Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 427/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z dnia 1 czerwca 2021r. sygn. akt II K 609/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W wywiedzionej apelacji obrońca oskarżonego postawił zaskarżonemu orzeczeniu dwa zarzuty. Stwierdzić jednakże należy, że pierwszy z nich pomimo wskazania naruszenia prawa materialnego – art. 155§1 i 2 k.c. w rzeczywistości dotyczy błędu w ustaleniach faktycznych odnoszących się do kwestii tego kto był właścicielem pawilonu (...). Stąd też oba te zarzuty zostaną omówione łącznie.

Zgodzić się należy ze skarżącym, iż sąd rejonowy poczynił błędne ustalenia faktyczne odnośnie osoby właściciela pawilonu (...) w okresie maja – lipca 2019r. Z zawartej pomiędzy R. S. a Miejskim Centrum (...) w K. umowy z dnia 24 marca 2014r. a dotyczącej dzierżawy gruntu znajdującego się nad zalewem w K. wynika, że została zawarta ona na okres do dnia 31 marca 2028r. Z zapisu paragrafu 5 ust. 3 tej umowy wynika, że „wybudowana infrastruktura” przechodzi na własność wydzierżawiającego z chwilą zakończenia trwania tej umowy w sytuacji gdy dzierżawca korzystał z obniżenia czynszu dzierżawnego z tytułu dokonania nakładów na obiekt gastronomiczno – usługowy. Jakkolwiek niekwestionowane są ustalenia sądu meriti, że przez cały czas trwania umowy dzierżawy R. S. nie płacił czynszu dzierżawnego w związku z poczynionymi nakłada mi na budowę pawilonu (...) to jednak umowę dzierżawy wypowiedziano mu dopiero pismem z dnia 30 sierpnia 2019r. To zaś zdaniem sądu okręgowego powoduje sytuację, że w dniu 2 maja 2019r. ( w dacie zawarcia z przedsiębiorstwem (...) umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu użytkowego (...) ) był on jego właścicielem. Nie można się również zgodzić z ustaleniem sądu rejonowego, że zapisy umowy dzierżawy z dnia 24 marca 2014r. wprowadzały w stosunku do R. S. jakiekolwiek ograniczenia co do prawa własności przedmiotowego pawilonu i możliwości dysponowania nim w okresie trwania umowy dzierżawy. Dopiero z chwilą zakończenia tej umowy oskarżony miał obowiązek przekazania wydzierżawiającemu wybudowaną infrastrukturę bez wnoszenia jakichkolwiek roszczeń wobec wydzierżawiającego.

Tym samym nie sposób jest twierdzić, że w chwili zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży pawilonu (...) oskarżony R. S. miał pełną świadomość, że nie może sprzedać przedmiotowego pawilonu i w związku z tym wprowadził w błąd W. R. działającą jako pełnomocnik E. O..

Warto przypomnieć, że oskarżony przekazał W. R. klucze od lokalu (...) w celu przeprowadzenia w nim remontu. Treść korespondencji smsowej pomiędzy oskarżonym a W. R. jednoznacznie wskazuje, że przez dwa miesiące ( maj – czerwiec 2019r. ) obie strony chciały „załatwić” sprawę i wywiązać się z zawartej umowy przedwstępnej. Dopiero treści wiadomości tekstowych z 2 lipca 2019r. wskazują na to, że pomiędzy nimi doszło do nieporozumień.

Z zeznań świadka Z. K. kierownika Miejskiego Centrum (...) w K. złożonych przed sądem wynika, że w tamtym okresie zgłaszali się chętni na zakup (...) a on odsyłał ich do R. S. jako właściciela ( k.89 ). O tym, że są chętni na zakup obiektu informował oskarżonego ( smsowo ).

Wszystkie powyżej wskazane okoliczności nie pozwalają na stwierdzenie, że R. S. miał pełną świadomość co do tego, że nie może dysponować pawilonem (...) i nie może go sprzedać. Zachowanie Z. K. w okresie poprzedzającym zawarcie przedmiotowej umowy przedwstępnej polegające na podsyłaniu oskarżonemu potencjalnych kupców pawilonu mogło w oskarżonym wywrzeć przeświadczenie, że ze strony Urzędu Miasta nie będą czynione jakiekolwiek przeszkody w związku z planowaną przez niego sprzedażą pawilonu, a nowy właściciel pawilonu wejdzie niejako w jego miejsce jako nowy dzierżawca gruntu.

Art.286§1kk określa odpowiedzialność za przestępstwo oszustwa. Zachowanie karalne opisane w znamionach przestępstwa z art.286§1kk jest działaniem złożonym i może przybierać trojaką postać: wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego, wyzyskania błędu tej osoby , wyzyskania jej niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Powszechnie przyjmuje się, że przepis art.286§1kk nie wymaga aby dla wprowadzenia w błąd sprawca podejmował szczególne czynności polegające na działaniu podstępnym lub chytrym. Dla uznania , że mamy do czynienia z wprowadzeniem w błąd wystarczające jest każde jakiekolwiek działanie, które może doprowadzić do powstania błędnego wyobrażenia o rzeczywistości u osoby rozporządzającej mieniem. Przedmiotem działania mającego na celu wprowadzenie w błąd może być np. informacja dotycząca stanu majątkowego sprawcy, dane dotyczące jego obecnych możliwości finansowych.

W wyroku z dnia 24 czerwca 2009r. sygn. WA 16/09 ( opublik. w Prok. i Pr. z 2009r. z.11-12, poz.8 ) Sąd Najwyższy stwierdził, iż określone w art. 286 k.k. przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Powyższe ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym. Zamiar bezpośredni winien obejmować zarówno cel, jak i sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Przypisując sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k., należy wykazać, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę (względnie wyzyskuje błąd), ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzania mieniem i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion.

Charakterystyczny dla strony podmiotowej tego przestępstwa zamiar bezpośredni powinien obejmować zarówno cel działania sprawcy, jak i sam sposób działania zmierzającego do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć użyć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia przy realizowaniu każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa. Zamiar sprawcy w płaszczyźnie intelektualnej musi więc obejmować dwa elementy. Z jednej strony, sposób zachowania sprawcy, tzw. środek intelektualny, jakim jest w przypadku oszustwa wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu lub niezdolności osoby rozporządzającej mieniem do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Z drugiej strony, sprawca musi mieć świadomość, że co najmniej może uzyskać korzyść majątkową z planowanego zachowania w wyniku zastosowanego sposobu działania oraz świadomość więzi przyczynowej łączącej podejmowane przez niego działania z niekorzystnym rozporządzeniem mieniem. W płaszczyźnie woluntatywnej zamiar oszustwa musi przyjmować postać chęci skierowanej na zachowanie prowadzące do wywołania błędu, wyzyskania błędu lub wyzyskania niezdolności osoby rozporządzającej mieniem do należytego pojmowania przedsiębranego działania, chęci doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez osobę, w stosunku do której sprawca podejmuje działania wprowadzające w błąd, zaniechania poinformowania o pozostawaniu przez tę osobę w błędnym przekonaniu lub zachowania polegającego na wyzyskaniu jej niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania oraz chęci osiągnięcia przy pomocy obu opisanych wyżej zachowań korzyści majątkowej ( zob. Małgorzata Dąbrowska-Kardas i Piotr Kardas w Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., pod red. Andrzeja Zolla, wyd. IV opublikowano: WK 2016, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2007 r., sygn. II KK 327/06, OSNwSK 2007/1/1498, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2011 r., sygn. WA 20/11 OSNwSK 2011/1/1301, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2016 r., sygn. II KK 113/16 , LEX nr 2122487, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2018 r., sygn. II KK 448/17, LEX nr 2487642, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2019 r., sygn. V KK 246/18, LEX nr 2683740 ).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że w zachowaniu oskarżonego R. S. brak jest jakiegokolwiek działania tudzież zaniechania, które miałoby u W. R. wywołać błędne wyobrażenie o rzeczywisty stanie prawnym obiektu, który planowała ona zakupić dla przedsiębiorstwa należącego do jej syna. Nic też nie wskazuje na to aby oskarżony miał zamiar nie wywiązać się z zawartej z nią umowy przedwstępnej. Postawa Z. K. i jego udział w znajdowaniu potencjalnych klientów na (...) wskazywał na to, że Urząd Miasta akceptuje takie postępowanie oskarżonego, który przyznawał już wcześniej ( w tym również w rozmowie z wymienionym Z. K. ), że jest już zmęczony prowadzeniem (...) i w związku z tym chce go sprzedać.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powyżej przedstawiono powody, dla których sąd odwoławczy uznał zarzuty zawarte w apelacji obrońcy oskarżonego za zasadne. Tym samym również wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnię oskarżonego R. S. od popełnienie zarzucanego mu czynu sąd uznał za słuszny.

Sąd okręgowy rozważał czy zachowanie oskarżonego polegające na nie zwróceniu W. R. kwoty przyjętego przez niego zadatku nie wyczerpuje znamion występku przywłaszczenia z art. 284par. 2 k.k. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wrażonym m. in. w wyroku z dnia 5 maja 2015r. ( sygn. IV KK 412/14, LEX nr 1683373 ) nie stanowi wyjścia poza granice oskarżenia przypisanie oskarżonemu przestępstwa przywłaszczenia w miejsce przestępstwa oszustwa, gdy opisy obu zachowań mają wspólny obszar, to jest charakteryzują się identycznością podmiotową i identycznością przedmiotu zamachu oraz tożsamością czasu i miejsca zdarzenia. Jednakże zdaniem sądu również odnośnie tego przestępstwa w zachowaniu oskarżonego nie sposób dostrzec świadomości, że zatrzymując pieniądze wpłacone mu z tytułu zadatku działał on bezprawnie. U R. S. mogło bowiem zaistnieć przekonanie, że do zawarcia umowy sprzedaży przedmiotowego pawilonu (...) nie doszło bez jego winy a skoro tak to służy mu prawo zatrzymania zadatku wpłaconego przy zawarciu umowy przedwstępnej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z dnia 1 czerwca 2021r. sygn. akt II K 609/19 orzeczenie o sprawstwie i winie oskarżonego

Zwięźle o powodach zmiany

Wyżej już wskazano powody uwzględnienia zarzutów apelacyjnych, jak również uznania wniosku o zamianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu za zasadny.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

W związku z uniewinnieniem oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu przestępstwa w myśl przepisu art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami postepowania w sprawie należało obciążyć Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie oskarżonego za winnego popełnienia czynu z art. 286 par. 1 k.k.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana