkt 2 tego przepisu.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.

-------------------------------------------------------------------------------------

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

III

Na podstawie art. 63 § 2 kk zaliczono oskarżonemu na poczet orzeczonej kary łącznej dożywotniego pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 17 czerwca 2021 r. do dnia 2 marca 2022 r.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

IV

V

Zasądzono na rzecz adwokata M. K. (1) kwotę 738 zł. za obronę z urzędu, wykonywaną w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 199,88 zł. tytułem poniesionych, niezbędnych i udokumentowanych wydatków (k. 1505 – 1506, tom VIII). Na uwzględnienie natomiast nie zasługiwał wniosek o przyznanie odrębnego wynagrodzenia dla obrońcy za udział w posiedzeniu w przedmiocie tymczasowego aresztowania. Przepis § 18 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu dotyczy wynagrodzenia obrońcy ustanowionego z urzędu w postępowaniach incydentalnych, gdy obrońca ustanowiony jest do określonej czynności procesowej. Nie ma natomiast zastosowania, gdy – tak, jak w przedmiotowej sprawie – obrońca ustanowiony został na cały czas trwania procesu (tu procesu odwoławczego) i przysługujące mu z tego tytułu wynagrodzenie „ryczałtowo” obejmuje wszelkie czynności procesowe odbywające się w trakcie postępowania, w tym również w posiedzeniach dotyczących tymczasowego aresztowania.

Zwolniono oskarżonego w całości od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa, z uwagi na jego sytuację majątkową oraz wymierzoną karę łączną dożywotniego pozbawienia wolności.

7.  PODPIS

Izabela Szumniak Jerzy Leder Zbigniew Kapiński

Adam Wrzosek Sławomir Machnio

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość rozstrzygnięcia Sądu I instancji

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana